Πίος Δ΄
Από	25 Δεκεμβρίου 1559
Έως	9 Δεκεμβρίου 1565
Προκάτοχος	Παύλος Δ΄
Διάδοχος	Πίος Ε΄
Προσωπικά στοιχεία
Θυρεός

Ο Πάπας Πίος Δ΄ ή Τζιοβάννι Άντζελο Μέντιτσι (31 Μαρτίου 1499 - 9 Δεκεμβρίου 1565) ήταν διοικητής στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και κυβερνήτης στα Παπικά Κράτη (25 Δεκεμβρίου 1559 - 9 Δεκεμβρίου 1565). Γεννημένος στο Μιλάνο από οικογένεια που αποτελούσε κλάδο του Οίκου των Μεδίκων στην πόλη. Οι ιστορικοί δεν βρήκαν αποδείξεις την κοινή σύνδεση των δύο οικογενειών, οι Μέδικοι της Φλωρεντίας ωστόσο είχσν αναγνωρίσει στις αρχές του 16ου αιώνα την κοινή πατρογονική τους καταγωγή.^[1][2] Ο Πάπας Παύλος Γ΄ διόρισε τον Μέντιτσι αρχιεπίσκοπο της Ραγκούζας, του ανέθεσε πολλές διπλωματικές αποστολές στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και την Ουγγαρία. Στην τελική Σύνοδο του Τρεντο ήταν ο ίδιος πρόεδρος, ο ανεψιός του Καρδινάλιος Κάρλο Μπορρομέο ήταν πάντα στενός του σύμβουλος. Ο Πάπας Πίος Δ΄ ξεκίνησε στην Ρώμη μια μεγάλη σειρά από οικοδομικά έργα όπως το Υδραγωγείο.

Ο Τζιοβάννι Άνγκελο Μέντιτσι γεννήθηκε στο Μιλάνο (31 Μαρτίου 1499) ως δεύτερος από τα 11 παιδιά του Μπερναντίνο Μέντιτσι.^[3] Ο μεγαλύτερος αδελφός του ήταν ο Κοντοτιέρος Τζιάν Τζάκομο Μέντιτσι και ο γιος της αδελφής του ήταν ο Κάρλο Μπορρομέο.^[4] Ο Μέντιτσι σπούδασε φιλοσοφία και ιατρική στην Παβία, κατόπιν νομικά στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια όπου απέκτησε και διδακτορικό στο Αστικό Δίκαιο (11 Μαίου 1525). Τα επόμενα χρόνια ο Μέντιτσι πήγε στην Ρώμη, ο Παύλος Δ΄ την υποδέχθηκε θερμά και του ανέθεσε αξιώματα, την διοίκηση πολλών πόλεων και την αρχιεπισκοπή της Ραγκούζας (1545-1553).^[5] Ο Πάπας Πίος Γ΄ διόρισε τον Μέντιτσι Καρδινάλιο (8 Απριλίου 1549), σε έναν μήνα δέχτηκε τον εκκλησιαστικό τίτλο (10 Μαίου 1549), ανέλαβε πολλές διπλωματικές αποστολές στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και την Ουγγαρία.^[3] Με τον θάνατο του πάπα Παύλου Δ΄ ο Μέντιτσι εξελέγη διάδοχος του ως Πίος Δ΄ (25 Δεκεμβρίου 1559), ακολούθησε η στέψη του (6 Ιανουαρίου 1560). H πρώτη του πράξη ήταν να δώσει χάρη σε όσους εξεγέρθηκαν μετά την άνοδο του αλλά τιμώρησε σκληρά τους υπεύθυνους ανεψιούς του προηγούμενου πάπα, ο Καρδινάλιος Κάρλο Καράφα στραγγαλίστηκε και ο Δούκας Τζιοβάννι Καράφα του Παλιάνο αποκεφαλίστηκε.

