Oman

Sułtanat Omanu
‏سلطنة عُمان‎
Saltanat Uman
Flaga	Godło
	Hymn: ‏نشيد وطني عماني‎ ; (Hymn Sułtana)
Język urzędowy	arabski
Stolica	Maskat
Ustrój polityczny	monarchia absolutna
Typ państwa	sułtanat
Głowa państwa	sułtan Hajsam ibn Tarik Al Sa’id
Następca tronu	książę Zi Jazan ibn Hajsam Al Sa’id
Szef rządu	sułtan Hajsam ibn Tarik Al Sa’id
Powierzchnia ; • całkowita ; • wody śródlądowe	; 309 500 km² ; 0%
Liczba ludności (2017); • całkowita ; • gęstość zaludnienia	; 4 613 241 ; 10,7 osób/km²
PKB (2023); • całkowite ; • na osobę	; 104,90 mld USD; 21 960 USD
PKB (PSN) (2023); • całkowite ; • na osobę	; 201,53 mld dolarów międzynar.; 42 188 dolarów międzynar.
Waluta	rial omański (OMR)
Niepodległość	od Wielkiej Brytanii; 20 grudnia 1951
Religia dominująca	islam
Strefa czasowa	UTC +4
Kod ISO 3166	OM
Domena internetowa	.om
Kod samochodowy	OM
Kod samolotowy	A40
Kod telefoniczny	+968
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Wiadomości w Wikinews
	Hasło w Wikisłowniku

Oman (arab. ‏عُمان‎, trb. Uman), Sułtanat Omanu (arab. ‏سلطنة عُمان‎, trb. Saltanat Uman) – państwo w Azji, leżące na Półwyspie Arabskim, nad Morzem Arabskim i Zatoką Omańską. Graniczy ze Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi, Arabią Saudyjską i Jemenem. Stolica mieści się w mieście Maskat. Oman należy do Ligi Państw Arabskich.

Geografia

Osobny artykuł: Geografia Omanu.

Oman położony jest w południowo-wschodniej części Półwyspu Arabskiego, nad Morzem Arabskim.

Teren Omanu jest w dużej części płaski, w zachodniej części kraju znajduje się pustynia Ar-Rab al-Chali. W północno-wschodniej części kraju znajdują się góry z najwyższym szczytem kraju – Dżabal Szams o wysokości 3018 m n.p.m. W Omanie panuje klimat zwrotnikowy suchy – w styczniu temperatury wynoszą ok. 20 °C, a w lipcu najwyższe temperatury sięgają 50 °C. Opady są niskie, szczególnie w północnej części kraju, gdzie średnie wartości nie przekraczają 100 mm rocznie. Dominują pustynie i półpustynie z dolinami uedów. Charakterystycznymi roślinami tego regionu jest pustynna roślinność kserofilna, miejscami rosną palmy i niskie akacje. Fauna typowa dla pustynnych i półpustynnych obszarów, gdzie żyją szakale, mangusty i liczne gady, scynki^[2]. Charakterystyczne ptaki to: kuropatewka pustynna i góropatwa arabska^[3].

Historia

Oman był położony na ważnych szlakach handlowych, dlatego już w drugim tysiącleciu p.n.e. produkowano kadzidła, wtedy też był bogatym i ważnym państwem. Znajdowało się tam miasto Irem. Przed islamizacją w VII wieku kraj był często niszczony przez wojny plemienne i perskie najazdy. W VIII wieku mieszkańcy Omanu przyjęli doktrynę ibadycką islamu i pod rządami wybranego przez siebie imama uniezależnili się od kalifatu Abbasydów. W X wieku kraj został podbity przez Seldżuków. Obieralni imamowie rządzili Omanem do XVIII wieku. W 1507 do portu zaczęli przypływać Portugalczycy i osiedlać się. W 1515 założyli obecną stolicę Omanu – Maskat. W 1650 Portugalczycy zostali wyparci przez Arabów, jednak w czasach nowożytnych Oman był także kilkakrotnie krótkotrwale okupowany przez Turcję i Persję. Obecnie panująca dynastia doszła do władzy pod koniec XVIII wieku. Następnie Oman popadł w zależność od Wielkiej Brytanii, pozostając jednakże krajem formalnie niepodległym (traktaty o przyjaźni, handlu i nawigacji). Bunty plemion z głębi kraju przeciwko władzy sułtana doprowadziły do podpisania przy udziale Brytyjczyków porozumienia, w wyniku którego w okresie 1913-1957 istniały de facto dwa państwa: sułtanat Maskatu i imamat Omanu. W 1951, na mocy układu z sułtanem, którym był wówczas Said III ibn-Taimur, Wielka Brytania potwierdziła niepodległość Omanu jako jednego państwa (Sułtanat Maskatu i Omanu). W latach 1783–1958 do Omanu należał także port Gwadar w Beludżystanie, sprzedany następnie przez sułtana Pakistanowi.

