Marcus Julius Philippus (d. 204 civarı -ö. 249), ailesinin köklerinden dolayı "Arap" Philip olarak tanınan ve 244 - 249 yılları arasında tahta çıkan Roma imparatoru. Arabistan'ın Havran şehrinde, günümüz Suriye'sinde bulunan bir şehirde doğdu.
244 yılının şubat ayında III. Gordianus'un ölümünden sonra, Praetorian Prefect olan Philip iktidara geldi. Sasani İmparatorluğu ile kısa sürede barış görüşmeleri yaptı ve senato tarafından onaylanmak üzere Roma'ya döndü. Onun hükümdarlığı sırasında, Roma şehri bin yılını kutladı. Arabistan'ın başkenti Busra'da da Actia-Dusaria Şenlikleri'ni başlattı.[1]
Gençliği
Philip'in gençliği ve politik kariyeri hakkında çok az şey bilinir. Yerel Roma vatandaşı, belki de biraz nüfuzlu bir adam olan Julius Marinus'un oğludur. Annesinin adı bilinmemekle birlikte bazı kaynaklar III. Gordianus (238–244) yönetimi altında Praetorian muhafızlar mensubu Gaius Julius Priscus'un kardeşi olduğunu iddia ederler.
Philip, Marcia Otacilia Severa ile evlendi ve 238 yılında Marcus Julius Severus Philippus adında bir oğlu oldu.
Politik kariyeri
243 yılında III. Gordianus'un Pers kralı I. Şapur'e karşı yürüttüğü savaş sırasında, Praetorian Prefect'i Timesitheus bilinmeyen bir nedenden dolayı öldü. Priscus'un tavsiyesiyle Philip Praetorian prefect'liğine getirildiğinde iki kardeşin niyeti genç imparatoru kontrol altında tutarak tüm imparatorluğun gayri resmi saltanat vekili olmaktı. Askeri bir bozgunun ardından 244 yılında Gordian III, hala tartışılan şartlar altında öldü. Bazı iddialara göre Philip'in ölümü suikasttı ancak diğer bir değerlendirmeye göre ise (Pers bakış açısıyla) çarpışmalar sırasında ölmüştü. Sebep her ne olursa olsun, Philip Gordian'ın ölümünden sonra imparatorluğun bordo kaftanını ele geçirdi. Philip daha önceki imparatorluk iddiacılarının düştüğü hatalara düşmemek için, hemen Roma'ya dönmek ve Roma Senatosu'nda imparatorluğunun güvenliğini sağlamayı istiyordu. Bu sebeple, Shapur I ile bir barış antlaşması yaptı ve kardeşini doğu eyaletlerinin olağanüstü yetkili yöneticisi yaparak batıya hareket etti. Roma'da Augustus olarak onaylandı ve küçük oğlu Sezar ve halefi olarak adlandırıldı.
Philip'in yönetimi, Germen kabilelerinin Pannonia eyaletine olan akını ve Gotlar'ın Tuna sınırındaki Moesia'yı işgali (şimdiki Sırbistan ve Bulgaristan) ile başladı. 248 yılında nihayet yenildiklerinde, Roma Lejyonları sonuçtan belki de (eğer olmuşsa) yağmanın adaletsiz bölüşümünden dolayı memnun değillerdi. İsyan kısa sürede patlak verdi ve Tiberius Claudius Pacatianus birlikleri tarafından imparator ilan edildi. Ayaklanma bastırıldı ve Gaius Messius Quintus Decius eyaletin valisi olarak atandı. Gelecekteki deliller bunun bir hata olduğunu ispat etti. Pacantius'un isyanı onun yönetimine karşı tek tehlike değildi; Doğuda Priscus'un bunaltıcı yönetimi ve doğu eyaletlerinden alınan aşırı vergilere bir cevap olarak Marcus Iotapianus başka bir ayaklanma başlattı. Bundan hariç Marcus Silbannacus ve Sponsianus adında iki kişi daha pek başarılı olmayan ayaklanma girişimlerinde bulundular.
Nisan 248'de Philip, M.Ö. 753 yılında Romulus tarafından kurulan Roma'nın bininci yıl dönümümü kutlamalarını yönetme onuruna erişti.
Yıl dönümünü Roma'nın onuncu saeculum ile birleştirdi (yaklaşık 110 yıllık bir roma zaman ölçüsü). O dönemin kayıtlarına göre içinde göz alıcı oyunlar ludi saeculares ve teatral gösteriler olan festivaller muhteşemdi. Coliseum'da 1000'den fazla gladyatör, içlerinde su aygırları, leoparlar, aslanlar, zürafalar ve bir gergedanın da bulunduğu yüzlerce egzotik hayvanı öldürdüler.[2] Bu kutlamalar, Asinius Quadratus'un Bin yılın hikâyesi adlı eserinde dahil birkaç eserle edebiyatta da kendine yer buldu.
Festival ortamına rağmen lejyonlardaki hoşnutsuzluk artıyordu. 249 yılı baharında Tuna orduları tarafından imparator ilan edilen Decius (249–251), valit geçirmeden Roma'ya yürüdü. Philip'in ordusu isyancılarla aynı yaz, şimdiki Verona (İtalya) yakınlarında karşılaştı. Savaşı Decius kazandı ve Philip ya savaşırken öldü ya da yeni imparatoru mutlu etmek isteyen kendi askerleri tarafından bir suikast sonucu öldürüldü. Decius'un kazandığı haberi Roma'ya ulaştığında Philip'in on bir yaşındaki oğlu ve aynı zamanda halefi de öldürüldü.
Dinsel İnanışları
Daha sonraki söylentilere ve tarihçi Eusebius'un Ecclesiastical History adlı eserine göre, Philip ilk Hristiyan Roma imparatorudur. Bu bilgi şüphelidir çünkü hem hiçbir Hristiyan yazar bunu ima etmemiştir hem de Philip saltanatı boyunca Roma imparatorluk dinini takip etmeye devam etmiştir. Eusebius'un iddiasının nedeni belki de Philip'in Hristiyanlara göstermiş olduğu hoşgörüdür[3].
Kaynakça
- ^ Bowersock, Glen W., Roman Arabia, Harvard University Press, P. 121-122
- ^ Graham, T. (Yazar ve Yönetmen). (2000). The Fall [Televizyon dizisi bölümü]. In T. Graham (yapımcı), Roma: Güç ve Şeref. Military Channel.
- ^ Hıristiyanlık Tarihi. David F. Wright. Yeni Yaşam Yayınları. 2004. s. 124. ISBN 975 8318 86 1.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta
Philippus ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
