Σε 142 (από τις συνολικά 195 ανεξάρτητες) χώρες σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία δεν είναι πλέον σε ισχύ η θανατική ποινή.
Το 2010 πιστεύεται ότι εκτελέστηκαν θανατοποινίτες σε 21 χώρες[1], το 2011 σε 18 χώρες[2] και το 2012 σε 21 χώρες.[3] Τουλάχιστον 2.390 άνθρωποι εκτελέστηκαν στη διάρκεια του 2008 σε 25 χώρες και άλλοι 8.864 βρίσκονται στη σειρά περιμένοντας τον θάνατό τους με εκτέλεση. Οι περισσότερες εκτελέσεις (1.718) έγιναν στην Κίνα.[4] Στη διάρκεια του 2007 σε 24 χώρες (το 88% σε Κίνα, Ιράν, Πακιστάν, Σαουδική Αραβία και στις ΗΠΑ), εκτελέστηκαν 1.252 άνθρωποι έναντι 1.591 εκτελέσεων το 2006.
109 χώρες κατήργησαν εντελώς τη θανατική ποινή, (συμπεριλαμβανομένων των Νήσων Κουκ και του Νιούε)
10 κράτη τη διατηρούν, όμως μόνο για εξαιρετικές περιπτώσεις (π.χ. για εγκλήματα σε εμπόλεμες περιόδους)
22 χώρες διατηρούν νομοθεσία που επιτρέπει τη χρήση της θανατικής ποινής για εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου, ωστόσο στα κράτη αυτά δεν έχει εφαρμοστεί η θανατική ποινή τουλάχιστον για τα τελευταία 14 χρόνια.
54 χώρες διατηρούν τη θανατική ποινή τόσο στη νομοθεσία τους όσο και στην πράξη. Οι χώρες αυτές αποτελούσαν κατά προσέγγιση το 66% του παγκόσμιου πληθυσμού το 2012, αν και ο αριθμός των χωρών που την έχουν σε ισχύ σταδιακά μειώνεται.[6]
Σημείωση: Στις χώρες που αναγράφονται στους πίνακες, περιλαμβάνονται και εξαρτημένα εδάφη, ειδικές διοικητικές περιοχές και μη αναγνωρισμένα διεθνώς κράτη ή εδάφη.
Στα κράτη και εδάφη αυτά, η εσχάτη των ποινών είναι σε ισχύ. Στη λίστα περιλαμβάνονται κυρίως χώρες από την Ευρύτερη Μέση Ανατολή καθώς και υποανάπτυκτα και φτωχά κράτη της Ασίας και Αφρικής, στα οποία επικρατεί η ακυβερνησία, τα δικτατορικά καθεστώτα, ενώ πολλά έχουν έντονο και το Ισλαμικό στοιχείο (όπως για παράδειγμα το Ιράν και το Αφγανιστάν). Δεν λείπουν όμως και δημοκρατικές χώρες, όπως η Ιαπωνία και οι Ηνωμένες Πολιτείες (αν και έχει καταργηθεί ή ανασταλεί σε περίπου 30 πολιτείες, με πλήρη κατάργηση σε 23 από αυτές).
Για εσχάτη προδοσία. Καταργήθηκε το 1993 αλλά επαναφέρθηκε από το προσωρινό Κυβερνητικό Συμβούλιο των Ενόπλων Δυνάμεων τον Αύγουστο του 1995[13] Το 2018 η Γκάμπια ανακοίνωσε μορατόριουμ στη θανατική ποινή.[14]
Οι μέθοδοι ποικίλλουν ανά πολιτεία: συμπεριλαμβάνουν θανατηφόρα ένεση, ηλεκτρική καρέκλα, εκτελεστικό απόσπασμα και θάλαμο αερίων. Σύμφωνα με τον ομοσπονδιακό νόμο προβλέπεται θανατική ποινή για εγκλήματα σχετικά με ανθρωποκτονία, προδοσία, κατασκοπία, τρομοκρατία, φόνο, ληστεία μετά φόνου και ακραίες περιπτώσεις εμπορίας ναρκωτικών (όταν συμπεριλαμβάνει ανθρωποκτονία).[17][18] Σε 27 από τις 50 πολιτείες προβλέπεται η θανατική ποινή, παρότι σε μερικές ισχύει μορατόριουμ. Η Αμερικανική Σαμόα έχει τη θανατική ποινή σε ισχύ[19] ενώ άλλα εδάφη την έχουν καταργήσει. Με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου δεν προβλέπεται πλέον η θανατική ποινή για άτομα ηλικίας κάτω των 18. Ένορκοι ή δικαστής δύνανται να εκδίδουν καταδικαστικές αποφάσεις σε θάνατο.
Απαγχονισμός. Η Ιαπωνία, παρότι είναι δημοκρατική χώρα, έχει σε ισχύ τη θανατική ποινή. Οι εισαγγελείς ζητούν την επιβολή της ποινής του θανάτου μόνο σε περιπτώσεις φόνων κατά συρροή ή ενός φόνου υπό συνθήκες επιδείνωσης.[21] Από το 1946 ως το 2003 καταδικάστηκαν σε θάνατο 766 άτομα, εκ των οποίων εκτελέστηκαν τα 608. Επί 40 μήνες, την περίοδο από το 1989 ως το 1993 οι υπουργοί Δικαιοσύνης αρνήθηκαν να επικυρώσουν εκτελέσεις, κάτι που ισοδυναμεί με ανεπίσημο μορατόριουμ.
Απαγχονισμός. Θανατική ποινή για φόνο, πρόκληση παιδιού σε αυτοκτονία, εσχάτη προδοσία, τρομοκρατικές πράξεις, δεύτερη καταδίκη για διακίνηση ναρκωτικών, αεροπειρατεία, ληστεία κατά συρροή, βιασμό κατά συρροή και λαθρεμπόριο ναρκωτικών υπό δυσχερείς συνθήκες.
