ფრიდერიკ შოპენი

შოპენის დაგეროტიპული ფოტოსურათი, 1849
შოპენის ხელმოწერა

ფრიდერიკ ფრანციშეკ შოპენი (პოლ. Fryderyk Franciszek Chopin (Szopen)) (დ. 1 მარტი (სხვა წყაროებით — 22 თებერვალი, 1810, სოფელი ჟელიაზოვა-ვოლია, პოლონეთი — გ. 17 ოქტომბერი, 1849, პარიზი, საფრანგეთი) — პოლონელი კომპოზიტორი და პიანისტი, დიდი ხნის მანძილზე ცხოვრობდა საფრანგეთში (ფრანგ. Frédéric François Chopin). ავტორი მრავალრიცხოვანი ნაწარმოებებისა ფორტეპიანოსთვის.

პოლონური მუსიკალური ხელოვნების უდიდესი წარმომადგენელი. 1831 წლიდან ცხოვრობდა პარიზში. შოპენის მუსიკისთვის დამახასიათებელია ლირიზმი, სხვადასხვა ხასიათის დახვეწილად გადმოცემა; მისი ნაწარმოებები გამოირჩევა ფართო ეროვნულ–ფოლკლორული და ჟანრული კავშირებით. მან ახლებურად განმარტა სხვადასხვა ჟანრი: ააღორძინა რომანტიზმზე დაფუძნებული პრელუდია, შექმნა საფორტეპიანო ბალადა, პოეტიზმი და დრამატიზმი შეიტანა ცეკვებში — მაზურკა, პოლონეზი, ვალსი; სკერცო გარდასახა დამოუკიდებელ ნაწარმოებად; გაამდიდრა ჰარმონია და საფორტეპიანო ფაქტურა.

მის შემოქმედებაში აღსანიშნავია: 2 კონცერტი (1829, 1830), 3 სონატა (1828–1844), ფანტაზია (1841), 4 ბალადა (1835–1842), 4 სკერცო (1832–1842), ექსპრომტები, ნოკტიურნები, ეტიუდები და სხვა ნაწარმოებები ფორტეპიანოსთვის.

1927 წლიდან ვარშავაში ტარდება შოპენის სახელობის საერთაშორისო კონკურსი.

საინტერესოა, რომ მიუხედავად იმისა კომპოზიტორი დასაფლავებულია პარიზის პერ ლაშეზის სასაფლაოზე, შოპენის ანდერძით მისი გული სხეულიდან ამოკვეთეს და ჩაატანეს ვარშავის წმინდა ჯვრის ეკლესიის სვეტში.გარდაცვალების მიზეზად კი დღემდე ტუბერკულოზია დასახელებული.

ცხოვრება

შოპენი, 1829 წელი.

ბავშვობა

შოპენი დაიბადა პოლონეთში, ჟელიაზოვა ვოლიაში, ვარშავიდან 50 კილომეტრი დაშორებით. ეკლესიის მიხედვით ფრიდერიკ შოპენი დაიბადა 22 თებერვალს, ხოლო მშობლების მიხედვით 1 მარტს. მამამისი — მიკოლა შოპენი დაიბადა საფრანგეთში. ის ჩავიდა პოლონეთში 1787 წელს — 16 წლის ასაკში.

1810 წელს, როდესაც ფრიდერიკი იყო 7 თვის, ოჯახი საცხოვრებლად ვარშავაში გადავიდა. ფრიდერიკის მამამ ფრანგული ენის მასწავლებლად დაიწყო მუშაობა. 1817 წელს, როდესაც ფრიდერიკი 7 წლის იყო მამამისმა ამავდროულად ვარშავის ლიცეუმში მუშაობა დაიწყო. თვით ფრიდერიკი ლიცეუმში 1823–1826 წლებში სწავლობდა. თუმცა მამამისი ფრანგი იყო, ფრიდერიკმა ფრანგული კარგად არასოდეს არ იცოდა, პარიზში ყოფნის დროსაც კი.

შოპენის მთელ ოჯახს არტისტული განათლება ჰქონდა:მამამისი უკრავდა ვიოლინოსა და ფლეიტაზე, დედამისი — ფორტეპიანოზე და შვილებსც ასწავლიდა დაკვრას. იოსეფ სიკორსკი — შოპენის თანამედროვე, თავის წიგნში მემუარები შოპენზე (Wspomnienie Chopina) წერდა: პატარა ფრიდერიკი აღტაცებული იყო, როდესაც დედამისი ფორტეპიანოზე უკრავდა. 6 წლის ასაკში ცდილობდა სმენით აეწყო დედამისის დაკრული. პირველ საფოტეპიანო გაკვეთილებს სწორედ დედამისისგან და უფროსი დის — ლუიზასგან იღებდა. ის პატარობიდან გადიოდა კონცერტებზე, მას „მეორე მოცარტი“ უწოდეს.

