PROFILPELAJAR.COM

Las Kabacki
im. Stefana Starzyńskiego
	; Ścieżka w Lesie Kabackim
	rezerwat leśny
Typ rezerwatu	fitocenotyczny
Podtyp rezerwatu	zbiorowisk leśnych
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Położenie	Warszawa; (Ursynów, Wilanów)
Mezoregion	Równina Warszawska
Data utworzenia	11 sierpnia 1980
Akt prawny	M.P. z 1980 r. nr 19, poz. 94
Powierzchnia	903,5993 ha
Powierzchnia otuliny	1076,2172 ha
Ochrona	czynna, krajobrazowa
	Położenie na mapie Warszawy Las Kabacki; im. Stefana Starzyńskiego
	Położenie na mapie Polski Las Kabacki; im. Stefana Starzyńskiego
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Las Kabacki; im. Stefana Starzyńskiego
	52°06′58″N 21°03′26″E/52,116111 21,057222
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Las Kabacki

Podkast z serii Lasy Warszawy

Las Kabacki im. Stefana Starzyńskiego – park leśny i rezerwat przyrody położony w południowej części Warszawy, między ulicami Puławską i Łukasza Drewny, w dzielnicy Ursynów (niewielki fragment także w dzielnicy Wilanów^[2]). Leży w obrębie Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu^[3].

Opis

Nazwa Las Kabacki pochodzi od wsi Kabaty^[4]^[5].

Las Kabacki wchodził w skład dóbr wilanowskich, które w XVII i XVIII wieku zmieniały właścicieli i były własnością Sobieskich, Potockich, Lubomirskich a następnie Branickich^[6]. W 1892 roku, po przejęciu majątku przez Ksawerego Branickiego, zorganizowano na terenie dóbr wilanowskich samodzielną administrację leśną, która została wydzielona spod wpływu zarządców folwarcznych i przekazana w ręce wybitnego leśnika, Wiktora Stephana, który zarządzał lasami dóbr wilanowskich do 1923 roku^[6].

Las został sprzedany Zarządowi Miejskiemu m.st. Warszawy 31 grudnia 1938^[7] przez dziedzica dóbr wilanowskich Adama Branickiego^[8]. Wielkość zakupionych przez miasto terenów wynosiła 914 ha^[9]. Decyzję o transakcji podjął komisaryczny prezydent Warszawy Stefan Starzyński, którego imię nosi rezerwat^[8]. Nabycie przez miasto nieruchomości, położonej w tamtym czasie poza granicami Warszawy, pozwoliło na uchronienie zwartego kompleksu leśnego przed jego parcelacją na cele budowlane^[10]. Jak zapisano w akcie kupna, został on nabyty celem udostępnienia go do wypoczynku mieszkańcom Warszawy. Taką też rolę pełni do dnia dzisiejszego^[6]. Kwota transakcji wyniosła 3 mln 425 tys. zł, z czego 3 mln zł w obligacjach miejskich, a 425 tys. zł gotówką^[8]. Na pokrycie zobowiązania Zarząd Miejski wypuścił pięcioprocentową pożyczkę obligacyjną^[10]. Uzyskane z tej transakcji przez Adama Branickiego środki finansowe trafiły do Państwowego Banku Rolnego, największego wierzyciela rodziny Branickich^[10].

Rezerwat jest rezerwatem leśnym^[1]^[2]. Położony jest na płaskim terenie urozmaiconym we wschodniej części wzniesieniami pochodzenia wydmowego^[11]. Jedynym ważniejszym akcentem krajobrazowym jest wysoka skarpa nad pradoliną Wisły, która jest jednocześnie granicą najbardziej na wschód wysuniętej części rezerwatu^[11].

Ochronę prawną, ze względu na swoje wartości przyrodniczo-krajobrazowe, teren ten uzyskał na mocy zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 11 sierpnia 1980, opublikowanego w Monitorze Polskim nr 19 z 1980, pod pozycją 94. Ochroną objęto 902,68 ha. Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie z dnia 20 lipca 2016 zmieniono powierzchnię rezerwatu do 903,5993 ha oraz utworzono wokół niego otulinę o powierzchni 1076,2172 ha^[2]. Przedmiotem ochrony jest fragment skarpy warszawskiej wraz z leśnym zespołem grądowym.

Obszar rezerwatu objęty jest ochroną czynną i krajobrazową^[12]. Na jego terenie znajduje się kilkanaście drzew – pomników przyrody^[13]: sosny, dęby oraz buki.

Las Kabacki jest największym zwartym kompleksem leśnym na terenie lewobrzeżnej Warszawy. Jest to także największy rezerwat województwa mazowieckiego. Ukształtowanie terenu rezerwatu jest równinne, jednak wyjątek stanowi wschodnia część lasu, gdzie przebiega fragment Skarpy Warszawskiej^[6].

Starania Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody – Czesława Łaszka, doprowadziły do utworzenia 11 sierpnia 1980 roku rezerwatu przyrody pod nazwą Las Kabacki im. Stefana Starzyńskiego. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie wartości społecznych i krajobrazowych środowiska przyrodniczego południowej części Warszawy^[6].

W południowo-wschodniej części lasu położony jest park Kultury w Powsinie, graniczy z nim Ogród Botaniczny Polskiej Akademii Nauk.

Fauna i flora

Pomimo strat jakie Las Kabacki poniósł w okresie wojennym, długoletniej prowadzonej gospodarki leśnej oraz zmian stosunków wodnych, emisji przemysłowych oraz wypasania zwierząt domowych w lasach, na terenie rezerwatu w dalszym ciągu można odnaleźć gleby o naturalnych cechach. Warto dodać, że gleby te charakteryzują się wysoką żyznością i dużym przestrzennym zróżnicowaniem^[6]. Zachowały się tu wielogatunkowy drzewostan, często o charakterze piętrowym oraz bogate runo. Są tu duże obszary porośnięte starodrzewem 120–160-letnim z licznymi pomnikowymi dębami, sosnami i bukami. Zbiorowiska leśne tworzą głównie grądy - drzewostany mieszane z przewagą drzew liściastych z urozmaiconym runem oraz bogatą warstwą krzewów. Przeprowadzone w 2002 roku badania wykazały występowanie tutaj 34 gatunków drzew i 28 gatunków krzewów (śród nich 14 jest obcego pochodzenia)^[6].

W górnym piętrze drzewostanu występują dąb szypułkowy, sosna, brzoza brodawkowata, osika, a także buk, modrzew, lipa drobnolistna, klon zwyczajny oraz jesion wyniosły i wiąz górski. W starych drzewostanach dolne piętro tworzą takie drzewa jak lipa, dąb, grab i klon. Zdarzają się też jabłonie, grusze i wiśnie ptasie, czyli czereśnie, które zwiększają bioróżnorodność lasu i wzbogacają dietę zwierząt w owoce. W warstwie krzewów występuje też leszczyna. W bogatym runie można spotkać bardzo rzadkie już rośliny objęte ochroną gatunkową, takie jak lilia złotogłów, jarząb szwedzki, pomocnik baldaszkowaty i widłak goździsty. Wśród gatunków niepodlegających ochronie warte wymienienia są turzyca drżączkowata oraz łany konwalii majowej.

Bogate środowisko roślinne sprzyja bogactwu występujących tu zwierząt. Spotkać tu można sarny, dziki, lisy, borsuki, łasice, kuny leśne i domowe, jeże.

Z ważniejszych gatunków ptaków, można wymienić: myszołowa, kobuza, krogulca, puszczyka, dzięcioła zielonego i dzięcioła czarnego, grubodzioba, krzyżodzioba, gila i inne. Z płazów i gadów m.in. rzekotkę drzewną, padalca i zaskrońca^[14]. Istotnym problemem Lasu Kabackiego jest jednak antropopresja - czyli presja społeczeństwa na obszary zielone, objawiająca się płoszeniem dziko żyjących zwierząt. Dużym zagrożeniem dla zwierząt są także psy biegające po lesie^[6].

Dla ułatwienia zwiedzania rezerwatu i jego bezpieczeństwa, jak również bezpieczeństwa turystów, wyznaczone są szlaki turystyczne, którymi należy się poruszać^[15].

