Kıbrıs nüfusu genel olarak Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler olarak iki büyük etnik topluma bölünmüştür; Bu toplumlar pek çok kültürel özellikleri paylaşır fakat etnik, din, dil ve anavatanlarına yakın bağlarla ayrılırlar. 1964'te toplumlararası çatışmalar başlamadan önce Kıbrıs nüfusu (78% Rum, 17% Türk, 5% Ermeniler ve Maroniler dahil diğer toplumlar)[1] ada genelinde yayılmışlardı.
1974'teki Kıbrıs Harekatı adayı fiilen iki politik alana böldü; Kıbrıslı Rumların %99.5'i Kıbrıslı Rum kontrolündeki Kıbrıs Cumhuriyet'inin bölgelerinde, Kıbrıslı Türklerin %98.7'si KKTC içerisinde yaşamaktadır. Diğer toplumların %99.2'si güneydeki bölgede yaşamaktadır.[2] Çoğunluğun Kıbrıslı Rumlar olduğu güneydeki bölgede Yunanca çoğunluğun dilliyken çoğunluğun Kıbrıslı Türkler olduğu kuzeydeki bölgede de Türkçe konuşulmaktadır. Ortak dil olarak İngilizce kullanılır.
2006 yılının sonuna göre Kıbrıs adasının toplam nüfusu 1 milyonun biraz üzerindedir; Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kontrolü altındaki bölgede 789,300[3] ve Kuzey Kıbrıs'ta 294,406. Kuzey Kıbrıs'ın nüfusuna yaklaşık 150,000–160,000 Türkiyeli göçmen de dahildir; Kıbrıs Cumhuriyeti bu kişileri yasadışı yerleşik kabul eder ve Kıbrıs Cumhuriyeti İstatistik Servisi'ne dahil değildir.[4][5]
Nüfus
Kıbrıs Cumhuriyet'inin kontrolündeki bölgede 838,897 (Ekim 2011 sayımı ön sonucu)[6]
01.10.2011 sayımına göre nüfus yapısı (hükmet kontrolündeki bölge için):[13]
Yaş Grubu
Erkek
Kadın
Toplam
%
Toplam
408 780
431 627
840 407
100
0-4
23 061
21 954
45 015
5,36
5-9
21 921
20 714
42 635
5,07
10-14
24 179
23 119
47 298
5,63
15-19
28 683
27 135
55 818
6,64
20-24
33 891
32 182
66 073
7,86
25-29
36 992
37 122
74 114
8,82
30-34
33 149
36 685
69 834
8,31
35-39
27 754
34 108
61 862
7,36
40-44
27 031
32 697
59 728
7,11
45-49
27 059
30 181
57 240
6,81
50-54
27 517
28 611
56 128
6,68
55-59
23 771
23 991
47 762
5,68
60-64
22 057
22 977
45 034
5,36
65-69
17 656
18 672
36 328
4,32
70-74
14 044
15 389
29 433
3,50
75-79
9 647
11 411
21 058
2,51
80+
10 342
14 606
24 948
2,97
N/A
26
73
99
0,01
Yaş grubu
Erkek
Kadın
Toplam
Yüzde
0-14
69 161
65 787
134 948
16,06
15-64
287 904
305 689
593 593
70,63
65+
51 689
60 078
111 767
13,30
Tarihi Nüfus
Kıbrıslı Türkler vergi kayıtlarına göre 1777-1800 yılları arasında nüfus çoğunluğunu oluşturuyordu.[14][15] Fakat büyük ihtimalle Müslüman nüfus, toplam Kıbrıs nüfusunun %35-40'ını hiçbir zaman geçemedi; daha az vergi ödemek için Hristiyan nüfustan (çoğunlukla Ortodoks Hristiyanlar ve Latinler) Müslüman olarak kaydolanlar oldu.[16]
Kıbrıslı Türklerin Dağılımı (1891–1973)
Etnisiteye göre Kıbrıs'ın kayıtlı nüfusu, 1777–1800
1881-1960 arasındaki sayımlarda, bütün Müslümanlar Türk olarak sayıldı, Sadece Rum Ortodokslar Rum olarak sayıldı. Az miktarda Rumca konuşan Müslümanlar ve Türkçe konuşan Rum Ortodokslar bulunmaktaydı.[19]
1955 ve 1973 yılları arasında toplamda 16,519 Türk ve 71,036 Rum ülkeden göç etti. Bu dönemde göç eden Kıbrıslı Türklerden sadece 290 kişi Türkiye'ye gitti.[20] 2011 sayımında 208 kişi etnik kökenini Latin olarak belirtti.[18]
2011 sayımı sadece hükûmet kontrolündeki bölgeyi kapsamaktadır.
1964'ten bu yana gerek toplumlar arası çatışmalardan ötürü, gerekse 1974'teki Kıbrıs Harekâtı sonrasında ada geneli yaşanan nüfus değişimi ve Türkiye'den Kuzey Kıbrıs'a göçmen gelenlerden ötürü geniş çaplı demografik değişiklikler yaşandı. 2011 sayımına göre Kıbrıs'ta vatandaş olmayan 170,383 kişi yaşamakta; bunların 106,270'i AB vatandaşı ve 64,113'ü üçüncü ülkelerdendir. Milliyete göre en büyük AB grupları Yunan(29,321), Britanyalı (24,046), Romanyalı (23,706) ve Bulgarlardır (18,536). En büyük AB-dışı gruplar Filipinli (9,413), Rus (8,164), Sri Lankalı (7,269) ve Vietnamlılardır (7,028).[21] Ayrıca ülke içerisinde tahminen 20000-25000 kadar kayıt dışı göçmen bulunuyor, fakat göçmen hakları örgütleri bu rakamların tartışmalı olduğunu belirtiyor.[22] Demografik değişiklikler ülke içerisinde ırkçı olayların yaşanmasına,[23][24][25] ve bu olaylara tepki olarak KISA adında bir örgütün kurulmasına yol açtı.