1816–1821 წლებში მან დაწერა ორი პოლონეზი. პირველად ის ფიოდრ ციბულსკიმ გამოაქვეყნა.

11 წლის ასაკში მან დაუკრა რუსეთის იმპერატორ ალექსანდრე I-თან, რომელიც ამ დროს ვარშავაში იმყოფებოდა. შოპენი პატარობიდანვე გამოირჩეოდა თავისი ნიჭით, არა მარტო მუსიკაში არამედ ლექსების კითხვაში და კარიკატურების ხატვაში. გადმოცემის მიხედვით შოპენი ძალიან ნიჭიერი იყო ხატვაში. სკოლაში ერთ-ერთი ნახატით მან გააოცა მასწავლებელი.

ახალგაზრდობაში იგი პოლონურმა ხალხურმა მუსიკამ გაიტაცა და იგი თავის მუსიკაშიც კი გამოიყენა.

განათლება

შოპენი სწავლობდა სახლში 13 წლამდე, შემდეგ 1823 წელს შევიდა ვარშავის ლიცეუმში, თუმცა აგრძელებდა სწავლას ჟივნისთან. 1825 წელს იგნაზ მოშელეს ნაწარმოების დაკვრის დროს მან გააოცა აუდიტორია თავისუფალი იმპროვიზაციით, და იგი დაასახელეს „ვარშავის საუკეთესო პიანისტად“.

იოზეფ ელსნერი

1826 წლის შემოდგომაზე შოპენმა დაიწყო კომპოზიტორ იოზეფ ელსნერის 3 წლიანი კურსი ვარშავის კონსერვატორიაში, რომელიც მაშინ უნივერსიტეტის ფილიალი იყო (ამიტომაც შოპენი ჩაწერილია უნივერსიტეტის სტუდენტთა ნუსხაში). სავარაუდოდ 1822 წელს შოპენს ჰქონდა პირველი კონტაქტი პოლონელ კომპოზიტორებთან. სწორედ ელსნერი იყო შოპენის მასწავლებელი 1823 წელს, ხოლო 1826 წლიდან შოპენი ოფიციალურად სწავლობდა მუსიკის თეორიას, ფიგურულ ბასებს და კომპოზიციას ელსნერთან ერთად. ზუსტად ამ წლებში ელსნერმა აღმოჩინა შოპენის „განუმეორებელი ნიჭი“ და „მუსიკალური გენია“. ისევე როგორც ჟივნიმ, ელსნერმაც კი არ იმოქმედა, არამედ გახსნა შოპენის ტალანტი. ელსნერის ცდილობდა შეესწავლა შოპენისადმი აკადემიური წესები, და „შოპენმა უნდა შეძლოს შექმნას კლასიკურ წესებზე დაფუძნებული საკუთარი, განუმეორებელი მუსიკა“.

მოგზაურობა და საშინაო წარმატება

შოპენი, 1835

1828 წელს, მაშინ როდესაც შოპენი ჯერ კიდევ სტუდენტი იყო, ეწვია ბერლინს თავის მეგობარ ფელიქს ჯაროკთან ერთად და ესწრებოდა ოპერებს გასპარ სპონტინის დირიჟორობით და ისეთი კომპოზიტორების კონცერტებს, როგორებიც იყვნენ კარლ ფრიდრიხ ცელტერი, ფელიქს მენდელსონი და სხვები. 1829 წელს ბერლინიდან დაბრუნების დროს იგი იყო პრინც ანტონი რაძივის, პოზენის დიდი ჰერცოგის, სტუმარი. თავად პრინციც კომპოზიტორი და ჩელისტი იყო. ანტონისა და მისი ქალიშვილისთვის შოპენმა დაწერა ნაწარმოები „შესავალი და პოლონეზა C მაჟორში ჩელოსა და პიანინოსთვის“, Op. 3.

