Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 01/08/2019.

Για την τοπική αυτοδιοίκηση του Νομού Καβάλας, δείτε: Π.Ε. Καβάλας και Π.Ε. Θάσου.

Νομός Καβάλας
Η θέση του νομού στην Ελλάδα
Διοίκηση
Χώρα:	Ελλάδα
Περιφέρεια:	Ανατολική Μακεδονία και Θράκη
Αριθμός δήμων:	11
Νομάρχης:	Οι νομαρχίες καταργήθηκαν στις 31 Δεκεμβρίου 2010
Γεωγραφία και στατιστική
Γεωγραφικό διαμέρισμα:	Μακεδονία Νησιά Αιγαίου πελάγους
Αριθμός επαρχιών:	4 (καταργήθηκαν το 1997)
Πρωτεύουσα:	Καβάλα
Έκταση:	2.111 χλμ²
Άλλα
Ταχυδρομικοί κώδικες:	64* ** 65* **
Τηλεφωνικοί κωδικοί:	2510 (Καβάλα & Περίχωρα) 259x (Υπόλοιπο Νομού)
Πινακίδες αυτοκινήτων:	ΚΒ*,ΚΜ,ΚΝ,ΚΤ.
Κωδικ. ISO 3166-2:	GR-55
Ιστοσελίδα
kavala.gr

Ο Νομός Καβάλας είναι ένας από τους 51 νομούς της Ελλάδας. Συνορεύει με τους νομούς Σερρών στα Δυτικά, στα Βορειοδυτικά του με το Νομό Δράμας, στα Βορειοανατολικά με το Νομό Ξάνθης, ενώ προς Νότια βρέχεται από το Αιγαίο Πέλαγος.

Κατατάσσεται 34ος ως προς την έκταση έκταση νομός της χώρας και καταλαμβάνει επιφάνεια 2.111 τ.χμ., από τα οποία τα 18 τ.χμ. είναι εσωτερικά ύδατα, και 20ος σε πληθυσμό με 58.663 κατοίκους. Διαιρούνταν σε 4 επαρχίες, 7 δήμους και 66 κοινότητες έως το 1997 και με τον Καποδίστρια σε 11 δήμους. Η μεγαλύτερη πόλη και μοναδική του νομού είναι η Καβάλα (58.663) η οποία είναι και η πρωτεύουσα του νομού και ακολουθούν οι κωμοπόλεις Χρυσούπολη (8.004) και Ελευθερούπολη (4.360).

Ως Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καβάλας αποτελούσε διοικητική διαίρεση της Ελλάδας στο Ανατολικό τμήμα της, με πρωτεύουσα την ομώνυμη πόλη και στεγαζόταν αρχικά στο κτίριο Ζιουντί, ενώ αργότερα έγινε η μεταστέγασή της στο διοικητήριο.^[1]

Το έδαφος του νομού είναι ορεινό κατά 55%, ημιορεινό κατά 24% και πεδινό κατά 21%. Στο ανάγλυφο του νομού δεσπόζουν τρεις μεγάλοι ορεινοί όγκοι: το Παγγαίο στο Δυτικό τμήμα, στα όρια με το νομό Σερρών, τα όρη της Λεκάνης στο Βορειοανατολικό τμήμα, στα όρια με τους νομούς Δράμας και Ξάνθης και το όρος Σύμβολο στο Νότιοδυτικό τμήμα, απέναντι και παράλληλα με το Παγγαίο. Μεταξύ των ορέων αυτών ή στα όριά τους σχηματίζονται οι πεδινές εκτάσεις του νομού. Σημαντικότερο υδάτινο ρεύμα του νομού είναι ο ποταμός Νέστος, ο οποίος ρέει στα όρια του νομού με το νομό Ξάνθης και αρδεύει την πεδιάδα της Χρυσουπόλεως.

Οι ακτές του νομού, που εκτείνονται μεταξύ των εκβολών του Στρυμώνα και του Νέστου, στο Δυτικό τμήμα τους είναι χαμηλές και μονότονες, κατόπιν, καθώς στρέφονται προς Βόρεια, όπου απολήγει το όρος Σύμβολο, γίνονται ψηλότερες, αλλά πάντα αλίμενες, έως το ακρωτήριο Βρασίδας, στην Νέα Πέραμο, δυτικό όριο του Κόλπου της Καβάλας, μετά το οποίο σχηματίζεται ο όρμος των Ελευθερών, του Παληού, της Τόσκας, του Μπάτη, της Καλαμίτσας ως τον μυχό, όπου βρίσκεται το λιμάνι της Καβάλας και είναι 105 χιλιομέτρων. Το κλίμα του νομού είναι μεσογειακό στην παράκτια ζώνη, με βροχοπτώσεις 400-600 χλστ., γίνεται όμως ηπειρωτικό προς Βόρεια με διπλάσιες βροχοπτώσεις.

