Wielka Synagoga, al. T. Kościuszki; spalona w listopadzie 1939Wielka Synagoga, ok. 1896Wnętrze Wielkiej SynagogiFasada Wielkiej SynagogiWielka SynagogaSynagoga Reicherów, ul. Rewolucji 1905 nr 28; funkcjonująca okazjonalnieWnętrze synagogi ReicherówSynagoga przy Piotrkowskiej 46Synagoga przy Zgierskiej 32Synagoga Ezras Izrael, ul. Wólczańska 6; zburzona w listopadzie 1939Synagoga Ezras IzraelKuczka Chaskiela Pelca, ul. Piotrkowska 88[1]
W Łodzi przed II wojną światową funkcjonowało ponad 250 synagog i domów modlitwy. W większości były to małe, prywatne bożnice znajdujące się w prywatnych mieszkaniach, przybudówkach i oficynach kamienic. Zwyczajowo najczęściej nazywane od nazwisk właścicieli.
Synagogą – według zasad judaizmu – może być każde pomieszczenie, w którym na wschodniej ścianie zawieszona zostanie specjalna „skrzynka” i w której będzie przechowywana Tora, czyli najważniejszy tekst objawiony judaizmu. Określenia „synagoga” – ewentualnie „bożnica” lub „bóżnica”, sztibl lub szul – przyjęło się używać do dużych reprezentacyjnych budynków. Natomiast inne miejsca to izby lub domy modlitwy. Wystarczy jak zbierze się dziesięciu Żydów i takie pomieszczenie na czas ich modłów staje się automatycznie „synagogą”. Natomiast nigdy kaplica przedpogrzebowa, choćby tak duża jak w Łodzi, nie będzie synagogą, bo nie ma w niej Tory. Nieraz domy modlitwy bywają mylone z tzw. kuczkami, które związane są ze świętem „Sukkot” (święto namiotów).
Pierwszą, drewnianą, synagogą znajdującą się w Łodzi była Stara Synagoga w Łodzi znajdująca się przy ulicy Wolborskiej 20.
Niegdysiejsze duże synagogi w Łodzi, które zostały zburzone przez Niemców pomiędzy listopadem 1939 a połową 1940; według obecnych adresów miejsc po nich:
