Bir sonraki Türkiye genel seçimleri

Bir sonraki Türkiye genel seçimleri
Türkiye
← 2023 En geç 7 Mayıs 2028

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 600 sandalyesi için
Çoğunluk için 301 sandalye gerekli
Kamuoyu yoklamaları
 
Recep Tayyip Erdogan in Ukraine.jpg
Özgür Özel, September 17 2023 (cropped).jpg
Devlet Bahçeli VOA 2015 (cropped).jpg
Lider Recep Tayyip Erdoğan Özgür Özel Devlet Bahçeli
Parti AK Parti CHP MHP
Liderlik tarihi 21 Mayıs 2017 8 Kasım 2023 6 Temmuz 1997
Liderin bölgesi Yok Manisa Osmaniye
Son seçim 268 sandalye, %35,62 169 sandalye, %25,35 50 sandalye, %10,07

 
Interview with Müsavat Dervişoğlu 02 (cropped).jpg
Tülay Hatimoğulları Oruç and Tuncer Bakırhan (cropped).png
Fatiherbakan (cropped).jpg
Lider Müsavat Dervişoğlu Tülay Hatimoğulları Oruç
Tuncer Bakırhan
Fatih Erbakan
Parti İYİ Parti DEM Parti YRP
Liderlik tarihi 27 Nisan 2024 15 Ekim 2023
Liderin bölgesi İzmir Adana
Siirt
İstanbul (II)
Son seçim 43 sandalye, %9,69 61 sandalye, %8,82 5 sandalye , %2.80

Seçim bölgelerinin milletvekili sayıları

Görevdeki TBMM Başkanı

Numan Kurtulmuş
AK Parti



Bir sonraki Türkiye genel seçimleri, en geç 7 Mayıs 2028 veya daha erken bir tarihte düzenlenecektir. Bir sonraki Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turu ile aynı gün yapılacaktır.

Arka plan

2023 genel seçimleri

Bir önceki genel seçimler 14 Mayıs 2023'te, cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turu ise 28 Mayıs 2023'te gerçekleştirilmiştir. 2014'ten beri görevde olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2023'teki seçimde yeniden cumhurbaşkanı seçildi. Genel seçimlerde %35,62 oy alan AK Parti meclisteki 600 sandalyenin 268'ini kazanarak birinci sırada yer aldı. Ana muhalefet partisi olan CHP, 169 sandalye ile meclise girdi.

Ayrıca, Yeşil Sol Parti'den 61, MHP'den 50, İYİ Parti'den 43, Yeniden Refah Partisi'nden 5, TİP'den 4 milletvekili meclise girmek için yeterli oyu aldı.

Seçimlerden sonra kurulan ittifaklar dolayısıyla AK Parti listelerinden seçilen 4 milletvekili Hür Dava Partisi'ne, 1 milletvekili Demokratik Sol Parti'ye, CHP'den seçilen 15 milletvekili DEVA Partisi'ne, 10'ar milletvekili Gelecek Partisi ve SAADET'e, 3 milletvekili DP'ye, Yeşil Sol Parti'den seçilen 2 milletvekili EMEP'e, 2 milletvekili HDP'ye ve 1 milletvekilide TÖP'e geçti ve böylelikle 16 partinin temsil edildiği bir meclis dağılımı ortaya çıkmış oldu.

2 Haziran 2023 tarihinde düzenlenen yemin törenine Gezi Parkı davası nedeniyle hapis yatan Hatay milletvekili Can Atalay katılamadı.[1] Ardından milletvekilliği düşürüldü.

4 Haziran 2023 tarihinde Recep Tayyip Erdoğan tarafından Türkiye'nin 2. cumhurbaşkanlığı kabinesi açıklandı. 67. Türkiye Hükûmeti'nde yer alan cumhurbaşkanlığı yardımcısı ve 17 bakanlığın 15'i değişerek yeni isimler göreve başladı.[2]

Ana muhalefette lider değişimi

Kurultay'da Özgür Özel, 2023

Ekonomik krize, COVID-19 pandemisinin yönetim şeklinde ve Kahramanmaraş depremlerine rağmen, Kılıçdaroğlu, ikinci turda oyların %48'ini alarak Erdoğan'a karşı seçimleri kaybetti. Millet İttifakı, iktidardaki Cumhur İttifakı'na karşı parlamentoda azınlık kaldı. Seçimden sonra düzenlenen 38. Olağan Kurultayda, Özgür Özel, 2010'dan beri bu görevi sürdüren Kılıçdaroğlu'nu yenerek CHP'nin genel başkanı seçildi.[3]

