Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 02/07/2017.
Η Αργολίδα (ή Αργολίς) βρίσκεται στην Ανατολική Πελοπόννησο και είναι περιφερειακή ενότητα, πρώην νομός της Ελλάδας και γεωγραφική περιοχή που ανήκει διοικητικά στην Περιφέρεια Πελοποννήσου και γεωγραφικά στην Πελοπόννησο (ή Μοριάς). Συνορεύει στα βόρεια με την Κορινθία, στα δυτικά και νότια με την Αρκαδία και στα βορειοανατολικά με την Αττική (Τροιζηνία). Βρέχεται στα νότια από τον Αργολικό Κόλπο και στα ανατολικά από τον Σαρωνικό κόλπο. Είναι κυρίως ημιορεινός νομός με μεγάλη ακτογραμμή, ωστόσο περιλαμβάνει την πολύ παραγωγική και πυκνοκατοικημένη πεδινή περιοχή του Αργολικού κάμπου. Στην απογραφή του 2021 είχε πληθυσμό 93.216 κατοίκων και έκταση 2.156 τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Πρωτεύουσα του νομού αποτελεί το Ναύπλιο (14.203 κατ.) και η μεγαλύτερη πόλη του είναι το Άργος (22.209 κατ.). Σημαντικοί οικισμοί επίσης είναι οι κωμοπόλεις Νέα Κίος, Λυγουριό , Αρχαία Επίδαυρος, Κρανίδι, Ερμιόνη, Πόρτο Χέλι. Η οικονομία του νομού βασίζεται επί το πλείστον στον πρωτογενή τομέα με σημαντική παραγωγή εσπεριδοειδών και καλλιέργεια της ελιάς. Ανεπτυγμένη είναι και η κτηνοτροφία στα ορεινά του νομού. Μεγάλη σημασία έχει ο τομέας του τουρισμού που είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένος γύρω από το μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς των Μυκηνών, την παραδοσιακή παλιά πόλη του Ναυπλίου και πολλών καλοκαιρινών θερέτρων όπως είναι το Τολό και η ακτογραμμή της Ερμιονίδας. Τέλος υπάρχει και σημαντική μεταποιητική δραστηριότητα γύρω από τον πρωτογενή τομέα.
Όλος ο νόμος Αργολίδας έχει ιδιαίτερη σχέση με τη Κόρινθο αφού ως σύγχρονη διοικητική ενότητα υπάρχει από το 1949. Ο Νομός Αργολίδας και Κορινθίας, ήταν κοινώς γνωστός ως Αργολιδοκορινθία και ένας από τους πρώτους νομούς που ιδρύθηκαν στην Ελλάδα. Έπειτα διασπάστηκε από τον νομό Αργολιδοκορινθίας (όπου ωστόσο πρωτεύουσα ήταν το Ναύπλιο). Μέχρι το 2010 ήταν διαιρεμένος σε τρείς επαρχίες: Άργους, Ναυπλίας και Ερμιονίδας ενώ έκτοτε είναι διαιρεμένος σε τέσσερις δήμους: Άργους, Ναυπλιέων, Επιδαύρου και Ερμιονίδας.
Γεωγραφία
Γενικά στοιχεία
Άποψη του Αργολικού κάμπου από την πλευρά του Ναυπλίου.
Η Αργολίδα βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο της Πελοποννήσου. Συνορεύει με τους νομούς Κορινθίας, Αρκαδίας και Αττικής (Τροιζηνία). Στα σύνορα με την Κορινθία και την Αρκαδία ορίζεται, από βόρεια προς νότια, από το όρος Αραχναίο, το πέρασμα των Δερβενακίων, το όρος Φαρμακά, το όρος Ολίγυρτος, το Λύρκειο όρος, και το όρος Κτενιάς . Στα σύνορα με την Αττική ορίζεται από την οροσειρά Αδέρες.
