Guðni lauk stúdentsprófi frá Menntaskólanum í Reykjavík árið 1987 og BA-gráðu í sögu og stjórnmálafræði við Warwick-háskóla í Englandi 1991. Árið 1997 útskrifaðist Guðni með meistaragráðu í sagnfræði frá HÍ. Tveimur árum síðar lauk hann MSt-gráðu í sögu frá Oxford-háskóla í Englandi. Árið 2024 hlaut Guðni heiðursdoktorsnafnbót frá háskólanum í Oulu í Finnlandi.
Guðni stendur utan trúfélaga en var alinn upp í kaþólskri trú. Hann yfirgaf kaþólsku kirkjuna í kjölfar frétta af glæpum ýmissa kaþólskra presta. Hann heldur upp á mannréttindasáttmála Sameinuðu þjóðanna fremur en trú á einn guð: „Hver maður er borinn frjáls, jafn öðrum að virðingu og réttindum. Menn eru gæddir vitsmunum og samvisku og ber þeim að breyta bróðurlega hver við annan.“ Guðni hefur lýst því yfir að fullveldi þjóða sé teygjanlegt hugtak og háð aðstæðum á hverjum tíma.[1] Guðni er fyrsti forsetinn sem tilheyrir ekki Þjóðkirkjunni.
Guðni vakti athygli sem forseti þegar hann þáði boð um að koma á þungarokkshátíð í Wacken, Þýskalandi, þar sem fjórar íslenskar hljómsveitir spiluðu. Hann sagði mikilvægt að hætta að skipta list í há- og lágmenningu. [2]
Fjölskylda
Guðni er sonur hjónanna Margrétar Thorlacius, kennara og blaðamanns, og Jóhannesar Sæmundssonar, íþróttakennara og íþróttafulltrúa. Hann á tvo bræður, þá Patrek, íþróttafræðing og fyrrverandi landsliðsmann í handbolta, og Jóhannes, kerfisfræðing. Faðir þeirra lést úr krabbameini árið 1983, 42 ára að aldri, og sá móðir þeirra um uppeldi þeirra bræðra. Guðni stundaði handbolta í æsku en faðir hans var meðal annars handboltaþjálfari.
Eiginkona hans er Eliza Reid frá Kanada og eiga þau fjögur börn. Guðni á dóttur af fyrra hjónabandi.[3]
Forsetaferill
Guðni ákvað að bjóða sig fram til forseta Íslands í maí2016 fyrir forsetakosningarnar 2016. Hann vildi meðal annars bæta þjóðaratkvæðagreiðsluákvæði í stjórnarskrána.[4] Guðni var kjörinn forseti með 39,0% atkvæða og er sá yngsti sem hefur tekið við embættinu.
Kjörtímabil 2016-2020
Guðni og Shinzo Abe forsætisráðherra Japans.Guðni og Antony Blinken, utanríkisráðherra Bandaríkjanna.Guðni Th. og Vladimír Pútín. (2017).
Guðni braut blað í sögu forsetaembættisins þegar hann varð fyrsti forseti Íslands til að ávarpa gesti gleðigöngunnar. Hann stofnaði Facebook síðu fyrir embættið þar sem að hann svaraði spurningunum landsmanna.[5] Eftir tæpan mánuð í embætti lýstu 68% fólks sig ánægt með Guðna í embætti samkvæmt könnun MMR.[6] Í könnun í desember2016 voru rúm 97% ánægð með Guðna.[7]
Guðni fór í sína fyrstu opinberu heimsókn í janúar2017 til Danmerkur. Hann snæddi meðal annars hátíðarkvöldverð í Amalíuborg með Danadrottningu og fleirum.[8] Í könnun í sama mánuði sögðust 81,4% aðspurðra vera ánægðir með störf hans.[9] Í febrúar 2017 vakti Guðni heimsathygli eftir opinbera heimsókn í Menntaskólann á Akureyri, en þar sagði hann í gríni að hann myndi vilja banna ananas á pítsur.[10]
Í mars2017 sagði Guðni í tímaritinu Lögréttu varðandi Landsdóm að: "það hafi verið feigðarflan eftir hrun að nýta forn og úrelt ákvæði í stjórnarskrá um landsdóm. Það hafi sýnt sig að niðurstaða dómsins hafi fremur sundrað en sameinað og það á versta tíma." Þá sagði hann um synjunarvald forsetaembættisins að sanngjarnara og lýðræðislegra væri að í stjórnarskrá væru ákvæði um að ákveðinn fjöldi kjósenda geti krafist þess að lögum verði synjað staðfestingar.[11] Í lok mars2017 sótti Guðni ráðstefnu um málefni norðurslóða í Arkhangelsk í Rússlandi. Þar hitti hann meðal annars Vladímír Pútín. Hann talaði um málefni hafsins, aðgerðir gegn mengun, súrnun sjávar og fiskveiðar.[12] Hann fór einnig í opinbera heimsókn til Noregs, þar sem að hann hitti norsku konungsfjölskylduna, Ernu Solberg forsætisráðherra og heimsótti ýmsa staði.[13] Guðni fór í maí2017 í heimsókn til Færeyja.[14]
Í nýársávarpi Guðna 1. janúar 2020 ákvað hann að bjóða sig fram til annars kjörtímabils forseta Íslands.
Í könnun árið 2021 sögðust 73% þjóðarinnar vera ánægð með störf hans. Í maí2023 sóttu Guðni og Eliza krýningu Karls bretakonungs fyrir hönd Íslands.
Guðni tilkynnti í nýársávarpi sínu 1. janúar2024 að bjóða sig ekki fram að nýju til embættis forseta Íslands.[15] Í febrúar2024 sögðust 81% landsmanna vera ánægð með störf hans.[16] Guðni lét af embætti forseta þann 31. júlí2024. Guðni sneri aftur til starfa sem prófessor í sagnfræði við Háskóla Íslands en hann gegndi því starfi áður en hann tók við embætti forseta.
Bækur
Kári í jötunmóð. Saga Íslenskrar erfðagreiningar og Kára Stefánssonar (Reykjavík: Nýja bókafélagið, 1999).
Völundarhús valdsins. Stjórnarmyndanir, stjórnarslit og staða forseta Íslands í embættistíð Kristjáns Eldjárns, 1968–1980 (Reykjavík: Mál og menning, 2005).
Óvinir ríkisins. Ógnir og innra öryggi í kalda stríðinu á Íslandi (Reykjavík: Mál og menning, 2006).
_(cropped).jpg)
.jpg)
.jpg)
_01.jpg)