Απαγχονισμός. Θανατική ποινή για φόνο, έκθεση της εθνικής ασφάλειας σε κίνδυνο, διανομή ναρκωτικών, βιασμό, επιθέσεις σε οχηματοπομπές ή φορτία οχημάτων, χρηματοδότηση και εκτέλεση τρομοκρατίας.[30] Ανεστάλη τον Ιούνιο του 2003 έπειτα από την εισβολή στο Ιράκ και επαναφέρθηκε τον Αύγουστο του 2004.[31][32] Συνολικά 447 άνθρωποι εκτελέστηκαν έκτοτε και ως τα τέλη Μαρτίου του 2013, με 129 να εκτελούνται μόνο το έτος 2012.[33]
Εκτελεστικό απόσπασμα, απαγχονισμός, λιθοβολισμός. Πολλές από τις εκτελέσεις γίνονται δημοσίως. Το Ιράν είναι δεύτερο στον κόσμο σε αριθμό εκτελέσεων, μετά την Κίνα. Σήμερα η θανατική ποινή μπορεί να επιβληθεί για φόνο, ένοπλη ληστεία, διακίνηση ναρκωτικών, απαγωγή, βιασμό, παιδεραστία, ομοφυλοφιλία, κατασκοπεία, τρομοκρατία, αποστασία
Απαγχονισμός, εκτελεστικό απόσπασμα. Θανατική ποινή για φόνο, τρομοκρατία, εσχάτη προδοσία, ένοπλη ληστεία, κατασκοπία, πειρατεία, εγκλήματα πολέμου, μερικά αδικήματα στο στρατό και για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.[36]
Θανατική ποινή για κατασκοπεία[38], απειλή για την εθνική ασφάλεια[39], αποστασία (δεν έχουν καταγραφεί εκτελέσεις), ομοφυλοφιλία, βλασφημία[40], φόνος, φόνος κατά συρροή, ληστεία μετά βίας, εμπρησμό, βασανισμό, απαγωγή, βιασμό, διακίνηση ναρκωτικών, έκθεση με την απειλή καταγγελίας ενός εγκλήματος τιμής, ψευδορκία που προκαλεί λανθασμένη εκτέλεση και προδοσία.[41]
Πρώτη σε εκτελέσεις παγκοσμίως. Τυφεκισμός, θανατηφόρα ένεση. Στις 25 Φεβρουαρίου 2011 με βάση τον αναθεωρημένο Ποινικό Κώδικα μειώθηκε ο αριθμός των αδικημάτων που επισείουν τη θανατική ποινή από 68 σε 55.[43] Μεταξύ αυτών είναι η υπεξαίρεση, ο βιασμός παιδιών, η απάτη, η επίθεση με βόμβα, η εμπορία ανθρώπων, η πειρατεία, ο βιασμός, η διαφθορά, ο εμπρησμός, η δολοφονία, η λαθροθηρία, η έκθεση της εθνικής ασφάλειας σε κίνδυνο, η τρομοκρατία[44] Το Χονγκ Κονγκ και το Μακάου έχουν ξεχωριστή νομοθεσία και έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή. Στο Χονγκ Κονγκ καταργήθηκε το 1993 από την τότε βρετανική κυβέρνηση και για τελευταία φορά χρησιμοποιήθηκε το 1966.[45] Στο Μακάου χρησιμοποιήθηκε για τελευταία φορά το 19ο αιώνα και καταργήθηκε το 1976 όταν η Πορτογαλία κατάργησε την εσχάτη των ποινών σε όλα τα εδάφη της. Η μεγαλύτερη ποινή που μπορεί να καταδικαστεί κάποιο πρόσωπο στο Μακάου είναι τα 30 χρόνια.[46]
Εκτελεστικό απόσπασμα. Η Βόρεια Κορέα πραγματοποιεί δημόσιες εκτελέσεις. Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία επιβάλλεται θανατική ποινή για πορνεία[48] “συναλλαγές ναρκωτικών”, συνωμοσίες εναντίον της εθνικής κυριαρχίας, τρομοκρατία, εσχάτη προδοσία σε βάρος της Μητέρας Πατρίδας από πολίτες, προδοσία εναντίον του λαού, φόνο, βιασμό, ένοπλη ληστεία και μεγάλη κλοπή.[49]
Τυφεκισμός. Η Λευκορωσία είναι πλέον η μοναδική χώρα της Ευρώπης όπου εφαρμόζεται η θανατική ποινή. Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία με την εσχάτη των ποινών τιμωρούνται τα εγκλήματα κατά συρροή, ο φόνος ενός εκπροσώπου ξένης χώρας ή διεθνούς οργανισμού με σκοπό την πρόκληση διεθνούς έντασης και πολέμου, η διεθνής τρομοκρατία, η γενοκτονία, τρομοκρατικές πράξεις, εσχάτη προδοσία με αποτέλεσμα την απώλεια ζωής, φόνος κατά συρροή, εγκλήματα εναντίον της ασφάλειας και της ανθρωπότητας, συνωμοσία με σκοπό την κατάληψη της εξουσίας, δολιοφθορά, φόνος αξιωματικού της αστυνομίας, χρήση όπλων μαζικής καταστροφής, παραβίαση νόμων και εθιμοτυπικού σε περίοδο πολέμου.
