Ernest Hemingway

Ernest Hemingway (1939)
Data i miejsce urodzenia	21 lipca 1899 Oak Park
Data i miejsce śmierci	2 lipca 1961 Ketchum
Język	angielski
Dziedzina sztuki	powieść z kluczem, reportaż, opowiadanie
Ważne dzieła
Słońce też wschodzi Śniegi Kilimandżaro Pożegnanie z bronią Komu bije dzwon Stary człowiek i morze
Odznaczenia
Nagrody
Nagroda Nobla w dziedzinie literatury Nagroda Pulitzera
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Ernest Miller Hemingway (ur. 21 lipca 1899 w Oak Park w Illinois, zm. 2 lipca 1961 w Ketchum w Idaho) – amerykański pisarz i dziennikarz. Został laureatem Nagrody Pulitzera za opowiadanie Stary człowiek i morze w 1953 roku oraz Nagrody Nobla w dziedzinie literatury rok później. Jest autorem takich powieści jak Słońce też wschodzi, Pożegnanie z bronią, Komu bije dzwon oraz opowiadań Śniegi Kilimandżaro i Stary człowiek i morze.

Hemingway dorastał w Oak Park. Po skończeniu liceum pracował przez kilka miesięcy dla gazety „The Kansas City Star”. W 1918 roku w trakcie I wojny światowej został ciężko ranny i po odzyskaniu sił powrócił do domu. Jego doświadczenia wojenne stanowiły podstawę do napisania powieści Pożegnanie z bronią. Miał cztery żony i troje dzieci. W 1921 roku poślubił Hadley Richardson, po czym razem zamieszkali w Paryżu. Tam przebywał wśród innych pisarzy ze „straconego pokolenia”. Bazując na wcześniejszych przeżyciach ze święta Sanfermines w 1926 roku wydał powieść Słońce też wschodzi, która przyniosła mu światową sławę. W 1927 roku rozwiódł się z Hadley i ożenił się z Pauliną Pfeiffer.

W 1940 roku, po 13 latach małżeństwa, Hemingway i Paulina rozwiedli się. W tym samym roku autor poślubił Marthę Gellhorn i opublikował powieść Komu bije dzwon. Hemingway rozstał się z Marthą, kiedy poznał w Londynie Mary Welsh. Podczas II wojny światowej brał udział między innymi w wyzwoleniu Paryża i ofensywie w Ardenach.

Często jest przedstawiany jako klasyczny przedstawiciel literatury amerykańskiej. Styl pisania Hemingwaya stał się znany jako „iceberg theory”.

W 1954 roku podczas pobytu na safari dwukrotnie przeżył wypadki lotnicze. Popełnił samobójstwo w swoim domu w Ketchum w 1961 roku.

Ernest Miller Hemingway urodził się 21 lipca 1899 roku na przedmieściach Chicago w Oak Park w stanie Illinois^[1]. Jego ojciec Clarence Edmonds Hemingway był z zawodu lekarzem, a matka Grace Hall-Hemingway muzykiem^[2]. Później Hemingway przyznał, że nie lubił swojego imienia, ponieważ przypominało mu o postaci ze sztuki Bądźmy poważni na serio autorstwa Oscara Wilde’a^[3]. Rodzina przeniosła się później do większego domu, w którym Grace miała własne studio, a Clarence biuro. Matka Hemingwaya często grała na koncertach w okolicy. Jej upór, żeby syn nauczył się grać na wiolonczeli stał się źródłem konfliktu między nimi, ale Hemingway później przyznał, że lekcje muzyki były przydatne w jego twórczości, co widać np. w „kontrapunktowej strukturze” powieści Komu bije dzwon^[4]. Już jako dorosły, Hemingway twierdził, że nienawidził swojej matki, jednak biograf Michael S. Reynolds uważa, że odzwierciedlał jej entuzjazm i energiczność^[5]. Rodzina posiadała dom letniskowy „Windermere”, gdzie jako czterolatek nauczył się od swojego ojca polowania, łowienia i obozowania w lasach i nad jeziorami północnego Michigan. Częste przebywanie na łonie natury zaszczepiło w nim pasję do spędzania czasu na świeżym powietrzu i życia w odległych lub odizolowanych miejscach^[6].

W latach 1913–1917 Hemingway uczęszczał do szkoły średniej Oak Park and River Forest High School. Miał dobre stopnie z języka angielskiego^[7] i występował w orkiestrze szkolnej przez dwa lata ze swoją siostrą Marcelline^[5]. Na pierwszym roku chodził na zajęcia dziennikarskie, prowadzone przez Fannie Biggs, które zostały zorganizowane w taki sposób jakby w klasie była prowadzona redakcja gazety. Najlepsi pisarze w klasie mogli przedkładać swoje artykuły do gazetki szkolnej „The Trapeze”. Prace Hemingwaya i Marcelline kilkukrotnie pojawiły się w gazetce. Pierwszy utwór Hemingwaya opublikowany w styczniu 1916 roku, traktował o występach lokalnej Chicagowskiej Orkiestry Symfonicznej^[8]. Hemingway w dalszym ciągu edytował „The Trapeze” i „Tabula” (inna gazeta szkolna), gdzie naśladował styl pisania reporterów sportowych i używał pseudonimu „Ring Lardner Jr.” na cześć redaktora Ringa Lardnera z gazety „Chicago Tribune”. Po ukończeniu liceum rozpoczął pracę w gazecie „The Kansas City Star(inne języki)”^[9]. Spędził tam sześć miesięcy, a porady redakcyjne gazety (używaj krótkich zdań, stosuj krótkie pierwsze akapity, używaj energicznych słów, bądź pozytywny, a nie negatywny) zostały podstawą jego twórczości na całe życie^[10].

