Prusy Południowe

Provinz Südpreußen

prowincja
1793–1807
Państwo	Królestwo Prus
Siedziba	Poznań (1793–1795), Warszawa (1795–1807)
Data powstania	1793
Data likwidacji	1807
Powierzchnia	53 000 km²
Populacja • liczba ludności	1 335 000 (1793)
Położenie na mapie Podział administracyjny z lat 1795–1806

Prusy Południowe (niem. Provinz Südpreußen) – prowincja Królestwa Prus istniejąca w latach 1793–1807 na części ziem zagarniętych w wyniku rozbiorów I Rzeczypospolitej.

Prusy Południowe obejmowały tereny II i częściowo III rozbioru Polski. Stolicą prowincji był Poznań, a następnie Warszawa, lecz administrowano nią bezpośrednio z Berlina poprzez Generalne Dyrektorium (General-Ober-Finanz-Kriegs- und Domänendirektorium). Organizatorem prowincji został minister Otto Karl Friedrich von Voß. Prowincję podzielono na departamenty, a departamenty na powiaty (Kreis) i inspekcje podatkowe. Organem administracji w departamencie była kamera wojenno-ekonomiczna (Kriegs- und Domänen Kammerdepartament), natomiast organem władzy sądowniczej regencja. Organem władzy w powiecie był radca ziemski (landrat). Miasta zostały wydzielone z powiatów i podporządkowane inspekcjom podatkowym (Steuerrätliche Inspektion). W 1807 Prusy Południowe zostały włączone do Księstwa Warszawskiego.

Wbrew pierwotnemu projektowi podzielenia Prus Południowych na dwie jednostki administracyjne z siedzibami w Poznaniu i Toruniu, ostatecznie patentem królewskim z 7 kwietnia 1793 roku na obszarze nowej prowincji utworzono 2 departamenty z siedzibami w Poznaniu i Łęczycy. Departament poznański objął obszar dawnych województw poznańskiego, kaliskiego i gnieźnieńskiego, natomiast departament łęczycki teren województw sieradzkiego z ziemią wieluńską, łęczyckiego, rawskiego, płockiego, brzeskokujawskiego i ziemi dobrzyńskiej. Wobec braku w Łęczycy odpowiednich pomieszczeń dla administracji, siedzibę departamentu 25 maja 1793 przeniesiono do Piotrkowa. Ponieważ departament piotrkowski zajmował znaczny obszar, podjęto starania o wydzielenie z niego departamentu, który objąłby tereny Kujaw i Mazowsza wcielone do Prus Południowych. Na siedzibę trzeciego departamentu wyznaczono w 1795 roku Płock, ale w związku z III rozbiorem stał się on siedzibą departamentu płockiego Prus Nowowschodnich, do których włączono ziemię dobrzyńską i obszar województwa płockiego, wyłączając je z Prus Południowych. Stolicą prowincji Prusy Południowe został Poznań.

III rozbiór Polski spowodował reorganizację podziału terytorialnego ziem zajętych przez Prusy. Powiaty dobrzyńskie i mazowieckie na prawym brzegu Wisły przyłączono do Prus Nowowschodnich. Pozostały obszar Prus Południowych wraz z zagarniętymi w III rozbiorze obszarami lewobrzeżnego Mazowsza podzielono na 3 departamenty, przenosząc siedzibę władz prowincji z Poznania do Warszawy. Ponadto w 1796 roku zmieniono granice powiatów, które w znacznej części na obszarach Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego przetrwały do reformy rosyjskiej z 1867 roku.

Inspekcjom podatkowym podporządkowano miasta. Wszystkie miasta zostały wydzielone z powiatów i nie podlegały władzy landartów. Na czele inspekcji stał radca podatkowy.