Απαγχονισμός. Η θανατική ποινή εφαρμόζεται πάντα για τη διακίνηση σκληρών ναρκωτικών, χρήση όπλων για την τέλεση αξιόποινης πράξης, συνενοχή στο προηγούμενο, σε αδικήματα κατά του προσώπου του αρχηγού κράτους (Yang di-Pertuan Agong) και για φόνο. Γίνονται διακρίσεις για απαγωγή, συνοδεία προσώπου που μεταφέρει ή έχει στην κατοχή του όπλα ή εκρηκτικά, κήρυξη ή απόπειρα κήρυξης πολέμου ή επιδίωξη κήρυξης πολέμου εναντίον του αρχηγού κράτους, ενός κυβερνήτη ή ενός Yang di-Pertua Negeri[54]
Για φόνο, τρομοκρατία, συμμετοχή σε ληστεία συμμορίας, εάν ένας από τους ληστές διαπράξει φόνο, ανταρσία, επίθεση από ισοβίτη που προκαλεί τραυματισμό, ψευδορκία που προκαλεί λανθασμένη εκτέλεση,[55] εσχάτη προδοσία[56] και εμπόριο ναρκωτικών.[57]
Στη Μιανμάρ δεν έγιναν εκτελέσεις μεταξύ των ετών 1988 και 2022. Από το 2022 πλέον επανήλθε η θανατική ποινή.[58][59][60]
Θανατική ποινή για φόνο, αδικήματα ναρκωτικών[62], σοδομισμό, εμπορία παιδιών για ανήθικους ή παράνομους σκοπούς, εμπορία γυναικών με σκοπό την εκπόρνευση, τρομοκρατία, βιασμό, ένοπλη ληστεία, ψευδορκία που προκαλεί την εκτέλεση αθώου και εσχάτη προδοσία.[63] Οι καταδικασμένοι σε θάνατο εκτελούνται με απαγχονισμό.
Θανατική ποινή για φόνο εκ προμελέτης, συνωμοσία με σκοπό την ανατροπή του καθεστώτος, συνεργασία με ξένη εχθρική χώρα, απειλή της ζωής του Εμίρη, άρνηση εκτέλεσης διαταγών σε περίοδο πολέμου ή υπό καθεστώς στρατιωτικού νόμου
Για σοδομισμό,[67] απαγωγή.Καθένα από τα 36 κρατίδια έχει τη δική του νομοθεσία. Στα βόρεια της χώρας εφαρμόζεται ο ισλαμικός νόμος (σαρία). Οι νοτιότερες πολιτείες έχουν ένα μορατόριουμ στις εκτελέσεις από το 2004.[68]
Για εσχάτη προδοσία, ανταρσία, ληστεία, δολιοφθορά ή τρομοκρατία με πρόκληση θανάτου, ψευδορκία σε δίκη που οδήγησε σε εκτέλεση αθώου, φόνο, απόπειρα φόνου με πρόκληση τραυματισμού από άτομο που καταδικάστηκε σε ισόβια για προηγούμενο φόνο, ληστεία μετά φόνου, εμπορία ναρκωτικών κατά συρροή.[70]
Απαγχονισμός. Για φόνο, λαθρεμπόριο ναρκωτικών, τρομοκρατία, βιασμό, παράνομη συνάθροιση και βλασφημία. Μορατόριουμ στις εκτελέσεις από το 2008 ως το 2012.[73]
Η πιο συχνή μέθοδος εκτέλεσης είναι ο αποκεφαλισμός με σπαθί και γίνεται δημοσίως. Τα σώματα μπορεί να εκτεθούν σε δημόσια θέα.
Θανατική ποινή προβλέπεται για βίαια και μη βίαια αδικήματα όπως φόνο, αποστασία (δεν έχουν καταγραφεί εκτελέσεις), εμπορία ναρκωτικών, βιασμό και ένοπλη ληστεία[76], αδικήματα για ναρκωτικά, μαγεία, σεξουαλική παρενόχληση.
Απαγχονισμός. Για φόνο, απαγωγή, εσχάτη προδοσία, συγκεκριμένα αδικήματα με όπλα, διακίνηση ηρωίνης ή μορφίνης σε ποσότητα άνω των 15 γραμμαρίων, κοκαΐνης άνω των 20 γραμμαρίων και κάνναβης άνω των 500 γραμμαρίων[78]
Εκτέλεση με γκαρότα. Θανατική ποινή για σοδομισμό[81], κήρυξη πολέμου κατά του κράτους[82], αποστασία[83], πορνεία, εσχάτη προδοσία, ενέργειες που μπορεί να επιφέρουν κίνδυνο για την ανεξαρτησία ή την ενότητα του κράτους, φόνο, ένοπλη ληστεία, παράνομη κατοχή και λαθρεμπόριο όπλων
Απαγχονισμός, δημόσιες εκτελέσεις. Η θανατική ποινή εφαρμόζεται για εσχάτη προδοσία, φόνο, πολιτικές πράξεις όπως όταν φέρει κάποιος όπλα εναντίον της Συρίας στις τάξεις του εχθρού, λιποταξία προς τον εχθρό και πρόκληση αξιόποινων πράξεων υπό καθεστώς στρατιωτικού νόμου ή εν καιρώ πολέμου, βίαιη ληστεία, βιασμό, το να είναι κανείς μέλος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, διακίνηση ναρκωτικών
Εκτέλεση με μία σφαίρα στο κεφάλι ή στην καρδιά. Από το 2006 ως το 2010 δεν έγιναν εκτελέσεις. Η θανατική ποινή επέστρεψε το 2010.
