Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Mieszczaństwo

Mieszczanie w średniowieczu, inscenizacja

Mieszczaństwostan społeczny składający się z obywateli miast (łac. cives), czyli osób wolnych, podlegających prawu miejskiemu, uformowany w średniowieczu. Po upadku monarchii stanowej klasa społeczna, nazywana częściej burżuazją (z fr. bourgeoisie – mieszkańcy miast); rzadziej mieszczaństwem odnosi się na ogół do mieszkańców miast. Ze względu na ideologiczne pejoratywne nacechowanie pojęć „mieszczaństwo” i „burżuazja” współczesna socjologia używa chętniej i częściej określenia klasa średnia.

Stopniowo wśród mieszczaństwa kształtowała się bogata warstwa, zajmująca się bankowością i zamorskim handlem, zrzeszona w gildiach i kompaniach handlowych, z której powstaniem wiąże się początek kapitalizmu.

Mieszczaństwo w Polsce

Inscenizacja wnętrza mieszczańskiego epoki nowożytnej

Stan mieszczański w Polsce uformował się w XIII wieku w związku z powstawaniem średniowiecznych miast rządzących się odrębnym prawem. Mieszczanie uzyskiwali od feudalnych władców prawa samorządowe i inne przywileje. Mieszczaninem była wyłącznie osoba posiadająca prawa miejskie (a nie każda osoba mieszkająca w mieście)[1]. By spełnić warunki przyjęcia do tego prawa, należało najpierw nabyć obywatelstwo miejskie pod określonymi prawem warunkami uregulowanymi w przepisach miejskich tzw. wilkierzach (kodeksach prawa miejskiego), ordynacjach rady miasta oraz edyktach, niekiedy bardzo surowych.

Jako warunki przyjęcia stawiano m.in. urodzenie z legalnego związku, przedstawienie władzom miejskim dwóch zamożnych miejscowych protektorów (polecających) oraz złożenie uroczystego zobowiązania do przestrzegania obowiązujących praw i dostosowania się do rozporządzeń władz miejskich.

Przepisy miejskie w zależności od tradycji nakazywały również w określonym terminie nabycie w mieście nieruchomości oraz uregulowanie stosownych opłat do kasy miejskiej. Osoba, która uzyskała akceptację władz miejskich, składała przysięgę i była następnie wpisana do księgi przyjęć prawa miejskiego (łac. album civile).

Uzyskanie przyjęcia do prawa miejskiego dawało wiele korzyści – umożliwiało m.in. wolne prowadzenie działalności gospodarczej, dawało czynne i bierne prawo wyborcze do władz miejskich, członkostwo w bractwach kupieckich i cechach rzemieślniczych.

Od końca XVI wieku w większości miast w Polsce warunkiem uzyskania przyjęcia do prawa miejskiego było wyznawanie religii rzymskokatolickiej przez osobę starającą się o takie przyjęcie. Mieszczaństwo zajmowało pośrednie położenie między wyższym stanem – rycerstwem i niżej położonym chłopstwem.

Składało się głównie z kupców i zrzeszonych w cechach rzemieślników. Jednocześnie podlegało silnej społecznej i majątkowej stratyfikacji na bogaty patrycjat i uboższe pospólstwo. Z mieszczaństwa najczęściej wyłączano rządzących się odrębnymi prawami i niepodlegających władzy rad miejskich Żydów, a także duchownych. Również nie był zaliczany do mieszczaństwa mieszkający w miastach, ale nieposiadający praw plebs. W Polsce ludność pochodzenia ruskiego mogła się starać o przyjęcie do prawa miejskiego dopiero po roku 1724.

