Σομαλία

Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της
Σομαλίας
Jamhuuriyadda Federaalka
Soomaaliya
جمهورية الصومال الفدرالية
Jumhūriyyat aṣ-Ṣūmāl al-Fiderāliyya

Σημαία
Εθνόσημο
Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο
και μεγαλύτερη πόληΜογκαντίσου
2°04′N 45°22′E / 2.067°N 45.367°E / 2.067; 45.367 (Μογκαντίσου)
σομαλικά, αραβικά
(τα αγγλικά και τα ιταλικά ως «δεύτερες»)
Ομοσπονδιακή
Ημιπροεδρική Δημοκρατία
Μοχάμεντ Αμπντουλαχί Μοχάμεντ
Χαμζά Αμπντί Μπαρέ
Ανεξαρτησία
• Από το Ην. Βασίλειο και την Ιταλία
• Ισχύον Σύνταγμα
Από 26 Ιουνίου και 1η Ιουλίου 1960

1η Αυγούστου 2012
 • Σύνολο
 • % Νερό
 • Σύνορα
Ακτογραμμή
637.657 km2 (43η)
1,6
2.340 km
3.025 km
Πληθυσμός
 • Εκτίμηση 2024 
 • Απογραφή 1987 
 • Πυκνότητα 
19.009.000[1] (67η) 
7.114.431  
29,8 κατ./km2 (186η) 
ΑΕΠ (ΙΑΔ)
 • Ολικό  (2014)
 • Κατά κεφαλή 
4,431 δις $[2] (158η)  
400 $[2] (222η) 
ΑΕΠ (ονομαστικό)
 • Ολικό  (2014)
 • Κατά κεφαλή 
5,8 δισ. $ (85η)  
300-600 $ (147η) 
ΔΑΑ (2012)0,285 [3] χαμηλός
ΝόμισμαΣελίνι Σομαλίας (SOS)
EAT (UTC +3)
Internet TLD.so
Οδηγούν σταδεξιά
Κωδικός κλήσης+252

Η Σομαλία (σομαλικά: Soomaaliya, αραβικά: الصومال / As-Suumaal, επίσημη ονομασία: Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Σομαλίας,[4] Jamhuuriyadda Dimugradiga Soomaaliya) είναι χώρα της Ανατολικής Αφρικής, με εκτεταμένες ακτές βόρεια, ανατολικά και νοτιοανατολικά στον κόλπο του Άντεν και τον Ινδικό ωκεανό αντίστοιχα, καθώς βρίσκεται στο λεγόμενο Κέρας της Αφρικής. Συνορεύει στα βορειοδυτικά με την Αιθιοπία, στα δυτικά με το Τζιμπουτί και στα νοτιοδυτικά με την Κένυα.

Η χώρα έχει έκταση 637.657 τ.χλμ. και πληθυσμό 19.009.000 κατοίκους,[1] σύμφωνα με τη μέση εκτίμηση των Ηνωμένων Εθνών για το 2024. Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη σε πληθυσμό πόλη είναι το Μογκαντίσου.