Osobny artykuł: Wojna w Zufarze.

Lata 1962-1976 to okres walki wojsk rządowych z popieraną przez Jemen Południowy lewicową partyzantką w regionie Zufar. Jako pierwszy do walki z rządem stanął Front Wyzwolenia Zufaru łączący lewicowe poglądy z panarabizmem^[4]^[5]^[6], w 1968 roku Front przeistoczył się w Ludowy Front Wyzwolenia Okupowanej Zatoki Perskiej. Na początku 1969 roku dzięki wsparciu militarnemu Południowego Jemenu, partyzanci zajęli duże połacie zachodniej części Zufaru^[7]. Rebelia upadła w 1976 roku na skutek irańskiej i brytyjskiej interwencji zbrojnej.

W 1970 po pałacowym zamachu stanu panującego sułtana zastąpił jego syn – Kabus ibn-Said, który zmienił oficjalną nazwę państwa na Sułtanat Omanu. W 1975 Oman został ostatecznie zjednoczony przez sułtana. Rewolucja w Iranie, a także wojna irańsko-iracka przyczyniły się do umocnienia stosunków Omanu z USA, które zainstalowały swoje bazy w zamian za pomoc ekonomiczną, handlową i wojskową^[8]. Znaczne dochody państwa pochodzą z eksploatowanych od lat 50. XX wieku bogatych złóż ropy naftowej. Na podstawie Rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 299 z 30 września 1971 Oman został członkiem ONZ^[9].

Ustrój polityczny

W Omanie panuje monarchia dziedziczna. Głową państwa jest obecnie sułtan Haitham bin Tariq Al Said. W kraju nie ma (w zachodnim rozumieniu tych pojęć) parlamentu i konstytucji, ani partii politycznych, obowiązuje prawo muzułmańskie (szariat)^[10]^[11].

W Omanie istnieje bardzo silna tradycja nakazującą kierować się konsensusem, zasięgać rady i konsultować się (szura) przed podjęciem decyzji. Tradycja ta jest zakorzeniona w islamie, ale szczególnie wyraźna w Omanie, prawdopodobnie ze względu na stosunkowo egalitarny charakter dominującej tam szkoły – ibadytyzmu. W historii Omanu, madżlis, czyli rady (plemienne, wioskowe itp.) pełniły bardzo istotną rolę, i w społeczeństwie omańskim wyraźne jest podejmowanie decyzji kolektywnie, poprzez budowanie zgody w procesie w którym uczestniczy wiele osób. Tworzy to strukturę trudną do opisania w zachodnich kategoriach politologicznych – ma cechy szerokiego uczestnictwa w procesie politycznym („demokracja”), niemniej formalnie (choć nie w praktyce) sułtan jest władcą absolutnym^[11].

Konstytucja

Rolę konstytucji pełni tzw. prawo podstawowe, ustanowione dekretem królewskim nr 101/96 przez sułtana Kabusa ibn Sa’ida w listopadzie 1996 roku. Pierwsze poprawki zostały wniesione dekretem królewskim nr 99/2011, 19 października 2011. Ustanawia ono islam jako religię państwową, zasady sukcesji w obrębie rodu królewskiego wywodzącego się od Saida Turki ibn Sa’ida, gwarantuje podstawowe wolności obywatelskie, reguluje zasady funkcjonowania rządu i aparatu państwowego w oparciu o prawo, rozdzielność funkcji w administracji i biznesie, wprowadza niezależne sądownictwo oraz dwuizbowy parlament^[10].