W 2017, na podstawie przyjętego w 2016 planu ochrony rezerwatu, wprowadzono zakaz wprowadzania na teren Lasu Kabackiego psów^[16]. Plan wywołał także kontrowersje w zakresie przebudowy drzewostanu^[17].

Ważniejsze obiekty

W latach 30. XX wieku na terenie Lasu Kabackiego wzniesiono kompleks budynków dla Sztabu Głównego Wojska Polskiego^[18]. Obecnie mieszczą się tam Centrum Operacji Powietrznych-Dowództwa Komponentu Powietrznego i Szefostwo Służby Hydrometeorologicznej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. W 1999 przy ul. Leśnej odsłonięto kamień z tablicą upamiętniającą pracujących tam w latach 1936–1939 matematyków-kryptologów z Referatu Niemieckiego Biura Szyfrów Oddziału II Sztabu Głównego Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego^[19], którym udało się złamać szyfr niemieckiej maszyny szyfrującej − Enigmy^[20]. Placówka „Wicher” znajdująca się w Lesie Kabackim była również miejscem spotkania Polaków z Brytyjczykami i Francuzami w 1939, podczas którego doszło do przekazania projektów maszyn dekodujących i materiałów stworzonych przez polskich kryptologów^[21]. Po 1945 obiekt był w dalszym ciągu wykorzystywany przez wojsko. W 2021 plany usunięcia 264 drzew pod rozbudowę parkingu znajdującej się tam jednostki wojskowej wywołały protesty i wstrzymanie wycinki^[22].

We wschodniej części lasu, przy ul. Rydzowej, znajdują się Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej Lasów Miejskich-Warszawa i zabytkowa drewniana leśniczówka z 1890^[23]^[24].

Na terenie Lasu Kabackiego znajdują się miejsca straceń i mogiły partyzanckie z okresu II wojny światowej^[11]. W latach 1943–1944 chroniły się tu grupy partyzanckie i był to teren ćwiczeń oddziałów Armii Krajowej, szczególnie tajnych podchorążówek^[11]. W okresie powstania warszawskiego koncentrowały się tu, stąd atakowały i odbierały broń zrzutową oddziały AK zgrupowania „Grzymały”^[11]. Te z nich, którym udało się przebić przez linie niemieckie stały się podstawą obrony Dolnego Mokotowa^[11].

Podczas II wojny światowej Niemcy zamordowali w lesie co najmniej kilkuset mieszkańców Warszawy („warszawski pierścień śmierci”). Ofiary egzekucji upamiętniają dwie tablice Tchorka.

Osobny artykuł: Egzekucje w Lesie Kabackim.

9 maja 1987 roku w Lesie Kabackim rozbił się samolot Polskich Linii Lotniczych LOT „Tadeusz Kościuszko”. Była to największa katastrofa lotnicza w historii polskiego lotnictwa^[6]. Zginęła cała załoga i wszyscy pasażerowie (łącznie 183 osoby)^[25].

Osobny artykuł: Katastrofa lotnicza w Lesie Kabackim.

W południowo-zachodniej części lasu znajduje się pomnik ofiar katastrofy.