Η περιοχή έγινε παγκοσμίως γνωστή για την άφιξη των δημοκρατικών στρατευμάτων της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ενόψει της ιστορικής μάχης των Φιλίππων και από την άλλη για την άφιξη του Αποστόλου Παύλου, κάνοντας τη Νεάπολη (σημερινή Καβάλα) πρώτη Ευρωπαϊκή πόλη που δέχτηκε το Χριστιανισμό.

Η πόλη της Καβάλας είναι χτισμένη στους πρόποδες του όρους «Σύμβολο» και είναι η δεύτερη μεγάλη πόλη και λιμένας της Μακεδονίας καθώς επίσης και ένα από τα στρατηγικότερα λιμάνια της Βορείου Ελλάδας. Η ιστορία της Καβάλας ξεκινά από του Προϊστορικούς χρόνους και εκτείνεται μέχρι σήμερα. Οι αναφορές για αυτήν από τη μία χάνονται στις ομηρικές αφηγήσεις και από την άλλη καταγράφονται στα αρχεία της Αθηναϊκής Συμμαχίας. Είναι διάσημη για τα μεγαλοπρεπή έργα Βυζαντινών και Τούρκων (όπως το Κάστρο^[2] και οι Καμάρες) όσο και για το ότι αποτέλεσε γενέτειρα του Μεχμέτ Αλί, αντιβασιλέα της Αιγύπτου. Παράλληλα η νεότερη ιστορία της πόλης παρουσιάζει εξίσου ενδιαφέρον, τόσο για την καπνεργασία και τις πρώτες απεργίες στα Βαλκάνια (1896) όσο και για την πλούσια βιομηχανική δραστηριότητα με κυρίαρχη αυτή της εξόρυξης πετρελαίου. Η ανάπτυξη του εμπορίου κατέστησε αναγκαία την κατασκευή νέου λιμανιού στην Βιομηχανική Περιοχή της πόλης. Οι εργασίες κατασκευής του νέου λιμένα της Καβάλας "Φίλιππος Β" ξεκίνησαν το 1990 και έχει ήδη ολοκληρωθεί το Δυτικό κρηπίδωμα. Από τον Οκτώβριο του 2002 έχει μεταφερθεί όλος ο μηχανολογικός εξοπλισμός και η εμπορική κίνηση εξυπηρετείται πλέον από αυτό.

Οι Φίλιπποι ήταν αρχαία πόλη της Ανατολικής Μακεδονίας με αρχικό όνομα Κρηνίδες, η οποία μετονομάστηκε από τον Φίλιππο Β΄ που αντιλήφθηκε την οικονομική και στρατηγική σημασία της πόλης και την κατέλαβε. Στον αρχαιολογικό χώρο έχουν γίνει ανασκαφές, τα ευρήματα των οποίων εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Φιλίππων. Αναστηλωτικές εργασίες έχουν γίνει στα περισσότερα μνημεία του Αρχαιολογικού Χώρου Φιλίππων. Σήμερα βρίσκεται σε εξέλιξη ένα πρόγραμμα στερέωσης, αναστήλωσης και ανάπλασης του αρχαίου θεάτρου, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος 1994 «Ιστορικά Κτήρια και Χώροι Θεαμάτων».

Στις 31 Μαρτίου 1915 συστήνεται ο Νομός Δράμας με το Βασιλικό Διάταγμα της 31-3-1915 (Φ.Ε.Κ. 120/1915 τ.Α’) «περί διοικητικής διαιρέσεως των νέων χωρών», με έδρα του Νομού να ορίζεται η πόλη της Δράμας.

Με το προαναφερθέν Βασιλικό Διάταγμα, ο Νομός Δράμας διαιρέθηκε σε τέσσερις υποδιοικήσεις, κατά κόσμον γνωστές και ως επαρχίες, Δράμας, Καβάλλας (προσαρτήθηκε και η τέως υποδιοίκηση (Θάσου), Πραβίου (Ελευθερουπόλεως) και Σαρή Σαμπάν (Νέστου). Με το Διάταγμα της 3ης Οκτωβρίου 1916 της Προσωρινής Κυβερνήσεως (Φ.Ε.Κ. Πρ. Κυβ. 9), που είχε έδρα την Θεσσαλονίκη ανασυστάθηκε η Επαρχία Θάσου. Στις 23 Οκτωβρίου 1918 (Φ.Ε.Κ. 225/1918 τ.Α’), αποσπάστηκε η Υποδιοίκηση της Θάσου από τη Γενική Διοίκηση της Θεσσαλονίκης και προσαρτήθηκε ξανά στο Νομό Δράμας. Στη συνέχεια με το Β.Δ. της 30 ης Ιουνίου 1920 (Φ.Ε.Κ. 158/1920), συστήθηκε στο Νομό Δράμας η Επαρχία Ζυρνόβου, με έδρα το Ζύρνοβο (Νευροκόπι).