Rząd

Członkowie gabinetu są mianowani przez sułtana. Istnieją osobne stanowiska głowy państwa (monarchy – sułtana) i premiera, aczkolwiek obydwie pełni Haitham bin Tariq Al Said. W skład rządu wchodzą, oprócz ministrów, także specjalni doradcy sułtana, ambasador Omanu w USA i stały przedstawiciel w ONZ^[10].

Parlament

Dwuizbowy parlament o charakterze głównie doradczym i regulacyjnym, z ograniczoną możliwością inicjatywy ustawodawczej

Osobny artykuł: Rada Omanu.

W skład którego wchodzi:

mianowana przez sułtana izba wyższa, o charakterze doradczym, 83 członków.

Osobny artykuł: Rada Państwa (Oman).

wybierana w wyborach powszechnych izba niższa, o charakterze doradczo-legislacyjnym, 84 członków^[10].

Osobny artykuł: Rada Konsultacyjna (Oman).

Podział administracyjny

Osobny artykuł: Podział administracyjny Omanu.

W 2011 roku dekretem sułtańskim nr 114/2011 z 26 października 2011 Oman podzielony został na 11 prowincji (muhafaz); dalszy podział obejmuje 61 wilajetów^[12].

Nazwa arabska	Transliteracja według normy DIN 31635	Nazwa polska^[b]
ظفار	Ẓufār	Zufar
الوسطى	Al-Wusṭā	Prowincja Centralna^[13]
الظاهرة	Aẓ-Ẓāhira	Az-Zahira
الداخلية	Ad-Dāḫiliyya	Ad-Dachilijja
جنوب الشرقية	Ǧanūb aš-Šarqiyya	Prowincja Południowo-Wschodnia^[13]
شمال الشرقية	Šamāl aš-Šarqiyya	Prowincja Północno-Wschodnia^[13]
مسقط	Masqaṭ	Maskat
جنوب الباطنة	Ǧanūb al-Bāṭina	Dżanub al-Batina
شمال الباطنة	Šamāl al-Bāṭina	Szamal al-Batina
البريمي	Al-Buraymī	Al-Burajmi
مسندم	Musandam	Musandam

Główne miasta Omanu to Maskat (stolica państwa), Suhar, Ar-Rustak, Nizwa, Sur, Al-Burajmi, Al-Chabura, Al-Mudajbi, Al-Masna’a, As-Sib, As-Suwajk, Bauszar.

Siły zbrojne

Zobacz też: Królewskie Siły Powietrzne Omanu.

Zobacz też: Królewska Marynarka Wojenna Omanu.

Zobacz też: Gwardia Królewska (Oman).

Oman dysponuje trzema rodzajami sił zbrojnych: wojskami lądowymi, marynarką wojenną oraz siłami powietrznymi^[14]. Uzbrojenie sił lądowych Omanu składało się w 2014 roku z: 215 czołgów, 1040 opancerzonych pojazdów bojowych, 24 dział samobieżnych oraz 135 zestawów artylerii holowanej^[14]. Marynarka wojenna Omanu dysponowała w 2014 roku 8 okrętami obrony przybrzeża oraz pięcioma korwetami^[14]. Omańskie siły powietrzne z kolei posiadały w 2014 roku uzbrojenie w postaci m.in. 8 myśliwców, 49 samolotów transportowych, 25 samolotów szkolno-bojowych oraz 42 śmigłowców^[14].

Wojska omańskie w 2014 roku liczyły 72 tys. żołnierzy zawodowych oraz 20 tys. rezerwistów. Według rankingu Global Firepower (2014) omańskie siły zbrojne stanowią 69. siłę militarną na świecie, z rocznym budżetem na cele obronne w wysokości 6,7 mld dolarów (USD)^[14].

Kultura

W kraju dominującą religią jest islam, szczególnie popularny jest odłam charydżyzmu, ibadytyzm^[15].

Zabytki wpisane na listę UNESCO

Osobny artykuł: Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Omanie.