To Συμβούλιο του Τρεντ το οποίο είχε διακόψει ο Πάπας Ιούλιος Γ΄ συστήθηκε ξανά για τρίτη και τελευταία φορά (18 Ιανουαρίου 1562).^[6] Οι μεγάλες ικανότητες του νέου Πάπα Πίου Δ΄ το οδήγησε σε επιτυχία παρά το γεγονός ότι συμμετείχαν σε αυτό τρία διαφορετικά κράτη εχθρικά με την Αγία Έδρα. Η σημαντική βοήθεια που πρόσφεραν στο Συμβούλιο πο Καρδινάλιοι Τζιοβάννι Μορόνε και Τσάρλς Μπορρομέο οδήγησε σε ικανοποιητικό αποτέλεσμα. Η Σύνοδος εξέδωσε καταδίκες για αυτές που όρισε τον Προτεσταντισμό ως Αίρεση την εποχή της Μεταρρύθμισης και όρισε τις διδασκαλίες της Εκκλησίας στα θέματα των Γραφών και της Παράδοσης, του Προπατορικού Αμαρτήματος, των Μυστηρίων, της Θείας Ευχαριστίας, της Θείας Λειτουργίας και τον εορτασμό των αγίων. Εξέδωσε πολυάριθμα διατάγματα μεταρρύθμισης.^[7] Η Ιωάννα Γ΄ της Ναβάρρας κατηγορήθηκε ότι ασπάστηκε τον Καλβινισμό (1564), ο πάπας ήταν έτοιμος να της ζητήσει εξηγήσεις αλλά ο Κάρολος Θ΄ της Γαλλίας αντέδρασε έντονα και αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Η σημαντικότερη προσφορά του Πάπα Ιούλιου Γ΄ ήταν οι οικοδομικές δραστηριότητες, κατασκεύασε τείχη, κάστρα σε όλα τα Παπικά Κράτη και επέκτεινε τα υπάρχοντα.

Ο Πάπας Πίος Δ΄ πέθανε από επιπλοκές μετά από λοίμωξη στο ουροποιητικό σύστημα και υψηλό πυρετό (9 Δεκεμβρίου 1565). Η ταφή του έγινε αρχικά στην Βασιλική του Αγίου Πέτρου, αργότερα τα λείψανα του μεταφέρθηκαν στην Σάντα Μαρία ντέλι Άντζελι ε ντεϊ Μάρτιρι (4 Ιανουαρίου 1583). Διάδοχός του ήταν ο Πάπας Πίος Ε΄. Ο Πίος Δ΄ υπέφερε από πολλές ασθένειες όπως η ουρική αρθρίτιδα που περιόριζε την κινητικότητά του. Ο Τζάκομο Σοράντσο παρατήρησε ότι στην Βενετική Γερουσία το καλοκαίρι του 1565 είχε σοβαρά προβλήματα υγείας, θαύμαζε το ψυχικό του σθένος. Η ουρική αρθρίτιδα από την οποία υπέφερε εμπόδισε την κίνηση στα πόδια, τους ώμους, τα χέρια και τα χέρια του. Ο Πίος Δ' υπέφερε επίσης από μια σοβαρή ασθένεια το 1564 από την οποία ανάρρωσε.^[8]

• Artaud de Montor, Alexis Francois (1911). The Lives and Times of the Popes. Vol. V. New York: Catholic Publication Society of America.
• Freedberg, Sydney J. (1993). Painting in Italy, 1500–1600. Pelican History of Art. Penguin Books Ltd. p. 429.[ISBN missing]
• Pastor, Ludwig, Freiherr von (1928). The History of the Popes from the close of the Middle Ages. Volume XV, Volume XVI (1928). London : Kegan Paul, Trench, Trübner & Co.
• Pattenden, Miles (2013). Pius IV and the Fall of The Carafa: Nepotism and Papal Authority in Counter-Reformation Rome. Oxford: Oxford University Press 2013.
• Robinson, Adam Patrick. "Morone, Pius IV and the Resumption of the Council, December 1559–March 1563." in The Career of Cardinal Giovanni Morone (1509–1580) (Routledge, 2016) pp. 125–150.
• Waterworth, James, ed. The Canons and Decrees of the Sacred and Œcumenical Council of Trent: Celebrated Under the Sovereign Pontiffs, Paul III, Julius III and Pius IV (C. Dolman, 1848) online.
• Bonora, Elena (2014). Roma 1564: La congiura contro il papa (in Italian). Rome: Gius. Laterza & Figli Spa.
• Hinojosa, R. de (1889), Felipe II y el conclave de 1559, según los documentos originales, muchos inéditos. Madrid 1889.
• Rendina, Claudio (1984). I papi. Storia e segreti. Rome: Newton Compton.