Na początku 1918 roku Hemingway stawił się na rekrutację Czerwonego Krzyża i został wpisany na listę kierowców ambulansów we Włoszech^[11]. W maju przyleciał do Paryża, który był bombardowany przez niemiecką artylerię^[12]. Przed końcem czerwca trafił na włoski front, gdzie prawdopodobnie poznał pisarza Johna Dos Passosa^[13]. Pierwszego dnia pobytu w Mediolanie został wysłany do zniszczonej fabryki, w której razem z innymi sanitariuszami szukał ciał kobiet. To zdarzenie zostało przez niego później opisane w książce Śmierć po południu. Kilka dni później został przeniesiony do miasta Fossalta di Piave^[14].

8 lipca podczas ostrzału moździerzowego został ciężko ranny^[14]. Pomimo odniesionych ran Hemingway ciągle pomagał włoskim żołnierzom, za co odznaczono go włoskim srebrnym Medalem za Męstwo Wojskowe^[15]. Doznał poważnych ran od odłamków w obu nogach, po czym przeszedł natychmiastową operację i spędził pięć dni w szpitalu polowym, zanim został przeniesiony na rekonwalescencję do szpitala Czerwonego Krzyża w Mediolanie^[16]. Podczas sześciomiesięcznego pobytu w szpitalu, dzielił swój pokój z późniejszym ambasadorem i pisarzem Henrym Serrano Villardem^[17]. Przebywając w szpitalu zakochał się w starszej od niego o siedem lat pielęgniarce Agnes von Kurowsky. Gdy Hemingway wyzdrowiał i powrócił do Stanów w styczniu 1919 roku, razem z Agnes postanowili jak najszybciej wziąć ślub. Jednakże w marcu Agnes oświadczyła listownie, że jest zaręczona z włoskim oficerem. Według biografa Jeffreya Meyersa Hemingway był zrozpaczony po odmowie Agnes i w każdym kolejnym związku to on pierwszy odchodził od żony, zanim zostałby ponownie porzucony^[18]. Wydarzenia, których był świadkiem we Włoszech stały się podstawą do napisania powieści Pożegnanie z bronią.

Hemingway wrócił do domu na początku 1919 roku^[19]. We wrześniu wyjechał z kolegami z liceum na wycieczkę kempingową na Górny Półwysep w Michigan. Wyjazd stał się inspiracją do napisania opowiadania Rzeka dwóch serc, w którym to główny bohater Nick Adams wyjeżdża na prowincję, żeby odpocząć od wojny, w której brał udział^[20]. Przyjaciel rodziny zaproponował mu pracę w Toronto i nie mając innego zajęcia, zaakceptował ją. Później w tym samym roku zaczął tam pracować jako wolny strzelec, redaktor i korespondent zagraniczny dla „Toronto Star Weekly”. Wrócił do Michigan w czerwcu^[19], a następnie przeniósł się do Chicago we wrześniu 1920, gdzie zamieszkał z przyjaciółmi, a jednocześnie pisał artykuły dla „Toronto Star”. W Chicago pracował jako redaktor miesięcznika „Cooperative Commonwealth”, gdzie poznał powieściopisarza Sherwooda Andersona^[21]. Hadley Richardson przybyła do Chicago, aby odwiedzić siostrę współlokatora Hemingwaya. Po kilku miesiącach znajomości zdecydowali się pobrać i wyjechać do Europy. Początkowo myśleli o Rzymie, jednak Anderson zasugerował im Paryż^[22]. Hemingway i Hadley wzięli ślub 3 września 1921, a dwa miesiące później wyjechali do Paryża po tym, jak Hemingway dostał tam pracę jako reporter „Toronto Star”^[23].

W Paryżu Hemingway poznał takich autorów jak Gertrude Stein, James Joyce oraz Ezra Pound, którzy pomagali młodym pisarzom rozwijać karierę. Razem z Hadley zamieszkali w małym mieszkaniu w Dzielnicy Łacińskiej^[22]. Stein, będąc jedną z ważniejszych autorek modernizmu w Paryżu^[24], stała się mentorką Hemingwaya. Wprowadziła go do świata artystów i pisarzy emigracyjnych dzielnicy Montparnasse, których określała „straconym pokoleniem”. Termin ten Hemingway spopularyzował wraz z publikacją Słońce też wschodzi^[25]. Hemingway jako znajomy Stein poznał wpływowych malarzy, takich jak Pablo Picasso, Joan Miró i Juan Gris^[26]. Po pewnym czasie wycofał się spod jej wpływu i ich relacje zamieniły się w spór o podłożu literackim trwający przez dziesiątki lat^[27]. Amerykański poeta Ezra Pound poznał Hemingwaya przez przypadek w sklepie z książkami Shakespeare and Company w 1922 roku. Pomiędzy pisarzami zawiązała się silna przyjaźń^[26], w 1923 wyjechali razem do Włoch, a rok później mieszkali na tej samej ulicy^[28].