Το μεγαλύτερο τμήμα του νομού καταλαμβάνει η χερσόνησος της Αργολίδας που εκτείνεται από το ανατολικό τμήμα της κυρίως Πελοπονήσου προς τα νοτιο-ανατολικά και περιβάλεται από τον Αργοσαρωνικό κόλπο στα βόρεια, τον κόλπο της Ύδρας στα ανατολικά και τον Αργολικό κόλπο στα νότια. Η χερσόνησος ξεκινά περίπου ανατολικά της γραμμής που ενώνει τους Μύλους, το Άργος, τις Μυκήνες, τα Αθίκια και τα Λουτρά Ωραίας Ελένης (τα δύο τελευταία στην Κορινθία). Σημαντικούς ορεινούς όγκους αποτελούν το Αραχναίο όρος, το Δίδυμο όρος και το όρος Αδερές. Στις παρυφές των βουνών βρίσκονται κοιλάδες δίπλα ή πάνω στην θάλασσα όπως στο Δρέπανο, στα Ίρια, στην Αρχαία Επίδαυρο, στην Δήμαινα, στα Δίδυμα, στην Τραχειά, στο Ηλιόκαστρο, στην Ερμιονίδα και αλλού.
Αντίθετα στα δυτικά του νομού βρίσκεται ο σημαντικός Αργολικός Κάμπος όπου βρίσκονται οι δύο σημαντικότερες πόλεις του νομού και συγκεντρώνεται η πλειοψηφία της οικονομίας του νομού. Πρόκεται για μία προσχωσιγενή πεδιάδα που σχηματίστηκε από τον Ίναχο ποταμό και τους χειμάρρους που καταλήγουν στον κάμπο. Είναι από τις ευφορότερες εκτάσεις της Πελοποννήσου και καλλιεργείται συστηματικά με εσπεριδοειδή, ελαιόδεντρα, ροδακινιές, αχλαδιές και λαχανικά.
Στα έσχατα δυτικά βρίσκεται η περιοχή της ορεινής Αργολίδας που είναι τμήμα του Δήμου Άργους - Μυκηνών και αποτελείται από τις δημοτικές ενότητες Λυρκείας, Αχλαδόκαμπου, Αλέας και Λέρνης. Οι πιο σημαντικοί ορεινοί όγκοι του νομού βρίσκονται εκεί όπως τα όρη Αρτεμίσιο, Φαρμακάς, Κτενιάς, Ζάβιτσα (Τημένιο), Λύρκειο και Ολίγυρτος. Επιπλέον στην περιοχή βρίσκεται η πηγή του Ίναχου. Το κομμάτι αυτό του νομού είναι το πιο αραιοκατοικημένο και απομονωμένο. Σημαντικές αγροτικές περιοχές αποτελούν τα οροπέδια του Αχλαδόκαμπου και της Αλέας.
Κλίμα
Ο νομός Αργολίδας θεωρείται από τους θερμότερους νομούς της Ηπειρωτικής Ελλάδας μαζί με τους νομούς Λακωνίας, Μεσσηνίας, τα παράλια της Αρκαδίας και την Αττική. Το κλίμα σε όλο τον νομό είναι θερμόξηρο Μεσογειακό με θερμά, ξηρά καλοκαίρια και κρύους, υγρούς χειμώνες αλλά παρουσιάζονται σημαντικές διαφορές μέσα στον νομό.
Η Ανατολική Αργολίδα παρουσιάζει ένα αρκετά ήπιο κλίμα ακόμη και τον χειμώνα και είναι τις πιο ξερές περιοχές της χώρας. Ο Αργολικός κάμπος είναι γνωστός για τους αποπνικτικούς καύσωνες το καλοκαίρι και τους παρατεταμένους παγετούς τον χειμώνα, ενώ είναι συχνό φαινόμενο το χαλάζι. Η ορεινή Αργολίδα αντίθετα είναι αρκετά πιο υγρή και πιο κρύα από τον υπόλοιπο νομό και το κλίμα πλησιάζει περισσότερο αυτό των κοντινών ορεινών περιοχών της Αρκαδίας και Κορινθίας.
