Początek dróg wodnych we Wrocławiu znajduje się w południowo-wschodniej części miasta, gdzie Odra wpływa do Wrocławia. Ten odcinek rzeki nazywany jest Górną Odrą Wrocławską[3]. W rejonie osiedli: Opatowice, Bartoszowice, Strachocin, swój początek mają dwa szlaki wodne:
północny (tranzytowy), którego początkowy odcinek biegnie Kanałem Żeglugowym, oraz
miejski, którego początkowy odcinek biegnie przez Kanał Opatowicki.
W rejonie osiedla Dąbie, Plac Grunwaldzki i Rakowiec, od głównego kanału Odry, odchodzi Miejski Szlak Żeglugowy przez Przekop Szczytnicki, natomiast szlak mieszczański prowadzi korytemOdry w kierunku centrum miasta i węzła śródmiejskiego. Wszystkie te trzy drogi wodne łączą się w rejonie osiedli: Kleczków, Popowice, Różanka i Osobowice, ponownie w jedną drogę – pojedyncze koryto Odry, tzw. Dolna Odra Wrocławska, które prowadzi poza Wrocław, w północno-zachodniej części miasta. Długość szlaku Odry we Wrocławiu wynosi ok. 26 km[7].
Znaczenie poszczególnych szlaków wodnych
Obecnie największe znaczenie dla transportu wodnego ma północna droga woda. Posiada ona najwyższe parametry żeglugowe, spośród istniejących trzech szlaków wodnych Wrocławia. Jest również odpowiednio utrzymana. Wymiary śluz zbudowanych na tej drodze są dostosowane do współczesnych parametrów jednostek pływających na tej drodze wodnej[a][4]. Pozostałe dwie drogi wodne nie mają już znaczenia dla transportu. Są za to wykorzystywane w żegludze turystycznej i rekreacyjnej. Prowadzone są na nich rejsy białej floty. Decydują o tym nie tylko ograniczenia dotyczące parametrów szlaku, mniejsze wymiary śluz, za małe światło przeprawmostowych, za mała głębokość tranzytowa, nie odpowiadające potrzebom i wymiarom pojedynczych statków lub zestawów, lecz także ograniczenia w możliwości śluzowania jednostek, wynikające z ograniczeń w obsłudze śluz wprowadzonych przez administratora poszczególnych stopni wodnych[8][9][10].
Północny szlak wodny stanowi w swej istocie obwodnicę centrum Wrocławia dla transportu wodnego. Powstała w latach 1913–1917[3]. Jej długość wynosi 10,7 km. Przebieg tego szlaku jest następujący[b]:
Na tej drodze zapewnione są najlepsze parametry dla żeglugi: głębokości w kanałach śluzowych i kanałach żeglugowych – około 2,5 m, na szlaku rzecznym minimum 1,80 m[4]. Jest to droga wodna III klasy międzynarodowej[6], ujęta w wykazie śródlądowych dróg wodnych opublikowanym w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie śródlądowych dróg wodnych[11].
Jest to droga wodna II klasy, ujęta w wykazie śródlądowych dróg wodnych opublikowanym w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie śródlądowych dróg wodnych[11]. Przebieg tego szlaku jest następujący:
Jest to najstarsza droga wodna prowadząca przez Śródmiejski Węzeł Wodny. Stosuje się także nazwę: śródmiejska droga wodna. Elementy tej drogi powstawały sukcesywnie, np. Śluza Piaskowa w 1792, przebudowa w 1820 r., modernizacja w 1882 r.; Śluza Mieszczańska w 1794 r., przebudowana w latach 1874-1879[3]. Ten szlak wodny nie stanowi drogi wodnej w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie śródlądowych dróg wodnych – wykaz śródlądowych dróg wodnych[11][13]. Śródmiejskie szlaki żeglugowe zostały udostępnione dla żeglugi przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu[10]. Przebieg tego szlaku jest następujący[14]:
↑choć nie są dostosowane, tak jak na Odrzańskiej Drodze Wodnej powyżej śluz Rędzin, do parametrów obowiązujących w europie zachodniej, szerokość śluz wynosi 9,6 m, wobec wymaganych 12 m – jednostki o standardowej w Europie szerokości mają 11,40 m.
↑część autorów różnych publikacji traktuje ten szlak jako jeden kanał wodny – Kanał Żeglugowy (Kanał Nawigacyjny), gdyż został wybudowany razem z Kanałem Różanka i regulacją Starej Odry, w ramach jednej inwestycji z początku XX wieku
↑w odniesieniu do odcinka tej drogi od Przekopu Szczytnickiego, Śluza Opatowice powstała później, bo w latach 1914–1916
↑Konferencja odrzańska we Wrocławiu (4-5 maja 2009). ktz.pttk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]., POLSKIE TOWARZYSTWO TURYSTYCZNO – KRAJOZNAWCZE (dostęp 2009-12-21) – "Za najistotniejsze uznano następujące propozycje: ... 7. Wpisanie całego Wrocławskiego Węzła Wodnego do katalogu śródlądowych dróg wodnych, w celu umożliwienia pełnego wykorzystania dla potrzeb gospodarczych i turystycznych."
