San Vicente (Urraulbeiti)

Artikulu hau Urraulbeitiko kontzejuari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «San Vicente».
San Vicente
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Herriko etxe bat
  
Map
Kokapena
Herrialdea Nafarroa Garaia
EskualdeaPirinioaurrea
UdalerriaUrraulbeiti
Administrazioa
Motakontzeju
Izen ofiziala San Vicente
Burua
(2019-2023)		Francisco Javier Iriarte Garcia
(kontzejuburua)
Posta kodea31449
Herritarrasan vicentear, donebikenditar
Geografia
Koordenatuak42°41′10″N 1°19′30″W / 42.686°N 1.325°W / 42.686; -1.325
Azalera3,59 km²
Garaiera417 metro
Distantzia44,6 km (Iruñetik)
Demografia
Biztanleria22 (2020)

San Vicente[1][a] (eguesibarreraz: Donebikendi)[b] Urraulbeiti ibarreko kontzeju bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Pirinioaurrea eskualdean.

2020 urtean 22 biztanle zituen.

Bertako biztanleak san vicentearrak (eguesibarreraz: donebikenditarrak) dira.

Izena

San Vicente edo Donebikendi toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:[2]

  • Sant Vicent (1268)
  • San Vicent (1350)
  • San Vicente (1534)
  • Sanbicente (1587)
  • San Vicente (1802)
  • San Vicente (1996)

Ezaugarriak

Armarria

San Vicenteko armarria Urraulbeitiko armarria da. Armarri honek honako blasoi hau du:[3]

« Hondo urdin batez eta aurrean urrezko izar batez osatuta dago urrezko kate batzuk dituen zerrenda gorri batek inguratzen du goialdean eta behealdean urrezko hondoz bere kolorezko zuhaitz batez. Eguzki batek koroatzen du. »

Geografia

San Vicente Urraulbeiti ibarran dago.

Inguru naturala eta kokapena

Urraulbeiti Zangozako merindadeko herria da eta Nafarroako hiriburutik 36 kilometrora dago. Udaletxea Artiedan dago. Erliebe txikiko ibarra da. Lautada bat osatzen du, Longida, Erromantzatua eta Urraulgoiti ibarretatik jarraitzen duena, nahiz eta azken kasu horretan Ugarrongo arroilak eten egiten duen.

Klima

Urraulbeitiko klima azpimediterraneoa da, eta urteko batez besteko tenperatura 12,5 °C ingurukoa da. Urteroko egun euritsuak 100 inguru dira, eta jausitako prezipitazioa 850mm-koa.

Basoa nahiko urria da, eta zuhaitz gehienak pinuak dira, Austriatik birlandaturiko zuhaitzak. Horrez gain, ameztiak eta zumeak ageri dira ibarreko gunerik lehor eta eguzkitsuenetan.

Estazio meteorologikoak

Urraulbeitin dagoen Artieda kontzejuan, itsasoaren mailatik 456 metrora, Nafarroako Gobernuak 1954an jarritako estazio meteorologikoa dago.[4]


    Datu klimatikoak (Artieda, 1891-2020)    
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) 17.0 21.5 27.0 29.5 36.0 39.0 42.0 40.0 38.0 30.0 21.0 18.0 42.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 8.9 10.4 14.3 16.6 20.6 26.4 29.4 28.6 24.1 18.9 12.3 8.9 18.3
Batez besteko tenperatura (ºC) 4.8 5.5 8.4 10.5 14.3 19.1 21.6 21.3 17.4 13.4 8.1 4.9 12.4
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 0.6 0.5 2.4 4.4 8.0 11.8 13.9 14.1 10.7 7.9 3.9 0.9 6.6
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) -8.0 -12.0 -12.0 -4.0 0.0 0.0 6.0 6.0 0.0 -2.0 -9.0 -13.0 -13.0
Batez besteko prezipitazioa (mm) 57.6 54.0 56.1 68.5 61.8 40.6 32.9 34.1 50.9 71.9 72.5 74.4 675.3
Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm) 32.0 34.0 35.5 47.0 39.5 37.0 44.5 46.0 71.0 82.0 31.5 48.5 82.0
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) 10.0 9.4 9.2 11.7 12.0 6.8 4.9 5.2 7.0 10.4 11.9 12.2 110.4
Elur egunak (≥ 1 mm) 1.6 1.5 1.2 0.3 0.1 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.3 1.1 6.1
Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua[5]
Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Aukeratu beheko zatian urte-tarte bat, urte horiek goian xehetasun handiagoz ikusteko.