Λιμνοθάλασσα
Η Λιμνοθάλασσα Βιβαρίου είναι μια γαλαζοπράσινη λιμνοθάλασσα με μοναδική ομορφιά και σπάνια βιοποικιλότητα που κάνει το Βιβάρι, ένα μικρό παραδοσιακό ψαροχώρι, να ξεχωρίζει. Είναι κλειστού τύπου με ενιαία υδάτινη επιφάνεια. Εκτείνεται ανάμεσα στο Δρέπανο και το Βιβάρι έχει έκταση 1,48 χιλιόμετρα και το μεγαλύτερο πλάτος της είναι 528,01 μέτρα και το βάθος της δεν ξεπερνά το 1,5 μέτρο. Χαρακτηριστικό της λιμνοθάλασσας του Βιβαρίου είναι ότι έχει κηρυχθεί προστατευόμενη περιοχή, εξαιτίας του μεγάλου οικολογικού ενδιαφέροντος που παρουσιάζει. Πιο συγκεκριμένα, η λιμνοθάλασσα φιλοξενεί χιλιάδες ψάρια αλλά και πολλά σπάνια είδη πουλιών
Υδροβιότοπος
Ο Υδροβιότοπος Ναυπλίου - Νέας Κίου βρίσκεται σε απόσταση 6 χιλιομέτρων από το Ναύπλιο. Η παραλία Νέας Κίου στον ομώνυμο οικισμό της Αργολίδας, κρύβει έναν φυσικό θησαυρό, τον υδροβιότοπο Ναυπλίου -Νέας Κίου. Ο υδροβιότοπος αποτελεί επίνειο και για τους τέσσερις δήμους του νομού, αφού είναι ένας από τους μοναδικούς εναπομείναντες πλούσιους υδροβιότοπους της Ελλάδας, συγκεντρώνοντας μεγάλο οικολογικό ενδιαφέρον. Ένας από τους δέκα καταγεγραμμένους στο νομό. Ο υδροβιότοπος Ναυπλίου - Νέας Κίου φυλοξενεί Εκατοντάδες πανέμορφα πουλιά τα οποία κάνουν έντονο το στίγμα της πανίδας στην περιοχή, αφού μεταναστεύουν στον υδροβιότοπο κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών. Υδρόβια και αποδημητικά πουλιά όπως, φλαμίνγκο, κύκνοι, αγριόχηνες, πάπιες , ψαροπούλια κ.α. έχουν παρατηρηθεί κατά καιρούς στον υδροβιότοπο.
Ιστορία
Εγκατάσταση Προσφύγων
Στην Αργολίδα μετά την μικρασιατική καταστροφή κάτοικοι μικρασιάτες πρόσφυγες έφεραν στην περιοχή έναν διαφορετικό πολιτισμό και μια νέα ιδιοσυγκρασία. Αφυέστατοι πολύ εργατικοί και πολιτισμένοι. Οι προσφυγικές περιοχές είναι:
Στο Δήμο Άργους - Μυκηνών ανήκει η Νέα Κίος η οπία αποτελεί ιστορική συνέχεια της Κίου της Μικράς Ασίας, πόλης 15.000 κατοίκων. Η ίδρυση της Νέας Κίου ξεκίνησε το 1926, και μετά από ενέργειες ειδικής επιτροπής που συστάθηκε το 1925 αναγνωρίστηκε ως οικισμός στην απογραφή του 1928. Στη Νέα Κίο το 1952 οικοδομήθηκε η Μικρασιατικη εκκλησία, αφιερωμένη στην Παναγία Θεομάνα - Οδηγήτρια, η οποία είναι πολιούχος της Νέας Κίου, και γιορτάζει στις 23 Αυγούστου κατά την Απόδοση της εορτής της Κοίμησης. Το 1981 λόγω της βαλτώδους περιοχής, χρειάστηκε πολύς κόπος και θυσίες για να γίνει μια κωμόπολη-πρότυπο, όπως χαρακτηρίζεται.