Πρόσφατη ιστορία

Το 2008 συνεχίστηκαν οι εμφύλιες συγκρούσεις, που ξεκίνησαν το 1991. Έπειτα από συνομιλίες στο Τζιμπουτί, τον Ιούνιο του 2008, η κυβέρνηση της Σομαλίας υπέγραψε συμφωνία ειρήνης με τη Συμμαχία για την Εκ Νέου Απελευθέρωση της Σομαλίας, η οποία έχει ως στόχο να σταματήσει την εμφύλια σύρραξη. Οι σκληροπυρηνικοί ισλαμιστές αντιτάχθηκαν στη συμφωνία, η οποία προβλέπει κατάπαυση του πυρός για τρεις μήνες[5]. Παρά τη συμφωνία αυτή, τις επόμενες κιόλας ημέρες οι συγκρούσεις αναζωπυρώθηκαν.[6] Στις 14 Δεκεμβρίου του 2008 ο πρόεδρος Αχμέτ καθαίρεσε τον πρωθυπουργό Νουρ Χασάν Χουσεΐν, επειδή απέτυχε να αποκαταστήσει την ασφάλεια στη χώρα του.[7] Η σχετική δήλωση έγινε από τον ίδιο τον πρόεδρο στο Κοινοβούλιο. Νέος πρωθυπουργός διορίστηκε ο πρώην υπουργός Εσωτερικών, Μοχάμεντ Μοχάμουντ Γκουλέντ Γκαγκμοντέρ.[8], ο οποίος παραιτήθηκε λίγες ημέρες μετά. Στις 29 Δεκεμβρίου του 2008 παραιτήθηκε και ο πρόεδρος Γιουσούφ Αχμέτ, αφήνοντας προσωρινά στη θέση του τον Σεΐχ Άντεν Μαντόμπε. Στις αρχές του 2009 άρχισαν να αποχωρούν από τη χώρα τα στρατεύματα της Αιθιοπίας. Τα τελευταία αιθιοπικά στρατεύματα αποχώρησαν στις 25 Ιανουαρίου του 2009[9]. Νέος πρόεδρος εξελέγη στο Τζιμπουτί ο Σαρίφ Αχμέτ, στις 30 Ιανουαρίου του 2009, ο οποίος έπειτα από συμφωνία με τις αντιμαχόμενες παρατάξεις επέβαλε τον ισλαμικό νόμο (Σαρία). Στις 25 Μαΐου του 2009 ζήτησε τη βοήθεια της διεθνούς κοινότητας για να αντιμετωπίσει τους ισλαμιστές αντάρτες. Τα προβλήματα για την ασφάλεια της χώρας παραμένουν, παρά τη διεξαγωγή βουλευτικών εκλογών το 2016 και την προεδρική εκλογή του 2017, που κερδήθηκε από τον Μοχάμεντ Αμπντουλαχί Μοχάμεντ.

Η θέση της χώρας

Εκλογές

Κύριο λήμμα: Εκλογές στη Σομαλία

Η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση της Σομαλίας, η πρώτη μόνιμη κεντρική κυβέρνηση στη χώρα από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου, τοποθετήθηκε στις 20 Αυγούστου του 2012 μετά την έγκριση του Συντάγματος της Σομαλίας.[10]

Οι προεδρικές εκλογές, οι οποίες ήταν προγραμματισμένες να διεξαχθούν στη Σομαλία μετά τις βουλευτικές εκλογές στις 10 Οκτωβρίου 2021, θα επαναπρογραμματιστούν.[11] Ο εν ενεργεία πρόεδρος, Μοχάμεντ Αμπντουλάχι Μοχάμεντ, είναι στην εξουσία από τις εκλογές του Φεβρουαρίου 2017 και η θητεία του έληξε στις 8 Φεβρουαρίου 2021.[12]

Γεωγραφία

Η Σομαλία συνορεύει με την Αιθιοπία στα δυτικά, τον Κόλπο του Άντεν στα βόρεια, την Αραβική Θάλασσα και το Ακρωτήριο Γκουαρνταφούι στα ανατολικά και την Κένυα στα νοτιοδυτικά. Με έκταση 637.657 τετραγωνικά χιλιόμετρα, το έδαφος της Σομαλίας αποτελείται κυρίως από οροπέδια, πεδιάδες και υψίπεδα. Η ακτογραμμή της έχει μήκος μεγαλύτερο από 3.333 χιλιόμετρα, η μεγαλύτερη στην ηπειρωτική Αφρική.[13] Η Σομαλία είναι μία από τις χώρες που βρίσκονται στο κέρας της Αφρικής.

Στον μακρινό βορρά, οι κακοτράχαλες οροσειρές των βουνών Όγκο βρίσκονται σε διαφορετικές αποστάσεις από την ακτή του Κόλπου του Άντεν. Στη Σομαλία οι καυτές συνθήκες επικρατούν όλο τον χρόνο, μαζί με τους περιοδικούς ανέμους των μουσώνων και τις ακανόνιστες βροχοπτώσεις.[14]

Διοικητική διαίρεση

Κύριο λήμμα: Διοικητική διαίρεση της Σομαλίας

Η Σομαλία διαιρείται επίσημα σε δεκατρείς περιφέρειες και πέντε διεκδικούμενες περιφέρειες (gobollada),[13] οι οποίες με τη σειρά τους υποδιαιρούνται σε υποπεριφέρειες.