Herb	Miasto	Nazwa niem. 1800	Ludność 1800	Departament 1800	Powiat 1800	Inspekcja podatkowa	Typ[2]	Obecna lokacja
	Dolsk	Dolzig	810	poznański	śremski (Szrim)	wschowska	Kr
	Wschowa	Fraustadt	6670	poznański	wschowski (Fraustadt)	wschowska	Kr
	Gostyń	Gostin	1803	poznański	krobski (Kroeben)	wschowska	Sz
	Grodzisk	Grätz	2750	poznański	kościański (Kosten)	wschowska	Sz
	Kościan	Kosten	1508	poznański	kościański (Kosten)	wschowska	Kr
	Koźmin	Kozmin	1981	poznański	krotoszyński (Krotoszyn)	wschowska	Sz
	Krobia	Kroeben	993	poznański	krobski (Kroeben)	wschowska	Kr
	Krzywiń	Krzywin	541	poznański	kościański (Kosten)	wschowska	Sz
	Leszno	Lissa	9008	poznański	wschowski (Fraustadt)	wschowska	Sz
	Poniec	Puniz	1444	poznański	krobski (Kroeben)	wschowska	Sz
	Rakoniewice	Rackwiz	1203	poznański	kościański (Kosten)	wschowska	Sz
	Rydzyna	Reisen	1483	poznański	wschowski (Fraustadt)	wschowska	Sz
	Rostarzewo	Rostarzewo	466	poznański	kościański (Kosten)	wschowska	Sz
	Piaski	Sandberg	341	poznański	krobski (Kroeben)	wschowska	Sz
	Szlichtyngowa	Schlichtingsheim	819	poznański	wschowski (Fraustadt)	wschowska	Sz
	Śmigiel	Schmiegel	2491	poznański	wschowski (Fraustadt)	wschowska	Sz
	Święciechowa	Schwazkau	1313	poznański	wschowski (Fraustadt)	wschowska	Sz
	Osieczna	Storchnest	1043	poznański	wschowski (Fraustadt)	wschowska	Sz
	Wielichowo	Willichau	567	poznański	kościański (Kosten)	wschowska	Sz
	Wolsztyn	Wollstein	1688	poznański	babimojski (Bomst)	wschowska	Sz
	Zaborowo	Zaborowo	954	poznański	wschowski (Fraustadt)	wschowska	Sz
	Zbąszyń	Benschen	1059	poznański	babimojski (Bomst)	międzyrzecka	Sz
	Pszczew	Betsche	617	poznański	międzyrzecki (Meseriz)	międzyrzecka	Sz
	Międzychód	Birnbaum	1715	poznański	międzyrzecki (Meseriz)	międzyrzecka	Sz
	Bledzew	Blesen	689	poznański	międzyrzecki (Meseriz)	międzyrzecka	Sz
	Babimost	Bomst	1376	poznański	babimojski (Bomst)	międzyrzecka	Kr
	Brójce	Braetz	1141	poznański	babimojski (Bomst)	międzyrzecka	Kr
	Sieraków	Czirke	1104	poznański	międzyrzecki (Meseriz)	międzyrzecka	Sz
	Kamionna	Kähme	462	poznański	międzyrzecki (Meseriz)	międzyrzecka	Sz
	Kargowa	Karge	1683	poznański	babimojski (Bomst)	międzyrzecka	Sz
	Kopanica	Kopniz	496	poznański	babimojski (Bomst)	międzyrzecka	Sz
	Międzyrzecz	Meseriz	3539	poznański	międzyrzecki (Meseriz)	międzyrzecka	Kr
	Wartosław	Neubrük	674	poznański	obornicki (Obornik)	międzyrzecka	Sz
	Nowy Tomyśl	Neutomischel	435	poznański	babimojski (Bomst)	międzyrzecka	Sz
	Obrzycko	Obersitzko	1670	poznański	obornicki (Obornik)	międzyrzecka	Sz
	Ostroróg	Ostrorog / Scharfenorth	451	poznański	obornicki (Obornik)	międzyrzecka	Sz
	Pniewy	Pinne	1053	poznański	poznański (Posen)	międzyrzecka	Sz
	Szamotuły	Samter	1258	poznański	obornicki (Obornik)	międzyrzecka	Sz
	Lwówek	Neustadt	1705	poznański	babimojski (Bomst)	międzyrzecka	Sz