Zobacz też

Rezerwaty przyrody w Warszawie

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Rezerwat przyrody Las Kabacki im. Stefana Starzyńskiego. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-06-07].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie z dnia 20 lipca 2016 r. w sprawie rezerwatu przyrody Las Kabacki im. Stefana Starzyńskiego. [w:] Dz. Urz. Województwa Mazowieckiego poz. 7242 [on-line]. 2016-08-02. [dostęp 2019-06-07].
↑ Na podstawie interaktywnej mapy na stronie Geoserwisu
↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 337. ISBN 978-83-62189-08-3.
↑ Czesław Łaszek, Bożenna Sendzielska: Chronione obiekty przyrodnicze województwa stołecznego warszawskiego. Warszawa: Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej, 1989, s. 20. ISBN 83-00-02272-4.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ J.J. Nowakowska J.J., K.K. Żak K.K., Lasy Warszawy, Warszawa 2016, ISBN 978-83-946818-0-7 .
↑ Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 362. ISBN 83-06-00089-7.
↑ ^a ^b ^c Grzegorz Piątek: Sanator. Kariera Stefana Starzyńskiego. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2016, s. 154. ISBN 978-83-280-2149-5.
↑ Aleksander Władysław Zawadzki: Finanse Zarządu Miejskiego m.st. Warszawy w l. 1930–1939 [w: Rocznik Warszawski XIII]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1975, s. 271.
↑ ^a ^b ^c Grzegorz Piątek: Sanator. Kariera Stefana Starzyńskiego. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2016, s. 155. ISBN 978-83-280-2149-5.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Czesław Łaszek, Bożenna Sendzielska: Chronione obiekty przyrodnicze województwa stołecznego warszawskiego. Warszawa: Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej, 1989, s. 22. ISBN 83-00-02272-4.
↑ Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie z dnia 22 września 2016 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Las Kabacki im. Stefana Starzyńskiego. [w:] Dz. Urz. Województwa Mazowieckiego poz. 8576 [on-line]. 2016-10-05. [dostęp 2019-06-07].
↑ Pomniki przyrody na terenie m.st. Warszawy. Pomniki przyrody na terenie dzielnicy Ursynów. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. bip.warszawa.pl. [dostęp 2019-06-24].
↑ Inwentaryzacja przyrodnicza – Ocena charakterystyki stanu siedliska przyrodniczego z przeprowadzeniem inwentaryzacji przyrodniczej, (Pionki październik 2015). „Konkurs na „Zagospodarowanie Parku im. Cichociemnych Spadochroniarzy AK w Warszawie””. Załącznik nr 8d do regulaminu konkursu., s. 26-27, 2019-01-01. Pionki: Mazowiecko – Świętokrzyskie Towarzystwo Ornitologiczne. [dostęp 2019-01-01].
↑ Lasy Miejskie Warszawa - Kabaty [online], lasymiejskie.waw.pl [dostęp 2020-10-23] .
↑ Jakub Chełmiński. Las Kabacki nie dla ludzi z psami. „Gazeta Stołeczna”, s. 1, 16–17 grudnia 2017.
↑ Wojciech Karpieszuk. Tną setki drzew. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 15 grudnia 2020.
↑ Enigma. [w:] Centrum Operacji Powietrznych - Dowództwo Komponentu Powietrznego [on-line]. [dostęp 2018-08-16].
↑ Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 159. ISBN 83-912463-4-5.
↑ 31 grudnia 1932 r. polscy matematycy złamali szyfr „Enigmy” [online], dzieje.pl [dostęp 2021-12-28] (pol.).
↑ Historia, która łączy Pałac Saski z Lasem Kabackim [online], passa.waw.pl [dostęp 2021-12-28] (ang.).
↑ Karolina Sarniewicz. MON wstrzymuje wycinkę. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 25 listopada 2021.
↑ Zabytkowa leśniczówka w Lesie Kabackim odzyska swój urok. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl, 3 stycznia 2022. [dostęp 2023-01-13].
↑ Zestawienie zabytków nieruchomych. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków - stan na 31 marca 2019 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 58. [dostęp 2019-08-27].
↑ Grupa WirtualnaG.W. Polska Grupa WirtualnaG.W., WirtualnaW. Polska WirtualnaW., Katastrofa w Lesie Kabackim. "Cześć, giniemy!" – Magazyn WP [online], magazyn.wp.pl [dostęp 2020-12-28] (pol.).

[crfop-1] Rezerwat przyrody Las Kabacki im. Stefana Starzyńskiego. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-06-07].

[z2016-2] Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie z dnia 20 lipca 2016 r. w sprawie rezerwatu przyrody Las Kabacki im. Stefana Starzyńskiego. [w:] Dz. Urz. Województwa Mazowieckiego poz. 7242 [on-line]. 2016-08-02. [dostęp 2019-06-07].

[geoserwis-3] Na podstawie interaktywnej mapy na stronie Geoserwisu

[4] Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 337. ISBN 978-83-62189-08-3.

[5] Czesław Łaszek, Bożenna Sendzielska: Chronione obiekty przyrodnicze województwa stołecznego warszawskiego. Warszawa: Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej, 1989, s. 20. ISBN 83-00-02272-4.

[:0-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ J.J. Nowakowska J.J., K.K. Żak K.K., Lasy Warszawy, Warszawa 2016, ISBN 978-83-946818-0-7 .

[7] Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 362. ISBN 83-06-00089-7.