Özel, 5 Kasım 2023'te gerçekleştirilen kurultayda Kemal Kılıçdaroğlu karşısında 2. turda 812 oy ile CHP genel başkanı seçildi.[4] Parti tarihinde mevcut genel başkanın aday olduğu bir kurultayda ilk kez genel başkan değişimi yapılmış oldu. 6 Kasım 2023'te Özel, "Erdoğan'ın stresini anladığını ve bundan sonra her geçen günün Erdoğan için daha zor, kendileri için daha moralli olacağını" belirterek, "Cumhuriyet Halk Partisi'nden endişe etmeye devam etsin" şeklinde bir cümle kurdu.[5] Özgür Özel, 11 Kasım 2023 tarihinde Türkiye'de ana muhalefet partisi tarafından ilk kez kurulan 'gölge kabine' yapısını duyurarak I. Türkiye Gölge Kabinesi'ni MYK üyeleri arasından kurdu.

2024 yerel seçimleri

2024 yerel seçimleri

2024 yılında Özel liderliğinde Cumhuriyet Halk Partisi, 46 yıl aradan sonra birinci parti oldu ve ülke genelinde 22 yıl sonra ilk kez AK Parti'yi geçti. 2024 yerel seçimlerinde parti, Hatay hariç mevcut büyükşehirlerinin hepsini korudu ve Bursa, Balıkesir, Denizli ve Manisa Büyükşehir Belediyelerini kazandı.

İktidarda olan AK Parti, 22 yılın ardından ilk kez Türkiye genelinde ikinci parti konumuna geldi. Erdoğan, "Partimizin organlarında 31 Mart neticelerini değerlendireceğiz, özeleştirimizi yapacağız. Sandık sonuçları irtifa kaybı yaşadığımızı gösteriyor." dedi.[6]

Cumhurbaşkanı Erdoğan için bir "seçim felaketi" olarak nitelendirilen yerel seçimlerle ilgili yorumcular, hükûmetin Erdoğan'ın cumhurbaşkanlığı süresini uzatmak için anayasada değişiklik yapma niyetinin askıya alınacağını öne sürdü.[7] Seçimlerin ardından İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun bir sonraki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ana muhalefetin adayı olacağı iddia edildi.[8]

Seçim sistemi

Milletvekili genel seçimleri, 5 yılda bir, 600 üyeli Türkiye Büyük Millet Meclisine üye seçmek için, D'Hondt sistemiyle 87 seçim bölgesinde parti listeli nispi temsil ile yapılır.[9]

Oy kullanma yeterliliği

Genel seçimlerde oy kullanabilmek için, ilgili kanunda herhangi bir değişiklik yapılmadığı sürece, bu yeterliliklere sahip olmak gereklidir:[10]

  • Oy kullanılan bölgede nüfus müdürlüklerine bildirilen ikametgâh,
  • seçim günü itibarıyla 18 yaş ve üzerinde olmak,
  • Türk vatandaşı olmak,
  • yasal olarak oy kullanma hakkından mahrum olmamak (örn. "görev yapan erler ve askeri öğrenciler", "kamu hizmetlerinden yasaklı olanlar", “taksirli suçlardan hüküm giyenler hariç ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler")

Oy kullanma yeterliliğine sahip olan Türkiye vatandaşlarının MERNİS adres kayıt sisteminde yer almaları gerekmektedir.[11] Bir kişi kayıtlı ikamet ettiği bölge dışında oy kullanmak için başka bir bölgeyi kaydettiremez. Seçmen bilgilerinde yanlışlık olması durumunda nüfus müdürlüğüne başvurulması gerekmektedir. Ayrıca, oy kullanırken kişinin resmi bulunan kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi, yargı mensuplarına verilen özel meslek kartı, askerî kimlik kartı belgelerinden birini bulundurmak gereklidir.

Seçim bölgeleri

Yüksek Seçim Kurulu, seçim bölgelerinden çıkacak olan milletvekili sayısını nüfusa oranla düzenleme yetkisine sahiptir.