Ο Νομός Καβάλας δημιουργήθηκε με τη Νομοθεσία .3191 της 11ης Αυγούστου 1924 (δημοσίευση Φ.Ε.Κ. 193/1924 τ.Α’) «περί συστάσεως του Νομού Καβάλας», τότε οι επαρχίες Καβάλας, Νέστου, Πραβίου και Θάσου αποσπάστηκαν από το Νομό Δράμας και αποτέλεσαν το Νομό Καβάλας.

Ιστορικά με το Ν. 2218/9-6-1993 (Φ.Ε.Κ. 90/13-6-1994 τ. Α’), συστάθηκαν, ως δεύτερη βαθμίδα Ο.Τ.Α., οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις (Ν.Α.), καταργήθηκαν τα μεικτά Νομαρχιακά Συμβούλια και καθιερώθηκαν τα αιρετά Νομαρχιακά και Επαρχιακά Συμβούλια.

Με το Π.Δ.( Προεδρικό Διάταγμα) 30/1996 («Κώδικας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης» Κ.Ν.Α.) κωδικοποιήθηκε και συμπληρώθηκε ο Ν. 2218/1994, δυνάμει του οποίου είχαν ιδρυθεί ως Ο.Τ.Α. Β΄ βαθμού οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις.

Οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις ήταν δημόσια νομικά πρόσωπα, ανεξάρτητες μεταξύ τους, με διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, χωρίς δικαίωμα εποπτείας στις πράξεις και τα όργανα των Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού.

Σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 1 και 2 του Ν. 2240/94 και το Π.Δ. 62/1995 συστάθηκε Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση με χωρική αρμοδιότητα τις περιφέρειες των Νομών Δράμας, Καβάλας και Ξάνθης, προσωρινή έδρα την Ξάνθη (με άλλο νομοθέτημα αργότερα η έδρα έγινε οριστική) και ονομασία «Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Δράμας – Καβάλας Ξάνθης», η οποία περιλάμβανε τους Νομούς Δράμας, Καβάλας και Ξάνθης.

Κάθε Νομός ή Νομαρχία αποτελεί Νομαρχιακό Διαμέρισμα της ενιαίας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Έδρα του Νομαρχιακού Διαμερίσματος είναι η έδρα του αντίστοιχου Νομού ή της Νομαρχίας. Σε κάθε Νομαρχιακό Διαμέρισμα εκλέγεται αριθμός Νομαρχιακών Συμβούλων ανάλογος με τον πληθυσμό του, κατά τις διακρίσεις της παραγράφου 2 του άρθρου 4. Στην περιοχή μας κάθε Νομαρχιακό Συμβούλιο είχε 25 μέλη.

Με το νόμο 2539/1997 καταργήθηκαν οι 4 επαρχίες και συγχωνεύθηκαν δήμοι και κοινότητες και από τους 73 (7 δήμοι και 66 κοινότητες) πρωτοβάθμιους ΟΤΑ παρέμειναν 11 δήμοι.

Με το Νόμο 3852/2010 οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήαεις καταργούνται και μετονομάζονται σε Περιφερειακές Ενότητες υπαγόμενες σε μία ενιαία ευρύτερη Περιφέρεια. Η Περιφερειακή Ενότητα Καβάλας υπάγεται στη Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης με πρωτεύουσα την Κομοτηνή. Το 2011 ο Νόμος Καβάλας διασπάστηκε σε δύο ΠΕ, την ΠΕ Καβάλας και την ΠΕ Θάσου. Ο θεσμός του Νομάρχη αντικαταστάθηκε από τον αντίστοιχο του Αντιπεριφερειάρχη ο οποίος είναι ο Θεόδωρος Μαρκόπουλος. Επίσης συγχωνεύθηκαν δήμοι και από 11 δήμοι έγιναν 3, συν ένας στη Θάσο.

Δείτε επίσης: Διοικητική διαίρεση νομού Καβάλας

Οι πρώην νομάρχες είναι οι εξής:^[3]

• Σαντζάκι της Καβάλας

• 
  Στα αριστερά διακρίνεται το κτίριο της πρώην Νομαρχίας Καβάλας
• 
  Το κτίριο που στεγάζει το Εμπορικό Επιμελητήριο Καβάλας
• 
  Το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Θάσου στο Λιμένα
• 
  Άποψη της Ελευθερούπολης
• 
  Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Χρυσούπολη

• Η ιστορία της Νομαρχίας Καβάλας – Ένα αφιέρωμα του Κώστα Παπακοσμά KAVALA Press