	Skwierzyna	Schwerin	3291	poznański	międzyrzecki (Meseriz)	międzyrzecka	Kr
	Trzciel	Tirschtiegel	1898	poznański	babimojski (Bomst)	międzyrzecka	Sz
	Wronki	Wronke	1562	poznański	obornicki (Obornik)	międzyrzecka	Sz
	Bnin	Bnin	963	poznański	śremski (Szrim)	poznańska	Sz
	Buk	Buk	1236	poznański	poznański (Posen)	poznańska	Kr
	Czempiń	Czempin	792	poznański	kościański (Kosten)	poznańska	Sz
	Kostrzyn	Kostrzyn	625	poznański	śremski (Szrim)	poznańska	Kr
	Kórnik	Kurnik	1267	poznański	śremski (Szrim)	poznańska	Sz
	Mosina	Moszin	511	poznański	kościański (Kosten)	poznańska	Kr
	Murowana Goślina	Goslin	1006	poznański	obornicki (Obornik)	poznańska	Sz
	Oborniki	Obornik	856	poznański	obornicki (Obornik)	poznańska	Kr
	Opalenica	Opalenice	775	poznański	kościański (Kosten)	poznańska	Sz
	Poznań	Posen	21 473	poznański	poznański (Posen)	poznańska	Kr
	Ryczywół	Rydzywol	523	poznański	obornicki (Obornik)	poznańska	Sz
	Rogoźno	Rogosen	3432	poznański	obornicki (Obornik)	poznańska	Kr
	Śrem	Szrim	381	poznański	śremski (Szrim)	poznańska	Kr
	Zaniemyśl	Santomisl	881	poznański	śremski (Szrim)	poznańska	Sz
	Środa Wielkopolska	Szroda	1107	poznański	średzki (Schroda)	poznańska	Kr
	Swarzędz	Schwersendz	2767	poznański	poznański (Posen)	poznańska	Sz
	Stęszew	Stenczewo	685	poznański	poznański (Posen)	poznańska
	Książ Wielkopolski	Xiondz	716	poznański	śremski (Szrim)	poznańska	Sz
	Bojanowo	Bojanow	2669	poznański	krobski (Kroeben)	pyzdrska	Sz
	Borek Wielkopolski	Borek	1230	poznański	krotoszyński (Krotoschin)	pyzdrska	Sz
	Dobrzyca	Dobrzyce	535	poznański	krotoszyński (Krotoschin)	pyzdrska	Sz
	Dubin	Dupin	494	poznański	krobski (Kroeben)	pyzdrska	Sz
	Miejska Górka	Goerchen	1243	poznański	krobski (Kroeben)	pyzdrska	Sz
	Jaraczewo	Jaroszewo	381	poznański	krotoszyński (Krotoschin)	pyzdrska	Sz
	Jarocin	Jaroszyn	779	poznański	krotoszyński (Krotoschin)	pyzdrska	Sz
	Jutrosin	Jutroszyn	1282	poznański	krotoszyński (Krotoschin)	pyzdrska	Sz
	Kobylin	Kobilin	1840	poznański	krotoszyński (Krotoschin)	pyzdrska	Sz
	Krotoszyn	Krotoszyn	4326	poznański	krotoszyński (Krotoschin)	pyzdrska	Kr
	Mieszków	Mieszkow	667	poznański	średzki (Schroda)	pyzdrska	Sz
	Miłosław	Miloslaw	1012	poznański	średzki (Schroda)	pyzdrska	Sz
	Nowe Miasto nad Wartą	Neustadt	737	poznański	średzki (Schroda)	pyzdrska	Sz
	Pyzdry	Peysern	2271	poznański	pyzdrski (Peysern)	pyzdrska	Kr
	Pogorzela	Pogorzelle	810	poznański	krotoszyński (Krotoschin)	pyzdrska	Sz
	Rawicz	Rawicz	8085	poznański	krobski (Kroeben)	pyzdrska	Sz
	Sarnowa	Sarnowo	1409	poznański	krobski (Kroeben)	pyzdrska	Sz
	Zduny	Zduny	4137	poznański	krotoszyński (Krotoschin)	pyzdrska	Sz
	Żerków	Zerkow	683	poznański	pyzdrski (Peysern)	pyzdrska	Sz
	Czerniejewo	Czerniejewo	878	poznański	gnieźnieński (Gnesen)	gnieźnieńska	Sz
	Gniezno	Gnesen	3979	poznański	gnieźnieński (Gnesen)	gnieźnieńska	Kr