Podczas pierwszych 20 miesięcy w Paryżu Hemingway napisał 88 artykułów dla gazety „Toronto Star”^[29]. Jego reportaże obejmowały wojnę grecko-turecką, w tym wielki pożar Smyrny, którego był naocznym świadkiem^[16]. W tym samym czasie Hadley podróżująca do Genewy zgubiła na stacji Gare de Lyon walizkę ze szkicami Hemingwaya^[30]. We wrześniu 1923 para wróciła do Toronto, gdzie 10 października na świat przyszedł ich pierwszy syn Jack Hemingway. W tym samym czasie wydano pierwszy zbiór opowiadań Hemingwaya Three Stories and Ten Poems. Kilka miesięcy później wydano drugi zbiór in our time (małymi literami), który zawierał 6 winiet i 12 opowiadań napisanych poprzedniego lata w Hiszpanii. Pobyt w Toronto nudził Hemingwaya, ciągle tęsknił za Paryżem i chciał wrócić do życia pisarza, zamiast znowu być dziennikarzem^[31].

Hemingway z Hadley i ich synem (nazywanym przez nich Bumbym) wrócili do Paryża w styczniu 1924 roku^[31]. W tym okresie Hemingway i Ford Madox Ford razem redagowali miesięcznik literacki „The Transatlantic Review”, w którym pojawiały się prace takich poetów jak Ezra Pound, John Dos Passos, a także wczesne prace Hemingwaya np. Obóz indiański^[32]. W 1925 roku w Stanach wydano zbiór opowiadań In Our Time (dużymi literami), w którym krytycy docenili jego świeży styl^[33]. W tym samym roku jeszcze przed publikacją książki Hemingway poznał innego amerykańskiego pisarza F. Scotta Fitzgeralda. Kiedy Fitzgerald wydał w kwietniu powieść Wielki Gatsby, Hemingway przeczytał ją, wyraził się o niej pozytywnie i postanowił, że jego kolejna praca będzie powieścią^[34].

Hemingway wraz z żoną po raz pierwszy odwiedzili festiwal San Fermin w Pampelunie w Hiszpanii w 1923 roku. Wtedy też Hemingwaya zafascynowały walki byków^[35]. Para wróciła do Pampeluny kolejno w 1924 i 1925 roku; za trzecim razem przyjechali z grupą amerykańskich i brytyjskich ekspatriantów. Wśród nich byli: Bill Smith, Donald Ogden Stewart, Harold Loeb, niedawno rozwiedziona Lady Duff Twysden i jej narzeczony Pat Guthrie^[36]. Kilka dni po zakończeniu fiesty, Hemingway rozpoczął prace nad szkicem w dniu swoich urodzin (21 lipca). Po ośmiu tygodniach przekształci się w jego pierwszą powieść Słońce też wschodzi^[37]. Kilka miesięcy później w grudniu 1925 Hemingway i Hadley przenieśli się do Schruns w Austrii. aby spędzić tam zimę. Będąc na miejscu, pisarz pracował nad poprawkami swojego rękopisu. Paulina Pfeiffer dołączyła do nich w styczniu i wbrew opinii Hadley, poprosiła Hemingwaya, aby podpisał umowę z wydawnictwem Scribner’s. Pisarz wyjechał do Nowego Jorku na szybkie spotkanie z wydawcami, a po powrocie zatrzymał się w Paryżu, gdzie zaczął romansować z Pauliną. Następnie wrócił do Schruns, gdzie zakończył korekty w marcu^[38]. Rękopis przybył w kwietniu do Nowego Jorku; ostatnie poprawki naniósł w Paryżu w sierpniu 1926, a Scribner’s opublikowało powieść w październiku^[37][39].

Relacje pomiędzy Hemingwayem i Hadley pogorszyły się w trakcie, gdy on pracował nad książką Słońce też wschodzi^[39]. Na wiosnę 1926 roku Hadley dowiedziała się o jego romansie z Pauliną Pfeiffer, która tego lipca przybyła z nimi do Pampeluny^[40][41]. W dniu ich powrotu do Paryża Hadley poprosiła o separację; w listopadzie oficjalnie wniosła o rozwód. Podzielili swój dobytek, a dodatkowo Hadley przyjęła ofertę Hemingwaya otrzymania zysków pochodzących ze Słońce też wschodzi^[42]. Para rozwiodła się w styczniu 1927, a Hemingway ożenił się z Pfeiffer w maju tego samego roku^[43].

Pfeiffer, która pochodziła z bogatej katolickiej rodziny z Arkansas, przeniosła się do Paryża, aby pracować dla magazynu „Vogue”. Przed zawarciem małżeństwa, Hemingway przeszedł na katolicyzm^[44]. Sądzi się, że Hemingway przez całe życie okazywał religijną obojętność, pomimo zainteresowania tematami biblijnymi w wielu swoich dziełach^[45]. Inne źródła podają natomiast, że Hemingway uczęszczał na mszę (choć nieregularnie) przez resztę swojego życia, odbywał pielgrzymki, spowiadał się, oraz wychował swoich trzech synów jako katolików^[46]. Religijność Hemingwaya pozostaje więc kwestią sporną. Wspólnie z Pfeiffer spędził miesiąc miodowy w Le Grau-du-Roi, gdzie zachorował na wąglika. W tym samym okresie pracował nad kolejnym zbiorem opowiadań^[47], który został opublikowany w październiku 1927 roku pod tytułem Mężczyźni bez kobiet^[48]. Pod koniec roku Paulina, która była w ciąży, chciała wrócić do Ameryki. Znajomy pisarz John Dos Passos polecił im miasto Key West i para opuściła Paryż w marcu 1928 roku. Wiosną tego samego roku, jeszcze przed powrotem do Stanów, Hemingway doznał poważnych obrażeń w ich paryskiej łazience, kiedy pociągnął za świetlik myśląc, że ciągnie za łańcuch toaletowy. Ten wypadek pozostawił u niego bliznę na czole, która była widoczna przez resztę jego życia. Kiedy Hemingway był pytany o blizny – unikał odpowiedzi^[49]. Po wyjeździe z Paryża Hemingway już nigdy nie mieszkał w wielkim mieście^[50].