1987 – Fort Bahla
1988 – Stanowiska archeologiczne Bat, Al-Chutm i Al-Ajn
2000 – Szlak kadzidła
2006 – Systemy nawadniania typu afladż^[16]

Wpisany w 1994 na listę rezerwat antylopy arabskiej oryks, został w 2007 wykreślony ze względu na ograniczenie powierzchni rezerwatu o 90% przez władze omańskie.

Ludność

Skład etniczny: Arabowie omańscy (74%), Hindusi, Pakistańczycy i Filipińczycy (21%), Arabowie nie pochodzący z Omanu, Persowie, imigranci z krajów Afryki wschodniej.

W kraju jest wysoki przyrost naturalny 33,2‰ rocznie, lecz powoli spada (w 1998 był równy 34‰^[17]). Najwięcej ludności skupia się na wybrzeżu Zatoki Omańskiej. W miastach w 2018 mieszkało 84,5% ludności Omanu.

Przewidywana długość życia w 2018 wynosiła: mężczyźni 74 lata, kobiet 78 lat, przy średniej długości życia w 1998 dla mężczyzn 69 lat, kobiet 73 lata^[17]. Językiem urzędowym jest arabski, inne języki to między innymi: beludżi, urdu.

Religie^[18]^[19]:

islam – 85,9%
- ibadytyzm – 72,6%
chrześcijaństwo – 6,5%
- katolicyzm – 4,1%
- protestantyzm – 1,3%
- prawosławie – 1,1%
hinduizm – 5,5%
buddyzm – 0,8%
brak religii – 0,2%
inne religie – 1,1%.

Osobny artykuł: Chrześcijaństwo w Omanie.

Osobny artykuł: Wikariat apostolski Arabii Południowej.

Osobny artykuł: Świadkowie Jehowy w krajach Azji#Świadkowie Jehowy w Omanie.

Gospodarka

Najwięcej zysku przynosi Omanowi eksport ropy naftowej. Ważną rolę odgrywa przemysł. Produkt krajowy brutto na jednego mieszkańca wynosi 15 672 USD^[2]. W latach 1996–2000 rozpoczęto prywatyzację sektora państwowego i otwarcie gospodarki dla zagranicznych inwestorów (porozumienia z 2005 przewidują rozbudowę sektora energetycznego i sieci telefonii komórkowej) oraz program rozwoju lokalnego rynku pracy (głównie szkolenia zawodowe) celem ograniczenia zatrudnienia cudzoziemców. W 2000 roku Oman został członkiem WTO, a w 2006 zniesiono cła w handlu z USA.

Przemysł

Podstawą gospodarki jest przemysł naftowy. Złoża ropy występują w północnej części kraju, na południe od gór Al-Dżabal al-Achdar oraz na południowy zachód od Maskatu. Wydobywa się również gaz ziemny. Do pozostałych surowców, wydobywanych w Omanie należą: rudy miedzi (w pobliżu miasta Suhar) oraz marmur i gips. Przemysł przetwórczy jest stopniowo rozwijany, a w rozbudowie jest przemysł rafineryjny (rafineria w porcie Mina al-Fahl), hutnictwo miedzi (kombinat miedziowy w Suhar) oraz przemysł energetyczny, cementowy i odsalania wody morskiej. W małych prywatnych zakładach wytwarza się materiały budowlane i artykuły spożywcze. Dużą rolę odgrywa rzemiosło, zwłaszcza tkactwo i budowa łodzi.

Rolnictwo

Rolnictwo w Omanie jest słabo rozwinięte, bo użytki rolne zajmują tylko 5% terenu kraju. Rolnicy najczęściej uprawiają palmę daktylową, lucernę, banany, trzcinę cukrową oraz warzywa, tytoń i niewielkie ilości zbóż. Do zwierząt chownych w Omanie należą: kozy, owce, bydło, drób i wielbłądy. W wodach przybrzeżnych poławiane są ryby, skorupiaki i gąbki. Ze względu na islamskie normy religijne nie hoduje się trzody chlewnej.