[Piątek154-8] Grzegorz Piątek: Sanator. Kariera Stefana Starzyńskiego. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2016, s. 154. ISBN 978-83-280-2149-5.

[9] Aleksander Władysław Zawadzki: Finanse Zarządu Miejskiego m.st. Warszawy w l. 1930–1939 [w: Rocznik Warszawski XIII]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1975, s. 271.

[Piątek155-10] Grzegorz Piątek: Sanator. Kariera Stefana Starzyńskiego. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2016, s. 155. ISBN 978-83-280-2149-5.

[Łaszek22-11] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Czesław Łaszek, Bożenna Sendzielska: Chronione obiekty przyrodnicze województwa stołecznego warszawskiego. Warszawa: Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej, 1989, s. 22. ISBN 83-00-02272-4.

[po-12] Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie z dnia 22 września 2016 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Las Kabacki im. Stefana Starzyńskiego. [w:] Dz. Urz. Województwa Mazowieckiego poz. 8576 [on-line]. 2016-10-05. [dostęp 2019-06-07].

[13] Pomniki przyrody na terenie m.st. Warszawy. Pomniki przyrody na terenie dzielnicy Ursynów. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. bip.warszawa.pl. [dostęp 2019-06-24].

[14] Inwentaryzacja przyrodnicza – Ocena charakterystyki stanu siedliska przyrodniczego z przeprowadzeniem inwentaryzacji przyrodniczej, (Pionki październik 2015). „Konkurs na „Zagospodarowanie Parku im. Cichociemnych Spadochroniarzy AK w Warszawie””. Załącznik nr 8d do regulaminu konkursu., s. 26-27, 2019-01-01. Pionki: Mazowiecko – Świętokrzyskie Towarzystwo Ornitologiczne. [dostęp 2019-01-01].

[15] Lasy Miejskie Warszawa - Kabaty [online], lasymiejskie.waw.pl [dostęp 2020-10-23] .

[16] Jakub Chełmiński. Las Kabacki nie dla ludzi z psami. „Gazeta Stołeczna”, s. 1, 16–17 grudnia 2017.

[17] Wojciech Karpieszuk. Tną setki drzew. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 15 grudnia 2020.

[18] Enigma. [w:] Centrum Operacji Powietrznych - Dowództwo Komponentu Powietrznego [on-line]. [dostęp 2018-08-16].

[19] Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 159. ISBN 83-912463-4-5.

[20] 31 grudnia 1932 r. polscy matematycy złamali szyfr „Enigmy” [online], dzieje.pl [dostęp 2021-12-28] (pol.).

[21] Historia, która łączy Pałac Saski z Lasem Kabackim [online], passa.waw.pl [dostęp 2021-12-28] (ang.).

[22] Karolina Sarniewicz. MON wstrzymuje wycinkę. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 25 listopada 2021.

[23] Zabytkowa leśniczówka w Lesie Kabackim odzyska swój urok. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl, 3 stycznia 2022. [dostęp 2023-01-13].

[24] Zestawienie zabytków nieruchomych. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków - stan na 31 marca 2019 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 58. [dostęp 2019-08-27].

[25] Grupa WirtualnaG.W. Polska Grupa WirtualnaG.W., WirtualnaW. Polska WirtualnaW., Katastrofa w Lesie Kabackim. "Cześć, giniemy!" – Magazyn WP [online], magazyn.wp.pl [dostęp 2020-12-28] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

PROFILPELAJAR.COM

Rezerwat przyrody Las Kabacki im. Stefana Starzyńskiego

Opis

Fauna i flora

Ważniejsze obiekty

Zobacz też

Przypisy

Read other articles:

Kebijakan pangan

Shinjuku

Pertempuran Sio

Tebing Tinggi Kota, Tebing Tinggi

Passiflora bryonioides

Serotonin reuptake inhibitor

Joseph et ses frères

Філософія

Baeksang Arts Award for Most Popular Actress

فكتور الأول

Akie Abe

Protected view

James Dickson (Queensland politician)

Melbourne Victory FC AWT

My Best Friend (film 2018)

حارس السجن

Alan Lomax

Gare de Nort-sur-Erdre

Ethan Frome (film)

Mark Ivanir