Późną wiosną Hemingway i Paulina udali się do Kansas City, gdzie ich syn Patrick urodził się 28 czerwca 1928 roku. Paulina miała trudny poród, co zostało później opisane w powieści Pożegnanie z bronią^[51]. Zimą, kiedy był z Bumbym w Nowym Jorku i miał wsiąść do pociągu na Florydę, dostał telegram mówiący o samobójstwie jego ojca^[52]. Hemingway był załamany, chwilę po tym telegramie otrzymał list od ojca napisany jeszcze przed jego śmiercią, w którym ojciec napisał, żeby syn nie martwił się o pieniądze. Hemingway uświadomił sobie, jak musiała czuć się Hadley po samobójstwie jej własnego ojca w 1903 roku i całą sprawę skomentował słowami „pewnie czeka mnie to samo”^[53].

Po powrocie do Key West w grudniu Hemingway pracował nad szkicem Pożegnania z bronią aż do wyjazdu do Francji w styczniu. Skończył nad nim prace w sierpniu, ale ciągle opóźniał korektę. Powieść została wydana w Nowym Jorku 27 września^[54]. W Hiszpanii latem 1929 roku Hemingway pracował nad kolejną książką Śmierć po południu. Jego celem było napisać obszerny traktat o walkach byków, wyjaśniając takie pojęcia jak toreador czy korrida, dołączając glosariusz i załączniki, ponieważ wierzył, że walki byków są bardzo interesującym przeżyciem i dosłownie opisem życia i śmierci^[55].

We wczesnych latach 30. Hemingway spędzał zimy w Key West i lata w Wyoming, gdzie polował na jelenie, łosie i niedźwiedzie grizzly^[56]. Dołączył do niego John Dos Passos. W listopadzie 1930, po doprowadzeniu Dos Passosa do stacji kolejowej w Billings, Hemingway złamał rękę w wypadku samochodowym. Chirurg opatrzył poprzeczne złamanie spiralne i związał kość za pomocą ścięgna kangura^[57]. Hemingway był hospitalizowany przez siedem tygodni, podczas których opiekowała się nim Paulina; przez kolejny rok odczuwał ból w ręce^[58].

Jego trzeci syn Gregory Hancock Hemingway urodził się 12 listopada 1931 w Kansas^[59]. Wujek Pauliny kupił im dom w Key West razem z powozownią, której drugie piętro zaadaptowano na pracownię Hemingwaya^[60]. W 1933 Hemingway wraz z żoną udali się na safari we wschodniej Afryce. Najpierw odwiedzili Mombasę, Nairobi i Machakos w Kenii. Następnie udali się na safari w okolice jeziora Manyara oraz na zachód i południowy wschód od obecnego parku narodowego Tarangire. Ich przewodnikiem był Philip Hope Percival, który polował także z Theodore’em Rooseveltem w 1909 roku. W trakcie polowań Hemingway zachorował, przez co musiał być transportowany samolotem do Nairobi. To wydarzenie opisał później w opowiadaniu Śniegi Kilimandżaro. 10-tygodniowa podróż stała się źródłem dla książki Zielone wzgórza Afryki i opowiadań Śniegi Kilimandżaro i Krótkie szczęśliwe życie Franciszka Macombera^[16]. W 1935 roku wydano Zielone wzgórza Afryki, ale powieść ta spotkała się ze średnim zainteresowaniem ze strony krytyków^[61].

W 1934 Hemingway kupił łódź, którą nazwał „Pilar” i pływał nią po Karaibach^[62]. Podczas podróży trafił do Bimini, gdzie zatrzymał się na kilka miesięcy^[16] i pracował tam nad powieścią Mieć i nie mieć^[63].

W 1937 Hemingway zdecydował się być korespondentem dla agencji North American Newspaper Alliance(inne języki). Jego zadaniem było relacjonowanie wydarzeń związanych z hiszpańską wojną domową. W marcu tego samego roku trafił do Hiszpanii razem z holenderskim reżyserem Jorisem Ivensem^[64]. Ivens, pracujący nad filmem Ziemia hiszpańska, chciał, by Hemingway zastąpił Dos Passosa w roli scenarzysty. Dos Passos opuścił projekt po tym, jak jego znajomy José Robles został aresztowany, a później stracony. Dos Passosa rozgniewał oficjalny i sugestywny sposób, w jaki Hemingway przekazał mu informacje o losie jego przyjaciela. Zdarzenie to było źródłem konfliktu na tle politycznym pomiędzy pisarzami^[65]. W Hiszpanii do Hemingwaya dołączyła amerykańska dziennikarka Martha Gellhorn, którą poznał rok wcześniej podczas świąt Bożego Narodzenia^[64]. W 1937 roku, podczas gdy Madryt był bombardowany, Hemingway pracował nad swoim jedynym utworem dramatycznym pt. Piąta kolumna. Dzieło ukazało się w październiku 1938 w ramach antologii łączącej tę sztukę i niektóre z poprzednich opowiadań Hemingwaya. Książka spotkała się z mieszanym odbiorem krytyków literackich^[66].