Περιφέρειες της Σομαλίας
Περιφέρεια Έκταση (km2) Πληθυσμός
Μπάρι 70,088 719,512
Νουγκάλ 26,180 392,697
Μουντούγκ 72,933 717,863
Γκαλγκουντούντ 46,126 569,434
Χιράν 31,510 520,685
Μέση Σαμπέλ 22,663 516,036
Μπαναντίρ 370 1,650,227
Κάτω Σαμπέλ 25,285 1,202,219
Μπακόλ 26,962 367,226
Μπάι 35,156 792,182
Γκέντο 60,389 508,405
Μέση Τζούμπα 9,836 362,921
Κάτω Τζούμπα 42,876 489,307
Διεκδικούμενες περιφέρειες
Διεκδικούμενη περιφέρεια Έκταση (km2) Πληθυσμός
Αουντάλ 21,374 673,263
Μαρόντ Γιέχ (βορειοδυτική επαρχία) 28,836 1,242,003
Τογκντέρ 38,663 721,363
Σανάγκ 53,374 544,123
Σολ 25,036 327,428

Το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο είναι επιφορτισμένο με την επιλογή του τελικού αριθμού και των ορίων των αυτόνομων περιφερειακών πολιτειών (επίσημα: ομοσπονδιακά κράτη-μέλη) εντός της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Σομαλίας.[15][16]

Κλίμα

Χάρτης της Σομαλίας με την κλιματική ταξινόμηση Κέππεν.

Λόγω της γειτνίασης της Σομαλίας με τον ισημερινό, δεν υπάρχει μεγάλη εποχιακή διακύμανση στο κλίμα της (κλιματική ταξινόμηση Κέππεν Μογκαντίσου: Bsh).[17] Οι καυτές συνθήκες επικρατούν όλο τον χρόνο μαζί με περιοδικούς ανέμους μουσώνων και ακανόνιστες βροχοπτώσεις. Οι μέσες ημερήσιες μέγιστες θερμοκρασίες κυμαίνονται από 30 έως 40 °C, εκτός από τα υψηλότερα υψόμετρα κατά μήκος της ανατολικής ακτής, όπου γίνονται αισθητές οι επιπτώσεις ενός ψυχρού υπεράκτιου ρεύματος. Στο Μογκαντίσου, για παράδειγμα, οι μέσες θερμοκρασίες κυμαίνονται από 28 έως 32 °C τον Απρίλιο.

Μερικές από τις υψηλότερες μέσες ετήσιες θερμοκρασίες στον κόσμο έχουν καταγραφεί στη χώρα. Η Μπερμπέρα στη βορειοδυτική ακτή έχει μέση θερμοκρασία πάνω από 38 °C από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο. Σε εθνικό επίπεδο, η μέση ημερήσια ελάχιστη θερμοκρασία συνήθως κυμαίνεται από 15 έως 30 °C. Το μεγαλύτερο εύρος κλίματος συναντάται στη βόρεια Σομαλία, όπου οι θερμοκρασίες ξεπερνούν μερικές φορές τους 45 °C τον Ιούλιο στις παραλιακές πεδιάδες και πέφτουν κάτω από το σημείο πήξης κατά τη διάρκεια του Δεκεμβρίου στα υψίπεδα. Σε αυτήν την περιοχή, η σχετική υγρασία κυμαίνεται από περίπου 40% το μεσημέρι έως 85% τη νύχτα, ανάλογα την εποχή. Σε αντίθεση με τα κλίματα των περισσότερων άλλων χωρών σε αυτό το γεωγραφικό πλάτος, οι συνθήκες στη Σομαλία κυμαίνονται από άνυδρες έως ημίξηρες. Οι ετήσιες βροχοπτώσεις κυμαίνονται από 100 mm έως 510 με 610 mm σε ετήσια βάση. Αν και οι παράκτιες περιοχές είναι ζεστές και υγρές καθόλη τη διάρκεια του έτους, η ενδοχώρα είναι συνήθως ξηρή και ζεστή.

Πολιτική και διακυβέρνηση

Η Σομαλία είναι μια ομοσπονδιακή κοινοβουλευτική δημοκρατία.[13] Ο Πρόεδρος της Σομαλίας είναι ο αρχηγός του κράτους και ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων και είναι αυτός που επιλέγει τον πρωθυπουργό που θα ενεργεί ως επικεφαλής της κυβέρνησης.