ვარშავისკენ უკან დაბრუნების დროს შოპენმა მოუსმინა ნიკოლო პაგანინის და მის ნაწარმოებებს ვიოლინოზე, რამაც შთააგონა დაეწერა „პაგანინის სუვენირი“ (Souvenir de Paganini). სწორედ ეს მომენტი შეიძლება გამხდარიყო მის ცხოვრებაში გადამწყვეტი, რამაც მას ეტიუდების წერა დააწყებინა (1829–1932). 11 აგვისტოს, უნივერსიტეტში სწავლის დამთავრებიდან 3 კვირის შემდეგ, მას ჰქონდა დებიუტი ვენაში. ფრიდერიკმა დაუკრა ორი საფორტეპიანო კონცერტი და მიიღო უამრავი სასიამოვნო შეფასება. ამავდროულად რამდენიმე კომენტარი. შოპენისვე თქმით, ის იყო „ზედმეტად ფაქიზი, მათთვის, ვინც შეგუებული იყო ადგილობრივი არტისტების უფრო მეტ დინამიურობას.“ ვარშავაში ფრიდერიკი 1829 წლის სექტემბერში დაბრუნდა დ 1930 წლის 17 მარტს პირველად შეასრულა საფორტეფიანო კონცერტი No. 2 °F მინორში, Op. 21.

შოპენი დიდ წარმატებას აღწევდა როგორც კომპოზიტორი და შემსრულებელი, რამაც მას დასავლეთ ევროპის კარი გაუღო. 1830 წლის 2 ნოემბერს ვოიჩეჰოვსკისთან ერთად იგი ავსტრიისკენ გაეშურა, საიდანაც იტალიაში გადასვლას გეგმავდა. იმავე თვეში მოგვიანებით პოლენეთში იფეთქა ე.წ. პოლონეთის აჯანყებამ, რამაც ვოიჩეჰოვსკი უკან ვარშავაში დააბრუნა, რათა ნებაყოფლობით სამხედრო სამსახურში ჩაწერილიყო. ვენაში დარჩენილ მარტოხელა შოპენს ნოსტალგია მოაწვა და მეგობარს წერილში მისწერა: „მძულს ჩემი აქ ჩამოსვლის თარიღი“. 1831 წლის სექტემბერში, როდესაც ის ვენიდან პარიზში მიეგზავრებოდა, შეიტყო, რომ აჯანყება დასრულებულა. შოპენმა სიხარული ვერ დამალა და თავის პირად დღიურში შემდეგი რამ ჩაწერა: „ო ღმერთო, შენ იქ ხარ და მაინც შურს არ იძიებ“.

შემოქმედება

შოპენი მხოლოდ ფორტე-პიანოსთვის ქმნიდა ნაწაროებებს. ის არ წერდა მუსიკას სიმფონიური ორკესტრისთვის. მის შემოქმედებაში ვხვდებით: პოლონეზებს, ნოქტიურნებს, ვალსებს, ბალადებს და სხვ.

ეჟენ დელაკრუა. ფ. შოპენის პორტრეტი
შოპენის ერთადერთი სურათი, გადაღებული 1849 წელს ლუის-აუგუსტ ბისონის მიერ

ძირითადი ნაწარმოებები

  • 58 მაზურკა
  • 16 პოლონეზი
  • 19 ვალსი
  • 21 ნოქტიურნი
  • 26 პრელუდია (24 პრელუდიის ციკლი და ცალკე 2 პრელუდია)
  • 27 ეტიუდი
  • 4 ექსპრომტი
  • დასაძინებელი
  • ბარკაროლა
  • 3 სონატა ფორტეპიანოსათვის
  • 4 ბალადა
  • 4 სკერცო
  • ფანტაზია ფა მინორი
  • 2 კონცერტი ფორტეპიანოსა და ორკესტრისთვის
  • სონატა ვიოლონჩელოსა და ფორტეპიანოსათვის
  • 17 სიმღერა ხმისა და ფორტეპიანოსათვის

გავლენა

შოპენი თითქმის ყველა პიანისტის რეპერტუარშია (მათ შორის ქართველებიც — თენგიზ ამირეჯიბი). 1927 წლიდან ვარშავაში იმართება შოპენის სახელობის საერთაშორისო კონკურსი.

რესურსები ინტერნეტში


Read other articles:

French singer and actress (1891-1951) For the town in Brittany, see Fréhel, Côtes-d'Armor. Fréhel Fréhel (French: [fʁe.ɛl]; born Marguerite Boulc'h (Breton: [bulx]); 13 July 1891 – 3 February 1951) was a French singer and actress. Biography This section does not cite any sources. Please help improve this section by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed. (March 2018) (Learn how and when to remove this template message) Bo...

