Dolina Jałowiecka

Dolina Jałowiecka, widok z Siwego Wierchu
Głęboki Worek – kocioł lodowcowy w odgałęzieniu Doliny Jałowieckiej
Dolina Bobrowiecka Liptowska – główny ciąg Doliny Jałowieckiej
Wylot Doliny Jałowieckiej

Dolina Jałowiecka (słow. Jalovecká dolina, Jalovská dolina[1]) – dolina walna w zachodniej części słowackich Tatr Zachodnich.

Topografia

Górna część doliny podchodzi pod grań główną na odcinku od Banówki po Siwy Wierch. Od wschodniej strony obramowanie doliny tworzy Grań Rosochy i najbardziej zachodnia odnoga Rosochy z Trnacem, Rokitowcem i Skałą, od zachodniej długa grań ciągnąca się od Siwego Wierchu poprzez Ostrą, Wielką Kopę, Małą Kopę, Babki, Szczawne i Sokół. Wylot doliny znajduje się na wysokości ok. 800 m n.p.m. w miejscowości Jałowiec na Liptowie. W górnej części dolina rozgałęzia się. Główny ciąg stanowi Dolina Bobrowiecka Liptowska, która ciągnie się pod szczyt Brestowej (1934 m) w grani głównej. Drugie główne odgałęzienie to dolina Parzychwost ciągnąca się po Banówkę (2178 m, najwyższy punkt w otoczeniu doliny) i Pachoł (2167 m) – obydwa szczyty również znajdują w grani głównej. Dolina Parzychwost ma boczną odnogę – Dolinę Głęboką z kotłem lodowcowym zwanym Głębokim Workiem. Mniejszymi odgałęzieniami i żlebami Doliny Jałowieckiej są: Sokoli Żleb, Mnichowy Żleb, Zapaczny Żleb, Zabijaczny Żleb, Rokitowiec, żleb Brzezowczyk, Żleb pod Wałowiec, żleb Cielarczysko[2]. Rozpiętość pionowa doliny wynosi aż 1380 m[3].

Opis doliny

Cała dolina ma długość 8,5 km. Jej dolna część to głęboki jar o stromych zboczach i długości ok. 3 km. Dolina zbudowana jest głównie z gnejsów i łupków krystalicznych. W górnych partiach północno-wschodniej części doliny spotyka się granitoidy, a w części zachodniej występują skały osadowe: dolomity i wapienie. Górna część doliny była zlodowacona. Po zlodowaceniach pozostało kilka kotłów lodowcowych. Jednym z nich jest położony pomiędzy Spaloną Kopą i Pachołem Głęboki Worek – najwyższe piętro doliny Parzychwost. Ostatni lodowiec miał grubość ok. 110 m i długość ok. 4,3 km. W rejonie Kotlin (w pobliżu przełęczy Palenica Jałowiecka) w plejstocenie występowało zjawisko przepływu lodów przez główną grań w kierunku północnym (transfluencja lodowca)[3].

Duże zróżnicowanie podłoża (zarówno skały osadowe, jak i krystaliczne) powoduje, że występuje tutaj bogata gatunkowo szata roślinna. W 1988 r. lasy zajmowały 44% powierzchni, kosówka 32%, a hale 24%. Od kiedy zaprzestano wypasu, stopniowo zmniejsza się powierzchnia hal na korzyść lasów, a zwłaszcza kosówki, dawniej silnie przetrzebionej na potrzeby pasterstwa[3].

W głównym ciągu doliny znajdują się trzy niewielkie jeziora zwane Bobrowieckimi Stawkami: Czarny Stawek, Mały Stawek (najmniejszy, w związku z czym często pomijany przez polskojęzyczne źródła)[4] i Biały Stawek. Niekiedy wysychają.

Głównym potokiem jest Jałowiecki Potok powstający z połączenia Potoku z Polany i Parzychwostu[5]. Odmienny pogląd – oparty przede wszystkim na wielokrotnej różnicy w wielkościach przepływu – występuje we wszystkich źródłach słowackich. Zgodnie z nimi górny bieg Jałowieckiego Potoku stanowi odcinek nazywany w polskich źródłach potokiem Parzychwost, natomiast Potok z Polany jest wyłącznie prawym dopływem Jałowieckiego Potoku[6].