Sytuacja polskich mieszczan zamieszkujących miasta prywatne w wielu przypadkach nie różniła się zbytnio od sytuacji mieszkańców prywatnych wsi. W świetle ówczesnego prawa mieszczanie byli tytułowani jako poddani pana miasta. Ich wolność i obywatelstwo miejskie ograniczały się przede wszystkim do posiadania nieruchomości gruntowej w danym mieście i podleganiu pod sądy miejskie. Owa wolność wyrażała się przez pewne przywileje jak prawo do organizowania się w cechy rzemieślnicze, gildie kupieckie, prawo targowe, wyłączność w wykonywaniu zawodu w obrębie feudalnej posiadłości itp. pod warunkiem wykonywania obowiązków względem dworu. W miastach prywatnych wielokrotnie pojawiał się obowiązek uiszczania daniny za możliwość osiedlenia się w mieście, ale także za możliwość jego opuszczenia. Panowie ziemscy bowiem, podobnie jak w przypadku ludności wiejskiej, stosowali różne ograniczenia również w stosunku do mieszczan, chcąc zatrzymać w swoim mieście rzemieślników i kupców, aby ci nie przenosili się do miast innych panów i nie pomnażali im bogactwa. Miasta polskie w pewnym stopniu niewiele różniły się od wsi. Wielu mieszczan oprócz rzemiosła trudniło się również rolnictwem. Istniało wiele miast prywatnych w których mieszczanie oprócz płacenia czynszu byli zobowiązani do szarwarku, a nawet świadczenia pańszczyzny na rzecz dworu[2]. Rzemieślnicy miejscy mieli obowiązek składania danin w pieniądzu, a także ze swoich wytworów oraz wykonywania prac dla dworu potrzebnych, związanych z danym rzemiosłem. Praca ich, podobnie jak chłopów, dzieliła się na pracę dla siebie i pańszczyznę dla pana. Np. miejscy tkacze, oprócz wykonywania materiałów dla potrzeb własnych i lokalnego rynku, mieli obowiązek wykonywania w swoich warsztatach pewnej ilości przędzy, albo tkanin dla właściciela miasta i jego dworu. Jedna cześć wytworów rzemieślników szła na potrzeby własne i gminy miejskiej (wymianę wewnętrzną), a druga na potrzeby dworu, trzecia zaś najmniejsza, nabywana przez kupców, szła na dalszą wymianę[3][4][5].

Zobacz też

Przypisy

  1. Andrzej Kersten: Warszawa kazimierzowska 1648–1668. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971, s. 124.
  2. Archiwum Państwowe w Katowicach "Szkice Archiwalno-Historyczne nr. 17
  3. Aneta Średzińska: „Miasta Prywatne ziemi drohickiej i mielnickiej do końca XVIII wieku”, s. 43.
  4. Edward Abramowski: „Feodalizm”, rozdział: miasta.
  5. Paweł Gut "Węgorzyno – Szlacheckie miasto prywatne w czasach nowożytnych"

Bibliografia

Read more information:

Parking Distance Control (PDC) is een systeem dat de bestuurder helpt tijdens het parkeren. Het informeert de bestuurder over de plaats tussen de auto en een ander object. Men gebruikt dit dus om botsingen te vermijden. Het systeem laat meestal, aan de hand van een scherm en/of een achter elkaar gevende piepgeluiden duidelijk zien hoe de situatie is. Bij een geluidssignaal zal men aan de hand van piepgeluiden horen hoe dicht de auto bij het ander object is. Hoe dichter de auto het object nadert,…

جزء من سلسلة مقالات عنالمسيحية العقائد الله الآب الابن الروح القدس المسيح حياته ولادته عظة الجبل الإرسالية الكبرى الموت والقيامة تجسد المسيح اللاهوت الأسرار المقدسة العقيدة الخلاص الصلاة الشيطان الدجال يوم القيامة ملكوت الله بالإيمان وحده والدة الإله شعب الله تاريخ المس

三重県立津高等学校 北緯34度43分8.4秒 東経136度29分28.5秒 / 北緯34.719000度 東経136.491250度 / 34.719000; 136.491250座標: 北緯34度43分8.4秒 東経136度29分28.5秒 / 北緯34.719000度 東経136.491250度 / 34.719000; 136.491250過去の名称 三重県津高等学校国公私立の別 公立学校設置者  三重県併合学校 三重県立津中学校三重県立津高等女学校校訓 自主・自律設立

ЮканжUckange   Країна  Франція Регіон Гранд-Ест  Департамент Мозель  Округ Тьйонвіль Кантон Флоранж Код INSEE 57683 Поштові індекси 57270 Координати 49°18′11″ пн. ш. 6°09′21″ сх. д.H G O Висота 150 - 190 м.н.р.м. Площа 5,56 км² Населення 6951 (01-2020[1]) Густота 1202,88 ос./км² Розміще…