Wiosną 1939 roku Hemingway dopłynął na Kubę i wynajął pokój w hotelu na Hawanie^[67]. Krótko później dołączyła do niego Martha, po czym zdecydowali się wynająć posiadłość Finca Vigía niedaleko Hawany^[68]. Po okresie separacji Hemingway i Paulina rozwiedli się, a 21 listopada 1940 roku autor ożenił się z Marthą^[69]. Podobnie do tego, co miało miejsce po rozwodzie z Hadley, Hemingway przeniósł swoją letnią rezydencję do Ketchum w stanie Idaho, a zimowy dom na Kubę. Gellhorn zainspirowała go do napisania jednej z jego najbardziej znanych powieści, Komu bije dzwon^[70], którą rozpoczął w marcu 1939 roku i zakończył w lipcu 1940 roku. Została ona opublikowana w październiku 1940 roku^[69]. W ciągu kilku miesięcy od premiery książka sprzedała się w liczbie ponad pół miliona egzemplarzy, a także została nominowana do nagrody Pulitzera^[71].

W styczniu 1941 roku Martha została wysłana do Chin jako reporterka magazynu „Collier’s”. Razem z nią do Chin trafił Hemingway, który podobnie jak Martha pisał reportaże dla gazety „PM”^[72]. Wrócili na Kubę przed dołączeniem Stanów Zjednoczonych do II wojny światowej. Autorzy książki Spies: The Rise and Fall of the KGB in America sugerują, że jeszcze przed wyjazdem do Chin Hemingway został tajnym agentem służb KGB pod kryptonimem „Agent Argo”^[73].

27 czerwca 1942 roku rząd Stanów Zjednoczonych wydał oświadczenie, w którym prosił wszystkie osoby posiadające łódź lub statek o zgłoszenie się na ochotnika do patrolowania wód przybrzeżnych Ameryki Północnej. Głównym celem było poszukiwanie niemieckich łodzi podwodnych^[74]. W latach 1942–1944 na swojej łodzi Hemingway patrolował wody wzdłuż wybrzeża Kuby i w Zatoce Meksykańskiej^[75].

W okresie od maja 1944 do marca 1945 roku Hemingway przebywał w Europie. Kiedy po raz pierwszy przybył do Londynu, poznał tam korespondentkę czasopisma „Time” – Mary Welsh, w której się zauroczył. Martha została zmuszona do przepłynięcia przez Atlantyk na statku wypełnionym materiałami wybuchowymi, ponieważ Hemingway nie chciał jej pomóc w otrzymaniu legitymacji dla prasy uprawniającej do podróży samolotem. Później przybyła do Londynu, aby znaleźć Hemingwaya w szpitalu ze wstrząśnieniem mózgu doznanym w wypadku samochodowym. Nie patrząc na jego stan, oskarżyła go o bycie tyranem^[76]. Hemingway ostatni raz widział Marthę w marcu 1945 roku, kiedy to przygotowywał się do powrotu na Kubę^[77]. W międzyczasie podczas trzeciego spotkania z Mary Welsh poprosił ją, żeby wyszła za niego za mąż^[76].

Hemingway był obecny podczas lądowania w Normandii, ale według biografa Meyersa, był uważany za ważną osobę i nie zezwolono mu na zejście na ląd^[78]. Carlos Mellow opisał, że w pierwszym dniu desantu żaden z korespondentów nie mógł lądować i Hemingway musiał wrócić na pokład statku „Dorothea Dix(inne języki)”^[79]. W lipcu tego samego roku został przydzielony do 22. pułku piechoty dowodzonego przez pułkownika Charlesa T. Lanhama, a także stał się przywódcą małej grupy wiejskiej bojówki z Rambouillet pod Paryżem^[80]. Będąc we Francji pojmał kilku Niemców^[a][81][82]. Prowadzenie oddziału i jednoczesne bycie korespondentem wojennym jest niezgodne z konwencjami genewskimi, jednak po przesłuchaniu przez Inspektora Generalnego Hemingway został oczyszczony z zarzutów^[83][84].

W dniu 25 sierpnia był obecny przy wyzwoleniu Paryża, choć wbrew legendzie, nie był pierwszym w mieście, ani nie wyzwolił hotelu Ritz(inne języki)^[85]. W Paryżu już razem z Mary Welsh odwiedził znajomych – Sylvię Beach i Pabla Picassa, a także pogodził się z Gertrude Stein^[86].

Później tego samego roku był świadkiem serii walk o las Hürtgen^[85]. 17 grudnia 1944 roku w gorączce i złym stanie Hemingway samotnie dojechał do Luksemburga w celu relacji wydarzeń z bitwy, którą później nazwano ofensywą w Ardenach. Jak tylko tam dotarł, pułkownik Lanham przekazał go lekarzom, którzy zdiagnozowali u niego zapalenie płuc. Do czasu, gdy odzyskał siły minął tydzień i większość walk tej bitwy się skończyła^[83].

W 1947 roku Hemingway otrzymał Brązową Gwiazdę za męstwo podczas II wojny światowej^[87].

W 1946 roku poślubił Mary Welsh^[87]. Rok wcześniej para miała wypadek samochodowy, w którym Hemingway ranił głowę i kolano, a Mary prawą kostkę. W 1947 roku Patrick Hemingway uległ wypadkowymi samochodowemu, po którym był ciężko chory^[88]. Przez kilka lat autor cierpiał na depresję spowodowaną śmiercią bliskich mu osób: w 1939 zmarli William Butler Yeats i Ford Madox Ford, w 1940 Francis Scott Fitzgerald; w 1941 Sherwood Anderson i James Joyce; w 1946 Gertrude Stein i w kolejnym roku Max Perkins(inne języki) – długoletni przyjaciel pisarza^[89]. W tym okresie cierpiał na cukrzycę, miewał bóle głowy, wysokie ciśnienie i problemy z nadwagą^[16]. Później autor sam określił, że w latach 1942–1945 nie był aktywny zawodowo^[90]. W styczniu 1946 powrócił do pisania. Do czerwca ukończył 800 stron powieści Rajski ogród^[91]. Rozpoczął też prace nad trzyczęściową powieścią opisującą losy różnych ludzi z trzech perspektyw podczas II wojny światowej. Składały się na nią The Land, The Sea i The Air, które chciał wydać razem jako The Sea Book jednak oba projekty zostały przez niego zarzucone^[90]. Ostatecznie „część morska” przekształciła się w powieść Wyspy na Golfsztromie oraz opowiadanie Stary człowiek i morze^[92].

W 1948 roku Hemingway i Mary udali się do Europy zatrzymując się w Wenecji na kilka miesięcy. Podróż przez Atlantyk i z powrotem odbyli na polskim statku pasażerskim Jagiełło^[93]. Podczas ich pobytu Hemingway zakochał się w 19-letniej Adrianie Ivancich. Ich platoniczna miłość była inspiracją do napisania książki Za rzekę, w cień drzew^[94]. Powieść została wydana w 1950 roku i otrzymała negatywne recenzje^[95]. W kolejnym roku wściekły na nieprzychylne recenzje w ciągu 8 tygodni napisał wstępną wersję opowiadania Stary człowiek i morze mówiąc, że jest to najlepsze co może stworzyć w swoim życiu^[16]. Opowiadanie zostało dobrze przyjęte, a w 1953 roku autor został laureatem nagrody Pulitzera^[96].

W 1954 roku, będąc w Afryce, Hemingway uczestniczył w dwóch katastrofach lotniczych. W ramach świątecznego prezentu dla Mary wynajął lot samolotem nad Kongiem Belgijskim. W drodze powrotnej niedaleko wodospadu Murchisona samolot zahaczył o nieużywaną linię telegraficzną i musiał lądować awaryjnie. Hemingway odniósł obrażenia głowy, natomiast Mary miała złamane dwa żebra^[97]. Następnego dnia para próbowała dostać się do placówki medycznej w mieście Entebbe. W tym celu wynajęli kolejny samolot, który zaczął się palić zaraz po tym, jak wzniósł się w powietrze^[98]. Hemingway dostał wstrząśnienia mózgu i poparzeń rąk. W tym samym roku podczas pożaru buszu autor doznał poparzeń drugiego stopnia na nogach, torsie i lewej dłoni^[99][100]. W październiku tego samego roku Hemingway otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. Z powodu doznanych ran zdecydował, że nie poleci do Sztokholmu by odebrać nagrodę^[101]. Zamiast tego wysłał swoje przemówienie opisujące życie pisarza^[102].

W listopadzie, podczas pobytu w Paryżu, przypomniano mu o jego kufrze, którego nie zabrał z hotelu Ritz w 1928 roku. Kufer był wypełniony zapiskami i notatkami z jego wcześniejszych lat w Paryżu. Podekscytowany odkryciem, po powrocie na Kubę w 1957 roku, zaczął ponownie pracować nad swoim pamiętnikiem Ruchome święto^[103]. Do 1959 roku zakończył okres intensywnej działalności: skończył Ruchome święto (które miało zostać wydane w następnym roku); To co prawdziwe o świcie liczyło 200 000 słów; dodał rozdziały do powieści Rajski ogród; pracował także nad Wyspy na Golfsztromie. Ostatnie trzy były przechowywane w sejfie w Hawanie, ponieważ skupił się na wykończeniu Ruchomego święta^[104].

Posesja Finca Vigia stała się popularnym miejscem wśród turystów i złodziei^[105], co zmusiło Hemingwaya do kupienia domu niedaleko Ketchum w stanie Idaho^[106].

Do końca lat 50. Hemingway nadal pracował nad materiałem, który został opublikowany pośmiertnie jako Ruchome święto^[103]. Latem 1959 odwiedził Hiszpanię, gdzie studiował artykuły traktujące o walkach byków na zlecenie magazynu „Life”^[107]. Powrócił na Kubę w styczniu 1960 w celu dokończenia prac nad książką. Redakcja magazynu poprosiła tylko o 10 000 słów, ale rękopis okazał się znacznie większy. Po raz pierwszy w swoim życiu Hemingway nie był w stanie zorganizować swojego pisania i poprosił A. E. Hotchnera o pomoc. Hotchner przyjechał na Kubę i pomógł mu skrócić wersję dla „Life” do 40 000 słów, a wydawnictwo Scribner’s zgodziło się na opublikowanie pracy w pełnej wersji (The Dangerous Summer(inne języki)) zawierającą prawie 130 000 słów^[108]. 25 lipca 1960 Hemingway i Mary ostatecznie opuścili Kubę^[109]. Hemingway następnie poleciał sam do Hiszpanii, gdzie odbyła się sesja fotograficzna do okładki aktualnego numeru „Life”. W październiku opuścił Hiszpanię i poleciał do Nowego Jorku, gdzie nie chciał wyjść z mieszkania Mary twierdząc, że jest obserwowany^[110].

