PROFILPELAJAR.COM

Parciaki-Stacja
	osada
	; Stan na 2019
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	przasnyski
Gmina	Jednorożec
Sołectwo	Parciaki
Strefa numeracyjna	29
Kod pocztowy	06-323
Tablice rejestracyjne	WPZ
SIMC	0510830
	Położenie na mapie gminy Jednorożec Parciaki-Stacja
	Położenie na mapie Polski Parciaki-Stacja
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Parciaki-Stacja
	Położenie na mapie powiatu przasnyskiego Parciaki-Stacja
	53°10′23″N 21°08′18″E/53,173056 21,138333
	Multimedia w Wikimedia Commons

Parciaki-Stacja (kurp. Parćåky^[4]) – osada w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie przasnyskim, w gminie Jednorożec^[3]^[5].

Osada wchodzi w skład sołectwa Parciaki^[6].

Wiadomości ogólne

Nazwa

Nazwa odnosi się do położenia stacji linii kolejowej Szczytno–Ostrołęka blisko wsi Parciaki^[7].

Zmiany administracyjne

Od 1919 osada należała do powiatu przasnyskiego w województwie warszawskim. W 1933 w obrębie gmin wprowadzono podział na gromady. Stacja kolejowa i tartak należały wraz ze wsią Parciaki do gromady Parciaki. Z dniem 1 listopada 1939 do III Rzeszy wcielono północną część województwa warszawskiego, w tym powiat przasnyski i osadę Parciaki-Stacja jako część Rejencji Ciechanowskiej w prowincji Prusy Wschodnie. Gdy w 1944 przywrócono przedwojenną administrację, osada należała do powiatu przasnyskiego i województwa warszawskiego. W 1954 zlikwidowano gminy i zastąpiono je gromadami. Osada należała do gromady Parciaki. W 1973 przywrócono istnienie gminy Jednorożec, do której włączono Parciaki-Stację. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego. Od 1999 osada znajduje się w gminie Jednorożec w powiecie przasnyskim i województwie mazowieckim^[8].

Historia

Osada powstała po wybudowaniu linii kolejowej, co nastąpiło w 1915. Na trasie Ostrołęka–Chorzele Niemcy zbudowali najpierw kolejkę wąskotorową, a następnie normalnotorową. Jedną ze stacji wyznaczono w Parciakach^[9]^[10], ale w oddaleniu od wsi Parciaki^[7]. W 1917 powstał drewniany dworzec kolejowy, potem rozbudowany o część murowaną (dokonali tego po 1921 Polacy albo w 1940 Niemcy). W 1929 wystawiono wieżę ciśnień^[11]. Obok niej wybudowano drewniany budynek kotłowni, zastąpiony później murowanym^[7]. W 1951 wieża ciśnień została zniszczona w wyniku pożaru. W 1990 zakończono jej remont^[11]. Zmieniono wówczas kształt dachu^[7]. Obok wieży w 1920 wystawiono pompownię-warsztat^[12], studnię kopaną i studnię głębinową^[7].

W spisie powszechnym z 1921 notowano tu 8 domów i 38 osób, w tym 20 mężczyzn i 18 kobiet^[13]. Osadę włączono do parafii Parciaki^[14].

Obok stacji kolejowej zlokalizowano tartak. Do dziś zachował się drewniany budynek jego biura, w którym do 1938 mieściła się kancelaria Nadleśnictwa Parciaki^[7].

W 1935 powstało Stowarzyszenie „Rodzina Leśnika” skupiające pracowników Nadleśnictwa Parciaki, Nadleśnictwa Przejmy i tartaku w Parciakach^[15].

W czasie II wojny światowej okoliczni mieszkańcy zostali zmuszeni na zasadzie szarwarku do wytyczenia drogi z Budzisk do stacji kolejowej w Parciakach, a następnie do Parciak^[7].

W 1945 pracownicy tartaku założyli komórkę Polskiej Partii Robotniczej^[16].

W 1947 na terenie tartaku istniała szkoła pierwszego stopnia^[8]. Na przełomie lat 50 i 60. XX w. przy stacji powstało osiedle mieszkaniowe dla pracowników Zakładu Przemysłu Drzewnego^[7].

Linia kolejowa funkcjonowała do 2001. W 2010 zdecydowano rozebrać infrastrukturę kolejową. Była bowiem zniszczona i zdewastowana^[7].

Współcześnie

Na dzień 25 listopada 2011 w osadzie mieszkało 88 osób: 43 kobiety i 290 mężczyzn^[8]. Na dzień 31 grudnia 2014 wieś zamieszkiwało 13 osób w wieku przedprodukcyjnym, 64 w wieku produkcyjnym i 9 w wieku poprodukcyjnym, łącznie 86 osób^[17].

Osada wchodzi w skład sołectwa Parciaki^[18]^[19].

Zespół kolejowy wpisany został do gminnej ewidencji zabytków^[20], jest też opisany w dokumentacji wojewódzkiej^[21]^[22]. W granicach administracyjnych osady znajduje się krzyż przydrożny i międzywojenna figura Matki Bożej usytuowana na wzgórzu za torami kolejowymi^[23]^[24].

W 2019 PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. zdecydowały się zmodernizować linię kolejową nr 35. Inwestycja obejmuje przebudowę stacji Parciaki^[7]. Uruchomienie linii planowane jest na 2023^[25].

Lasy okalające osadę należą do Nadleśnictwa Parciaki i są częścią Obszaru Natura 2000 Dolina Omulwi i Płodownicy^[26].