Για εσχάτη προδοσία, κατασκοπεία, αεροπειρατεία, φόνο, ληστεία μετά φόνου, βιασμού ή εμπρησμού, κατασκοπεία, πειρατεία, απαγωγή. Στις 3 Μαΐου 2011 η Ταϊβάν αφαίρεσε τις προτάσεις που αφορούν τη θανατική ποινή από το Στρατιωτικό Κώδικα.[86]
Για φόνο βασιλιά, ανταρσία ή επανάσταση, αδικήματα εναντίον της εξωτερικής ασφάλειας, φόνος ή απόπειρα φόνου ξένου αρχηγού κράτους, δωροδοκία, εμπρησμό, βιασμό, φόνο από πρόθεση, απαγωγή, ληστεία που έχει ως αποτέλεσμα το θάνατο[88]
Τυφεκισμός. Δημόσιες εκτελέσεις. Επιβάλλεται η θανατική ποινή για φόνο[89], μοιχεία[90], ομοφυλοφιλία[91][92], αποστασία[83] (μη καταγεγραμμένες εκτελέσεις)
Χώρες που έχουν καταργήσει πλήρως τη θανατική ποινή
Οι παρακάτω χώρες έχουν καταργήσει εντελώς την ποινή του θανάτου. Στη λίστα περιλαμβάνονται κυρίως χώρες από τον λεγόμενο δυτικό κόσμο (Ευρώπη, Καναδάς, Αυστραλία κ.α.), η Λατινική Αμερική καθώς και ανεπτυγμένα κράτη της Ασίας και Αφρικής, τα οποία είναι από πιο αναπτυγμένα, ειδικότερα στον τομέα της Τεχνολογίας και της Ναυτιλίας, ενώ τα περισσότερα είναι επιτυχημένα και απαπτυγμένα κράτη.
Η θανατική ποινή για τα εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου, στον Άγιο Μαρίνο, καταργήθηκε το 1848. ο Άγιος Μαρίνος, είναι επίσης, η δεύτερη χρονολογικά χώρα στον Κόσμο, που κατήργησε οριστικά τη θανατική ποινή, το 1865.
Η θανατική ποινή, στο Ανατολικό Τιμόρ δεν εκτελείτο από το 1999 (τότε ακόμη το Ανατολικό Τιμόρ, αποτελούσε μέρος της Ινδονησίας) και καταργήθηκε οριστικά βάσει του Συντάγματος του 2002 (τη χρονιά, αυτή το Ανατολικό Τιμόρ, κέρδισε την πλήρη ανεξαρτησία του από την Ινδονησία).[95]
Το 1984 καταργήθηκε η θανατική ποινή για τα κοινά αδικήματα. Το Σύνταγμα ορίζει ότι η θανατική ποινή για πολιτικά αδικήματα καταργείται.[96] Ο Στρατιωτικός Κώδικας Δικαιοσύνης (συμπεριλαμβανομένης της θανατικής ποινής) καταργήθηκε στις 6 Αυγούστου 2008 και το σχετικό νομοσχέδιο άρχισε να ισχύει 6 μήνες αργότερα.[97]
Αρχικά η Βόρεια Μακεδονία, ονομαζόταν διεθνώς, μέχρι και το 2018, Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Η τελευταία θανατική ποινή στη Βόρεια Μακεδονία, εκτελέστηκε, το 1988, όταν η χώρα ήταν ακόμα μέρος της Ενιαίας Γιουγκοσλαβίας.
Η πρώτη απαγόρευση, για τη θανατική ποινή στη Γαλλία, έγινε από το Διευθυντήριο το 1795 αλλά αποκαταστάθηκε η ποινή επί Ναπολέοντα, το 1810. Απαγορεύτηκε με νομοθεσία το 1981 και με το Σύνταγμα το 2007.
Η τελευταία εκτέλεση στη Δυτική Γερμανία έγινε το 1956 και στην Ανατολική Γερμανία το 1981. Με την ένταξη της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, που τέθηκε σε ισχύ στις 3 Οκτωβρίου 1990, τα εδάφη της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας έγιναν τμήμα της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, που σήμερα είναι γνωστή απλώς ως Γερμανία. Κατά συνέπεια η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας εξακολούθησε να είναι μέλος του ΟΗΕ ενώ η Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας έπαψε να υπάρχει. Με τον Βασικό Νόμο του 1949 η ποινή του θανάτου, στη Γερμανία, τέθηκε εκτός νόμου.
1892 για εγκλήματα κοινού ποινικού δικαίου και 1950 για εγκλήματα σε περίοδο πολέμου. Η θανατική ποινή επίσης δεν ισχύει στις Νήσοι Φερόες και τη Γροιλανδία.
1930, επαναφέρθηκε την περίοδο από το 1952 ως το 1978
Η Θανατική ποινή στην Ελβετία, καταργήθηκε στην αρχή το 1874, επανήλθε στη συνέχεια και εφαρμόστηκε σε ελάχιστα καντόνια της Ελβετίας (9 εκτελέσεις ως το 1940). Έπειτα από δημοψήφισμα καταργήθηκε οριστικά το 1938, με εξαίρεση την εμπόλεμη περίοδο. Οριστικά για όλα τα αδικήματα καταργήθηκε το 1992, και απαγορεύτηκε με το Σύνταγμα του 1999, σε όλα τα 26 καντόνια.
Η τελευταία Θανατική ποινή στην Ελλάδα, έγινε στις 25 Αυγούστου1972, και έκτοτε, με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, από το 1974 και μετά καμία θανατική εκτέλεση, δεν έγινε ποτέ στην Ελλάδα. Η Θανατική ποινή στην Ελλάδα, καταργήθηκε νομοθετικά το 1994, επί Κυβέρνησης Ανδρέα Παπανδρέου, και συνταγματικά το 2001, επί Κυβέρνησης Κώστα Σημίτη.
Καταργήθηκε για το φόνο στη Μεγάλη Βρετανία (Αγγλία, Σκωτία και Ουαλία) το 1969 και στη Βόρεια Ιρλανδία το 1973. Το 1998 καταργήθηκε για όλα τα εναπομείναντα αδικήματα. Επικυρώθηκε η Ευρωπαϊκή Σύμβαση το 2003. Το τελευταίο βρετανικό έδαφος που κατάργησε την ποινή του θανάτου ήταν το Τζέρσεϊ στις 10 Δεκεμβρίου 2006.
Το 1985 εκδόθηκαν οι τελευταίες καταδίκες σε θάνατο. Με την αναθεώρηση του Συντάγματος (2001) κρίθηκε αντισυνταγματική η επαναφορά της ποινής χωρίς αναθεώρηση του Συντάγματος και δημοψήφισμα.
Καταργήθηκε με το Σύνταγμα του 1978 με εξαίρεση αδικήματα που δικάζονται με νόμους κατά την εμπόλεμη περίοδο. Καταργήθηκε από το στρατιωτικό ποινικό κώδικα το 1995.[106]
Η θανατική ποινή, στην Ιταλία, καταργήθηκε για όλα τα αδικήματα με εξαίρεση αυτά που διαπράττονταν σε εμπόλεμη κατάσταση, με το Σύνταγμα του 1948. Με αναθεώρηση του Συντάγματος (2007) κατοχυρώθηκε ότι είναι αντισυνταγματική η επαναφορά της θανατικής ποινής αν προηγουμένως δεν αναθεωρηθεί το Σύνταγμα.
Το 2007 ίσχυε η θανατική ποινή για τρομοκρατία και εγκλήματα εν καιρώ πολέμου.[108] Μορατόριουμ από τις 17 Δεκεμβρίου 2003. Καταργήθηκε στις 30 Ιουλίου 2009 για τα λοιπά εγκλήματα[109] Στις 28 Μαρτίου 2011 η Προεδρική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην πρωτεύουσα Αστανά, ζήτησε από την κυβέρνηση να καταργήσει τη θανατική ποινή.
[110] Η θανατική ποινή, στο Καζακστάν, τελικά καταργήθηκε οριστικά στις 2 Ιανουαρίου του 2021.[111]
Η τελευταία εκτέλεση όταν η Κροατία ήταν γιουγκοσλαβικό έδαφος έγινε το 1987.[117] Με το άρθρο 21 του Συντάγματος της Κροατίας η θανατική ποινή απαγορεύεται[118].
Καμία εκτέλεση από την ανεξαρτησία, το 1960. Η τελευταία εκτέλεση όταν η χώρα ήταν γαλλική αποικία έγινε το 1958.
2012
Στις 24 Σεπτεμβρίου 2012 η Μαδαγασκάρη υπέγραψε το Δεύτερο Πρόσθετο Πρωτόκολλο για τη Διεθνή Συνθήκη των Πολιτικών Δικαιωμάτων. Αυτό καθιστά τη Μαδαγασκάρη ως χώρα που κατάργησε την ποινή του θανάτου (η 100ή στη σειρά).[120]
Καταργήθηκε το 2021. Μέχρι την κατάργηση της η θανατική ποινή εκτελούνταν διαμέσου του απαγχονισμού. Η θανατική ποινή ίσχυε για τα εξής εγκλήματα: δολοφονία, βιασμός, βίαιη ληστεία, ληστεία, προδοσία, στρατιωτικά εγκλήματα και διάρρηξη.
Η τελευταία εκτέλεση όταν η χώρα ήταν τμήμα της Σοβιετικής Ένωσης έγινε το 1985.[93] Καμία εκτέλεση από την εποχή της ανεξαρτησίας, το 1991.
1995
Στις 23 Σεπτεμβρίου 2005 το Συνταγματικό Δικαστήριο ενέκρινε την κατάργηση της θανατικής ποινής για όλα τα αδικήματα.[123] Όμως, η θανατική ποινή είναι σε ισχύ στη μερικώς αναγνωρισμένη Τρανσνίστρια, όπου έχει τεθεί υπό μορατόριουμ.[124]
Καταργήθηκε στη Νέα Ζηλανδία το 1989. Το 2007 οι Νήσοι Κουκ έγιναν το τελευταίο έδαφος της Νέας Ζηλανδίας που κατάργησε τη θανατική ποινή. Η θανατική ποινή έχει καταργηθεί και στο Νιούε.
Καταργήθηκε για αδικήματα εν καιρώ ειρήνης το 1902. Η τελευταία εκτέλεση για αδικήματα εν καιρώ ειρήνης έγινε το 1867 και το 1947-48 εκτελέστηκαν για τελευταία φορά εγκληματίες πολέμου.
Η τελευταία εκτέλεση από την κυβέρνηση έγινε στις 14 Νοεμβρίου 1989. Έγινε μία εκτέλεση το 1991 στο μη αναγνωρισμένο διεθνώς Βέντα.[130] Το Συνταγματικό Δικαστήριο κήρυξε αντισυνταγματική τη θανατική ποινή στις 6 Ιουνίου 1995 και το 1997 τροποποιήθηκε ο Ποινικός Κώδικας.[131] Στις 25 Μαΐου 2005 με απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου όλες οι θανατικές καταδίκες θα ετίθεντο στην άκρη.[132]
2010 (το τελευταίο ολλανδικό έδαφος στο οποίο καταργήθηκε ήταν οι Ολλανδικές Αντίλλες).