W tym czasie Hemingway martwił się o pieniądze i swoje bezpieczeństwo^[111]. Obawiał się o rozliczenia podatkowe i tego, że nigdy nie powróci na Kubę, aby zabrać rękopisy, które zostawił tam w banku. Uważał, że FBI aktywnie monitoruje jego ruchy w Ketchum^[112]. FBI założyło mu teczkę w trakcie trwania II wojny światowej, kiedy to korzystał z łodzi „Pilar” w celu patrolowania wód przybrzeżnych Kuby w celu odkrycia niemieckich łodzi podwodnych. Cierpiał na pogłębiającą się depresję i alkoholizm, którego skutkiem była choroba wątroby. Zdiagnozowano u niego zaburzenia afektywne dwubiegunowe (psychoza maniakalno-depresyjna) oraz bezsenność^[113]. Ponadto J. Edgar Hoover miał agenta w Hawanie śledzącego Hemingwaya w latach 50. Trzy miesiące później w kwietniu 1961 w Ketchum o pierwszej w nocy w kuchni Mary zobaczyła Hemingwaya trzymającego strzelbę. Zadzwoniła do Saviersa, który po przyjechaniu opanował sytuację i przyjął go do szpitala w Sun Valley; stamtąd trafił do kliniki Mayo na kolejne zabiegi elektrowstrząsami^[114]. Został zwolniony pod koniec czerwca i wrócił do domu w Ketchum 30 czerwca. Dwa dni później nad ranem 2 lipca 1961 Hemingway zastrzelił się ze swojej ulubionej strzelby^[115]. Otworzył magazyn w piwnicy, w którym przechowywano jego broń, poszedł na górę do holu wejściowego i zastrzelił się z „dwulufowej strzelby, której używał tak często, że można ich relację nazwać przyjaźnią”^[116].

Hemingway od lat szkolnych interesował się dziennikarstwem pisząc dla gazetki szkolnej^[117]. Po ukończeniu edukacji pisał dla różnych gazet amerykańskich m.in. jako korespondent wojenny w Europie^[64]. Zadebiutował zbiorem opowiadań Three Stories and Ten Poems w 1923 roku^[31].

Hemingway, „obywatel świata”, choć spędził większą część życia poza granicami Stanów Zjednoczonych, patrzył na świat z perspektywy Amerykanina. W swojej twórczości poruszał różnorodną tematykę, zachowując w niej cechy typowe dla „straconego pokolenia”. Przejawiały się one w kompozycji jego utworów, zmianach linii narracyjnej lub w cechach charakteru bohaterów. Frederick Henry (Pożegnanie z bronią), Jake Barnes (Słońce też wschodzi), Henry Morgan (Mieć i nie mieć), Robert Jordan (Komu bije dzwon), a nawet Santiago (Stary człowiek i morze) są swego rodzaju pokonanymi zwycięzcami – pod ich męstwem i mocnym charakterem ukryte są ból i napięcie. W powieści Za rzekę, w cień drzew Hemingway otwarcie powrócił do tematyki pierwszej wojny światowej wraz z charakterystyczną dla tego okresu stylistyką i poetyką, opowiadając historię miłości Richarda Cantwella do włoskiej arystokratki Renaty^[118] .

Ostra i oszczędna w środki stylistyczne proza Hemingwaya kształtowała się na bazie jego umiejętności dziennikarskich. Jednocześnie mistrzowska i prosta podkreślała bogactwo jego świata wewnętrznego i zawsze opierała się na osobistych doświadczeniach twórcy. Dla przykładu, ojczyste strony pisarza lub zawód jego ojca znalazły odzwierciedlenia w losach Nicka Adamsa (W naszych czasach), a udział autora w pierwszej wojnie światowej stał się podstawą do napisania nowel ze zbioru Mężczyźni bez kobiet oraz powieści Pożegnanie z bronią. Fakty biograficzne (praca w Czerwonym Krzyżu na froncie włosko-austriackim, pobyt w szpitalu wskutek ciężkich obrażeń, niespełniona miłość do sanitariuszki Agnes von Kurowsky) w prozie Hemingwaya są twórczo przekształcone w przejmujący obraz cierpienia i męstwa „straconego pokolenia”^[118] .

W powieści Słońce też wschodzi oraz pamiętniku Ruchome święto pisarz opisał Paryż lat dwudziestych jako tymczasowy azyl młodych Amerykanów, marnujących swoje życie w kawiarniach, podróżujących po świecie i znajdujących krótkie westchnienie w chwili obcowania z naturą (na przykład, scena łowienia pstrąga) czy podczas festynów (na przykład, hiszpańska fiesta). Takie podróżowanie bohaterów jest metaforą ich wewnętrznego niepokoju. Inną cechą postaci kreowanych przez Hemingwaya (jak i samego pisarza) jest pociąg do ekstremalnych wrażeń: śmiertelne ryzyko – na przykład, korrida (Słońce też wschodzi, Śmierć po południu, Niebezpieczne lato) czy safari (Zielone wzgórza Afryki, Krótkie szczęśliwe życie Franciszka Macombera, Śniegi Kilimandżaro). W tych utworach śmierć i okrutność stają się estetyczną sztuką walki i polowania^[118] .

Hemingway uczestniczył we współczesnych mu wydarzeniach historycznych, opiniował je w swoich utworach literackich i publicystycznych. W zbiorze opowiadań Zwycięzca nie otrzymuje nic, powieściach Mieć i nie mieć i Komu bije dzwon, dramacie Piąta kolumna i publicystyce okresu hiszpańskiego ukazał atmosferę tzw. gniewnej dekady (ang. angry decade, kryzysowe lata 30. XX wieku) i wojny domowej w Hiszpanii. Wydarzenia z lat 40. znalazły swoje odzwierciedlenie w powieści Wyspy na Golfsztromie i publicystyce okresu drugiej wojny światowej^[118] .