	Janowiec Wielkopolski	Janowice	368	poznański	wągrowiecki (Wongrowiec)	gnieźnieńska	Sz
	Kazimierz Biskupi	Kasimirs	703	poznański	pyzdrski (Peysern)	gnieźnieńska	Sz
	Kiszkowo	Kiskowo	288	poznański	gnieźnieński (Gnesen)	gnieźnieńska	Sz
	Kłecko	Klecko	638	poznański	gnieźnieński (Gnesen)	gnieźnieńska	Kr
	Kleczew	Kleczewo	1198	poznański	pyzdrski (Peysern)	gnieźnieńska	Sz
	Łekno	Lekno	233	poznański	wągrowiecki (Wongrowiec)	gnieźnieńska	Sz
	Łopienno	Lopienno	423	poznański	gnieźnieński (Gnesen)	gnieźnieńska	Sz
	Mieścisko	Miesziszko	359	poznański	wągrowiecki (Wongrowiec)	gnieźnieńska	Kr
	Mielżyn	Mielzyn	264	poznański	powidzki (Powidz)	gnieźnieńska	Sz
	Powidz	Powicz	668	poznański	powidzki (Powidz)	gnieźnieńska	Kr
	Pobiedziska	Pudewiz	1185	poznański	gnieźnieński (Gnesen)	gnieźnieńska	Kr
	Rogowo	Rogowo	172	poznański	wągrowiecki (Wongrowiec)	gnieźnieńska	Sz
	Skoki	Schokken	1044	poznański	wągrowiecki (Wongrowiec)	gnieźnieńska	Sz
	Skulsk	Skulsk	152	poznański	powidzki (Powidz)	gnieźnieńska	Sz
	Ślesin	Sleszin	489	poznański	pyzdrski (Peysern)	gnieźnieńska	Sz
	Słupca	Slupce	1778	poznański	pyzdrski (Peysern)	gnieźnieńska	Kr
	Trzemeszno	Trzemesno	1386	poznański	powidzki (Powidz)	gnieźnieńska	Kr
	Witkowo	Witkowo	1590	poznański	powidzki (Powidz)	gnieźnieńska	Sz
	Wągrowiec	Wongrowiec	809	poznański	wągrowiecki (Wongrowiec)	gnieźnieńska	Kr
	Września	Wreszen	1926	poznański	pyzdrski (Peysern)	gnieźnieńska	Sz
	Wilczyn	Wylczin	223	poznański	powidzki (Powidz)	gnieźnieńska	Sz
	Żerniki	Ziernik	224	poznański	wągrowiecki (Wongrowiec)	gnieźnieńska	Sz
	Żydowo	Zydowo	194	poznański	gnieźnieński (Gnesen)	gnieźnieńska	Sz
	Brześć Kujawski	Brzesz	786	poznański	brzeski (Brzesz)	włocławska	Kr
	Brdów	Brdow	458	poznański	brzeski (Brzesz)	włocławska	Kr
	Chodecz	Chodesz	306	poznański	kowalski (Kowal)	włocławska	Sz
	Izbica Kujawska	Izbice	725	poznański	kowalski (Kowal)	włocławska	Sz
	Kowal	Kowal	1516	poznański	kowalski (Kowal)	włocławska	Sz
	Lubień Kujawski	Lubin	309	poznański	kowalski (Kowal)	włocławska	Sz
	Lubraniec	Lubraniec	1159	poznański	brzeski (Brzesz)	włocławska	Sz
	Nieszawa	Nieczawa	824	poznański	radziejowski (Radziejów)	włocławska	Kr
	Przedecz	Przedecz	510	poznański	kowalski (Kowal)	włocławska	Kr
	Piotrków Kujawski	Pietrkowo	497	poznański	radziejowski (Radziejów)	włocławska	Sz
	Podgórz	Podgurze	284	poznański	radziejowski (Radziejów)	włocławska	Kr
	Radziejów	Radziejewo	813	poznański	radziejowski (Radziejów)	włocławska	Kr
	Raciążek	Racionzek	446	poznański	radziejowski (Radziejów)	włocławska	Kr
	Służewo	Sluszewo	938	poznański	radziejowski (Radziejów)	włocławska	Sz
	Sompolno	Sompolno	568	poznański	brzeski (Brzesz)	włocławska	Kr
	Włocławek	Wraclawek	2308	poznański	brzeski (Brzesz)	włocławska	Kr
	Odolanów	Adelnau	1091	kaliski	odolanowski (Adelnau)	kaliska	Kr
	Brudzew	Brudczewo	420	kaliski	koniński (Konin)	kaliska	Sz
	Chocz	Chocz	878	kaliski	kaliski (Kalisch)	kaliska	Sz
	Dobra	Dobra	1952	kaliski	warcki (Warta)	kaliska	Sz
	Golina	Gollin	618	kaliski	koniński (Konin)	kaliska	Sz
	Iwanowice	Iwanowice	504	kaliski	kaliski (Kalisch)	kaliska	Sz
	Kalisz	Kalisch	7859	kaliski	kaliski (Kalisch)	kaliska	Kr
	Koło	Kolo	2482	kaliski	koniński (Konin)	kaliska	Kr
	Konin	Konin	1354	kaliski	koniński (Konin)	kaliska	Kr
	Koźminek	Kozminek	691	kaliski	kaliski (Kalisch)	kaliska	Sz
	Lądek	Landek	357	kaliski	koniński (Konin)	kaliska	Kr
	Opatówek	Opatowek	385	kaliski	kaliski (Kalisch)	kaliska	Kr
	Ostrów Wielkopolski	Ostrowo	3191	kaliski	odolanowski (Adelnau)	kaliska	Sz
	Pleszew	Plescheu	1642	kaliski	odolanowski (Adelnau)	kaliska	Sz
	Raszków	Raszkowo	706	kaliski	odolanowski (Adelnau)	kaliska	Sz
	Rychwał	Rychwol	297	kaliski	koniński (Konin)	kaliska	Sz
	Staw	Staw	389	kaliski	kaliski (Kalisch)	kaliska	Sz
	Stawiszyn	Stawyszyn	1203	kaliski	kaliski (Kalisch)	kaliska	Kr
	Sulmierzyce	Sulmirzyce	1696	kaliski	odolanowski (Adelnau)	kaliska	Kr
	Tuliszków	Tuliszkowo	530	kaliski	koniński (Konin)	kaliska	Sz
	Turek	Turek	542	kaliski	warcki (Warta)	kaliska	Kr
	Uniejów	Uniejow	801	kaliski	warcki (Warta)	kaliska	Kr
	Władysławów	Wladislawowo	729	kaliski	koniński (Konin)	kaliska	Sz
	Zagórów	Zagorowo	800	kaliski	koniński (Konin)	kaliska	Sz
	Błaszki	Blaszki	640	kaliski	warcki (Warta)	sieradzka	Sz
	Bolesławiec	Boleslawiec	773	kaliski	ostrzeszowski (Ostrzeszow)	sieradzka	Kr
	Baranów	Baranow	447	kaliski	ostrzeszowski (Ostrzeszow)	sieradzka	Sz
	Burzenin	Burzemin	343	kaliski	sieradzki (Sieradz)	sieradzka	Sz
	Działoszyn	Dzialoszyn	1484	kaliski	wieluński (Wielun)	sieradzka	Sz
	Grabów	Grabow	551	kaliski	ostrzeszowski (Ostrzeszow)	sieradzka	Sz
	Kępno	Kempen	3434	kaliski	ostrzeszowski (Ostrzeszow)	sieradzka	Sz
	Mikstat	Mixstadt	737	kaliski	ostrzeszowski (Ostrzeszow)	sieradzka	Sz
	Ostrzeszów	Ostrzeszow	1275	kaliski	ostrzeszowski (Ostrzeszow)	sieradzka	Kr
	Praszka	Praszke	981	kaliski	wieluński (Wielun)	sieradzka	Sz
	Szczerców	Szczerczow	798	kaliski	sieradzki (Sieradz)	sieradzka	Kr
	Sieradz	Sieradz	2113	kaliski	sieradzki (Sieradz)	sieradzka	Kr
	Warta	Warta	1271	kaliski	warcki (Warta)	sieradzka	Kr
	Widawa	Widawa	1079	kaliski	sieradzki (Sieradz)	sieradzka	Sz
	Wieluń	Wielun	1463	kaliski	wieluński (Wielun)	sieradzka	Kr
	Wieruszów	Wieruszow	1176	kaliski	ostrzeszowski (Ostrzeszow)	sieradzka	Sz
	Złoczew	Zloczewo	701	kaliski	sieradzki (Sieradz)	sieradzka	Sz
	Bełchatów	Belgatow	115	kaliski	piotrkowski (Peterkau)	piotrkowska	Sz
	Brzeźnica	Brzesznice	487	kaliski	radomszczański (Radomsk)	piotrkowska	Kr
	Częstochowa	Czenstochau	2409	kaliski	częstochowski (Czenstochau)	piotrkowska	Kr
	Grocholice	Grocholice	406	kaliski	piotrkowski (Peterkau)	piotrkowska	Kr