Το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο της Σομαλίας αποτελείται από τη Γερουσία (Άνω Βουλή) και τη Βουλή του Λαού (Κάτω Βουλή), τα μέλη των οποίων εκλέγονται για θητεία τεσσάρων ετών. Το κοινοβούλιο εκλέγει τον Πρόεδρο της χώρας, τον Πρόεδρο της Βουλής και τους Αναπληρωτές Προέδρους.

Το δικαστικό σώμα της Σομαλίας ορίζεται από το Προσωρινό Σύνταγμα της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Σομαλίας. Υιοθετήθηκε την 1η Αυγούστου 2012 από μια Εθνική Συνταγματική Συνέλευση στο Μογκαντίσου,[18][19] ενώ το έγγραφο συντάχθηκε από μια επιτροπή ειδικών υπό την προεδρία του δικηγόρου και προέδρου του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου, Μοχάμεντ Οσμάν Τζαβάρι.[20] Παρέχει τη νομική βάση για την ύπαρξη της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας και πηγή της δικαστικής εξουσίας.[21]

Η δομή των εθνικών δικαστηρίων είναι οργανωμένη σε τρεις βαθμίδες: το Συνταγματικό Δικαστήριο, τα δικαστήρια επιπέδου Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης και τα δικαστήρια επιπέδου Πολιτειών. Μια εννιαμελής Επιτροπή Δικαστικής Υπηρεσίας ορίζει οποιοδήποτε ομοσπονδιακό μέλος της δικαστικής εξουσίας. Επίσης, επιλέγει και παρουσιάζει πιθανούς δικαστές Συνταγματικού Δικαστηρίου στην Κάτω Βουλή του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου για έγκριση. Εάν εγκριθεί, ο Πρόεδρος ορίζει τον υποψήφιο ως δικαστή του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Το πενταμελές Συνταγματικό Δικαστήριο εκδικάζει θέματα σχετικά με το Σύνταγμα, όπως επίσης διάφορα ομοσπονδιακά και εθνικά ζητήματα.[21]

Η Σομαλία περιέχει ένα μικτό νομικό σύστημα αστικού δικαίου, ισλαμικού δικαίου (σαρία) και εθιμικού δικαίου (αναφέρεται ως xeer).[13]

Οικονομία

Παρά την εμφύλια διαμάχη, η Σομαλία διατήρησε μια άτυπη οικονομία, βασισμένη κυρίως σε κτηνοτροφία, εταιρείες εμβασμάτων/μεταφοράς χρημάτων και τηλεπικοινωνίες.[13] Λόγω της έλλειψης επίσημων στατιστικών της κυβέρνησης και του πρόσφατου εμφυλίου πολέμου, είναι δύσκολο να μετρηθεί το μέγεθος ή η ανάπτυξη της οικονομίας. Το 2020, το ΑΕΠ της χώρας υπολογίζονταν στα 4.918 δισεκατομμύρια δολάρια,[22] ενώ καταγράφηκε ύφεση 1,5%.[22][23] Η γεωργία είναι ο σημαντικότερος τομέας της χώρας, με την κτηνοτροφία να αντιπροσωπεύει συνήθως το 40% του ΑΕΠ και περισσότερο από το 50% των εσόδων από εξαγωγές. Ο μικρός βιομηχανικός τομέας της Σομαλίας, που βασίζεται στην επεξεργασία αγροτικών προϊόντων, έχει λεηλατηθεί σε μεγάλο βαθμό και τα μηχανήματα έχουν πωληθεί ως παλιοσίδερα. Τα τελευταία χρόνια, η πρωτεύουσα της Σομαλίας, το Μογκαντίσου, γνώρισε την ανάπτυξη των πρώτων βενζινάδικων, σούπερ μάρκετ και αεροπορικών πτήσεων προς την Τουρκία μετά την κατάρρευση της κυβέρνησης το 1991. Η επίσημη οικονομική ανάπτυξη δεν έχει ακόμη επεκταθεί έξω από το Μογκαντίσου και μερικές πρωτεύουσες της περιφέρειας, και εντός της πόλης, οι ανησυχίες για την ασφάλεια κυριαρχούν στις επιχειρήσεις. Το 2017, η Σομαλία εξέλεξε νέο πρόεδρο και συγκέντρωσε ρεκόρ ξένων ενισχύσεων και επενδύσεων, θετικό πρόσημο για την οικονομική της ανάκαμψη.[13]

Δημογραφικά στοιχεία

Χάρτης περιοχών κατοικημένων από σομαλικές εθνότητες.

