Domingo Fontán

Modelo:BiografíaDomingo Fontán

Editar o valor en Wikidata
Biografía
Nacemento17 de abril de 1788 Editar o valor en Wikidata
Porta do Conde, España Editar o valor en Wikidata
Morte24 de outubro de 1866 Editar o valor en Wikidata (78 anos)
Cuntis, España Editar o valor en Wikidata
Lugar de sepulturaPanteón de Galegos Ilustres Editar o valor en Wikidata
Deputado no Congreso dos Deputados
Editar o valor en Wikidata
Datos persoais
EducaciónUniversidade de Santiago de Compostela Editar o valor en Wikidata
Actividade
Lugar de traballo Madrid Editar o valor en Wikidata
Ocupaciónmatemático, político, topógrafo Editar o valor en Wikidata
Obra
Obras destacables
Familia
CónxuxeManuela Ribas y Gómez Editar o valor en Wikidata
Sinatura Editar o valor en Wikidata
Galiciana: 393 BNE: XX1077012 BUSC: fontan-rodriguez-domingo-1788-1866

Domingo Fontán Rodríguez,[1][2][3][4] nado en Porta do Conde (Portas) o 17 de abril de 1788[5][6] e finado en Cuntis o 24 de outubro de 1866,[7] foi un ilustrado galego, xeógrafo, matemático, político e empresario, coñecido sobre todo por ser o autor do primeiro mapa topográfico científico de Galicia, a Carta xeométrica de Galicia. Foi secretario da Deputación Provincial de Galicia, director do Observatorio Astronómico de Madrid, deputado en Cortes e presidente da Real Sociedade de Amigos do País de Santiago. Os seus restos están no Panteón de Galegos Ilustres.[8]

Traxectoria

De familia acomodada, os seus pais foron Rosendo Fontán Oliveira e Sebastiana Rodríguez Blanco. O seu pai e toda a familia Fontán é orixinaria de Briallos, parroquia de San Cristovo de  Briallos (hoxe Concello de Portas).[9]

Foi o segundo de cinco irmáns, dous homes e tres mulleres. Domingo e Andrés, o seu irmán máis vello, foron educados por un tío materno, cura párroco en Noia.[10]

Pasou boa parte da súa vida vencellado á Universidade de Santiago de Compostela, onde primeiramente cursou os estudos de Filosofía, matriculándose ao longo dos anos en Leis e Cánones, Ciencias exactas e Teoloxía e foi discípulo de José Rodríguez González, "o matemático de Bermés". En 1811 comezou a súa carreira de profesor como substituto do catedrático de Retórica e durante o curso 1813-14 substituíu o titular da cátedra de Lóxica e Metafísica. Foi procesado pola Real Audiencia en 1814; en 1815 restituíronlle os seus dereitos.[6]

En 1817 comezou os seus traballos de medición para realizar a Carta xeométrica de Galicia, labor ao que consagrou dezasete anos da súa vida e polo que é lembrado hoxe en día. Durante o Trienio liberal foi secretario da Deputación Provincial de Galicia. En 1834 rematou os traballos da carta e presentouna oficialmente á Raíña Gobernadora, María Cristina de Borbón-Dúas Sicilias, quen mandou imprimila, se ben non se puido realizar esta tarefa ata o ano 1845 en París.[6] Este foi o primeiro mapa realizado en España con métodos científicos e medicións matemáticas.

Foi elixido deputado polo Partido Liberal pola provincia de Pontevedra en 1837, ocupando este posto ata 1843, ano no que se retirou. Fontán fixo da súa causa a defensa de Galicia, sobre todo na abolición dos foros e na loita contra o caciquismo. Non obstante, o seu liberalismo valeulle a perda da súa cátedra universitaria até en dúas ocasións.[11] Foi bibliotecario primeiro e presidente despois (de 1860 a 1861) da Real Sociedad Económica de Amigos del País de la ciudad de Santiago.[12]

Tivo parte, por herdanza, nunha fábrica de papel no Castro, Lousame, que en 1863 chegou a ser enteiramente da súa propiedade.[13][14] Traballou tamén no deseño do trazado da primeira liña férrea de Galicia en 1858, que uniu Santiago de Compostela con Carril, proxecto aprobado polas Cortes en 1861, e que non foi inaugurado ata dez anos despois.