Luftbild des Lido di Ostia Verwaltungssitz des X. Munizipium in Lido di Ostia Der Strand am Lungomare Duca degli Abruzzi Lido di Ostia (im alltäglichen Sprachgebrauch einfach Ostia) ist ein Vorort von Rom, am Tiber und dem Tyrrhenischen Meer gelegen. Er gehört zum X. Munizipium Ostia. Inhaltsverzeichnis 1 Lage 2 Geschichte 3 Infrastruktur 4 Weblinks Lage Lido di Ostia liegt ca. 28 km südwestlich des römischen Stadtzentrums am Tyrrhenischen Meer. Im Norden befindet sich die Tibermündung…

Народний поет Азербайджануазерб. Xalq şairi Країна  АзербайджанТип почесне звання і званняd Нагородження Засновано: 22 травня 1998Нагороджені: Q32928664? (0)Черговість «Народний поет Азербайджану» (азерб. Xalq şairi) — почесне звання Азербайджанської Республіки, що присвоюєт…

Dit is een lijst van straten in Woerden, met daarbij de kernen Harmelen, Kamerik en Zegveld. Deze lijst is in beginsel gebaseerd op gegevens uit Wikidata (zie overlegpagina). Straatnaam Vernoemd naar Foto Aalberse-lanen Piet Aalberse Acacialaan Acacia Alpenstraat Alpen Ambachtsheerelaan Ambachtsheer Ampèreweg André-Marie Ampère Amsteloord Amstel Amsterdamlaan Amsterdam Anemoonstraat anemoon Anjerstraat anjer Meer van Annecy Meer van Annecy Apenijnenstraat Apennijnen Appellaan appel Appelstraa…

1979 historical novel by Anthony Burgess Man of Nazareth First editionAuthorAnthony BurgessCountryUnited StatesLanguageEnglishGenreHistorical novelPublisherMcGraw-HillPublication date1979Media typePrint (Hardback and Paperback)ISBN0-07-008962-0OCLC4515476Dewey Decimal823/.9/14LC ClassPZ4.B953 Man 1979 PR6052.U638Followed byThe Kingdom of the Wicked  Man of Nazareth is a 1979 historical novel by Anthony Burgess based on his screenplay for Franco Zeffirelli's television miniser…

Nama ini menggunakan kebiasaan penamaan Filipina; nama tengah atau nama keluarga pihak ibunya adalah Zimmerman dan marga atau nama keluarga pihak ayahnya adalah Duterte. The HonorableSebastian DuterteDuterte pada tahun 2022Wali Kota Davao ke-33PetahanaMulai menjabat 30 Juni 2022Wakil Wali KotaJesus Melchor Quitain Jr.PendahuluSara DuterteWakil Wali Kota Kota DavaoMasa jabatan30 Juni 2019 – 30 Juni 2022Wali KotaSara DutertePendahuluBernard Al-ag (pelaksana tugas)PenggantiJesus…

Gulfstream G200Gulfstream G200TipeBusiness jetTerbang perdanaDecember 25, 1997Diperkenalkan1999StatusActive service Gulfstream G200, sebelumnya dikenal sebagai IAI Galaxy adalah sebuah jet bisnis penumpang sipil (airliner) mesin kembar. Ini didesain oleh Israel Aircraft Industries dan diproduksi untuk Gulfstream Aerospace. Gulfstream G250 adalah versi perbaikan yang sedang dikembangkan oleh Gulfstream dan Israel Aerospace Industries (IAI). Desain dan pengembangan Gulfstream G200 Gulfstream G200 …

إريستبوس (بالإغريقية: Ἀρίστιππος) (باليونانية: Ἀρίστιππος)‏  اريستبوس معلومات شخصية الميلاد 436 ق.مشحات[1][2]  الوفاة 355 ق.مشحات  الحياة العملية الحقبة فلسفة قديمة الإقليم فلسفة غربية المدرسة الفلسفية مدرسة اللذةمثالية تعلم لدى سقراط  المهنة فيلسوف  اللغا…

Erzbistum Rouen Karte Erzbistum Rouen Basisdaten Staat Frankreich Kirchenprovinz Rouen Diözesanbischof Dominique Lebrun Emeritierter Diözesanbischof Jean-Charles Descubes Generalvikar Philippe Mahut Gründung 744 Fläche 4228 km² Pfarreien 53 (2017 / AP 2018) Einwohner 866.376 (2017 / AP 2018) Katholiken 650.715 (2017 / AP 2018) Anteil 75,1 % Diözesanpriester 91 (2017 / AP 2018) Ordenspriester 13 (2017 / AP 2018) Katholiken je Priester 6257 Ständige Diakone 20 (2017 / AP 2018) Ordensbr…