Η Σομαλία στερείται αξιόπιστων δεδομένων για τον ακριβή αριθμό του πληθυσμού.[24][25] Η χώρα είχε περίπου 15.893 εκατομμύρια κατοίκους το 2020,[26][27] μία αύξηση από 3,3 συνολικού πληθυσμού σύμφωνα με την απογραφή του 1975.[28] Μια έρευνα του Ταμείου Πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών που πραγματοποιήθηκε το 2013 και το 2014 υπολόγισε ότι ο συνολικός πληθυσμός ήταν 12.316.895.[29]

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 56,5 χρόνια (54,0 χρόνια οι άνδρες και 59,2 οι γυναίκες).[30]

Περίπου το 85% των κατοίκων είναι Σομαλοί,[13] που ιστορικά κατοικούσαν στο βόρειο τμήμα της χώρας.[31] Οι μη σομαλικές εθνικές μειονότητες (συμπεριλαμβανομένων 30.000 Αράβων) αποτελούν τον υπόλοιπο πληθυσμό της Σομαλίας[13] και συγκεντρώνονται σε μεγάλο βαθμό στις νότιες περιοχές.

Γλώσσες

Η γραφή Καντάρε.

Τα σομαλικά και τα αραβικά είναι οι επίσημες γλώσσες της Σομαλίας, σύμφωνα με το Μεταβατικό Ομοσπονδιακό Χάρτη του 2012. Παράλληλα, στη Σομαλία ομιλούνται τα ιταλικά και τα αγγλικά.[13] Οι διάλεκτοι της Σομαλίας χωρίζονται σε τρεις κύριες ομάδες: τα βόρεια σομαλικά, τα μπεναντίρι σομαλικά και τη μαάι.

Πολλά συστήματα γραφής έχουν χρησιμοποιηθεί για τη γραφική αναπαράσταση της σομαλικής γλώσσας. Από αυτά, το αλφαβήτο της Σομαλίας είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο και ήταν ο επίσημος τρόπος γραφής στη Σομαλία από τότε που το Ανώτατο Επαναστατικό Συμβούλιο το καθιέρωσε τον Οκτώβριο του 1972.[32] Ο τρόπος γραφής αναπτύχθηκε από τον Σομαλό γλωσσολόγο Σιρ Τζάμα Άχμεντ ειδικά για τη σομαλική γλώσσα και χρησιμοποιεί όλα τα γράμματα του λατινικού αλφαβήτου εκτός από τα p, v και z. Εκτός από τη λατινική γραφή του Άχμετ, άλλα αλφάβητα που έχουν χρησιμοποιηθεί εδώ και αιώνες για τη γραφή της σομαλικής γλώσσας περιλαμβάνουν την αραβική γραφή και τη γραφή Ουανταάντ. Τα γηγενή συστήματα γραφής που αναπτύχθηκαν τον 20ό αιώνα περιλαμβάνουν τη γραφή Οσμάνια, Μποράμα και Καντάρε.[33]

Τα αγγλικά μιλιούνται και διδάσκονται ευρέως. Παλαιότερα ήταν μια διοικητική γλώσσα στο βρετανικό προτεκτοράτο της Σομαλιλάνδης και λόγω της παγκοσμιοποίησης χρησιμοποιείται πλέον σε ολόκληρη τη Σομαλία. Τα αγγλικά είναι το μέσο διδασκαλίας σε πολλά πανεπιστήμια της Σομαλίας, και είναι μία από τις κύριες γλώσσες εργασίας των μεγάλων ΜΚΟ που λειτουργούν στη χώρα. Τα ιταλικά ήταν η επίσημη γλώσσα στην ιταλική Σομαλιλάνδη και κατά την περίοδο της κηδεμονίας, αλλά η χρήση της μειώθηκε σημαντικά μετά την ανεξαρτησία. Τώρα ακούγεται συχνότερα μεταξύ παλαιότερων γενεών, κυβερνητικών αξιωματούχων και σε μορφωμένους κύκλους.