Ikusi edo aldatu datu gordinak.

Historia

Leireko monasterioak Antso II.a Gartzeitz erregearen eta Tota Azearitz erreginaren hiribildua jaso zuen 918an. Abadiaren domeinua pixkanaka-pixkanaka handituz joan zen, ondoz ondoko dohaintzengatik, hala nola Fortun Enekointz (1097), Jerusalemera joatean, Tota Zedoinetz post obitum (1103), edo Antso Enekoiztiak eman zituztenena.

1268ko errekorteari bi kahize gari eta sei diru eman zizkion. 1366an sei kapare-su zituen, eta Longida ibarran inskribatuta dago. García Ferrándiz, Pero Périz, Martín Ferrero, Miguel d «Acuatáin» eta María Périz dira aurtengo bizilagunak. Biztanleriak gora egin zuenez, 1427an bederatzi su izan ziren, guztiak kapareak.

1835-1845eko udal-erreformetara arte, ibarreko diputatuek eta herriko bertako errejidoreek gobernatzen zuten, 1802an hamabost etxeen artean txandaka izendatzen zirenak, 1847an hemezortzi. Azken data horretan, erretorearen aurkezpen-eskubidea bizilagunek gauzatzen zuten; herriz herriko bideak baino ez zeuden, egoera txarrean.

Demografia

2020 urteko erroldaren arabera 22 biztanle zituen San Vicentek.[6]

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
28 31 31 28 27 26 26 30 29 29 29 29 30 29 29 29 28 26 26 30 22
Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Politika

San Vicenteko kontzejua kontzejuburuak osatzen dute. Egungo kontzejuburua Francisco Javier Iriarte Garcia da.

Kontzejua

San Vicenteko kontzejua kontzejuburuak osatzen dute, demokratikoki hautatua. Kontzejuburua Francisco Javier Iriarte Garcia da.

Kontzejuburuak

2011tik, San Vicentek kontzejuburu bat izan du:

Kontzejuburu Agintaldi hasiera Agintaldi amaiera
Francisco Javier Iriarte Garcia 2011 2015
Francisco Javier Iriarte Garcia 2015 2019
Francisco Javier Iriarte Garcia 2019 jardunean

Kultura

Euskara

Ikus, gainera: «eguesibarrera» eta «nafarrera»

Luis Luziano Bonapartek, 1869an, Urraulbeiti atzerakada-eremuan sailkatu zen, non euskarak hain atzerakada handia izan duen, non bertako hiztunik apenas geratzen den.[7]

Koldo Zuazok, 2010ean, Urraulbeiti ez-euskal-eremuan sailkatu zen.[8]

Udalerri honetan hitz egiten den euskarak bere berezitasunak du. Horregatik sailkatzen da eguesibarrera azpieuskalkian. Euskara batuaren itzalean alfabetatutako hainbat euskaldun baden arren, Urrozko mintzaira zaharrak hiztun gaberik dakite.

Ondasun nabarmenak

Oharrak

  1. ↑ /sán biθénte/ ahoskatua (laguntza)
  2. ↑ /dóneβ̞ikènð̞i/ ahoskatua (laguntza)
    Azentua: zorrotza lehengo eta kamutsa laugarren silaban

Erreferentziak

  1. ↑ Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.
  2. ↑ «San Vicente - Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).
  3. ↑ Otazu Ripa, Jesús Lorenzo. (D.L. 1977). Heraldica municipal, merindad de Sangüesa (I) : Abaurrea-Izalzu. Diputación Foral de Navarra, Dirección de Turismo, Bibliotecas y Cultura Popular ISBN 84-235-0076-4. PMC 911388951. (Noiz kontsultatua: 2021-08-31).
  4. ↑ «Estazioko datuak - Meteo Navarra» meteoeu.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-12-24).
  5. ↑ Artiedako estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
  6. ↑ «San Vicente» www.ine.es (Espainiako Estatistika Institutua) (Noiz kontsultatua: 2021-08-31).
  7. ↑ Luis Luziano Bonaparte. Carte des Sept Provinces Basques, montrant la delimitation actuelle de l´euscara, et ses divisions en dialectes, sous-dialectes et varietés, 1863.
  8. ↑ Koldo Zuazo. El euskera y sus dialectos. Alberdania, 2010.

Ikus, gainera

Kanpo estekak