PLANO DE LA RÍA DE AROSA
por
el D.rD. Domingo Fontán
año de 1828.
(o norte está á esquerda).

Finou nun balneario en Cuntis, por mor dunha cistite aguda.[6] Os seus restos foron soterrados no cemiterio xeral de Santiago e, o 30 de decembro de 1988, trasladados ao chan do Panteón de Galegos Ilustres, na igrexa do convento de San Domingos de Bonaval.[15]

En 2015 a Editorial Galaxia publicou a novela de Marcos S. Calveiro, Fontán, baseada na súa vida.[16]

Recoñecemento

A Real Academia Galega de Ciencias designouno como Científico Galego 2018.[17]

Levan o seu nome rúas de varias cidades: Santiago de Compostela, Pontevedra, A Coruña, Ourense, Poio e Madrid.

Galería de imaxes

PLANO DEL PAIS
adyacente a las tres rías de la
CORUÑA, BETANZOS Y FERROL,
llamado de las Mariñas,
Por el D.r D.n Domingo Fontán
  • Retrato na Real Sociedade de Amigos do País de Santiago.[12]
    Retrato na Real Sociedade de Amigos do País de Santiago.[12]
  • Carta geométrica "...Con el trazado de ferro-carriles y carreteras kilometradas, año de 1917".[18]
    Carta geométrica "...Con el trazado de ferro-carriles y carreteras kilometradas, año de 1917".[18]
  • Carta geométrica de Galicia, en PDF (exemplar da biblioteca do Museo Naval).
    Carta geométrica de Galicia, en PDF (exemplar da biblioteca do Museo Naval).
  • Estatua en Portas, feita polo canteiro de Caldas de Reis Xavier Touceda.
    Estatua en Portas, feita polo canteiro de Caldas de Reis Xavier Touceda.
  • Placa na súa casa natal.
    Placa na súa casa natal.

Notas

  1. ↑ "Fontán Rodríguez, Domingo". Diccionario enciclopédico galego universal 28. La Voz de Galicia. 2003-2004. p. 94. ISBN 84-7680-429-6. 
  2. ↑ "Fontán Rodríguez, Domingo". Dicionario biográfico de Galicia 2. Ir Indo Edicións. 2010-2011. p. 107. 
  3. ↑ "Fontán Rodríguez, Domingo". Diciopedia do século 21 2. Do Cumio, Galaxia e do Castro. 2006. p. 924. ISBN 978-84-8288-942-9. 
  4. ↑ "Fontán Rodríguez, Domingo". Enciclopedia Galega Universal 9. Ir Indo. 1999-2002. p. 225. ISBN 84-7680-288-9. 
  5. ↑ Méndez Martínez, Gonzalo (2005). "Fontán Rodríguez, Domingo". Gran Enciclopedia Galega (DVD). ISBN 84-87804-88-8. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 "Apuntes biográficos" Fundación Domingo Fontán (en castelán).
  7. ↑ "Ficha no Congreso". congreso.es. Arquivado dende o orixinal o 13-04-2020. Consultado o 08-11-2017. 
  8. ↑ Xema Aguiar: "Domingo Fontán, el ilustre olvidado", Galiciaé. 20/5/2008.
  9. ↑ Arquivo familiar
  10. ↑ Suso de Toro: "Domingo Fontán, matemático sublime" El País, 1/4/2011.
  11. ↑ Miguel-Anxo Murado (2008). Otra idea de Galicia, p. 11. Debate. ISBN 978-84-8306-771-0.
  12. ↑ 12,0 12,1 "Real Sociedad Económica de Amigos del País de la ciudad de Santiago". Arquivado dende o orixinal o 02 de decembro de 2016. Consultado o 02 de decembro de 2016. 
  13. ↑ "Fontán polifacético" Fundación Domingo Fontán (en castelán).
  14. ↑ Asociación Galega do Patrimonio Industrial 31/1/2010 (en castelán).
  15. ↑ Xosé Lois Vila Fariña: "As súas cinzas"
  16. ↑ "«A novela reivindica a figura de Fontán e o papel da ciencia»" La Voz de Galicia, 27/1/2016.
  17. ↑ "Recursos sobre Domingo Fontán". Blog Carta xeométrica. 14 de outubro de 2018. Consultado o 17 de outubro de 2018. 
  18. ↑ Carta geométrica de Galicia dividida en sus provincias… en Galiciana.