Καταργήθηκε για αδικήματα εν καιρώ ειρήνης το 1870. Η τελευταία εκτέλεση για αδικήματα εν καιρώ ειρήνης έγινε το 1860.To 1982 καταργήθηκε η ποινή με το Σύνταγμα, με εξαίρεση τις Ολλανδικές Αντίλλες, όπου παρέμεινε σε ισχύ ως το 2010.[133]
Η τελευταία εκτέλεση με θανατική ποινή, στην Ουγγαρία, ήταν εκείνη του Vadász Ernő, για φόνο, στις 14 Ιουλίου 1988 (τότε Λαϊκή Δημοκρατία της Ουγγαρίας). Το 1990, σταδιακά, στην Ουγγαρία, άρχισαν να υλοποιούνται οικονομικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις, και επιπλέον μαζί με αυτά, καταργήθηκε οριστικά και η θανατική ποινή.
Το 2004 προτάθηκε η μεταρρύθμιση του Ποινικού Δικαίου με την επαναφορά της θανατικής ποινής. Ωστόσο, η Βουλή καταψήφισε την πρόταση με 198 κατά 194 υπέρ και 14 αποχές).[24]
Καταργήθηκε για τα πολιτικά αδικήματα το 1852 και για όλα τα αδικήματα εκτός από αυτά που τελούνται εν καιρώ πολέμου το 1867. Το 1911 καταργήθηκε και για τα αδικήματα εν καιρώ πολέμου αλλά επαναφέρθηκε το 1916, την περίοδο του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Η θανατική ποινή, καταργήθηκε οριστικά το 1976, τόσο στην Πορτογαλία, όσο και στις αποικίες της, ενώ παράλληλα η χώρα απέδωσε πλήρη ανεξαρτησία στις αποικίες της.[134]
Τα τελευταία άτομα που καταδικάστηκαν σε θάνατο στη Ρουμανία, και εκτελέστηκαν ήταν ο πρώην δικτάτορας Νικολάε Τσαουσέσκου και η σύζυγός του, Έλενα, έπειτα από τη Ρουμανική Επανάσταση του 1989. Η θανατική ποινή καταργήθηκε, οριστικά το 1990, παράλληλα με την κατάρρευση του Κομμουνιστικού καθεστώτος, και την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, στη Ρουμανία, και απαγορεύτηκε με το Σύνταγμα το 1991.
Το 1921 καταργήθηκε η θανατική ποινή με εξαίρεση τα αδικήματα εν καιρώ πολέμου, για τα οποία καταργήθηκε το 1973. Από το 1975 απαγορεύεται βάσει του Συντάγματος.
Τον Μάρτιο του 2015 η Εθνοσυνέλευση ενέκρινε νομοθεσία καταργώντας επίσημα τη θανατική ποινή στο Σουρινάμ. Ωστόσο, αυξήθηκαν τα όρια για την ποινή της φυλάκισης από τα 30 στα 50 έτη.
1972 (με το Σύνταγμα-παράνομη με το Σύνταγμα του 1984)
Τελευταία εκτέλεση με θανατική ποινή, στη Φινλανδία, εν καιρώ ειρήνης ήταν το 1825 και εν καιρώ πολέμου το 1944. Η θανατική ποινή για τα πολιτικά αδικήματα στη Φινλανδία, καταργήθηκε το 1949 και πλήρως το 1972.
Καταργήθηκε με το Σύνταγμα του 1987, επαναφέρθηκε το 1993, καταργήθηκε ξανά στις 24 Ιουνίου του 2006. Ο νέος πρόεδρος Ροντρίγκο Ντουέρτε θέλει να επαναφέρει τη θανατική ποινή, για 5 εγκλήματα.
Η τελευταία εκτέλεση με θανατική ποινή, στα νησιά Φίτζι έγινε όταν η χώρα ήταν αποικία της Βρετανίας το 1964. Καταργήθηκε για τα λοιπά εγκλήματα το 1979.
Χώρες που έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή, αλλά τη χρησιμοποιούν παράνομα
Οι παρακάτω χώρες έχουν καταργήσει εντελώς την ποινή του θανάτου, με βάση το σύνταγμα τους, αλλά την έχουν παραβιάσει σε περιόδους πολέμου, για περιοχές τους που βρίσκονται (ή βρίσκονταν) υπό την κατοχή άλλου κράτους ή παράνομου καθεστώτος, ακόμη και γενοκτονίας.
Η τελευταία εκτέλεση, με θανατική ποινή, στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, έγινε το 1975, όταν ήταν τμήμα της τότε Γιουγκοσλαβίας.
Όμως το 1995, τόσο οι Σέρβοι, όσο και οι Σέρβοι της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (Σερβοβόσνιοι), καταπάτησαν τη νομοθεσία περί Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, σκοτώνοντας πάνω απο 8.000 Βόσνιους μουσουλμάνους άνδρες, γέρους και αγόρια στην πόλη Σρεμπρένιτσα. Το 2007, το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης εξέδωσε την απόφασή του στην υπόθεση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης κατά της πρώην Γιουγκοσλαβίας σχετικά με τη Σφαγή της Σρεμπρένιτσα το 1995. Σύμφωνα με την απόφαση, η σφαγή συνιστά μεν Γενοκτονία, δεν μπορεί όμως να αποδοθεί στα εναγόμενα κρατικά όργανα της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Το δικαστήριο έκρινε, επιπλέον, ότι η Σερβία, ως μόνη διάδοχος της πρώην Γιουγκοσλαβίας μετά την αποχώρηση του Μαυροβουνίου από την ομοσπονδία, παραβίασε το διεθνές δίκαιο, καθώς δεν έλαβε κανένα μέτρο για να εμποδίσει τη γενοκτονία.
Η θανατική ποινή στη Γεωργία, καταργήθηκε για τα περισσότερα αδικήματα το 1997, ωστόσο το Σύνταγμα ορίζει ότι το Ανώτατο Δικαστήριο είχε τη δύναμη να επιβάλει τη θανατική ποινή σε εξαιρετικά σοβαρές περιπτώσεις για "εγκλήματα κατά της ζωής". Στις 27 Δεκεμβρίου 2006 υπογράφηκε η τροποποίηση του Συντάγματος από τον πρόεδρο Μιχαήλ Σαακασβίλι, και η ποινή του θανάτου καταργήθηκε οριστικά.
Αντίθετα, η θανατική ποινή στις περιορισμένης αναγνώρισης χώρες, Αμπχαζία και τη Νότια Οσσετία, επιτρέπεται μόνο για εμπόλεμες περιόδους, κάτι που νομοθετικά είναι εντελώς παράνομο, διότι παραβιάζει τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, παρόλο που και οι δύο χώρες, είναι κατά της θανατικής ποινής. Από το 2007, έχει εφαρμοσθεί ένα μορατόριουμ στη θανατική ποινή. Μέχρι το 2007, η Αμπχαζία είχε καταδικάσει δέκα ανθρώπους σε θανατική ποινή, αλλά καμία καταδίκη δεν εκτελέστηκε.
Η θανατική ποινή για φόνο στις Ελεύθερες Περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας, καταργήθηκε οριστικά το 1983, και νομοθετικά καταργήθηκε με την αναθεώρηση του συντάγματος, το 2016.[143]
Στην Κατεχόμενη Κύπρο, όπου δεν έχει γίνει έως τώρα καμιά εκτέλεση, η θανατική ποινή επιτρέπεται μόνο για προδοσία στη διάρκεια πολέμου, πολλαπλές ανθρωποκτονίες και για τρομοκρατία, κάτι που νομοθετικά είναι εντελώς παράνομο, διότι η Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου, καταπάτησε πολλάκις τη νομοθεσία περί Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, και είναι αναγνωρισμένη ως κράτος μονάχα από την Τουρκία, ενώ έγκλημα τόσο για την Τουρκία, όσο και για την ΤΔΒΚ, αποτελεί και η Τουρκική εισβολή στην Κύπρο.
Έπειτα από την απόφαση του Ουκρανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου (Δεκέμβριος 1999), που την έκρινε αντισυνταγματική. Ο νέος Ποινικός Κώδικας τέθηκε σε ισχύ τον Απρίλιο του 2001.
Όμως, δύο αυτοαποκαλούμενα «κράτη», στις Λαϊκές Δημοκρατίες του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, στην περιοχή του Ντονμπάς, δημιουργημένα από Ρωσόφωνους, εντός Ουκρανικού εδάφους, η θανατική ποινή εισήχθη παρανόμως, ξανά το 2014 για προδοσία, κατασκοπεία και δολοφονία πολιτικών ηγετών. Έχουν υπάρξει ήδη καταγγελίες για εξωδικαστικές εκτελέσεις, καθώς καταπάτηση περί Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων[145], φτάνοντας η υπόθεση ακόμη και στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Επίσης διαπράχθηκε γενοκτονία σε αρκετές πόλεις της Ουκρανίας, το 2022.
Το 1994, η Ρουάντα καταπάτησε τη νομοθεσία περί Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αφήνοντας να γίνει, μαζική δολοφονία περίπου 850.000 ανθρώπων, κυρίως της φυλής Τούτσι, από τους ομοεθνείς τους που ανήκαν στη φυλή Χούτου, το 1994.
Καταργήθηκε το 1995 σε επίπεδο ομοσπονδίας και οριστικά το 2002 με αναθεώρηση της τοπικής νομοθεσίας (μετέπειτα το 2003, η Γιουγκοσλαβία μετονομάστηκε σε Σερβία και Μαυροβούνιο, μέχρι και το 2006, όποτε η Γιουγκοσλαβία έπαψε να υπάρχει και επίσημα). Στο Κόσοβο επίσης δεν ισχύει η ποινή του θανάτου, αν και αυτό δεν εξακριβώνεται με σαφήνεια, διότι υπάρχει διαμάχη μεταξύ της Κυβέρνησης της Σερβίας, και της Κυβέρνησης του Κοσόβου, επειδή το Κόσοβο ανακήρυξε μονομερώς την ανεξαρτησία του από τη Σερβία το 2008.
Στην Τουρκία, από το 2016, ακούγεται επανελημένα, από την Κυβέρνηση Ερντογάν, ότι θα επαναφέρει η θανατική ποινή, χωρίς ωστόσο, να γίνει πράξη.
Η Τουρκία, επίσης, έχει εισβάλλει στρατιωτικά δια της βίας, σε εδάφη γειτονικών της, κυρίαρχων χώρων (Κύπρος και Συρία) και έχουν υπάρξει ήδη καταγγελίες για εξωδικαστικές εκτελέσεις, καθώς καταπάτηση περί Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, φτάνοντας οι υπόθεσεις ακόμη και στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Χώρες που έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή μόνο για τα εγκλήματα κοινού ποινικού δικαίου
Η θανατική ποινή επιτρέπεται μόνο σε περιόδους πολέμου. Στη λίστα περιλαμβάνονται κυρίως χώρες, στις οποίες επικρατεί πολιτική και κοινωνική αναρχία (όπως η Βραζιλία και η Χιλή) και το Ισραήλ, το οποίο θεωρείται γεωγραφικά απομονωμένο κράτος, και βρίσκεται μόνιμα σε πολιτική και κοινωνική σύγκρουση με τα Αραβικά κράτη, επειδή βρίσκεται στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή.
Η Βραζιλία πάντα διατηρεί τη θανατική ποινή ως μέρος του στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα, ωστόσο η θανατική ποινή για πολιτικά αδικήματα καταργήθηκε το 1889, μετά επαναφέρθηκε και καταργήθηκε ξανά δύο φορές (1938–53 και 1969–78).[148][149][150][151]
Μόνο ένα πρόσωπο καταδικάστηκε σε θάνατο στη διάρκεια της δημοκρατικής περιόδου, το 1969, και η ποινή δεν εκτελέστηκε.