Θρησκείες

Το Ισλάμ (Σουνίτες Μουσουλμάνοι) είναι η επίσημη θρησκεία της Σομαλίας, σύμφωνα με το Μεταβατικό Ομοσπονδιακό Χάρτη του 2012.[13] Το ισλαμικό δίκαιο της σαρία είναι η βασική πηγή της εθνικής νομοθεσίας. Κανένας νόμος που δεν είναι σύμφωνος με τις βασικές αρχές της σαρία δεν μπορεί να θεσπιστεί.[21]

Σύμφωνα με το Ερευνητικό Κέντρο Pew, το 99,8% του πληθυσμού της Σομαλίας είναι μουσουλμάνοι.[34] Η πλειοψηφία ανήκει στον σουνιτικό κλάδο του Ισλάμ.[31] Ο σουφισμός, η μυστικιστική αίρεση του Ισλάμ, είναι επίσης καλά εδραιωμένος, με πολλά τοπικά τζαμιά (ζάβια) ή εκκλησίες των διαφόρων ταρικά ή ταγμάτων Σούφι.[35]

Ο χριστιανισμός είναι η μειοψηφούσα θρησκεία στη Σομαλία, με τους οπαδούς της να αντιπροσωπεύουν το λιγότερο του 0,1% του πληθυσμού το 2010.[34] Υπάρχει μια καθολική επισκοπή για ολόκληρη τη χώρα, η Ρωμαιοκαθολική Επισκοπή της Μογκαντίσου, η οποία εκτιμά ότι το ποίμνιό της αποτελούταν από περίπου εκατό καθολικούς το 2019.[36]

Σύμφωνα με το Ερευνητικό Κέντρο Pew, λιγότερο από το 0,1% του πληθυσμού της Σομαλίας το 2010 ήταν οπαδοί των λαϊκών θρησκειών. Αυτές ασκούταν κυρίως από κάποιες μη σομαλικές εθνοτικές μειονότητες στις νότιες περιοχές της χώρας, όπως ο ανιμισμός. Τέλος, λιγότερο από το 0,1% του πληθυσμού της Σομαλίας το 2010 ήταν οπαδοί του ιουδαϊσμού, του ινδουισμού, του βουδισμού ή δεν είχαν καμία θρησκεία.[34]

Γκαλερί

Μεταφορές

Η οδήγηση στη χώρα γίνεται στα δεξιά.