	Kamieńsk	Kaminsko	608	kaliski	radomszczański (Radomsk)	piotrkowska	Sz
	Kłobuck	Klobucko	947	kaliski	częstochowski (Czenstochau)	piotrkowska	Sz
	Koniecpol	Koniecpol	1513	kaliski	radomszczański (Radomsk)	piotrkowska	Sz
	Krzepice	Krzepice	1469	kaliski	częstochowski (Czenstochau)	piotrkowska	Kr
	Łask	Lask	3015	kaliski	szadkowski (Szadek)	piotrkowska	Sz
	Lutomiersk	Lutomiersk	510	kaliski	szadkowski (Szadek)	piotrkowska	Sz
	Mstów	Mstow	656	kaliski	częstochowski (Czenstochau)	piotrkowska	Kr
	Pabianice	Pabianice	694	kaliski	szadkowski (Szadek)	piotrkowska	Kr
	Pajęczno	Pajenzno	477	kaliski	radomszczański (Radomsk)	piotrkowska	Kr
	Piotrków Trybunalski	Peterkau	2340	kaliski	piotrkowski (Peterkau)	piotrkowska	Kr
	Pławno	Plawno	344	kaliski	radomszczański (Radomsk)	piotrkowska	Sz
	Przyrów	Przyrow	794	kaliski	częstochowski (Czenstochau)	piotrkowska	Kr
	Radomsko	Radomsk	936	kaliski	radomszczański (Radomsk)	piotrkowska	Kr
	Rozprza	Rosprza	493	kaliski	piotrkowski (Peterkau)	piotrkowska	Sz
	Rzgów	Rzgow	775	kaliski	piotrkowski (Peterkau)	piotrkowska	Kr
	Sulejów	Sulejow	416	kaliski	piotrkowski (Peterkau)	piotrkowska	Kr
	Szadek	Szadek	1005	kaliski	szadkowski (Szadek)	piotrkowska	Kr
	Tuszyn	Tuszyn	869	kaliski	piotrkowski (Peterkau)	piotrkowska	Kr
	Wolbórz	Wolborz	935	kaliski	piotrkowski (Peterkau)	piotrkowska	Kr
	Warszawa	Warschau	74 590	warszawski	warszawski (Warschau)	Warszawa	Kr
	Biała Rawska	Bialla	372	warszawski	rawski (Rawa)	warszawska
	Błonie	Blonie	1043	warszawski	błoński (Blonie)	warszawska	Kr
	Czersk	Czersk	401	warszawski	czerski (Czersk)	warszawska	Kr
	Góra Kalwaria	Gora	721	warszawski	czerski (Czersk)	warszawska	Sz
	Goszczyn	Goszyn	553	warszawski	czerski (Czersk)	warszawska	Kr
	Grodzisk Mazowiecki	Grodzisk	363	warszawski	błoński (Blonie)	warszawska	Sz
	Grójec	Grojec	786	warszawski	czerski (Czersk)	warszawska	Kr
	Iłów	Ilow	240	warszawski	gostyniński (Gostinin)	warszawska	Sz
	Mogielnica	Mogielnica	925	warszawski	czerski (Czersk)	warszawska	Sz
	Mszczonów	Mszczonnow	1406	warszawski	błoński (Blonie)	warszawska	Kr
	Nadarzyn	Nadarszyn	444	warszawski	błoński (Blonie)	warszawska	Sz
	Nowe Miasto nad Pilicą	Nowemiasto	1004	warszawski	rawski (Rawa)	warszawska
	Nowy Dwór Mazowiecki	Nowidwor	879	warszawski	warszawski (Warschau)	warszawska	Sz
	Piaseczno	Piaszeczno	563	warszawski	warszawski (Warschau)	warszawska	Kr
	Przybyszew	Przybiszew	677	warszawski	czerski (Czersk)	warszawska	Sz
	Sochaczew	Sochaczew	1706	warszawski	sochaczewski (Sochaczew)	warszawska	Kr
	Tarczyn	Tarczyn	421	warszawski	błoński (Blonie)	warszawska	Du
	Warka	Warka	679	warszawski	czerski (Czersk)	warszawska	Kr
	Będków	Bendkow	271	warszawski	brzeziński (Brzeszin)	łowicka
	Bielawy	Bielawy	481	warszawski	brzeziński (Brzeszin)	łowicka	Sz
	Bolimów	Bolimow	555	warszawski	sochaczewski (Sochaczew)	łowicka	Kr