 

Dimethylcadmium Identifiers CAS Number 506-82-1 3D model (JSmol) Interactive image ChemSpider 10254476 ECHA InfoCard 100.007.324 EC Number 208-055-4 PubChem CID 10479 UNII 0T3G3H597H CompTox Dashboard (EPA) DTXSID20964832 InChI InChI=1S/2CH3.Cd/h2*1H3;Key: KVVGSXJGEUULNM-UHFFFAOYSA-N SMILES C[Cd]C Properties Chemical formula C2H6Cd Molar mass 142.484 g·mol−1 Appearance Colorless liquid Odor Foul; unpleasant; metallic; disagreeable; characteristic Density 1.985 g/mL Meltin...

 

Questa voce sull'argomento stagioni delle società calcistiche italiane è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Voce principale: Unione Sportiva Folgore Caratese Associazione Sportiva Dilettantistica. Unione Sportiva CarateseStagione 1937-1938Sport calcio SquadraUnione Sportiva Folgore Caratese Allenatore Angelo Farina Presidente Giuseppe Masera Serie C16º posto nel girone eliminatorio A 1936-...

Election in New Hampshire, United States Main article: 1976 United States presidential election 1976 United States presidential election in New Hampshire ← 1972 November 2, 1976 1980 →   Nominee Gerald Ford Jimmy Carter Party Republican Democratic Home state Michigan Georgia Running mate Bob Dole Walter Mondale Electoral vote 4 0 Popular vote 185,935 147,635 Percentage 54.75% 43.47% County Results Municipality Results Ford   40-50% ...

 

Державний комітет телебачення і радіомовлення України (Держкомтелерадіо) Приміщення комітетуЗагальна інформаціяКраїна  УкраїнаДата створення 2003Керівне відомство Кабінет Міністрів УкраїниРічний бюджет 1 964 898 500 ₴[1]Голова Олег НаливайкоПідвідомчі ор...

 

هذه المقالة عن ويلينغتون (تكساس). لتصفح عناوين مشابهة، انظر ويلينغتون (توضيح). ويلينغتون     الإحداثيات 34°51′17″N 100°12′50″W / 34.8547°N 100.214°W / 34.8547; -100.214   [1] تقسيم إداري  البلد الولايات المتحدة[2][3]  التقسيم الأعلى مقاطعة كولينغزوورث  عاصمة ل...

Otoya YamaguchiNama asal山口 二矢Lahir(1943-02-22)22 Februari 1943Tokyo, JepangMeninggal2 November 1960(1960-11-02) (umur 17)JepangSebab meninggalBunuh diri dengan cara gantung diriDikenal atasPembunuhan Inejiro Asanuma Otoya Yamaguchi (山口 二矢code: ja is deprecated , Yamaguchi Otoya, 22 Februari 1943 – 2 November 1960) adalah seorang ultranasionalis Jepang yang membunuh Inejiro Asanuma, seorang politikus kiri jauh dan kepala Partai Sosialis Jepang. Y...

 

United States historic placeMarket Hall and ShedsU.S. National Register of Historic PlacesU.S. National Historic LandmarkU.S. National Historic Landmark DistrictContributing Property Market HallShow map of South CarolinaShow map of the United StatesLocation188 Meeting St., Charleston, South CarolinaCoordinates32°46′49″N 79°55′53″W / 32.78028°N 79.93139°W / 32.78028; -79.93139Area.33 acres (1,300 m2)[1]Built1841ArchitectEdward Brickell WhiteArc...

 

British chain of campgrounds and holiday resorts. For other uses, see Pontins (disambiguation). Not to be confused with Pontings. Pontins Holiday ParksEntrance to Brean Sands campTrade namePontinsCompany typePrivate limited companyIndustryHoliday / LeisureFounded1946 (1946)FounderFred PontinHeadquartersSt Helier, Jersey (registered office)Hale, Greater Manchester, England (contact address)Number of locationsTwo holiday parks in UKProductsFamily holiday parksOwnerBritannia HotelsNumber of...

Comics character Shim'TarThe original Shim'TarPublication informationPublisherDC ComicsFirst appearanceWonder Woman #33 (vol. 2) (August 1989)Created byGeorge PérezIn-story informationAlter egoI: Unknown;II: Queen Hippolyta;III: Akila;IV: Artemis.Team affiliationsAmazonsAbilitiesTrained in high levels of hand-to-hand combat;Expertise in a wide array of weapons. Shim'Tar is a fictional character owned by DC Comics and was co-created by penciler Chris Marrinan and writer George Pérez. Accordi...

 

Dimensionless number indicating the nonlinearity of long surface gravity waves on a fluid layer. Wave characteristics In fluid dynamics, the Ursell number indicates the nonlinearity of long surface gravity waves on a fluid layer. This dimensionless parameter is named after Fritz Ursell, who discussed its significance in 1953.[1] The Ursell number is derived from the Stokes wave expansion, a perturbation series for nonlinear periodic waves, in the long-wave limit of shallow water – w...

