Eisteddfod Genedlaethol Cymru Aberystwyth 1916

Eisteddfod Genedlaethol Cymru Aberystwyth 1916
Enghraifft o:un o gyfres reolaidd o wyliau Edit this on Wikidata
Dyddiad1916 Edit this on Wikidata
CyfresEisteddfod Genedlaethol Cymru Edit this on Wikidata
LleoliadAberystwyth Edit this on Wikidata
Gwladwriaethy Deyrnas Unedig Edit this on Wikidata
Meini'r Orsedd a godwyd yn 1915 ar gyfer Eisteddfod 1916, Castell Aberystwyth

Cynhaliwyd Eisteddfod Genedlaethol Cymru 1916 yn Aberystwyth, Sir Ceredigion.

Yng nghystadleuaeth y Gadair, ar destun "Ystrad Flur", derbyniwyd tair awdl, yn dwyn yr enwau Penbanc, Y Fantell Fair ac Eldon. Gwelwyd rhaniad eglur rhwng dau o'r beirniaid rhwng y ddau olaf. Yn ôl John Morris-Jones, roedd gwaith Y Fantell Fair yn "frith o wallau", tra bod Eldon yn cynnig "newydd-deb yn ei drefniant"; ei gasgliad oedd y dylid gwybrwyo'r ail. Disgrifiodd J.J. Williams y ddau yn rhagorol, ac Eldon "yn rhydd o'r brychau sy'n anurddo cerdd Y Fantell Fair". Disgrifa gwaith Eldon fel "Awdl o cameos...awdl anghyfartal" tra bod Y Fantell Fair wedi llwyddo "i ddal y peth anghyffrwdd hwnnw a eliwr yn awyrgylch". Wedi pwyso a mesur, barnodd yntau mai Y Fantell Fair oedd orau. Ni chafywd sylw gan y trydydd beirniad, Parch. R. Williams (Berw), heblaw ei fod yn hollol gydolygu â'r Athro John Morris-Jones. Oherwydd hynny, dyfarnwyd y gadair i Eldon, sef John Ellis Williams, gweinidog o Fangor,[1] gan siomi Y Fantell Wen, sef Hedd Wyn, a aeth ymlaen i ennill y gadair yn Eisteddfod Genedlaethol Cymru Penbedw 1917.

Flynyddoedd lawer yn ddiweddarach, ysgrifennodd Alan Llwyd, mai "awdl o fân ddarluniau yw awdl J. Ellis Williams, ond ni cheir yn y gerdd unrhyw unoliaeth neu artistri o ran cynllun", a'r "gwir yw mai cystadleuaeth rhwng bardd athrylithgar diaddysg a bardd addysgedig diathrylith oedd hon, ac aeth y purydd ieithyddol, John Morris-Jones, am yr awdl ramadegol gywir*[2]

Prif Gystadlaethau
Cystadleuaeth Teitl y Darn Ffugenw Enw
Y Gadair Ystrad Fflur Eldon John Ellis Williams
Y Goron (*) Pedair telyneg - Rhannu'r wobr rhwng John Jenkins (Gwili) a Wil Ifan

(*) Ni chynigiwyd Coron.

Gweler hefyd

Cyfeiriadau

  1. Cofnodion a Chyfansoddiadau Eisteddfod Genedlaethol 1916
  2. Gwae Fi Fy Myw: Cofiant Hedd Wyn, Alan Llwyd, 1991

Dolenni allanol