Margarita Xirgu

Biografía
Nacemento	18 de xullo de 1888 Molins de Rei, España
Morte	25 de abril de 1969 (80 anos) Montevideo, Uruguai
Lugar de sepultura	Molins de Rei
Actividade
Ocupación	actriz de teatro, directora de teatro, director teatral, actriz de cinema, directora de escola
Empregador	Teatre Romea (en) Comedia Nacional Margarita Xirgu Multidisciplinary School of Dramatic Art (en) Teatro Solís (pt)
Familia
Cónxuxe	Miquel Ortín Paesa (1940–1969) Josep Arnall (1910–1936)
Premios
(1934)  Q110402243
Sinatura

Margarita Xirgu Subirá, nada en Molins de Rei (Barcelona) o 18 de xuño de 1888 e finada en Montevideo (Uruguai) o 25 de abril de 1969, foi unha actriz catalá.

Comezou o seu labor como actriz en grupos de afeccionados desde que era nena e debutou profesionalmente coa Compañía de Josep Santpere. En 1910 forma a súa propia compañía, e estrea, entre outras, as obras Andrónica e La reina nueva no Teatro Romea de Barcelona, que lle outorga un gran prestixio na escena catalá.

En 1914 deu o salto a Madrid, onde traballou no Teatro Español, interpretando obras de Valle-Inclán, George Bernard Shaw, Gabriele d'Annunzio, Alejandro Casarón e Federico García Lorca, do que foi asidua colaboradora, pois o poeta de Fuente Vaqueros estreou case todas as súas obras importantes con ela: Mariana Pineda, con decorados de Salvador Dalí (1927); La zapatera prodigiosa (1930), Yerma (1934), Doña Rosita la soltera o el lenguaje de las flores (1935) e a reestrea de Bodas de sangue (1935), con escenografía de Caballero. En 1933 estrenou en Madrid Divinas palabras, de Valle-Inclán.

Pouco antes do inicio da guerra civil española emprendeu unha xira por Suramérica con obras de Lorca; desde 1939 estivo no exilio vivindo tanto en Chile como no Uruguai e na Arxentina. En 1945 estreou en Buenos Aires o último drama de Lorca, La casa de Bernarda Alba. En Montevideo representou obras de autores españois e obtivo o cargo de directora da Escola Dramática Municipal en 1949. Xunto a ela formáronse actores do talle de Amelia de la Torre, Cándida Losada, Enrique Diosdado, Sancho Gracia e Alberto Closas.

Entre 1909 e 1916 interveu nalgunhas películas, e tras esa experiencia non volveu pórse ante unha cámara máis que nunha ocasión, en 1938 co filme Bodas de sangue.

Obtivo a nacionalidade uruguaia ^[1], comprou unha casa no balneario de Punta Balea - no departamento de Maldonado - e permaneceu no Uruguai durante os seus últimos vinte anos de vida. En 1988, dezanove anos logo da súa morte, a Generalitat de Cataluña reclama a repatriación dos seus restos mortais, que actualmente descansan no seu lugar de nacemento.

• Genoveva Dieterlich, Dicionario do teatro. Madrid: Alianza Editorial, 1995.
• "Margarita Xirgu". Copia arquivada. Enciclopedia Microsoft Encarta (DVD) (en castelán). Microsoft Corporation. 2009. Arquivado dende o orixinal o 15 de abril de 2008. Consultado o 28 de setembro de 2024. 

• «Margarida Xirgu, el teatre» (gravación de son). l'Arxiu de la Paraula. Ateneu Barcelonès, 2014 (en catalán).