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: World War II in the Slovene Lands – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (May 2012) (Learn how and when to remove this template message) Part of a series on the History of Slovenia Italy / Noricum / Pannonia Slavic settlement of the Easter…

1997 single by David BowieSeven Years in TibetSingle by David Bowiefrom the album Earthling Released18 August 1997 (1997-08-18)StudioLooking Glass, New York CityGenreIndustrial rockLength4:01 (single edit/Fleeting Moment)6:21 (album version)LabelBMG/AristaProducer(s)David Bowie, Reeves Gabrels, Mark PlatiDavid Bowie singles chronology Dead Man Walking (1997) Seven Years in Tibet (1997) Pallas Athena (1997) Seven Years in Tibet is a song written by English musician David Bowie and …

Masjid Tua Indra PurwaMeuseujid Tuha Indra PurwaAgamaAfiliasi agamaIslamWilayahAsia TenggaraStatusAktifLokasiLokasiLam Badeuek, Peukan Bada, Aceh BesarKoordinat{{WikidataCoord}} – missing coordinate dataArsitekturJenisMasjidGaya arsitekturAceh Masjid Tua Indra Purwa adalah sebuah masjid tua yang terletak di desa Lam Badeuek, Kecamatan Peukan Bada, Kabupaten Aceh Besar. Masjid ini diperkirakan didirikan pada abad ke-17 Masehi di zaman Sultan Iskandar Muda. Pada awalnya masjid ini dibangun di de…

Public radio network in Montana Montana Public RadioTypePublic Radio NetworkCountryUnited StatesBroadcast areaMontanaProgrammingAffiliationsNational Public RadioAmerican Public MediaPublic Radio ExchangeOwnershipOwnerUniversity of MontanaHistoryLaunch date1965LinksWebcastAvailable on websiteWebsitewww.mtpr.org Montana Public Radio is a network of public radio stations serving the U.S. state of Montana, primarily the western part of the state. The network is currently owned by the University of M…

1933 Mickey Mouse cartoon Building a BuildingTheatrical release posterDirected byDavid HandProduced byWalt DisneyStarringPinto ColvigWalt DisneyMarcellite GarnerAnimation byJohnny CannonLes ClarkFrenchy DetremaudanClyde GeronimiDick LundyTom PalmerBen Sharpsteen[1]Color processBlack-and-white redrawn colorized (TV)ProductioncompanyWalt Disney ProductionsDistributed byUnited ArtistsRelease date January 7, 1933 (1933-01-07) [2]Running time7 minutesCountryUnited State…

Public square in Santa Cruz, Manila, Philippines Plaza LacsonPublic squareFormer name(s): Plaza GoitiPlaza Lacson in 2014. The center of the plaza is dominated by a statue of Arsenio Lacson, made in the 1970s by sculptor Eduardo CastrilloDedicated toArsenio LacsonOwnerCity of ManilaLocationCarriedo Street, Santa Cruz, Manila, PhilippinesCoordinates: 14°35′56″N 120°58′51″E / 14.59889°N 120.98083°E / 14.59889; 120.98083 Plaza Lacson, also known by its old n…

1995 video game by EPG Multimedia 1995 video gameUnlock The CypherOfficial launch poster for The CypherDeveloper(s)EPG Multimedia Inc.Publisher(s)LAUNCH Media World Opponent Network MSNDirector(s)Ted EvansProducer(s)Paul GreguttDesigner(s)Ted Evans, Vince Peddle, Rick FranklinProgrammer(s)Kimara SajnWriter(s)Paul Gregutt, Ted EvansComposer(s)Kimara SajnPlatform(s)Microsoft WindowsMac OSWeb BrowserReleaseCD-ROMUS: July 1995[1]OnlineWW: October 31, 1998[2]Genre(s)Interactive fictio…

London club This article is about the private members' club in the United Kingdom. For the roadside assistance company formerly owned by the club, see RAC Limited. For other uses, see Royal Automobile Club (disambiguation). Royal Automobile ClubKing Edward VII at the centre of a wreathed wheel, supported by a winged MercuryFormation10 August 1897; 126 years ago (1897-08-10)TypeSocial and athletic clubLocation89 Pall Mall, LondonWoodcote Park, SurreyChairmanBen CussonsPresidentP…

Kembali kehalaman sebelumnya

Lokasi Pengunjung: 44.197.191.240