Στο Δήμο Ναυπλιέων στην πόλη κατέφθασαν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία. Όπως σε ολόκληρη τη χώρα εκείνη την εποχή, έτσι και στο Ναύπλιο, προέκυψε το θέμα της στέγασης των προσφύγων. Για τη δημιουργία των προσφυγικών κατοικιών επελέγη περιοχή στο βορειοανατολικό τμήμα της πόλης. Ο προσφυγικός οικισμός ονομάστηκε «Νέον Βυζάντιον» ή απλώς Συνοικισμός, όπως συνηθίζουν να τον λένε οι Ναυπλιείς. Το 1929 ξεκίνησε η ανέγερση των πρώτων προσφυγικών κατοικιών, ενώ το έργο διήρκεσε συνολικά πάνω από επτά χρόνια. Το κτίριο του Μικρασιατικού 2ου Δημοτικού Σχολείου το οποίο υπάρχει μέχρι και σήμερα είναι ένα κτίριο γεμάτο ιστορία. Οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας που είχαν εγκατασταθεί στο συνοικισμό έδιναν μεγάλη σημασία στη μόρφωση γι’ αυτό, προσπάθησαν η περιοχή να αποκτήσει το δικό της διδακτήριο. Στις 6 Οκτωβρίου 1957 μπήκε ο θεμέλιος λίθος, και άρχισε το χτίσιμο του σχολείου. Η οποία έγινε με χρήματα που είχε συγκεντρώσει ο Μικρασιατικός σύλλογος Νέου Βυζαντίου γι' αυτό ονομάστηκε και δεύτερο το οποίο ολοκληρώθηκε το 1958. Ο Μικρασιατικός κεντρικός ναός του Συνοικισμού είναι αφιερωμένος στους αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη και εγκαινιάστηκε το 1961.
Οικονομία
Η οικονομία του Νομού Αργολίδας βασίζεται κατά βάση στον πρωτογενή και τριτογενή τομέα. Ο Αργολικός κάμπος σαν βάση ως έσοδο έχει την καλλιέργεια της γης με κύριο προϊόν τα εσπεριδοειδή, πορτοκάλια αλλά και μανταρίνια αφού όλος ο νομός Αργολίδας είναι η πρωτεύουσα του πορτοκαλιού. Οι ευωδίες και τα άρωματα που αναδίωνται απο τις πορτοκαλιές την Άνοιξη γίνονται αντιληπτές απο όλους ντόπιους και επισκέπτες. Είναι ιδιαίτερα εύφορος εξαιτίας του προσχωσιγενή χαρακτήρα του και αποτελεί την πιο παραγωγική περιοχή του νομού. Καλλιεργούνται σημαντικές εκτάσεις στον κάμπο με εσπεριδοειδή - που αποτελούν την βασική παραγωγή του νομού - ελιές και οπωροκηπευτικά. Ο Δήμος Ναυπλιέων έχει τον παραλιακό κάμπο των Ιρίων ο οποίος διαθέτει κατά βάση καλλιέργειες οπωροκηπευτικών, με πιο γνωστή αυτή της αγκινάρας. Το Άργος είναι μια άλλη περιοχή που είναι φημισμένη για την τοπική ποικιλία πεπονιών τα γνωστά σε όλους Αργείτικα πεπόνια αλλά και με άλλα προϊόντα όπως τα πράσα και τα βερίκοκα. Η Ερμιόνη και όλος ο ευρύτερος δήμος Ερμιονίδας είναι γνωστός για το ρόδι που καλλιεργείται στην περιοχή. Το Κρανίδι είναι γνωστό για το ελαιόλαδο Κρανιδίου. Έχει το χαρακτηριστικό ότι αποτελείται από δύο ποικιλίες Μανάκι και Κορωνέϊκη η σύνθεση και των δύο αυτών ποικιλιών το χαρακτηρίζει για τα υψηλά ποιοτικά του χαρακτηριστικά. Αντίθετα στις ορεινές και ημιορεινές περιοχές της Αργολίδας εξέχουσα θέση έχει η κτηνοτροφία, αμνοεριφίων, αλλά και η καλλιέργεια της ελιάς.