Historia i turystyka

Dolina Jałowiecka jest jedną z dolin tatrzańskich mało znanych i rzadko odwiedzanych przez Polaków. Dla turystów polskich opisał ją Ludwik Zejszner, który w 1835 r. wędrował tędy, podziwiając „szczyty z wysokogórskim wejrzeniem”. Z Polaków prowadzili tutaj obserwacje także botanik Bolesław Kotula i fizjograf Antoni Rehman. Dzisiaj opuszczona dolina niegdyś wrzała intensywnym życiem pasterskim. W 1925 r. wypasano w niej 1220 owiec, a oprócz tego źrebięta, woły i konie. Centrum gospodarcze doliny stanowiła Bobrowiecka Polana[3]. Oprócz niej były jeszcze następujące polany: Praszywe, polana Parzychwost, polana Wałowiec, Nowa Hala, Niedźwiedzia Polana i polana Czerwieniec[5]. Doliną prowadziła dość uczęszczana, kiepskiej jakości droga gospodarcza z Orawy na Liptów (przez Palenicę Jałowiecką). W dawnych wiekach prowadzono też tutaj prace górnicze (wskazują na to miejscowe nazwy topograficzne)[3].

Doliną prowadzą znakowane szlaki turystyczne. Do rozdroża do Parzychwostu są dostępne przez cały rok, powyżej rozdroża tylko w sezonie letnim (15 czerwca – 30 października). Ruch turystyczny jest tutaj niewielki[3].

Szlaki turystyczne

Szlak żółty – żółty: Jałowiecrozdroże pod TokarniąPrzesieka – rozdroże do Parzychwostu – Palenica Jałowiecka.
  • Czas przejścia z Jałowca do Przesieki: 1:05 h, ↓ 45 min
  • Czas przejścia od Przesieki do rozdroża do Parzychwostu: 1:35 h, z powrotem tyle samo
  • Czas przejścia od rozdroża do Parzychwostu na Palenicę Jałowiecką: 2 h, ↓ 1:30 h
Szlak czerwony – czerwony (fragment Magistrali Tatrzańskiej): rozdroże pod Tokarnią – Przesieka – Dolina Żarska. Czas przejścia: 1:50 h, z powrotem tyle samo
Szlak zielony – zielony Doliną Głęboką: rozdroże do Parzychwostu – PraszywePośrednia Salatyńska Przełęcz. Czas przejścia: 2:30 h, ↓ 2:10 h
Szlak niebieski – niebieski Doliną Parzychwost: rozdroże do Parzychwostu – Praszywe – Banikowska Przełęcz. Czas przejścia: 2:30 h, ↓ 2 h[7]

Przypisy

  1. Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
  2. Tatry Zachodnie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25 000. Warszawa: Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2009/10. ISBN 83-87873-36-5.
  3. a b c d e f Józef Nyka: Tatry słowackie. Przewodnik. Wyd. II. Latchorzew: Wyd. Trawers, 1998. ISBN 83-901580-8-6.
  4. Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski, Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker Tatrzański, s. 283. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000. ISBN 83-01-13184-5.
  5. a b Marian Kunicki, Tadeusz Szczerba: Tatry Zachodnie. Słowacja. Kraków: PTTK „Kraj”, 1992. ISBN 83-7005-248-7.
  6. Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski, Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker Tatrzański, s. 284. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000. ISBN 83-01-13184-5.
  7. Tomasz Nodzyński, Marta Cobel-Tokarska: Tatry Zachodnie: polskie i słowackie. Warszawa: ExpressMap, 2007. ISBN 978-83-60120-89-7.
Panorama wylotu Doliny Jałowieckiej i podnóży Babek
Panorama wylotu Doliny Jałowieckiej i podnóży Babek


Read other articles:

Frammento del Papiro 46, datato al III secolo contenente i versetti 11:33-12:9[1] della Seconda lettera ai Corinzi. Il Papiro 46 è il più antico manoscritto esistente riportante brani di lettere di Paolo. Le lettere di Paolo sono tredici testi contenuti nel canone del Nuovo Testamento e attribuiti dalla tradizione all'apostolo Paolo di Tarso, in cui l'autore scrive a varie comunità da lui fondate o visitate nei suoi viaggi apostolici o a persone a lui care. L'autenticità di alcune...

Film Titel Vergebung Originaltitel Luftslottet som sprängdes Produktionsland Schweden, Dänemark, Deutschland Originalsprache Schwedisch Erscheinungsjahr 2009 Länge Kinofassung: 141 Minuten,Extended Cut: 178 Minuten Altersfreigabe FSK 16[1] JMK 14[2] Stab Regie Daniel Alfredson Drehbuch Jonas Frykberg Produktion Jon Mankell Musik Jacob Groth Kamera Peter Mokrosiński Schnitt Håkan Karlsson Besetzung Mikael Nyqvist: Mikael Blomkvist Noomi Rapace: Lisbeth Salander Lena E...

Spencer Lugar designado por el censo Vista de Spencer SpencerUbicación en el condado de Worcester en Massachusetts Ubicación de Massachusetts en EE. UU.Coordenadas 42°14′36″N 71°59′40″O / 42.2433, -71.9944Entidad Lugar designado por el censo • País Estados Unidos • Estado  Massachusetts • Condado WorcesterSuperficie   • Total 5.63 km² • Tierra 5.46 km² • Agua (2.9%) 0.16 km²Altitud   • Media 2...

Wappen Henrys vor 1322 Siegel Henrys Henry of Lancaster, 3. Earl of Lancaster und 3. Earl of Leicester (* um 1280[1]; † 22. September 1345) war ein englischer Magnat. Inhaltsverzeichnis 1 Herkunft 2 Kindheit, Erbe und Heirat 3 Dienst als Militär 4 Verhältnis zu Eduard II. 4.1 Politische Tätigkeit bis 1317 4.2 Rolle während der Rebellion seines Bruders 4.3 Zunehmenden Spannungen zwischen Lancaster und Eduard II. 4.4 Rolle während des Sturzes von Eduard II. 5 Politische Tätigkei...

Motor vehicle Nash Haul Thrift1948 Nash dealership tow truckOverviewManufacturerNash MotorsAlso calledNash 3148/3248Production1947–1954Body and chassisClassLight truckLayoutFR layoutPowertrainEngine234.8 cu in (3.8 L) I6DimensionsWheelbase3148: 133 in (3,378 mm)3248: 157 in (3,988 mm) 1948 Nash tow truck Nash Model 3148 The Nash Haul Thrift (sometimes Haulthrift) was a series of trucks produced by Nash Motors from 1947 until 1954, mainly for export ma...

Сквер ім. 200-річчя Сімферополя Сквер ім. 200-річчя Сімферополя, 2012 рік Координати: 44°57′07″ пн. ш. 34°06′05″ сх. д. / 44.952° пн. ш. 34.10136° сх. д. / 44.952; 34.10136Тип СкверВідкрито 1950-ті рокиКолишні назви Сквер ім. ДибенкаРозташування між проспектом Кірова, ву

Kutu kepala (Pediculus humanus capitis) yang menginfestasi rambut manusia Ektoparasit (bahasa Yunani kuno: ecto- berarti di luar) adalah parasit yang hidup di luar tubuh inangnya. Ektoparasit hidup di permukaan tubuh inang atau bagian-bagian lain yang mudah dijangkau. Caplak, kutu, pinjal, tungau, lalat, dan nyamuk adalah ektoparasit pada manusia dan hewan yang sering ditemukan. Selain itu, beberapa jenis cacing daun, lintah, dan krustasea hidup sebagai ektoparasit pada ikan.[1] Beber...

1923 film Flaming YouthLobby cardDirected byJohn Francis DillonWritten byHarry O. Hoyt (scenario)Based onFlaming Youthby Samuel Hopkins AdamsProduced byJohn McCormickStarring Colleen Moore Milton Sills Elliott Dexter Sylvia Breamer Myrtle Stedman Ben Lyon CinematographyJames Van TreesDistributed byAssociated First NationalRelease date November 12, 1923 (1923-11-12) (United States) Running time90 minutesCountryUnited StatesLanguageSilent (English intertitles) Flaming Youth i...

Upazila in Dhaka, BangladeshNagarkanda নগরকান্দাUpazilaCoordinates: 23°24.9′N 89°53.5′E / 23.4150°N 89.8917°E / 23.4150; 89.8917Country BangladeshDivisionDhakaDistrictFaridpurArea • Total192.20 km2 (74.21 sq mi)Population (2011) • Total197,898 • Density1,000/km2 (2,700/sq mi)Time zoneUTC+6 (BST)Websitenagarkanda.faridpur.gov.bd Nagarkanda (Bengali: নগরকান্দা) i...

Nosotros a la mañanaBien de mañana Programa de televisiónGénero Interés generalPresentado por Fabián Doman(2014-2019)El Pollo Álvarez(2019-2021, 2021-2023)Oscar González Oro(2023)País de origen  ArgentinaN.º de temporadas 10 (2023)ProducciónLugar(es) de producción Buenos AiresDuración 90 minutosEmpresa(s) productora(s) Kuarzo Entertainment ArgentinaLanzamientoMedio de difusión eltreceHorario Lunes a viernes 09:00 a 10:30 (UTC -3)Primera emisión 11 de agosto de 2014 (1.ª e...

←→Апрель Пн Вт Ср Чт Пт Сб Вс           1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2023 год Содержание 1 Праздники и памятные дни 1.1 Международные 1.2 Национальные 1.3 Религиозные 1.3.1 Католицизм 1.3.2 Православие[4][5][6] 2 События 2.1 До XVIII века 2.2 XVIII век 2.3 XIX век 2.4 XX...

У этого термина существуют и другие значения, см. Пои (значения). Традиционный маорийский пои Светодиодные пои, съёмка с большой выдержкой Пои — пара шаров, связанных верёвкой или цепью, инвентарь для кручения и жонглирования. Пои могут поджигать для огненного шоу. Иск�...

Chinese footballer Li Ke Li playing for Arsenal in 2012Personal informationFull name Li KeBirth name Nicholas Harry Yennaris[1]Date of birth (1993-05-24) 24 May 1993 (age 30)Place of birth Leytonstone, EnglandHeight 1.75 m (5 ft 9 in)[2]Position(s) Defensive midfielder, full backTeam informationCurrent team Beijing GuoanNumber 23Youth career0000–2001 Ridgeway Rovers2001–2011 ArsenalSenior career*Years Team Apps (Gls)2011–2014 Arsenal 1 (0)2012 → Not...

Battle of Beit ImrinPart of 1936–1939 Arab revolt in PalestineDate29 September 1936LocationBeit Imrin, Mandatory PalestineResult British victory Rebels withdrew after a 10-hour clashBelligerents United Kingdom Palestinian ArabsCommanders and leaders Arthur Wauchope Fawzi al-QawuqjiUnits involved British Army Local rebels (Fasa'il)Casualties and losses Unknown 42 killed and 15 woundedvteArab revolt inMandatory Palestine Tulkarm Jaffa Anabta Balaa Jaba Beit Imrin al-Khader Kafr Sur Beersheba ...

Hospital in Pampanga, PhilippinesMother Teresa of Calcutta Medical CenterSilvermed Corporation/Mount Grace Hospitals, Inc.[1]GeographyLocationMacArthur Hwy., Barangay Maimpis, San Fernando, Pampanga, PhilippinesCoordinates15°03′57″N 120°39′14″E / 15.065816°N 120.653790°E / 15.065816; 120.653790OrganizationCare systemPrivateTypeTertiary HospitalServicesBeds210HistoryOpenedFebruary 28, 2006LinksWebsitewww.mtcmedcenter.com.phwww.facebook.com/MTCMedical...

دبوره صورة تمثل دبوره معلومات شخصية الميلاد سنة 1204 ق م[1]  تاريخ الوفاة سنة 1144 ق م[1]  الإقامة مأوى من سبط أفرايم مواطنة بنو إسرائيل  أسماء أخرى دبورة، دبورا، دفورا، ديبورا الزوج فيدوت منصب سبقها شمجر خلفها جدعون الحياة العملية المهنة نبية الله، الحاكمة الراب�...

American football player (1918–1973) American football player Bill KuusistoNo. 52, 45Position:GuardPersonal informationBorn:(1918-04-26)April 26, 1918Herman, Michigan, U.S.Died:May 28, 1973(1973-05-28) (aged 55)Paynesville, Minnesota, U.S.Height:6 ft 0 in (1.83 m)Weight:228 lb (103 kg)Career informationHigh school:Minneapolis (MN) RooseveltCollege:MinnesotaNFL Draft:1941 / Round: 8 / Pick: 66Career history Green Bay Packers (1941–1946) Car...

Gwanghwamun PlazaAlun-alun Korean transcriptionsHangul광화문광장 Hanja光化門廣場 Alih AksaraGwanghwamun GwangjangMcCune–ReischauerKwanghwamun Kwangchang Fitur:Air mancur, patungTanggal pembukaan:1 Agustus 2009Biaya:₩44.5 miliar.[1]Pemilik:Pemerintah Metropolitan SeoulLokasi:Sejongno, Jongno-guSeoul, Korea Selatan Gwanghwamun Plaza (Hangul: 광화문광장; Hanja: 光化門廣場, dikenal pula sebagai Gwanghwamun Square; Indonesia: Alun-alun Gwa...

O Carballiño MelumatDewlete İspanyaBelediya Belediyey GaliçyaMıntıqa Tourist Association of the Councils of Carballiño, Ribadavia, Boborás and LeiroMerkez O CarballiñoO CarballiñoWılayet Ourense (wılayet)Erd 54 km2Nıfus 13 968Berziye 397 mSerdar Francisco Fumega PiñeiroSeate UTC+01.00INE 32019Plaqe OU Geokod 6359837Website www.carballino.galXerita Wikidata sera bıvurne O Carballiño, dewleta İspanya de, eyaletê Galiçya de yew belediyay wılayetê Ourenseya.[1] Em...

Ernst Wilhelm Bursche Evangelische Kirche in Zgierz Ernst Wilhelm Bursche (* 9. Mai 1831 in Turek; † 6. April 1904 in Zgierz) war Pastor der evangelisch-augsburgischen Konfession und Pfarrer in Zgierz. Er war der älteste Sohn des aus Oppach nach Turek eingewanderten Webers Joachim Gotthelf Bursche (1803–1852). Ernst Wilhelm Bursche besuchte die Schule der Herrnhuter Brüdergemeine in Niesky in der Provinz Schlesien (heute in Sachsen gelegen). Seine Eltern starben 1852 und 1853 während e...