Με βάση το σημερινό Σύνταγμα (1988) απαγορεύεται η χρήση της θανατικής ποινής από το πολιτικό ποινικό σύστημα.
Χώρες που έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή στην πράξη
Ο παρακάτω κατάλογος αφορά τις χώρες που εξακολουθούν να έχουν τη θανατική ποινή στη νομοθεσία τους, όμως δεν έχουν κάνει εκτελέσεις τουλάχιστον τα τελευταία 10 χρόνια. Στη λίστα περιλαμβάνονται κυρίως χώρες με σοσιαλιστικό η αυταρχικό καθεστώς (όπως για παράδειγμα η Ρωσία και κράτη της Καραϊβικής) καθώς και φτωχά κράτη της Ασίας και Αφρικής, τα οποία έχουν μεγάλο θέμα με την Τρομοκρατία και την Αναρχία, ενώ τα περισσότερα είναι επίσης αποτυχημένα κράτη.
Τον Φεβρουάριο του 2014, ο πρόεδρος Πολ Μπιγιά μετέτρεψε όλες τις θανατικές καταδίκες σε ισόβια κάθειρξη. Για όσες θανατικές ποινές είχαν ήδη μετατραπεί σε ισόβια, μετατράπηκαν σε 25ετή κάθειρξη.[157] Όμως, συνεχίζονται να εκδίδονται θανατικές καταδίκες το 2016.[158]
Το 2010 στη Λιβύη εκτελέστηκαν τα περισσότερα άτομα (18) σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη αφρικανική χώρα. Η ισχύουσα νομοθεσία επιτρέπει τη θανατική ποινή για εσχάτη προδοσία, απόπειρα αλλαγής του πολιτεύματος με βίαια μέσα, φόνο εκ προμελέτης[167]
Τελευταία εκτέλεση το 1957, όταν η χώρα ήταν βρετανικό προτεκτοράτο. Θανατική ποινή για φόνο, παράνομη κατοχή όπλων και εκρηκτικών υλών, κατοχή ηρωίνης ή μορφίνης άνω των 15 γραμ., κοκαΐνης άνω των 30 γραμ., κάνναβης άνω των 500 γραμ., μεθαμφεταμίνης άνω των 50 γραμ.,οπίου άνω του 1,2 κιλού[169].
Το 2009 επικυρώθηκε από το Συνταγματικό Δικαστήριο η απόφαση του 2005 ότι ενώ η θανατική ποινή ήταν συνταγματική, η χρήση της ως υποχρεωτικής τιμωρίας για συγκεκριμένα αδικήματα δεν είναι.[171]
Έχουν υπάρξει τρεις σύντομες περίοδοι που η Ρωσία κατάργησε εντελώς τη θανατική ποινή: μετά την ανατροπή του Τσάρου (12 Μαρτίου 1917- 12 Ιουλίου 1917), μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους Μπολσεβίκους (27 Οκτωβρίου 1917-16 Ιουνίου 1918) και μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου (1947-50). Ο σημερινός Ποινικός Κώδικας προβλέπει μελλοντικά και τη θανατική ποινή για 5 εγκλήματα: φόνος κατά συρροή, απόπειρα δολοφονίας εναντίον κρατικού ή δημοσίου προσώπου, απόπειρα φόνου ατόμου που απονέμει δικαιοσύνη ή διεξάγει προκαταρκτικές έρευνες, απόπειρα εναντίον της ζωής ενός αξιωματικού της αστυνομίας και γενοκτονία.[172] Στις 16 Απριλίου 1997 η Ρωσία υπέγραψε την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (Πρωτόκολλο 6), όμως δεν το έχει επικυρώσει ακόμα. Από το 1996 έχει γίνει μορατόριουμ στις εκτελέσεις. Με εξαίρεση την Τσετσενία το 1999, καμία εκτέλεση δεν έγινε στη Ρωσική Ομοσπονδία από τον Αύγουστο του 1996. Τον Νοέμβριο του 2009 το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ρωσίας παρέτεινε το μορατόριουμ επ' αόριστον. Στα διατάγματα εξακολουθεί να υφίσταται.
↑«The Judiciary». North Korea: A Country Study. The Library of Congress. 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2013.
↑«Bangladesh – Laws». Australian Department of Foreign Affairs and Trade. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2013.
↑ 104,0104,1Bragadottir, Ragnheidur. «Dauðarefsingar á Íslandi» [Death penalties in Iceland] (στα Ισλανδικά). Akureyri Art Museum. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2013. Síðan liðu 40 ár þar til síðasta aftakan fór fram, en það var 12. janúar 1830 þegar Agnes Magnúsdóttir og Friðrik Sigurðsson voru tekin af lífi í Vatnsdalshólum í Húnavatnssýslu fyrir morðið á Natani Ketilssyni.[νεκρός σύνδεσμος]
↑Bragadottir, Ragnheidur. «Dauðarefsingar á Íslandi» [Death penalties in Iceland] (στα Ισλανδικά). Akureyri Art Museum. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2013. Árið 1928 var til meðferðar á Alþingi frumvarp til breytinga á almennum hegningarlögum. Þingmaður Dalamanna, Sigurður Eggerz, setti þá fram tillögu um afnám líflátsrefsinga. Var hún samþykkt án teljandi umræðna og var dauðarefsing þar með afnumin á Íslandi.[νεκρός σύνδεσμος]
↑«Decree-Law No. 6» (στα Ρουμανικά). National Salvation Front Council. 7 Ιανουαρίου 1990. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2013.