Hemingway jest jednym z członków tzw. „straconego pokolenia”^[25]. Otrzymał nagrodę Pulitzera^[96] i nagrodę Nobla w dziedzinie literatury^[101]. Jego styl pisania określany jest jako „iceberg theory”^[119][b].

Planetoida odkryta w 1978 roku przez radzieckiego astronoma Nikołaja Czernycha została nazwana (3656) Hemingway^[120]. W 1993 roku miał premierę film Zapasy z Ernestem Hemingwayem o przyjaźni dwóch emerytowanych mężczyzn, Irlandczyka i Kubańczyka mieszkających w nadmorskim miasteczku na Florydzie. W filmie zagrali Robert Duvall, Richard Harris, Shirley MacLaine, Sandra Bullock i Piper Laurie^[121]. Wiele restauracji zawiera w swojej nazwie „Hemingway”, a niektóre z barów mają w nazwie „Harry’s” (ukłon w stronę baru w Za rzekę, w cień drzew)^[122]. Od 1977 roku prowadzony jest coroczny konkurs literacki International Imitation Hemingway Competition. Laureaci w nagrodę otrzymują wycieczkę do Włoch do baru „Harry’s”^[123]. W Key West odbywa się coroczny konkurs na najlepszego sobowtóra Hemingwaya^[124].

W 1965 roku Mary Hemingway utworzyła fundację Hemingwaya i w 1970 roku podarowała dokumenty męża bibliotece John F. Kennedy. W 1980 roku grupa badaczy Hemingwaya zebrała się, aby przeanalizować dokumenty, a następnie zawiązała stowarzyszenie^[125].

W 2012 roku premierę miał biograficzny film w reżyserii Philipa Kaufmana, pt. Hemingway i Gellhorn, o jego związku z Marthą^[126].

Hemingway poprzez swoją pierwszą powieść Słońce też wschodzi spopularyzował określenie „stracone pokolenie”, do którego sam należał. Ponadto powieść pomogła rozreklamować gonitwy byków podczas święta Sanfermines^[127]. Główna bohaterka powieści stała się inspiracją dla młodych kobiet, które zaczęły ją naśladować ścinając włosy na krótko i nosząc pulowery^[128]. Od 1947 roku jego prace są włączane do kanonu literatury pięknej^[129]. Raper Taco Hemingway wziął częściowo pseudonim właśnie od Ernesta Hemingwaya^[130].

• Carlos Baker: Hemingway: The Writer as Artist. Princeton, 1972. ISBN 978-0-691-01305-3.
• Susan Beegel: A Historical Guide to Ernest Hemingway. Oxford UP, 2000. ISBN 978-0-19-512152-0.
• Peter Griffin: Along with Youth: Hemingway, the Early Years. Oxford UP, 1985. ISBN 978-0-19-503680-0.
• Kenneth Lynn: Hemingway. Harvard UP, 1987. ISBN 978-0-674-38732-4.
• Bernice Kert: The Hemingway Women. Norton, 1983. ISBN 978-0-393-31835-7.
• Carlos Mellow: Charmed Circle: Gertrude Stein and Company. Houghton Mifflin, 1991. ISBN 978-0-395-47982-7.
• Carlos Mellow: Hemingway: A Life Without Consequences. Houghton Mifflin, 1992. ISBN 978-0-395-37777-2.
• Jeffrey Meyers: Hemingway: A Biography. Macmillan, 1985. ISBN 978-0-333-42126-0.
• Linda PattersonL.P. Miller Linda PattersonL.P., From the 'African Book' to Under Kilimanjaro: An Introduction, „The Hemingway Review”, 25 (2), 2006, s. 77–81, DOI: 10.1353/hem.2006.0033 [dostęp 2024-10-20]  (ang.).
• James Nagel: Brett and the Other Women in The Sun Also Rises. W: The Cambridge companion to Hemingway. (Red.) Scott Donaldson. Cambridge: Cambridge University Press, 1996, s. 320, seria: Cambridge companions to literature. ISBN 0-521-45574-X.
• Charles Oliver: Ernest Hemingway A to Z: The Essential Reference to the Life and Work. Checkmark Publishing, 1999. ISBN 978-0-8160-3467-3. OCLC 39368520.
• Michael Reynolds: Hemingway: The Paris Years. Norton, 1989. ISBN 978-0-393-31879-1.
• MichaelM. Reynolds MichaelM., Hemingway: the final years, Norton, 1999, ISBN 978-0-393-32047-3 .
• Michael Reynolds: A Historical Guide to Ernest Hemingway. Oxford UP, 2000. ISBN 978-0-19-512152-0.
• Michael Reynolds: Hemingway. Człowiek i pisarz. Świat Książki, 2014. ISBN 978-83-7943-316-2.
• DanielD. Robinson DanielD., Chapter I of In Our Time: Origins, Omissions, and Arrangement, „The Hemingway Review”, 40 (1), 2020, s. 69–80, DOI: 10.1353/hem.2020.0019 [dostęp 2024-10-20]  (ang.).
• „Потерянное поколение” в литературе. Э. Хемингуэй. W: Староверова Е.В.: Американская литература. Wyd. online. ISBN 5-8053-0435-X. [dostęp 2024-10-15]. (ros.).

• Dzieła Hemingwaya w Open Library (ang.)
• Dzieła Hemingwaya i prace o nim w Internet Archive (ang.)
• Zobacz zbiór prac Ernesta Hemingwaya w Wikilivres (dawniej Bibliowiki)