Kuzey Kıbrıs'ın demografik karakteri 1974'teki Kıbrıs Harekatı ile ve özellikle son 10-15 yıl içerisinde değişti. Nisan 2006'daki KKTC sayımına göre 256,644 olan toplam nüfus içerisinde 132,635 kişi (%52) en az bir ebeveyni Kıbrıslı olup Kıbrıs'ta doğan Kıbrıslı Türk (120,007'sinin iki ebeveyni de Kıbrıslı). Ek olarak 43,062 KKTC vatandaşının (%17) en az bir ebeveyni Kıbrıslı olmayan Türk iken 2,334 KKTC vatandaşının (%1) ebeveynleri diğer ülkelerde doğmuş, 70,525 yaşayan (%27) Türk vatandaşlığı sahibi ve 8,088 kişi(%3) diğer ülkelerin vatandaşı. (genel olarak Birleşik Krallık, Bulgaristan ve İran).[7]
Sayım verilerine göre, tahminen 113,687 Kuzey Kıbrıs yaşayanı ya da nüfusun %44'ü Kıbrıslı Türk'ten daha çok Anadolu'dan gelen "Türkiyeli göçmenler" ya da "Türkiyeli yerleşiklerdir". Alternatif kaynaklara göre Kuzey Kıbrıs'ta 146,122 Anadolulu Türk yerleşik bulunmakta (2007 istatistikleri)[26][kaynak doğrulanamadı] ve 2006 KKTC sayımının aksine; Kuzey Kıbrıs'taki Kıbrıslı Türklere karşı çoğunluğu oluştururlar.[27]
Kuzey Kıbrıs içerisindeki Türkiyeli yerleşiklerin üçte biri KKTC vatandaşlığına sahiptir.[28][kaynak doğrulanamadı] Kıbrıs Cumhuriyeti; Kuzey Kıbrıs'ın Türk işgali altındaki bölge olmasından ötürü bu nüfusun 1977 Cenevre Sözleşmeleri'nin ihlal edilerek getirildiğini kabul etmektedir. Dolayısıyla bu nüfus "yasadışı yerleşik" olarak kabul edilir ve dolayısıyla Kıbrıs Cumhuriyeti İstatistik Servisi'nin yayınladığı toplam ada nüfusuna dahil edilmezler.[5]
Yunanca ve Türkçe; Kıbrıs Anayasası'nın 3. maddesine göre Kıbrıs Cumhuriyeti'nin resmi dilleridir. Kuzey Kıbrıs'ta resmi dil Türkçedir (1983 Kuzey Kıbrıs Anayasası 2. madde). İngilizce ada genelinde konuşulur.
Kıbrıs Rum toplumu Otosefal Rum Ortodoks Kıbrıs Kilisesi'ne, Kıbrıs Türk toplumu da Islam dinine mensuptur. Dini grup olarak Ermeniler, Maroniler ve Latinler (yaklaşık toplam 9,000 kişi) bulunmaktadır ve 1960 Anayasası'na göre Kıbrıs Rum toplumuna dahildir.[4]
Hükûmet kontrolündeki bölgede gerçekleştirilen 2001 sayımına göre[8] nüfusun %98.2'i Çeşitli Hristiyan inanışlarına mensuptur. %94.8'i Doğu Ortodoks, %0.9'u Ermeni ve Maroni, %1.5'u Roma Katolik (Latin), %1.0'i Anglikan; ve %0.6'sı Müslümandır. Kalan %1.3 başka dinlere inanıyor ya da dinini belirtmedi. Kıbrıs'ta aynı zamanda bir Yahudi toplumu bulunmaktadır ve Larnaka'da bir sinagogları mevcuttur.
Eğitim
Kıbrıs gelişmiş bir ilk ve orta eğitim sistemine sahiptir. Kıbrıslıların çoğunluğu yüksek öğrenimlerini Yunan, İngiliz veya Amerikan üniversitelerinde alır, aynı zamanda Britanya ve Avustralya'daki büyük göçmen topluluğuyla etkileşimde bulunurlar. Türk ve Rum toplumları pek çok özel ve devlet destekli üniversiteler geliştirmiştir.
Yaş yapısı ve boşanma oranı arasındaki veriler sadece Kıbrıs Cumhuriyeti'nin etkin kontrolündeki bölgeyi kapsar. 2007 için tahminler aksi belirtilmedikçe Statistical Abstract 2007'den (pp. 63–88)[5] alınmıştır.
Yaş yapısı
0–14 yaş: %17.47 veya 137,900 ( 70,700 erkek/67,200 kadın)
15–64 yaş: %70.07 veya 553,100 ( 274,300 erkek/278,800 kadın)
65 yaş ve üzeri: %12.46 veya 98,300 ( 44,600 erkek/53,700 kadın)
^Archimandrite Kyprianos 27 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Istoria Khronoloyiki tis Nisou Kiprou (History and Chronicles of the Island of Cyprus, Ιστορία χρονολογική της νήσου Κύπρου) 1788, p. 495
^The Turkish Settlers in Northern Cyprus, www.cyprus-conflict.net, quoting "Fresh Tension for Cyprus: Counting the Newcomers" in The New York Times, January 23, 1991."Archived copy". 25 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2016.
^abc"Middle East :: CYPRUS". CIA The World Factbook. 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2020.Kaynak hatası:Geçersiz <ref> etiketi: "CIATONGA" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)