Ο τουρισμός είναι από τους πιο κερδοφόρους και ανεπτυγμένους τομείς του νομού - ιδίως στην Ερμιονίδα και στο Ναύπλιο, αφού ήταν από τις πρώτες περιοχές που αναπτύχθηκαν τουριστικά στην χώρα λόγω της εγγύτητάς της με την Αθήνα, της μεγάλης ακτογραμμής της και του ιστορικού της πλούτου. Σημαντικά παραθεριστικά κέντρα αποτελούν το Ναύπλιο, το Τολό, το Πόρτο Χέλι, η Κόστα, η Ερμιόνη και ο Άγιος Αιμιλιανός.
Ο δευτερογενής τομέας είναι αρκετά ανεπτυγμένος και ασχολείται επί το πλείστον με την μεταποίηση της αγροτικής παραγωγής και την κάλυψη των αγροτικών αναγκών σε βιομηχανικά είδη (κυρίως αρδευτικά συστήματα).
Σημαντική θέση στην οικονομική ιστορία του νομού κατέχει η κονσερβοποία ντομάτας «Κύκνος». Το 1928 ιδρύεται το εργοστάσιο Κύκνος στο Ναύπλιο προσφέροντας εργασία σε χιλιάδες εργαζόμενους. Τα χρόνια εκείνα η παραγωγή ήταν κυρίως χειρωνακτική και το 1950 το εργοστάσιο του Ναυπλίου αναβαθμίζεται σε σχέδια του αρχιτέκτονα Καλλικλή. Το νέο βιομηχανικό κτίριο αποτελεί για την εποχή σύμβολο πρωτοπορίας. Το 2002 ωστόσο το εργοστάσιο μεταφέρθηκε στα Σαβάλια του νομού Ηλείας αφού ο αργολικός κάμπος είχε στραφεί στις πιο προσοδοφόρες καλλιέργειες εσπεριδοειδών. [1]
Μεταφορές
Σιδηρόδρομος
Η Αργολίδα υπήρξε από τις πρώτες περιοχές της χώρας που απέκτησαν σύνδεση με το εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο. Η σιδηροδρομική γραμμή Κορίνθου - Μύλων και η διακλάδωση της Άργους - Ναυπλίου κατασκευάστηκε το 1885-1886 ως το πρώτο τμήμα της σιδηροδρομικής γραμμής Κορίνθου - Καλαμάτας που λειτούργησε πλήρως πολύ αργότερα.[2] Από τότε και μέχρι την δεκαετία του 1990 ο σιδηρόδρομος λειτούργησε ανελλιπώς βοηθώντας στην μεταφορά ανθρώπων και αγαθών. Δεν έγινε καμία προσπάθεια εκσυγχρονισμού του σιδηροδρομικού δικτύου, πλην της ανακατασκευής της γέφυρας Αχλαδόκαμπου το 1973 και την μεταφορά του Σταθμού Ναυπλίου στο λιμάνι, με αποτέλεσμα το τρένο να υποβαθμιστεί σημαντικά. Την δεκαετία του 2000 το τραίνο ξαναλειτούργησε όμως στα τέλη της ίδιας δεκαετίας έκλεισε εξαιτίας της ανακαίνισης του δικτύου. Ξαναλειτούργησε την περίοδο 2009-2010 αλλά τελικά σταμάτησε οριστικά μαζί με το υπόλοιπο δίκτυο της Πελοποννήσου[3]. Από την παύση λειτουργίας του έχουν γίνει διάφορες ανακοινώσεις περί επισκευής της γραμμής και επαναλειτουργίας των σιδηροδρομικών υπηρεσιών χωρίς κάτι να έχει υλοποιηθεί μέχρι στιγμής (Μάρτιος 2022).[4]
Σιδηροδρομικοί σταθμοί
Άργους - Ναυπλιου
25ης Μαρτίου & Πυργέλλα, Άργος
Παραλιακή Οδό Ναυπλίου-Νέας Κίου Ναύπλιο
Αχλαδόκαμπου
Αχλαδόκαμπος
Μύλων
Επαρχιακή Οδός Ναυπλίου - Μύλων, Μύλοι
Οδικές αρτηρίες
Ο νομός διασχίζεται απο τους εξής εθνικούς οδικούς άξονες:
Το μοναδικό εμπορικό λιμάνι στον νομό είναι αυτό του Ναυπλίου. Σε παλιότερες εποχές όταν το κύριο μέσο μεταφοράς ήταν τα ιστιοφόρα υπήρχαν λιμάνια σε κάθε οικισμό κοντά στην θάλασσα που εξυπηρετούσαν τις τοπικές ανάγκες. Πλέον τα μικρά λιμάνια του νομού χρησιμεύουν ως αλιευτικά καταφύγια.