Véxase tamén

Reportaxe sobre o mapa de Fontán en Nós TV.

Bibliografía

Ligazóns externas

Read other articles:

Portuguese-speaking African countries

Former African Portuguese colonies where Portuguese is official See also: Luso-Africans, Afro-Portuguese, and African Portuguese The PALOP, highlighted in red The Portuguese-speaking African countries (Portuguese: Países Africanos de Língua Oficial Portuguesa; PALOP), also known as Lusophone Africa, consist of six African countries in which the Portuguese language is an official language: Angola, Cape Verde, Guinea-Bissau, Mozambique, São Tomé and Príncipe and, since 2011, Equatorial Gui...

 

 

اللغة البشتوية

البشتوية (الأفغانية) الاسم الذاتي پښتو الناطقون 45 مليون تقريبا (2020) الدول أفغانستان: الشرق، الجنوب، الجنوب الغربي وبعض أجزاء الشمال و الشمال الغربي; باكستان: المحافظات الشمالية الغربية (خیبر بختونخوا، غلغت-بلتستان، الشمالية بلوشستان المنطقة جنوب-وسط آسيا الرتبة 82 (الشمال�...

 

 

James Naismith

Inventor of basketball (1861–1939) For the chemical biologist, see James Naismith (chemist). James NaismithNaismith holding a basketball and basketBiographical detailsBorn(1861-11-06)November 6, 1861Almonte, Canada West, Province of CanadaDiedNovember 28, 1939(1939-11-28) (aged 78)Lawrence, Kansas, U.S.Alma materMcGill UniversitySpringfield CollegePresbyterian CollegeCoaching career (HC unless noted)Basketball1898–1907KansasTrack and field1900–1906Kansas Head coaching recordOv...

Человек прямоходящий

† Человек прямоходящий Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ВторичноротыеТип:ХордовыеПодтип:ПозвоночныеИнфратип:ЧелюстноротыеНадкласс:ЧетвероногиеКлада:АмниотыКлада:Синапсиды�...

 

 

Шалфей обыкновенный

Шалфей обыкновенный Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:РастенияКлада:Цветковые растенияКлада:ЭвдикотыКлада:СуперастеридыКлада:АстеридыКлада:ЛамиидыПорядок:ЯсноткоцветныеСемейство:ЯснотковыеРод:ШалфейВид:Шалфей обыкновенный Международное научное наз...

 

 

Plateau de Romainville

Plateau de Romainville Géographie Altitude 131 m, Place Charles-de-Gaulle, Les Lilas Longueur 7 km Largeur 2 km Administration Pays France Région Île-de-France Départements Paris, Seine-Saint-Denis et Val-de-Marne modifier  Le plateau de Romainville, également désigné comme le plateau de Montreuil ou de Bagnolet est une butte-témoin située dans l'est de Paris et au sud-ouest de la Seine-Saint-Denis, qui culmine à 131 mètres sur le territoire de la commune des L...