 

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Alvars – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (August 2022) (Learn how and when to remove this message) Tamil poet-saints of South India For the Indian city in Rajasthan, see Alwar. For the village in Iran, see Alvars, Iran. For the 2007 Indian Tamil fil...

Medical condition of the heart Medical conditionVentricular tachycardiaOther namesV-tach,[1] Vtach, VTA run of ventricular tachycardia as seen on a rhythm stripSpecialtyCardiologySymptomsLightheadedness, palpitations, chest pain, shortness of breath, Decreased level or total loss of consciousness[2]ComplicationsCardiac arrest, ventricular fibrillation[2][3]TypesNon-sustained (NSVT), sustained[2]CausesCoronary heart disease, aortic stenosis, cardiomyopat...

 

الهيئة المصرية العامة للكتاب الهيئة المصرية العامة للكتابالشعار البلد  مصر المقر الرئيسي القاهرة تاريخ التأسيس 1971 (منذ 53 سنة) المالك وزارة الثقافة النوع هيئة حكومية منطقة الخدمة مصر اللغات الرسمية العربية الرئيس أحمد بهي الدين[1] الموقع الرسمي gebo.gov.eg تعديل مصدري - ت...

 

Pour les articles homonymes, voir George Moore (homonymie) et Moore. George MooreGeorge Moore, peint par Édouard Manet.BiographieNaissance 24 février 1852Ballyglass (d) (comté de Mayo, Royaume-Uni de Grande-Bretagne et d'Irlande)Décès 21 janvier 1933 (à 80 ans)Pimlico (Londres, Royaume-Uni)Nationalité irlandaiseFormation Académie JulianActivités Poète, dramaturge, écrivain, critique d'art, romancier, dramaturge de production, scénariste, historien de l’artPériode d'activi...

Australian actress (born 1993) Alycia Debnam-CareyDebnam-Carey in 2019BornAlycia Jasmin Debnam-Carey (1993-07-20) 20 July 1993 (age 30)Sydney, New South Wales, AustraliaOccupationActressYears active2003–present Alycia Jasmin Debnam-Carey (born 20 July 1993) is an Australian actress. She made her film debut in 2003 in Rachel Ward's Australian short drama film Martha's New Coat, and her feature film debut in the American disaster film Into the Storm (2014). From 2014 to 2016, she po...

 

American actor E. H. Sothern Edward Hugh Sothern (December 6, 1859[1] – October 28, 1933) was an American actor who specialized in dashing, romantic leading roles and particularly in Shakespeare roles. Biography Sothern was born in New Orleans, Louisiana, the son of English actor E. A. Sothern and his wife Frances Emily Fannie Stewart (d. 1882). Sothern was educated in England at St Marylebone Grammar School. His brothers and sister all became actors: Lytton Edward Sothern (1851–1...

 

Suburb of Perth, Western AustraliaBooragoonPerth, Western AustraliaGarden City, BooragoonCoordinates32°02′22″S 115°50′01″E / 32.0395384°S 115.8336757°E / -32.0395384; 115.8336757 (Booragoon)Population5,684 (SAL 2021)[1]Established1950sPostcode(s)6154Location12 km (7 mi) from the Perth CBDLGA(s)City of MelvilleState electorate(s)Alfred Cove, BatemanFederal division(s)Tangney Suburbs around Booragoon: Alfred Cove Ardross Mount ...

Extinct unclassified language of the Near EastThis article is about the extinct language spoken in Sumer. For the variety of Eastern Min Chinese, see Gutian dialect.GutianRegionZagros Mountains?EthnicityGutiEraBronze Age (EBA IV)Language familyunclassified Language codesISO 639-3None (mis)Glottologguti1235Near East in the 3rd millennium BCE Gutian (/ˈɡuːtiən/) is an extinct unclassified language that was spoken by the Gutian people, who briefly ruled over Sumer as the Gutian dynasty in th...

 

日本の政治家伊東 良孝いとう よしたか 内閣府より公表された肖像(2020年 撮影)生年月日 (1948-11-24) 1948年11月24日(75歳)出生地 日本 北海道旭川市出身校 北海道教育大学釧路分校前職 釧路市議会議員北海道議会議員釧路市長所属政党 (自由民主党→)(無所属→)自由民主党(二階派)称号 教育学士(北海道教育大学・1974年)公式サイト 伊東良孝 衆議院議員 北海�...