Bertako biztanleak tabartarrak (eguesibarreraz: tabarrearrak) dira.
Izena
Tabar toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:[2]
Tauar (991)
Tauare (1125)
Tavar (1268)
Tavarr (1280)
Tauarr (1330)
Tabar (1534)
Tabar (1800)
Tabar (1961)
Tabar (1990)
Ezaugarriak
Armarria
Tabarreko armarria Urraulbeitiko armarria da. Armarri honek honako blasoi hau du:[3]
«
Hondo urdin batez eta aurrean urrezko izar batez osatuta dago urrezko kate batzuk dituen zerrenda gorri batek inguratzen du goialdean eta behealdean urrezko hondoz bere kolorezko zuhaitz batez. Eguzki batek koroatzen du.
Urraulbeitiko klima azpimediterraneoa da, eta urteko batez besteko tenperatura 12,5 °C ingurukoa da. Urteroko egun euritsuak 100 inguru dira, eta jausitako prezipitazioa 850mm-koa.
Basoa nahiko urria da, eta zuhaitz gehienak pinuak dira, Austriatik birlandaturiko zuhaitzak. Horrez gain, ameztiak eta zumeak ageri dira ibarreko gunerik lehor eta eguzkitsuenetan.
Apardoze hiribilduak Leireko monasterioari991n egindako dohaintzan aipatua, Antso II.a Gartzeitz erregeak egina. 1125ean, berriz ere, Tabar agertu zen dohaintza batean, eta, oraingoan, bertako biztanleak aritu ziren auditore gisa. 1256 inguruan, Irantzuko monasterioak San Prudentzio monasterioa zuen herrian, bost gari-lapurreta ematen zizkiona. Erregeak ere bazituen jabetzak, 1280an petxatik 1 kahitze eta bi gari-lapurreta eta oloa berdin jasotzen baitzituen. Era berean, San Joanen agindua, 1287an Errodrigo Peritz Etxalatzi bere jauregiak eta lursailak erroldan eman zizkiona.
1366ko Su Liburuak nekazarien zazpi su zenbatu zituen: Lope de Sant Miguel, Lope Martiniz; García Martini, Yenego Periz, Pero García, Pero d'Aldunat eta Pero Indurayn. Hauen ondoan kapare kopuru berdina agertzen da: Dona Prima, Pero Periz, Hermana, García Periz, Pero Ruyz, Martin Xemeniz eta Diago. Tabarreko abadea (1378) Iruñeko udaleko abokatua zen.
Hogei ziren Tabarrek 1427an zituen suak, eta horietatik hiru kapareak ziren. Orreagak, Leirek (bai gizonezkoen monasterioa, bai emakumezkoena, San Kristobalena) eta Iruñeko San Pedro Erriberak petxak hautematen zituzten beren jabetzengatik aipatutako urte horretan. 1835-1845eko udal-erreformak arte, Urraulbeiti ibarreko diputatuek eta herriko errejidoreek gobernatu zuten, etxeen artean txandaka aukeratzen zirenak (44 1802an, 42 1849an). Erreforma horien ondoren, erregimen komunaren mende geratu zen. Bi egunetan jasota dago parrokia bikario batek -auzotarrek aurkeztu behar zuten- eta onuradun batek -Nafarroako erregearen eta Jerusalemgo San Joanen priorraren hornidurakoak- zerbitzatzen zutela. XX. mendearen hasieran eskola, ostatua eta irin-errota zituen.
Demografia
2023 urteko erroldaren arabera 62 biztanle zituen Tabarrek.[6]
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
69
70
75
75
78
71
74
73
77
73
71
67
63
63
67
61
60
57
55
56
58
Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.
Politika
Tabarreko kontzejua kontzejuburuak osatzen dute. Egungo kontzejuburua Miguel Angel Benito Martinez de Espronceda da.
Kontzejua
Tabarreko kontzejua kontzejuburuak osatzen dute, demokratikoki hautatua. Kontzejuburua Miguel Angel Benito Martinez de Espronceda da.
Udalerri honetan hitz egiten den euskarak bere berezitasunak du. Horregatik sailkatzen da eguesibarrera azpieuskalkian. Euskara batuaren itzalean alfabetatutako hainbat euskaldun baden arren, Urrozko mintzaira zaharrak hiztun gaberik dakite.
Jaiak
San Joan Bataiatzailearen jaiak, ekainaren laugarren asteburuan
↑Luis Luziano Bonaparte. Carte des Sept Provinces Basques, montrant la delimitation actuelle de l´euscara, et ses divisions en dialectes, sous-dialectes et varietés, 1863.
↑Koldo Zuazo. El euskera y sus dialectos. Alberdania, 2010.