Handel zagraniczny

Oman handluje głównie ropą naftową, miedzią, rybami, owocami i tytoniem. Główni partnerzy handlowi to: Japonia, Wielka Brytania, Singapur, USA i Zjednoczone Emiraty Arabskie^[20].

Transport i łączność

Sieć transportowa w Omanie jest w rozbudowie. Główny szlak stanowi droga między Maskatem a Salalą. Międzynarodowe lotniska znajdują się w Maskacie i Salala. Sieć kolejowa nie istnieje. W Omanie istnieje nowoczesny system łączności, rozbudowywana sieć telefoniczna. 265 tys. abonentów posiada telefony stacjonarne (2005), w użytkowaniu jest 1,3 mln telefonów komórkowych.

Nauka

W Omanie działa kilkadziesiąt uczelni wyższych, z których najwyższe notowania ma Uniwersytet Sułtana Kabusa^[21].

Dane statystyczne

Dane statystyczne na rok 2018
źródło danych: Bank Światowy
- Ludność: 4 613 241
- Tempo wzrostu liczby ludności: 2% na rok
- Długość życia: 75,9 lat
- Wskaźnik płodności: 2,8 urodzeń na kobietę
- Współczynnik umieralności poniżej 5 roku życia: 9,3

Uwagi

↑ Dane szacunkowe na lipiec 2008 roku, podane za CIA The World Factbook (Źródło:CIA) (ang.).
↑ Standardowa transkrypcja polska nazwy arabskiej lub egzonim, jeśli istnieje.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2023: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2023. [dostęp 2023-05-21]. (ang.).
↑ ^a ^b Encyklopedia Geograficzna Świata: Azja. Wyd. OPRES Kraków 1998 ISBN 83-85909-37-0.
↑ Tom 10 Azja Południowo-Zachodnia ↓.
↑ JohnJ. Townsend JohnJ., Oman: the måking of a modern state, London: C. Helm, 1977, s. 98, ISBN 978-0-85664-446-7, OCLC 3559485 .
↑ Kendall D. Gott (październik 2010). U. S. Army and the Interagency Process: Historical Perspectives: The Proceedings of the Combat Studies Institute 2008 Military History Symposium. DIANE Publishing. s. 203.
↑ Peter Janke; Richard Sim (październik 1983). Guerrilla and terrorist organisations: a world directory and bibliography. Macmillan. s. 265. ISBN 978-0-02-916150-0.
↑ John Peterson, Defending Arabia, 1986, Taylor & Francis, s. 100.
↑ Tom 10 Azja Południowo-Zachodnia. Warszawa: PWN, 2006, s. 72–74, seria: Wielki Encyklopedyczny Atlas Świata. ISBN 978-83-01-14925-3.
↑ Security Council Resolution 299 - UNSCR [online], unscr.com [dostęp 2022-02-15] .
↑ ^a ^b ^c ^d Denise Youngblood Coleman. Political Overview. „Oman Country Review”, s. 60–63. CountryWatch, Inc.. OCLC 2016. (ang.).
↑ ^a ^b Linda Funsch: Oman reborn: balancing tradition and modernization. New York, NY: Palgrave Macmillan, 2015, s. 104–106. ISBN 978-1-137-50201-8. (ang.).
↑ Oman 2016 ↓, s. 19.
↑ ^a ^b ^c Uchwała KSNG nr 6/2016 z dn. 19 października 2016 r. dotycząca przyjęcia, zmiany i skasowania polskich nazw geograficznych świata. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej, 2016-10-19. [dostęp 2017-03-14].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Oman. Global Firepower. [dostęp 2014-08-27]. (ang.).
↑ Oman - Plant and animal life, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2019-01-29] (ang.).
↑ Odyssei com – kultura i obyczaje.
↑ ^a ^b Fogra Oficyna Wydawnicza, Kraków 1998; Bertelsmann Media Sp. z.o.o., Warszawa 2000 Popularna Encyklopedia Powszechna – Kontynenty i państwa, Azja t. II.
↑ Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-04-25].
↑ Christian Population as Percentages of Total Population by Country. The Pew Research Center. [dostęp 2014-04-25].
↑ Oman. Gospodarka, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2011-04-18] .
↑ Oman | Ranking Web of Universities [online], Webometrics [dostęp 2020-05-02] (ang.).