Son genel seçimlerde milletvekili sayılarının seçim bölgelerine göre dağılımı tabloda verilmiştir. Önceki genel seçimlerde Antalya, Kocaeli, Sakarya ve Tekirdağ'ın milletvekili sayısı birer artarken Denizli, Eskişehir, Muş ve Tunceli'nin ki birer azalmıştır.

Bölge MV
Adana 15
Adıyaman 5
Afyonkarahisar 6
Ağrı 4
Amasya 3
Ankara 36
Ankara (I) 13
Ankara (II) 11
Ankara (III) 12
Antalya 17
Artvin 2
Aydın 8
Balıkesir 9
Bilecik 2
Bingöl 3
Bitlis 3
Bolu 3
Burdur 3
Bursa 20
Bursa (I) 10
Bursa (II) 10
Çanakkale 4
Çankırı 2
 
Bölge MV
Çorum 4
Denizli 7
Diyarbakır 12
Edirne 4
Elazığ 5
Erzincan 2
Erzurum 6
Eskişehir 6
Gaziantep 14
Giresun 4
Gümüşhane 2
Hakkâri 3
Hatay 11
Isparta 4
Mersin 13
İstanbul 98
İstanbul (I) 35
İstanbul (II) 27
İstanbul (III) 36
İzmir 28
İzmir (I) 14
İzmir (II) 14
Kars 3
 
Bölge MV
Kastamonu 3
Kayseri 10
Kırklareli 3
Kırşehir 2
Kocaeli 14
Konya 15
Kütahya 5
Malatya 6
Manisa 10
Kahramanmaraş 8
Mardin 6
Muğla 7
Muş 3
Nevşehir 3
Niğde 3
Ordu 6
Rize 3
Sakarya 8
Samsun 9
Siirt 3
Sinop 2
Sivas 5
Tekirdağ 8
 
Bölge MV
Tokat 5
Trabzon 6
Tunceli 1
Şanlıurfa 14
Uşak 3
Van 8
Yozgat 4
Zonguldak 5
Aksaray 4
Bayburt 1
Karaman 3
Kırıkkale 3
Batman 5
Şırnak 4
Bartın 2
Ardahan 2
Iğdır 2
Yalova 3
Karabük 3
Kilis 2
Osmaniye 4
Düzce 3
Toplam 600

Anketler

Grafikteki eğriler, yerel regresyon (LOESS) yöntemi kullanılarak oluşturulmuştur.
Grafikteki eğriler, yerel regresyon (LOESS) yöntemi kullanılarak oluşturulmuştur.

Notlar

Kaynakça

  1. ^ Atila, Sahra (2 Haziran 2023). "Yemin edemeyen tek milletvekili Can Atalay". Medyascope. 2 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2023. 
  2. ^ "Erdoğan yeni kabineyi açıkladı: Mehmet Şimşek Hazine ve Maliye, Hakan Fidan Dışişleri, Ali Yerlikaya İçişleri Bakanı oldu". BBC Türkçe. 3 Haziran 2023. 3 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2023. 
  3. ^ Gumrukcu, Tuvan; Altayli, Birsen. "Turkey's main opposition elects Ozel as new leader in local elections run-up". Reuters. 5 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023. 
  4. ^ "Özgür Özel: CHP'de 13 yıllık Kemal Kılıçdaroğlu dönemine son veren değişimci yeni genel başkan". BBC News Türkçe. 5 Kasım 2023. 5 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2023. 
  5. ^ "Özgür Özel'den Erdoğan'a yanıt: 'Stresini anlıyorum...'". Cumhuriyet. 11 Haziran 2023. 6 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2023. 
  6. ^ "Erdoğan: Sonuçlar irtifa kaybı yaşadığımızı gösteriyor, özeleştirimizi yapacağız". Independent Türkçe. 1 Nisan 2024. 6 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2024. 
  7. ^ "Turkey's President Recep Tayyip Erdogan suffers an electoral disaster". The Economist. 1 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2024. 
  8. ^ "Erdoğan erken seçim kapısını kapattı: Önümüzde 4 yıl süre var..." ekonomim.com. 4 Ocak 2024. 1 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2024. 
  9. ^ "Seçim Arşivi". ysk.gov.tr. 3 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020. 
  10. ^ https://www.ysk.gov.tr/tr/sss/1523 13 Temmuz 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [yalın URL]
  11. ^ https://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/Galeri/AfisBrosur/BYiciOyKullanma.pdf 13 Temmuz 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [yalın URL]