Nagroda sułtana Kabusa za działania na rzecz ochrony środowiska[1][2] – nagroda przyznawana co dwa lata przez Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) w celu uhonorowania osób bądź instytucji działających na rzecz ochrony środowiska[3]. Nagrodę ufundował w 1989 roku sułtan Omanu Kabus ibn Sa’id[4], była pierwszą w historii tego typu nagrodą przyznawaną z inicjatywy środowisk arabskich[4][5]. Po raz pierwszy przyznano ją w 1991 roku[3].
Wybór laureatów
Kandydatury do zdobycia nagrody zgłaszać mogą wyłącznie państwa członkowskie UNESCO, organizacje międzynarodowe oraz organizacje pozarządowe, którym przyznano status konsultanta UNESCO[6]. Inne instytucje oraz pojedyncze osoby mogą zgłaszać swoich kandydatów do narodowych komitetów ds. UNESCO, które mogą uczynić z nich oficjalnego kandydata danego państwa członkowskiego. Każde państwo bądź uprawniona do tego instytucja może wystawić maksymalnie jedną kandydaturę[7][6]. Zgłoszenie każdej kandydatury powinno zostać opatrzone specjalnym wnioskiem napisanym w języku francuskim bądź angielskim[7].
Laureaci nagrody są wybierani przez dyrektora generalnego UNESCO na podstawie rekomendacji pięcioosobowego jury[8]. Członkowie jury są powoływani przez dyrektora generalnego na okres od dwóch do sześciu lat i muszą reprezentować różne regiony geograficzne, jak również spełniać wymóg niezależności[8]. Ich praca nie podlega wynagrodzeniu. Jury zbiera się co dwa lata, zaś na jego czele stoi przewodniczący. Wszelkie decyzje jury podejmuje na zasadzie konsensusu. Obrady prowadzone są w językach francuskim i angielskim[8].
Nagrody wręczane są przez dyrektora generalnego UNESCO co dwa lata podczas oficjalnej ceremonii organizowanej w ramach Międzynarodowego Forum Naukowego[8]. Nagroda może zostać przyznana maksymalnie trzem osobom bądź instytucjom. W przypadku gdy laureatów jest dwóch lub trzech nagroda jest dzielona równomiernie pomiędzy wszystkich laureatów[8].
Finansowanie
Laureaci nagrody otrzymują – poza dyplomem i medalem[9] – 70 tysięcy dolarów amerykańskich na rozwój swojej działalności[3]. Suma ta, jak również koszty związane z wyborem laureatów i organizacją ceremonii wręczenia nagród, są finansowane ze środków przekazanych przez sułtana Kabusa ibn Sa’ida (w wysokości 250 tysięcy USD) oraz państwo Oman (w wysokości 710 tysięcy USD)[8]. W skład budżetu wchodzą też dobrowolne darowizny państw, instytucji i osób indywidualnych oraz dotacje przekazywane z budżetu UNESCO[8].
Laureaci
Począwszy od 1991 roku odbyło się jak dotąd 13 ceremonii wręczenia nagród, podczas których uhonorowano 20 laureatów[10].
Edycja |
Rok |
Laureat |
Państwo |
Dokonania
|
1. |
1991 |
Instituto de Ecología A.C. |
Meksyk |
wkład w badania naukowe na polu ekologii, konserwacji i zrównoważonego korzystania z surowców naturalnych
|
2. |
1993 |
Jan Jeník |
Czechy |
aktywny udział w programie Człowiek i Biosfera, popularyzacja postaw ekologicznych i ochrony środowiska
|
3. |
1995 |
Park Narodowy Jeziora Malawi |
Malawi |
wdrażanie szeroko rozwiniętego programu rozwoju regionalnego we współpracy z lokalnymi społecznościami, ochrona różnorodności biologicznej w obrębie jeziora Malawi
|
4. |
1997 |
Wydział Nauk o Środowisku przy Uniwersytecie Aleksandryjskim |
Egipt |
prace badawcze na obszarze Rezerwatu Biosfery Omayed
|
Departament Lasów Sri Lanki |
Sri Lanka |
aktywność w ochronie obszarów leśnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju lasów, umiejętne zarządzanie plantacjami
|
5. |
1999 |
Fundacja Charlesa Darwina |
Ekwador |
prowadzenie badań z zakresu ochrony środowiska na Wyspach Galapagos, walka z czynnikami zagrażającymi środowisku naturalnemu Wysp Galapagos
|
6. |
2001 |
Czadyjskie Stowarzyszenie Wolontariuszy dla Ochrony Środowiska |
Czad |
popularyzacja ochrony środowiska wśród lokalnej społeczności, mobilizacja dużych grup społeczeństwa w celu ochrony środowiska
|
7. |
2003 |
Centrum Ekologii przy Wenezuelskim Instytucie Badań Naukowych |
Wenezuela |
prowadzenie badań naukowych na polu ochrony środowiska na obszarach tropikalnych, promocja ochrony środowiska
|
Peter Johan Schei |
Norwegia |
szeroki udział w programach mających na celu utrzymanie różnorodności biologicznej i zrównoważone korzystanie z surowców naturalnych, odgrywanie roli mediatora w dialogu pomiędzy państwami rozwiniętymi i rozwijającymi się
|
8. |
2005 |
Zarząd Morskiego Parku Wielkiej Rafy Koralowej |
Australia |
ochrona środowisko na obszarze Wielkiej Rafy Koralowej
|
Ernesto Enkerlin |
Meksyk |
praca badawcza na polu ekologii i ochrony środowiska
|
9. |
2007 |
Instytut Utrzymania Różnorodności Biologicznej |
Etiopia |
badania na polu utrzymania różnorodności biologicznej
|
Julius Oszlányi |
Słowacja |
praca badawcza na polu ochrony obszarów leśnych[11]
|
10. |
2009 |
Autonomiczny Zarząd Parków Narodowych |
Hiszpania |
prowadzenie działań na rzecz ochrony bioróżnorodności na obszarze Hiszpanii, wspieranie rozwoju obszarów chronionych w Ameryce Środkowej, Ameryce Południowej, Afryce Północnej oraz Azji Południowo-Wschodniej
|
11. |
2011 |
Nigeryjski Instytut Badań Obszarów Leśnych |
Nigeria |
prowadzenie pionierskich prac nad ochroną obszarów leśnych w Nigerii
|
12. |
2013 |
Państwowe Gospodarstwo Leśne „Lasy Państwowe” |
Polska |
zapewnianie zrównoważonego rozwoju obszarów leśnych w Polsce, promocja ochrony środowiska wśród polskiego społeczeństwa
|
Organizacja Endangered Wildlife Trust |
Południowa Afryka |
wdrażanie innowacyjnych programów ochrony środowiska przy współpracy z lokalną społecznością
|
13. |
2015 |
Fabio A. Kalesnik |
Argentyna |
prace na rzecz ochrony środowiska w ramach funkcjonowania Uniwersytetu Buenos Aires
|
Horacio Sirolli
|
Luciano Iribarren
|
Przypisy