Ligue 1 2022-2023

Ligue 1 2022-2023Ligue 1 Uber Eats 2022-2023 Competizione Ligue 1 Sport Calcio Edizione 85ª (21ª di Ligue 1) Organizzatore LFP Date dal 5 agosto 2022al 3 giugno 2023 Luogo Francia Partecipanti 20 Formula Girone all'italiana A/R Risultati Vincitore Paris Saint-Germain(11º titolo) Secondo Lens Retrocessioni Auxerre Ajaccio TroyesAngers Statistiche Miglior giocatore Kylian Mbappé Miglior marcatore Kylian Mbappé (29) Miglior portiere Brice Samba Incontri disputat...

 

 

Jävre

Place in Norrbotten, SwedenJävreJävreShow map of NorrbottenJävreShow map of SwedenCoordinates: 65°09′N 21°29′E / 65.150°N 21.483°E / 65.150; 21.483CountrySwedenProvinceNorrbottenCountyNorrbotten CountyMunicipalityPiteå MunicipalityArea[1] • Total1.81 km2 (0.70 sq mi)Population (31 December 2010)[1] • Total576 • Density318/km2 (820/sq mi)Time zoneUTC+1 (CET) • Summer (DS...

 

 

Daftar Gubernur Sulawesi Selatan

Untuk gubernur di Sulawesi pada awal kemerdekaan Indonesia, lihat Daftar Gubernur Sulawesi. Gubernur Sulawesi SelatanLambang Sulawesi SelatanPetahanaZudan Arif FakrullohPenjabatsejak 17 Mei 2024KediamanRumah Jabatan Gubernur Sulawesi SelatanMasa jabatan5 tahun (gubernur) 1 tahun (penjabat gubernur)Dibentuk13 Desember 1960; 63 tahun lalu (1960-12-13)Pejabat pertamaAndi Achmad RifaiSitus webSitus web resmi Sulawesi Selatan merupakan sebuah provinsi yang dimekarkan dari Sulawesi dan di...

Oath of Office (novel)

2018 thriller novelOath of Office First edition coverAuthorMarc CameronAudio read byScott BrickCountryUnited StatesLanguageEnglishSeries Jack Ryan The Campus Genre Techno-thriller Political thriller Military fiction Spy fiction Realistic fiction PublisherG.P. Putnam's SonsPublication dateNovember 27, 2018Media typePrint (Hardcover), Audio, eBookPages518ISBN9780735215955Preceded byPower and Empire Followed byCode of Honor  Oath of Office (stylized as Tom Clan...

 

 

Jabal Sais

Syrian desert fortificaton Jabal Saisجبل سايسLocation within SyriaGeneral informationTown or cityRif DimashqCountrySyriaCoordinates33°18′11″N 37°21′34″E / 33.303116°N 37.359575°E / 33.303116; 37.359575Technical detailsMaterialadobe Jabal Sais (Arabic: جبل سايس also known as Qasr Says is a Umayyad desert fortification or former palace in Syria which was built 707-715 AD. The fortification sits near an extinct volcano.[1] Jabal Says is m...

 

 

Nederlandse Spoorwegen

NV Nederlandse SpoorwegenJenisBadan usaha milik negara (Naamloze vennootschap)IndustriTransportasi relDidirikan1938KantorpusatUtrecht, BelandaTokohkunciWouter Koolmees (CEO)[1]ProdukPengangkutan rel, konstruksi rel, jasaPendapatan €5.890 milyar (2021)[2]Laba bersih €116 juta (2018)[3]Total aset €7.030 milyar (2018)[3]Total ekuitas €11.786 juta (2021)[3]Karyawan 38.600 (2020)IndukPemerintah BelandaAnakusahaAbellioNedkolejeNSRegio (99%)WestfalenBa...

Romantic music

Music of the Romantic period This article is about the genre of music. For the traditional term in music, see Romance (music). For other uses, see Romantic (disambiguation). Not to be confused with love song or sentimental ballad. Josef Danhauser's 1840 painting of Franz Liszt at the piano surrounded by (from left to right) Alexandre Dumas, Hector Berlioz, George Sand, Niccolò Paganini, Gioachino Rossini and Marie d'Agoult, with a bust of Ludwig van Beethoven on the piano Major eras ofWester...

