III Litewsko-Białoruski batalion etapowy – oddział wojsk wartowniczych i etapowych w okresie II Rzeczypospolitej pełniący między innymi służbę ochronną na granicy polsko-sowieckiej.
Formowanie batalionu rozpoczęto w 1919. Do batalionu wcielono żołnierzy starszych wiekiem i o słabszej kondycji fizycznej. Oficerowie i podoficerowie nie mieli większego doświadczenia bojowego. Batalion nie posiadał broni ciężkiej, a broń indywidualną żołnierzy stanowiły stare karabiny różnych wzorów z niewielką ilością amunicji[1].
Wiosną 1920 batalion podlegał Dowództwu Okręgu Etapowego „Mińsk”[2]. We wrześniu batalion wchodził w skład IVb Brygady Etapowej. Dowództwo baonu stacjonowało w Brześciu Litewskim przy Dowództwie Powiatu Etapowego Brześć, 1. kompania w Małorycie 2. kompania w miejscowości Kostylów, a 3. kompania w Wysokiem Litewskim. Stan baonu wynosił wówczas 5 oficerów i 211 szeregowców[3] . W październiku 1920 zreorganizowano brygady etapowe 4 Armii. Batalion wszedł w podporządkowanie dowódcy IVc Brygady Etapowej[4].
19 października 1920 Minister Spraw Wojskowych przydzielił batalion, pod względem ewidencyjnym i uzupełnień, do Baonu Zapasowego Wojsk Wartowniczych i Etapowych Nr IV w Łodzi oraz nakazał szefowi Departamentu I MSWojsk. sformowanie 4. kompanii przy Baonie Zapasowym Wojsk Wartowniczych i Etapowych Nr IV, której zadaniem było prowadzenie ewidencji i uzupełnianie baonów etapowych litewsko-białoruskich. Równocześnie zapowiedziano przeformowanie tej kompanii, „w swoim czasie”, w kadrę baonu zapasowego lub jej rozwinięcie w baon zapasowy wojsk wartowniczych i etapowych dla Ekspozytury Dowództwa Okręgu Generalnego Warszawa w Białymstoku[5].
W lutym 1921 bataliony etapowe przejęły ochronę granicy polsko-rosyjskiej[6]. Początkowo pełniły ją na linii kordonowej, a w maju zostały przesunięte bezpośrednio na linię graniczną z zadaniem zamknięcia wszystkich dróg, przejść i mostów[7]. III Litewsko-białoruski batalion etapowy wcielony został do I Litewsko-białoruskiego batalionu etapowego[8].
Obsada personalna
Obsada personalna baonu we wrześniu 1920[3] :
- dowódca baonu – kpt. Józef Popkowski[a][11]
- adiutant – ppor. Witold Horbaczewski[b]
- dowódca 1 kompanii – por. Neuman
- dowódca 2 kompanii – ppor. Balaszkiewicz
- dowódca 3 kompanii – ppor. Władysław Józef Rola-Wawrzecki[c]
Uwagi
- ↑ Józef Popkowski urodził się 29 czerwca 1884. W czerwcu 1921 pełnił służbę w Powiatowej Komendzie Uzupełnień 23 Pułku Piechoty, a jego oddziałem macierzystym był 23 pp. Został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów rezerwy piechoty. W 1923 oficerem rezerwy 23 pp. W latach 1920–1924 był mężem Leopoldyny Staweckiej[9][10]
- ↑ Witold Horbaczewski urodził się 8 kwietnia (26 marca) 1892. W czerwcu 1921 pełnił służbę w I Kieleckim Baonie Etapowym, a jego oddziałem macierzystym był 2 pp Leg. W 1922 był już w rezerwie z przydziałem do 2 pp Leg. W 1934 pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Wilno Miasto. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr III. Był wówczas w grupie oficerów rezerwy „po ukończeniu 40 życia”[12][13][14]
- ↑ Władysław Józef Rola-Wawrzecki urodził się 4 maja 1900. W czerwcu 1921 pełnił służbę w I Litewsko-Białoruskim Baonie Etapowym, a jego oddziałem macierzystym był Miński Pułk Strzelców. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu podporucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 562. lokatą w korpusie oficerów piechoty. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 czerwca 1921. Od 1928 pełnił służbę w Wojskowym Instytucie Geograficznym, w 1939 na stanowisku topografa. W międzyczasie został przeniesiony do korpusu oficerów geografów i awansowany na kapitana. Zmarł 9 lipca 1948 w Wielkiej Brytanii. Był odznaczony Krzyżem Walecznych dwukrotnie[15][16]
Przypisy
- ↑ Odziemkowski 2013 ↓, s. 28.
- ↑ Odziemkowski 2013 ↓, s. 30.
- ↑ a b L. 3300/IV.Adj. ↓.
- ↑ Rozkaz organizacyjny DOE 4 A ↓, s. 2.
- ↑ L. 21368/Mob. 1920 ↓, s. 14, w piśmie nie został wymieniony IV Litewsko-Białoruski Baon Etapowy.
- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 22.
- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 23.
- ↑ Spis byłych oddziałów WP 1935 ↓, s. 73.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 91, 827.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 192, 482.
- ↑ Sprawy organizacyjne ↓, s. 10.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 27, 654.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 130, 571.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 37, 878.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 223, 936.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 373, 454.
Bibliografia
- Obsada personalna i dyslokacja oddziałów DOE. Załącznik nr 4 do rozkazu materialnego nr 9 Dowództwa 4 Armii. Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce
- L. 21368/Mob. Przydział ewidencyjny baonów etapow. grodzieńskich. [w:] Sygn. 701/2/11 [on-line]. Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, 1920-10-19. [dostęp 2018-06-18].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
- Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
- Janusz Odziemkowski. Użycie batalionów etapowych i wartowniczych wojsk polskich w walkach w Galicji, na Wołyniu i Lubelszczyźnie, 11 lipca-1 września 1920. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (249), 2013. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1440-6281.
- Wiktor Brummer, Wacław Zawadzki. Spis byłych oddziałów Wojska Polskiego. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2 (183), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
- Rozkaz organizacyjny Dowództwa Okręgu Etapowego 4 Armii 1920 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin (sygn.28/14.)
- Dowództwo 4 Armii. Zarządzenia i wytyczne dotyczące spraw organizacyjnych 1920-1921 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin
