Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Orawa (region)

Orawa
Ôrawa
Herb
Herb
Państwa

 Słowacja
 Polska

Położenie na mapie
Mapa Orawy
Orawa i inne krainy historyczne Polski na tle współczesnych granic administracyjnych

Orawa (słow. Orava, węg. Árva, niem. Arwa, gór. Ôrawa) – kraina historyczna w Europie Środkowej w dorzeczu rzeki Orawy. Nazwa regionu „Orawa” pochodzi od nazwy jednoimiennej rzeki, a jej źródłosłów nie został dotychczas jednoznacznie zdefiniowany.

Obszar Orawy (bez okolic Mędralowej) przyłączony do Polski w 1938 na mapie topograficznej WIG z 1939

Granice i terytorium

Narodowości na Orawie w 1931 r. według pisma „Ziemia”

Powierzchnia Orawy wynosi ok. 1900 km². Jej granice, uformowane w trakcie kilkuwiekowej działalności osadniczej, prawie w całości wyznaczają wybitne formy ukształtowania terenu:

Osią tak wyznaczonego obszaru, leżącą w linii pd.-zach. - pn.-wsch., jest rzeka Czarna Orawa od źródeł po Jezioro Orawskie, a następnie wypływająca z niego rzeka Orawa po jej ujście do Wagu. Ta druga rozdziela m.in. leżące praktycznie w całości w granicach historycznej Orawy pasma Magury Orawskiej i Skoruszyńskich Wierchów.

Na północnym zachodzie i na północy Orawa graniczy z Żywiecczyzną, a na wschodzie z Podhalem, będącymi częściami Małopolski. Na południu sąsiaduje z Liptowem, a na zachodzie z Kysucami.

Orawa tradycyjnie dzielona jest na Górną i Dolną. Granica między nimi biegnie mniej więcej wzdłuż linii Sucha GóraTwardoszynMagura Orawska.

Narodowości na Orawie

Część polska zamieszkana jest przez Polaków i niewielką mniejszość słowacką, natomiast część słowacka przez Słowaków, a także niewielkie mniejszości czeską i polską (ta ostatnia zamieszkuje powiat namiestowski i twardoszyński)[potrzebny przypis].

Teren polskiej Orawy był jednorodny etnicznie – został zasiedlony przez polskich osadników z Małopolski nizinnej i Żywiecczyzny; w osadnictwie brała też w niewielkim zakresie udział ludność wołoska[1].

Do końca XIX wieku mieszkańcy Orawy nie mieli świadomości etnicznej ani narodowej[2]. Twierdzenie to zdecydowanie neguje ks. Ferdynand Machay w swoim pamiętniku "Moja droga do Polski", który w odniesieniu do roku 1910 twierdzi zupełnie coś innego. W następujący sposób opisuje sytuację narodowościową w Jabłonce i w okolicznych miejscowościach: "Trzeba bowiem wiedzieć, że nasi górale w okręgach Trzciana i Namiestów byli głęboko przekonani, - choć mylnie - , że są Słowakami. I kiedy się nasz ruch rozpoczął (1910), myśl polityczna słowacka święciła u nas swe zupełne zwycięstwo. Naprawdę, co to za straszna ironia losu, że 2 1/2 milionowy naród słowacki na skrawkach polskiej ziemi miał tak silne gniazdo! (...) Nawet małe dzieci wrzeszczały hasło ks. Hlinki: 'Za tu našu slovenčinu'!"[3] Do 1918 Orawa należała do Królestwa Węgier. Według spisu z 1910 mieszkało tam 72 125 osób:

Konflikt o Orawę i jej podział

Po I wojnie światowej wybuchł spór pomiędzy Polską a Czechosłowacją o przynależność regionu. Generalny podział narodowościowy był taki, że w Górnej Orawie zamieszkiwała ludność polska, a w Dolnej – słowacka. Planowany plebiscyt nie odbył się, gdyż Polska podczas wojny z bolszewikami zgodziła się na podział bez pytania zainteresowanej ludności o zdanie – Rzeczypospolitej przypadło 12 wsi w Górnej Orawie. W 1924 dokonano wymiany terytoriów – Polska otrzymała resztę wsi Lipnica Wielka (część wsi należała już do Polski), a w zamian oddała wsie Głodówka i Sucha Góra.