Δείτε επίσης

Παραπομπές

  1. ↑ 1,0 1,1 «World Population Prospects 2024». United Nations. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2024. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα cia.
  3. ↑ «Human Development Report - Somalia 2012» (PDF). UNDP. 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2017. 
  4. ↑ Υπηρεσία Εκδόσεων — Διοργανικό εγχειρίδιο σύνταξης κειμένων — Παράρτημα A5
  5. ↑ «Ειρηνευτική συμφωνία υπέγραψαν κυβέρνηση και αντιπολίτευση στη Σομαλία». in.gr. 10 Ιουνίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουνίου 2008. 
  6. ↑ Ναυτεμπορική, Σομαλία: Νέες μάχες παρά την ειρηνευτική συμφωνία του ΟΗΕ, 17 νεκροί, 19 Ιουνίου 2008
  7. ↑ «Ο πρόεδρος της Σομαλίας καθαίρεσε τον πρωθυπουργό». Flash.gr. 14 Δεκεμβρίου 2008. [νεκρός σύνδεσμος]
  8. ↑ Σομαλία: Ορίστηκε ο νέος πρωθυπουργός, Ναυτεμπορική, 16 Δεκεμβρίου 2008.
  9. ↑ «Σομαλία: Οι δυνάμεις της Αιθιοπίας ολοκλήρωσαν την αποχώρησή τους από τη Σομαλία - Express.gr». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουνίου 2009. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2009. 
  10. ↑ «Somalia: UN Envoy Says Inauguration of New Parliament in Somalia 'Historic Moment». Forum on China-Africa Cooperation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2021. 
  11. ↑ «Somalia’s Long-Awaited Presidential Elections Face Another Delay» (στα αγγλικά). Bloomberg.com. 2021-10-05. https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-10-05/somalia-s-long-awaited-presidential-elections-face-another-delay. Ανακτήθηκε στις 2021-10-09. 
  12. ↑ Hayden, Nancy Kay (2018). Balancing Belligerents or Feeding the Beast: Transforming Conflict Traps. Center for International & Security Studies, U. Maryland. https://www.jstor.org/stable/resrep16997. 
  13. ↑ 13,00 13,01 13,02 13,03 13,04 13,05 13,06 13,07 13,08 13,09 «Somalia» (στα αγγλικά). The World Factbook (Central Intelligence Agency). 2021-09-27. https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/somalia/. 
  14. ↑ «Somalia - Climate». countrystudies.us. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2021. 
  15. ↑ «The Federal Republic of Somalia» (PDF). web.archive.org. 20 Ιανουαρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2021. CS1 maint: Unfit url (link)
  16. ↑ «Guidebook to the Somali Draft Provisional Constitution». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2021. CS1 maint: Unfit url (link)
  17. ↑ «Mogadishu, Somalia Koppen Climate Classification (Weatherbase)». Weatherbase. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2021. 
  18. ↑ «Somali leaders back new constitution» (στα αγγλικά). BBC News. 2012-08-01. https://www.bbc.com/news/world-africa-19075685. Ανακτήθηκε στις 2021-10-09. 
  19. ↑ «President's inauguration marks 'new era' for Somalia, says UN envoy». UN News (στα Αγγλικά). 16 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2021. 
  20. ↑ «Somalia successfully concludes first elections in over 20 years». sabahionline.com. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2021. 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 «The Federal Republic of Somalia: Provisional Constitution» (PDF). web.archive.org. 3 Οκτωβρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2021. CS1 maint: Unfit url (link)
  22. ↑ 22,0 22,1 «GDP growth (annual %) - Somalia | Data». data.worldbank.org. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2021. 
  23. ↑ Bank, African Development (29 Μαρτίου 2019). «Somalia Economic Outlook». African Development Bank - Building today, a better Africa tomorrow (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2021. 
  24. ↑ Linard, Catherine; Alegana, Victor A; Noor, Abdisalan M; Snow, Robert W; Tatem, Andrew J (2010-09-14). «A high resolution spatial population database of Somalia for disease risk mapping». International Journal of Health Geographics 9: 45. doi:10.1186/1476-072X-9-45. ISSN 1476-072X. PMID 20840751. PMC 2949749. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2949749/. 
  25. ↑ Zeid, Alaa Abou; Cochran, James J. (2014). «Understanding the crisis in Somalia». Significance 11 (1): 4–9. doi:10.1111/j.1740-9713.2014.00717.x. ISSN 1740-9713. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1740-9713.2014.00717.x. 
  26. ↑ ""Overall total population" – World Population Prospects: The 2019 Revision" (xslx). population.un.org. United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division.
  27. ↑ «World Population Prospects - Population Division - United Nations». population.un.org. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2021. 
  28. ↑ «Somalia - Population». countrystudies.us. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2021. 
  29. ↑ «Population Estimation Survey 2014 for the 18 pre-war regions of Somalia» (PDF). Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2021. 
  30. ↑ Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα
  31. ↑ 31,0 31,1 Abdullahi, Mohamed Diriye (2001). Culture and Customs of Somalia (Culture and Customs of Africa). Greenwood Press. ISBN 978-0-313-31333-2. 
  32. ↑ Economist Intelligence Unit (Great Britain) Middle East annual review (1975) p. 229
  33. ↑ Laitin, David D. (1977). Politics, Language, and Thought: The Somali Experience. Chicago: University Of Chicago Press. ISBN 978-0-226-46791-7.
  34. ↑ 34,0 34,1 34,2 «The Global Religious Landscape» (PDF). web.archive.org. 6 Αυγούστου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Αυγούστου 2013. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2021. CS1 maint: Unfit url (link)
  35. ↑ I. M. Lewis (1998) Saints and Somalis: Popular Islam in a Clan-based Society, The Red Sea Press, pp. 8–9, ISBN 1-56902-103-1.
  36. ↑ «Mogadiscio (Diocese) [Catholic-Hierarchy]». www.catholic-hierarchy.org. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2021. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι