Węzeł Wodny Bartoszowicko–Opatowicki (Węzeł Wodny Bartoszowice–Opatowice^[1], Węzeł Bartoszowice^[2]) we Wrocławiu, to węzeł wodny stanowiący fragment wrocławskiego węzła wodnego. Obejmuje on odcinek Górnej Odry Wrocławskiej, Kanał Opatowicki oraz początkowy fragment Kanału Żeglugowego i Kanału Powodziowego, a także przerzutu wód do Widawy. W ramach tego węzła wodnego powstały budowle hydrotechniczne wchodzące w skład Stopnia Wodnego Opatowice, Stopnia Wodnego Bartoszowice i śluzy wałowej stanowiącej urządzenie wlotowe do Kanału Odpływowego. Węzeł ten ma bardzo istotne znaczenie dla funkcjonowania całego Wrocławskiego Węzła Wodnego, w szczególności w zakresie ochrony przeciwpowodziowej miasta, gdyż w całości przejmuje przepływ wodny dopływający do miasta rzeką Odra i steruje dalszym jej przepływem. Tu następuje rozdział wód na poszczególne kierunki^[3][4][5]:

• poprzez Stopień Wodny Opatowice do Odry miejskiej, tj. do
  • Śródmiejskiego Węzła Wodnego, oraz
  • poprzez Stopień Wodny Szczytniki do Starej Odry
• poprzez Stopień Wodny Bartoszowice do Kanału Powodziowego i Kanału Żeglugowego
• poprzez śluzę wałową do Kanału Odpływowego i dalej do Widawy (Przewał Widawski^[1]).

Na Węzeł Wodny Bartoszowicko–Opatowicki składają się przede wszystkim cieki wodne lub ich odcinki w rejonie rozwidlenia rzeki. Jest to przede wszystkim główne koryto rzeki Odra, Kanał Opatowicki, oraz odcinki górne Kanału Powodziowego, Kanału Żeglugowego i Kanału Odpływowego.

Z głównych obiektów hydrotechnicznym wymienić należy^[1][3][4][5]:

• w ramach Stopnia Wodnego Opatowice:
  • Śluza Opatowice
  • Jaz Opatowice
• w ramach Stopnia Wodnego Bartoszowice:
  • Śluza Bartoszowice
  • Jaz Bartoszowice
• śluza wałowa na Kanale Odpływowym.

Obecnie z powodu jej uszkodzenia podczas powodzi tysiąclecia w 1997 roku, śluza została zabezpieczona i wyłączona z eksploatacji^[4].

W rejonie tego węzła wodnego znajdują się następujące przeprawy mostowe^[4]:

• Most Bartoszowicki
• Kładka Opatowicka
• Kładka Ryczyńska.

W ramach przedmiotowego węzła wodnego wybudowano wyżej wymienione stopnie wodne obejmujące podstawowe budowle piętrzące. Ich rozmieszczenie przedstawiono w poniższej tabeli.

Obecny kształt Bartoszowicko–Opatowickiego Węzła Wodnego jest wynikiem realizacji inwestycji hydrotechnicznej polegającej na budowie nowych obiektów hydrotechnicznych i nowego systemu ochrony przeciwpowodziowej miasta po wielkiej powodzi z 1903 roku oraz nowej drogi dla żeglugi pod kątem przewozu ładunków masowych. Inwestycja była zrealizowana w latach 1913–1917^[a]. Polegała na budowie dwóch nowych kanałów wodnych, częściowo starymi korytami rzeki (Kanału Powodziowego i Kanału Żeglugowego) i stopnia wodnego, nowego kanału w miejscu starego przekopu (Kanał Opatowicki) i stopnia wodnego^[1][4][6]. Niezależnie do tej inwestycji wybudowano także wyżej wymieniony przerzut wód do Widawy^[4][6]. Część obiektów pierwotnie istniejących została przebudowana lub wyremontowana, a część uległa zniszczeniu i została zdemontowana. Do takich obiektów należą zniszczone podczas działań wojennych w czasie II wojny światowej mosty nad Śluzą Opatowice i Śluzą Bartoszowice^[b][4]. Natomiast zniszczony Most Bartoszowicki został odbudowany w oryginalnym kształcie zaraz po zakończeniu wojny w 1948 roku^[4].

Wrocław położony jest nad skanalizowanym odcinkiem rzeki Odra, a Bartoszowicko–Opatowicki Węzeł Wodny leży na rozwidleniu szlaków żeglugowych prowadzących przez miasto. Węzeł ten ma duże znaczenie dla transportu wodnego towarowego. Szlak żeglugowy prowadzi drogami wodnymi przechodzącymi przez ten węzeł^[3][5]:

• Główna (Północna) Droga Wodna, której tor wodny ma najlepsze parametry żeglugowe, spośród szlaków żeglugowych prowadzących przez Wrocław (Europejska Droga Wodna E–30^[7]),
• Miejska Droga Wodna, o gorszych parametrach żeglugowych (II klasa drogi wodnej o znaczeniu regionalnym^[3])
• Mieszczańska Droga Wodna, który to szlak żeglugowy obecnie nie jest drogą wodną w rozumieniu odpowiednich przepisów prawa, tj. rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie śródlądowych dróg wodnych – wykaz śródlądowych dróg wodnych; nie został on ujęty w wykazie śródlądowych dróg wodnych stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia^[8]. Śródmiejskie szlaki żeglugowe zostały jednak udostępnione dla żeglugi przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu^[9].

Jak wyżej zaznaczono rozdział wód Odry dopływającej do Wrocławskiego Węzła Wodnego następuje właśnie w Węźle Wodnym Bartoszowicko–Opatowickim. Po powodzi tysiąclecia opracowano plany dotyczące przyszłej ochrony Wrocławia przed powodzią, zakres niezbędnych inwestycji oraz sposób rozdziału wód na poszczególne kanały i ramiona rzeki. Kluczowym elementem są dwa węzły wodne w ramach WWW: Bartoszowicko–Opatowicki oraz współpracujący z nim Szczytnicki. Proponuje się ukształtowanie następującego rozdziału wód powodziowych w Węźle Wodnym Bartoszowicko–Opatowickim^[1]:

• Kanał Powodziowy – 1300 m³/s^[c]
• przelew do Widawy – 147 m³/s^[d]
• Odra miejska – 1310 m³/s; z czego następujący rozdział wód w Szczytnickim Węźle Wodnym:
  • Stara Odra – 646 m³/s^[e]
  • Odra śródmiejska (Śródmiejski Węzeł Wodny) – 664 m³/s.

• Wrocławski węzeł wodny
• Kanały wodne we Wrocławiu

• Wikimapia (dostęp 2010-02-23)