	Brzeziny	Brzeszin	1499	warszawski	brzeziński (Brzeszin)	łowicka	Sz
	Głowno	Glowno	594	warszawski	brzeziński (Brzeszin)	łowicka
	Jeżów	Jezow	542	warszawski	brzeziński (Brzeszin)	łowicka	Sz
	Inowłódz	Inowlodz	411	warszawski	brzeziński (Brzeszin)	łowicka	Kr
	Łowicz	Lowicz	2888	warszawski	sochaczewski (Sochaczew)	łowicka	Du
	Rawa Mazowiecka	Rawa	1975	warszawski	rawski (Rawa)	łowicka	Kr
	Skierniewice	Skierniewice	1550	warszawski	rawski (Rawa)	łowicka	Sz
	Stryków	Strykow	1360	warszawski	brzeziński (Brzeszin)	łowicka	Sz
	Sobota	Sobotta	325	warszawski	brzeziński (Brzeszin)	łowicka	Sz
	Ujazd	Ujazd	564	warszawski	brzeziński (Brzeszin)	łowicka	Sz
	Wiskitki	Wyskitki	664	warszawski	sochaczewski (Sochaczew)	łowicka	Kr
	Dąbie	Dombie	741	warszawski	łęczycki (Lenczic)	łęczycka	Kr
	Dąbrowice	Dombrowice	1201	warszawski	orłowski (Orlow)	łęczycka	Kr
	Gąbin	Gombin	1274	warszawski	gostyniński (Gostinin)	łęczycka	Kr
	Gostynin	Gostinin	621	warszawski	gostyniński (Gostinin)	łęczycka	Kr
	Grzegorzew	Grzegorzewo	516	warszawski	łęczycki (Lenczic)	łęczycka	Du
	Grabów	Grabow	320	warszawski	łęczycki (Lenczic)	łęczycka
	Kłodawa	Klodawa	1211	warszawski	łęczycki (Lenczic)	łęczycka	Kr
	Kazimierz	Kazimirz	328	warszawski	zgierski (Zgierz)	łęczycka	Du
	Krośniewice	Krosniewice	413	warszawski	orłowski (Orlow)	łęczycka
	Kutno	Kuttno	2502	warszawski	orłowski (Orlow)	łęczycka	Sz
	Kiernozia	Kiernoze	337	warszawski	gostyniński (Gostinin)	łęczycka	Sz
	Łęczyca	Lenczic	2691	warszawski	łęczycki (Lenczic)	łęczycka	Kr
	Łódź	Ladzy	428	warszawski	zgierski (Zgierz)	łęczycka	Du
	Osmolin	Osmolin	335	warszawski	gostyniński (Gostinin)	łęczycka	Kr
	Parzęczew	Parczenczew	755	warszawski	zgierski (Zgierz)	łęczycka	Sz
	Piątek	Piontek	1154	warszawski	zgierski (Zgierz)	łęczycka	Du
	Zgierz	Zgierz	582	warszawski	zgierski (Zgierz)	łęczycka	Kr
	Żychlin	Zychlin	733	warszawski	orłowski (Orlow)	łęczycka	Sz

• II rozbiór Polski
• III rozbiór Polski
• prowincje pruskie
• Prusy Nowowschodnie
• Księstwo Warszawskie
• Wielkie Księstwo Poznańskie
• podział administracyjny Królestwa Polskiego
• podział administracyjny Księstwa Warszawskiego
• podział terytorialny Rzeczypospolitej Obojga Narodów
• moneta Prus południowych 1 szeląg
• moneta Prus Południowych ½ grosza
• moneta Prus Południowych 1 grosz
• moneta Prus Południowych 3 grosze

• Sebastian Haffner: Prusy bez legendy: Zarys dziejów. Warszawa: Oficyna Historii XIX i XX wieku, 1996. ISBN 83-905989-3-0. Brak numerów stron w książce
• Jan Wąsicki, Ziemie polskie pod zaborem pruskim. Prusy Południowe 1793–1806. Studium historycznoprawne, Zakład imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław 1957.
• Jerzy Kozłowski, Administracja Wielkopolski pod pruskim zaborem 1793–1918, Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Poznaniu, Wydawnictwo Terra, Poznań 2000.