Çerkezlerin Adığe-Kabardey kolundan gelen bir ailenin 7 çocuğundan en küçüğü olan Hüsamettin Özkan, İstanbul'da lise öğrenimini Pertevniyal Lisesi'nde, yükseköğrenimini ise Galatasaray İktisat ve İşletmecilik Yüksek Okulu İşletme İktisadı ve İdareciliği Bölümü'nde tamamladı. 1968'de Tülin Aktan ile beraber katıldığı Altın Fener Dans Yarışması'nda birinci oldu. Ağabeyi Necdet Özkan, Bayrampaşa Belediye Başkanı olunca ailesinin ticari işlerinin ağırlığı onun üstüne kaldı. Yine abisi aracılığıyla Bülent Ecevit ile tanışarak 1991'de DSP'den Milletvekili seçildi. Kısa sürede Ecevit'in sağ kolu hâline geldi. ANAP - DSP - DTP arasında kurulan 55. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti'nde Devlet Bakanlığına getirildi.
1999 erken genel seçimlerden sonra DSP ile MHP ve ANAP arasında kurulan 57. Hükûmet'te tekrar Devlet Bakanlığı'na getirildi. Cumhurbaşkanlığı seçimleri, Abdullah Öcalan'ın idamı ve 21 Şubat Krizi gibi hayati konularda Hükûmet içinde etkin rol oynadı. Rahşan Affı'na destek verdi, 21 Aralık 2000'de yapılan oylamada kabul oyu verdi.[4] 2002 yılında Bülent Ecevit ile sağlık durumu nedeniyle görüş ayrılığına düşünce DSP'den ve bakanlıktan istifa ederek İsmail Cem, Kemal Derviş ve Zeki Eker ile beraber Yeni Türkiye Partisi’ni kurdu. YTP'nin, 2002 genel seçimlerinde bir varlık gösterememesi üzerine bu partiden de istifa ederek aktif siyasetten çekildi 19., 20. ve 21. dönem İstanbul Milletvekilliği yaptı. Evli ve 2 çocuk babasıdır.[5]
Recep Önal ile birlikte "Türkiye Halk Bankası AŞ yöneticilerini korumak ve sorumluların yargılanmalarını önlemek kastıyla, yasalara aykırı uygulamalarda bulunarak bankanın zarara uğramasına sebep oldukları" iddiasıyla 15 Haziran 2004 tarihinde Yüce Divan'a sevk kararı TBMM tarafından alındı. Yüce Divan sıfatıyla görev yapan Anayasa Mahkemesi, her iki kişinin suçlama kararının ayrı ayrı alınması gereği nedeniyle kararı iade etti. Karar 26 Ekim 2004'te tekrarlandı ve onaylandı. Yüce Divan, 31 Mart 2007 tarihinde 5'e karşı 6 oyla "suç oluşmadığından" Hüsamettin Özkan'ı beraat ettirdi. Kızı Didem Özkan 2006 yılında İş insanı Turgay Ciner ile evlenmiştir.[6]