Kościół w skansenie łódzkiej architektury drewnianej – budynek pełniący od powstania w XIX wieku funkcję świątyni ewangelickiej, a po II wojnie światowej parafialnego kościoła katolickiego. Położony od 2008 na obszarze skansenu łódzkiej architektury drewnianej[2].
Historia i architektura
XIX w.
Kościół został zbudowany przez kolonistów niemieckich na terenie, założonej przez nich około 1802, wsi Neusulzfeld (pol. Nowosolna). Osadnicy w większości byli luteranami. Początkowo należeli do parafii ewangelickiej w Zgierzu, później (od 1826) w Łodzi. W 1811 architekt Sylwester Szpilowski[3] zaprojektował dla nich budynek kościoła. W 1838 powstała samodzielna parafia w Nowosolnej[2].
Kościół powstał w latach 1846–1852[4]. Do projektu z 1811 wprowadzono zmianę polegającą na dobudowaniu do drewnianego budynku z modrzewiowego drzewa murowanej części frontowej. Kościół posiada trójspadowy dach[3]. Ścianę frontową zdobią dwie pary pilastrów i drewniana sygnaturka[5]. Wykańczanie kościoła trwało do lat 80. XIX wieku. W kościele stał ołtarz z obrazem ukazującym Ostatnią Wieczerzę, nad ołtarzem została zbudowana ambona, obok ołtarza postawiono chrzcielnicę. Na emporach otaczających wnętrze kościoła były umieszczone cytaty z Biblii oraz obrazy ukazujące Marcina Lutra. Chrzcielnica i obraz Ostatniej Wieczerzy nie przetrwały do współczesnych czasów[2].
W 1856 w pobliżu kościoła zbudowano plebanię[2].
XX w.
W 1936 wybudowano przy kościele dzwonnicę. Podczas I wojny światowej uszkodzeniu uległ dach świątyni – przy jego remoncie zmieniono gont na blachę[2].
Po II wojnie światowej kościół był wykorzystywany przez katolików (parafia pw. św. Andrzeja Boboli)[3]. W czasie użytkowania kościoła przez parafię rzymskokatolicką skrócono emporę i postawiono ścianę, za którą stworzono zakrystię[3]. Ze starego ołtarza zachowano tylko mensę, którą ustawiono jako ołtarz boczny. Obecny biały ołtarz główny powstał w latach 50. XX wieku[2]. W latach 70. nad ołtarzem powstała polichromia autorstwa Józefa Wasiołka i Mieczysława Saara[3].
Od 1987[4], po wybudowaniu nowej świątyni katolickiej, budynek nie był użytkowany.
XXI w.
Kościół przeniesiono w 2008 do skansenu położonego na terenie należącym do muzeum włókiennictwa. Obiekt rozebrano i odtworzono w całości w muzeum przy ul. Piotrkowskiej. Tylko przednia ceglana ściana została zrekonstruowana z nowego materiału[2]. Wewnątrz przywrócono pierwotną kolorystykę. Z czasów ewangelickich zachowała się polichromia, ukazująca Oko opatrzności, oraz prospekt organowy. Nad drzwiami na fasadzie znajduje się malowidło przedstawiające św. Andrzeja Bobolę[3]. Na przedniej ścianie jest również zamontowany zegar[5]. Wymiary budynku to 20,48 m długości i 11,60 m szerokości[3].
Planowane jest także przeniesienie z Nowosolnej starej dzwonnicy[3].
Przypisy
Linki zewnętrzne