Το Άργος, η πολυπληθέστερη πόλη του νομούΤο Ναύπλιο, η πρωτεύουσα και δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Αργολίδας
Ο Νομός Αργολίδας έχει δύο κύριες πόλεις: το Άργος και το Ναύπλιο. Κωμοπόλεις αποτελούν το Πορτοχέλι, το Κρανίδι, το Λυγουριό, η Άρια Ναυπλίου, η Νέα Κίος και η Ερμιόνη ενώ οι υπόλοιποι οικισμοί θεωρούνται χωριά.
Αντιπεριφερειάρχης Αργολίδας απο το 2022 είναι ο Δημήτρης Σχοινοχωρίτης που ανήκει στην Νέα Δημοκρατία.
Η εκλογική περιφέρεια που αντιστοιχεί στον νομό είναι η εκλογική περιφέρεια Αργολίδας που εκλέγει τρείς βουλευτές. Στις εκλογές του 2019 εκλέχθηκαν οι εξής βουλευτές:
Στην απογραφή του 2021 ο νομός Αργολίδας είχε 93.282 μόνιμους κατοίκους, έχοντας μειωθεί κατά 3,9% απο την προηγούμενη απογραφή του 2011. Το 1856 ο νομός είχε τον μικρότερο καταγγεγραμένο πληθυσμό (44.212) και το 2001 τον υψηλότερο καταγγεγραμένο πληθυσμό (102.392). Απο το 1856 μέχρι το 2001 ο πληθυσμός του νομού ήταν σταθερά αυξητικός αλλά μετά το 2001 έχει μειωθεί ελαφρά. Υπάρχουν επίσης λίγες χιλιάδες μετανάστες από το εξωτερικό στον νομό.
Διάγραμμα ιστορικής εξέλιξης πληθυσμού απο το 1856
Αθλητισμός
Η Αργολίδα διαθέτει πολλά αθλητικά σωματεία με επίκεντρο τις τέσσερις έδρες δήμων. Σημαντική ομάδα με πλήθος διακρίσεων αποτελεί η ομάδα χειροσφαίρησηςΑ.Ο. Διομήδης Άργους. Επίσης ιστορική ποδοσφαιρική ομάδα για την πόλης του Άργους είναι: ο Παναργειακός που αγωνίστηκε για χρόνια στην Β' Εθνική Ανδρών που όμως πλέον παίζει στο τοπικό πρωτάθλημα. Σημαντική ποδοσφαιρική ομάδα για την πόλη του Ναυπλίου είναι: ο Πανναυπλιακός.
Αθλητικά σωματεία
Τα εξής αθλητικά σωματεία δραστηριοποιούνται στον νομό Αργολίδας:
Έλσα Παπαδημητρίου (1942 - 2022), πρώην Βουλευτής και αρχιτέκτονας απο το Ναύπλιο
Γιάννης Μανιάτης (γενν. 1956), πρώην Βουλευτής, υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, τοπογράφος μηχανικός και καθηγητής πανεπιστημίου απο το Άργος
