Tomáš Jan Pešina z Čechorodu (ur. 19 grudnia 1629 w Počátkach , zm. 3 sierpnia 1680 w Pradze ) – czeski pisarz , historyk i duchowny katolicki , jeden z wybitniejszych przedstawicieli literatury czeskiej w okresie baroku .
Życiorys
Pochodził z rodziny mieszczańskiej zajmującej się rzeźnictwem . Od 1643 uczył się w szkołach jezuickich w Jindřichowym Hradcu , a od 1648 w Pradze . Po ukończeniu studiów uzyskał tytuł magistra sztuk wyzwolonych i bakałarza teologii .
W 1653 otrzymał święcenia kapłańskie , a dwa lata później został dziekanem w Kostelcu . W 1657 mianowano go dziekanem w Litomyślu , następnie (1658) - wikariuszem biskupim w rejonie Chrudimia . W 1663 został kanonikiem Litomierzyckim i wyszehradzkim przy kolegiacie św. Piotra i Pawła . W 1665 otrzymał godność kanonika praskiego przy katedrze św. Wita , a w 1668 tytuł radcy cesarskiego i Hofpfalzgrafa . W roku 1670 został wikariuszem generalnym , a wkrótce potem dziekanem kapitulnymm . W 1674 objął urząd biskupa pomocniczego praskiego ze stolicą tytularną Smederevo (Semendria ).
Zmarł na dżumę w wieku niespełna 51 lat. Został pochowany na cmentarzu Małostrańskim na Malej Stranie .
Twórczość
Strona tytułowa Mars Moravicus… z 1677
Tomáš Pešina z Čechorodu, podobnie jak Bohuslav Balbín , oprócz działalności duszpasterskiej zajmował się studiami historycznymi i krajoznawczymi. Był też obrońcą języka czeskiego i przeciwnikiem germanizacji .
Dzieła:
Mapa lanšperského panství – zawiera charakterystykę składu etnicznego ludności dóbr lansperskich (na terenie obecnego powiatu Uście nad Orlicą ) i postulat, by głoszono kazania w języku czeskim
Moravopis – pięciotomowe dzieło o Morawach (1663)
Ucalegon Germaniae, Italiae et Poloniae Hungaria, flama belli Turcici ardens – opis podbojów tureckich i ostrzeżenie przed niebezpieczeństwem osmańskim [1] .
Phosphorus septicornis – o katedrze św. Wita
Thesaurus in lucem procractus S. Mercurius – traktat o zabytkach i relikwiach katedry św. Wita
Mars Moravicus. Sive bella horrida et cruenta, seditiones, tumultus, praelia, turbae & ex ijs enatae crebrae et funestae rerum mutationes, dirae calamitates, incendia, clades, agrorum depopulationes, urbium vastitates, aedium sacrarum et prophanarum ruinae, arcium et oppidorum eversiones, pagorum cineres, populorum excidia, & alia id genus mala, quae Moravia hactenus passa fuit – kronika w pierwszej części pisana pod silnym wpływem Václava Hájka z Libočan i Jana Skáli z Doubravky , w drugiej – z silną wymową patriotyczną, ukazuje m.in. bitwę na Białej Górze (wyd. 1677, łac. )
Prodromus moraviographiae – podstawowe informacje etnograficzne i krótki przegląd dziejów Moraw (wyd. 1663)
Brał udział w tłumaczeniu Martyrologium , które przy jego wsparciu ukazało się jako Martyrologium aneb Pašionál svaté římské církve .
Przypisy
Václav Vladivoj Zelený, Tomáš Pešina z Čechorodu, Praga 1884