 

 

Geografía de Guatemala

Geografía de Guatemala LocalizaciónContinente AméricaRegión América Central - CaribeCaracterísticas geográficasSuperficie 108.889 km²  108.430 km² (tierra)  459 km² (agua)Línea de costa 400 kmPuntos extremosPunto más bajo Océano Pacífico a 0 mPunto más alto Volcán Tajumulco a 4.220 mFronteras territorialesInternacionales 1,687 km • Belice 266 km • El Salvador 203 km • Honduras: 256 km • México 962 km   • Pl...

 

 

Запілля (Велимченська сільська громада)

село Запілля Країна  Україна Область Волинська область Район Ковельський район Громада Велимченська сільська громада Основні дані Засноване 1847 Населення 150 Площа 1,041 км² Густота населення 159,46 осіб/км² Поштовий індекс 44181 Телефонний код +380 3366 Географічні дані Ге...

Voices of a Distant Star

Voices of a Distant StarSampul DVD dari Voices of a Distant StarNama lainJepangほしのこえHepburnHoshi no KoeArtiSuara-suara Bintang yang Jauh SutradaraMakoto ShinkaiProduserMakoto ShinkaiSkenarioMakoto ShinkaiCeritaMakoto ShinkaiPemeran Mika Shinohara Makoto Shinkai Sumi Mutoh Penata musikTenmonSinematograferMakoto ShinkaiPenyuntingMakoto ShinkaiPerusahaanproduksiCoMix Wave FilmsTanggal rilis Jepang Februari 2001 (2001-02-Jepang) Durasi25 menitNegaraJepangBahasaJepang In...

 

 

Angel Orensanz Center

Art and performance space in Manhattan, New York This article is about the art and performance space. For the Jewish synagogue co-located on this site, see The Shul of New York. For the Jewish congregation that was located on this site, see Ansche Chesed. Angel Orensanz CenterThe Angel Orensanz Center, housed within a former synagogueLocation in Lower ManhattanFormer namesAnsche Chesed ConregationEstablished1986; 38 years ago (1986)Location172-176 Norfolk Street, Lower East...

 

 

ルーマニア正教会

キリスト教 > 東方教会 > 正教会 > ルーマニア正教会 ルーマニア正教会 外壁・壁画イコンが特徴的なヴォロネツ修道院の光景。モルダヴィア北部の壁画教会群は世界遺産。創設者 使徒アンドレイ独立教会の宣言 1865年独立教会の承認 1885年（コンスタンディヌーポリ総主教庁により）現在の首座主教 ダニエル総主教庁所在地 ブカレスト主な管轄 ルーマ�...

Ma Huan

Sebuah halaman dari Dinasti Ming yang dicetak berdasarkan edisi Yingya Shenglan oleh Ma Huan. Ma Huan adalah seorang Tiongkok muslim yang menulis Yingyai Shenglan, kronik perjalanan ekspedisi Cheng Ho pada abad ke-15. Ia tidak mengikuti seluruh ekspedisi, tetapi ia menulis banyak tempat yang juga tidak ia kunjungi. Catatannya mencakup wilayah Indocina, Nusantara, Teluk Benggala, Persia, Jazirah Arabia, sampai dengan pantai timur Afrika. Ma Huan juga sempat melaksanakan ibadah haji dalam lawat...

 

 

Film criticism

Analysis and evaluation of films Film review redirects here. For the magazine, see Film Review (magazine). For the similar-sounding Film revue, see Revue § Film revues. Movie critic redirects here. For the cancelled film, see Quentin Tarantino's unrealized projects § The Movie Critic. Not to be confused with cinematography or film studies. Chicago critic Roger Ebert (right) with director Russ Meyer Film criticism is the analysis and evaluation of films and the film medium. In gene...