Bibliografia

Mohamed bin Khalfan Al Busaidi; Badar bin Yahya Al Rashdi; Hassan bin Ali Al Wahaibi; Mahmoud bin Khalifa Al Baimani; Rab’a bint Hamoud Al Riamia; Rosemary Hector: Oman 2016. Maskat: Ministry of Information Sultanate of Oman, Mazoon Press. ISBN 978-99969-0-840-8.

[infobox1-1] Dane szacunkowe na lipiec 2008 roku, podane za CIA The World Factbook (Źródło:CIA) (ang.).

[nazwa-14] Standardowa transkrypcja polska nazwy arabskiej lub egzonim, jeśli istnieje.

[IMF-2] Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2023: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2023. [dostęp 2023-05-21]. (ang.).

[:0-3] Encyklopedia Geograficzna Świata: Azja. Wyd. OPRES Kraków 1998 ISBN 83-85909-37-0.

[CITEREFTom_10_Azja_Południowo-Zachodnia-4] Tom 10 Azja Południowo-Zachodnia ↓.

[5] JohnJ. Townsend JohnJ., Oman: the måking of a modern state, London: C. Helm, 1977, s. 98, ISBN 978-0-85664-446-7, OCLC 3559485 .

[6] Kendall D. Gott (październik 2010). U. S. Army and the Interagency Process: Historical Perspectives: The Proceedings of the Combat Studies Institute 2008 Military History Symposium. DIANE Publishing. s. 203.

[7] Peter Janke; Richard Sim (październik 1983). Guerrilla and terrorist organisations: a world directory and bibliography. Macmillan. s. 265. ISBN 978-0-02-916150-0.

[8] John Peterson, Defending Arabia, 1986, Taylor & Francis, s. 100.

[Atlas_Świata-9] Tom 10 Azja Południowo-Zachodnia. Warszawa: PWN, 2006, s. 72–74, seria: Wielki Encyklopedyczny Atlas Świata. ISBN 978-83-01-14925-3.

[10] Security Council Resolution 299 - UNSCR [online], unscr.com [dostęp 2022-02-15] .

[country-11] Denise Youngblood Coleman. Political Overview. „Oman Country Review”, s. 60–63. CountryWatch, Inc.. OCLC 2016. (ang.).

[funsch-12] Linda Funsch: Oman reborn: balancing tradition and modernization. New York, NY: Palgrave Macmillan, 2015, s. 104–106. ISBN 978-1-137-50201-8. (ang.).

[CITEREFOman201619-13] Oman 2016 ↓, s. 19.

[ksng-15] Uchwała KSNG nr 6/2016 z dn. 19 października 2016 r. dotycząca przyjęcia, zmiany i skasowania polskich nazw geograficznych świata. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej, 2016-10-19. [dostęp 2017-03-14].

[Global-16] Oman. Global Firepower. [dostęp 2014-08-27]. (ang.).

[17] Oman - Plant and animal life, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2019-01-29] (ang.).

[18] Odyssei com – kultura i obyczaje.

[Fogra-19] Fogra Oficyna Wydawnicza, Kraków 1998; Bertelsmann Media Sp. z.o.o., Warszawa 2000 Popularna Encyklopedia Powszechna – Kontynenty i państwa, Azja t. II.

[20] Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-04-25].

[21] Christian Population as Percentages of Total Population by Country. The Pew Research Center. [dostęp 2014-04-25].

[22] Oman. Gospodarka, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2011-04-18] .

[23] Oman | Ranking Web of Universities [online], Webometrics [dostęp 2020-05-02] (ang.).

[25] Uznawana przez 5 państw

[26] Uznawany przez 1 państwo

[27] Uznawana przez 5 państw

[28] Państwo in statu nascendi; Palestyńskie Władze Narodowe to tymczasowa struktura zarządzająca obszarem Strefy Gazy i częścią Zachodniego Brzegu do czasu uzyskania niepodległości przez Palestynę

[29] Uznawana przez 12 państw

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[b]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[A]

[B]

[C]

[D]

[E]