W 1938 r. rząd Polski, wykorzystując osłabienie Czechosłowacji po układzie monachijskim, zwrócił się do Pragi z ultimatum o oddanie czterech niewielkich fragmentów terytorium Orawy – m.in. wsi przekazanych Czechosłowacji przez Polskę w 1924 r. (Sucha Góra, Głodówka), fragmentu gminy Trzciana sąsiadującego z wsią Lipnica Wielka (las Krywań oraz pastwisko i las Osadzka), części terytorium miejscowości Bobrów (fragment zachodniego stoku góry Krywań) i Orawskiej Półgóry (Dolina Jałowca od przełęczy Głuchaczki do przełęczy Jałowieckiej z uroczyskiem Jałowiec i południowym stokiem Mędralowej; nową granicę wyznaczał potok Półgórzanka (zmiana ta podyktowana była przebiegiem polskiego szlaku turystycznego, który przed korektą, podobnie jak dziś, prowadził w kierunku Babiej Góry przez terytorium czechosłowackie). Tereny te pozostały w granicach Rzeczypospolitej niecały rok – po wybuchu II wojny światowej objęła je Słowacja (21 listopada 1939 na mocy porozumienia z Hitlerem zajęła ona cały obszar historycznej Orawy). W 1945 r. weszły one w granice Czechosłowacji.

Granicę między Polską a Czechosłowacją określiła umowa zawarta 13 czerwca 1958 r.[4] Do czasu wejścia Polski i Słowacji do układu z Schengen (21 grudnia 2007) istniało na Orawie pięć przejść granicznych (w kolejności od zachodu na wschód): Ujsoły-Novoť, Korbielów-Oravská Polhora, Winiarczykówka-Bobrov, Chyżne-Trstená, Chochołów-Suchá Hora.

Orawa słowacka

Przeważająca część Orawy znajduje się obecnie w granicach Słowacji, Głównymi miejscowościami części słowackiej są: Dolný Kubín, Trzciana, Namiestów, Twardoszyn, a także ośrodki wypoczynkowe: Zuberzec i Orawice.

Orawa polska

Polska, północno-wschodnia część Orawy (Kotliny Orawskiej) od północy i zachodu ograniczona jest pasmem Beskidu Żywieckiego i obejmuje zachodni skrawek Kotliny Orawsko-Nowotarskiej. Wschodnia granica Orawy przebiega generalnie wzdłuż europejskiego działu wodnego, rozdzielającego zlewiska Morza Bałtyckiego i Morza Czarnego, jednak niewielki skrawek północno-wschodni tej krainy leży w dorzeczu Czarnego Dunajca i jest przezeń odwadniany do Wisły, a z nią do Bałtyku[5]. Kotlina Orawska tworzy największy w Polsce region należący do zlewiska Morza Czarnego (poprzez Czarną Orawę, Wag i Dunaj).

Miejscowości:

Przypisy

  1. R. Kantor, Między identyfikacją narodową a regionalną. Przypadek Polskiej Orawy, „Studia Etnologiczne i Antropologiczne”, t. 1, 1997, s. 149.
  2. R. Kantor, Między identyfikacją narodową a regionalną. Przypadek Polskiej Orawy, „Studia Etnologiczne i Antropologiczne”, t. 1, 1997, s. 150.
  3. Ferdynand Machay, Moja droga do Polski, „Pamiętnik”, 1938, s. 47 [dostęp 2020-05-01].
  4. Dz.U. 1959 nr 25 poz. 159
  5. Andrzej Biedrzycki: Orawskie role, w: „Poznaj Świat” R. X, nr 4 (113), kwiecień 1962, s. 13–16


Bibliografia

  • Ładygin Zbigniew: 7 dni na Orawie Polskiej. Przewodnik turystyczny. Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa-Kraków 1985;
  • Matuszczyk Andrzej: Orawa i Pasmo Podhalańskie. Przewodnik monograficzny. Wydawnictwo Górskie, Poronin 1993
  • Medzihradský Vlado: Orava. Turistický sprievodca. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1982;
  • Orava. Beskid Żywiecki. Turistická mapa 1: 50 000, 3. vydanie, VKÚ harmanec 2001, ISBN 80-8042-246-X.

Linki zewnętrzne

Read more information:

Koordinat: 34°01′26.98″N 6°49′22.17″W / 34.0241611°N 6.8228250°W / 34.0241611; -6.8228250 Menara Hassan Menara Hassan atau Tour Hassan (Arab: صومعة حسان) minaret masjid yang belum selesai dibangun di Rabat, Maroko.[1] Menara yang mulai dibangun pada tahun 1195 awalnya dimaksudkan untuk menjadi bagian dari masjid terbesar di dunia. Pada tahun 1199, Sultan Yakub al-Mansur meninggal dan pembangunan masjid dihentikan. Menara tersebut mencapai …

1994 studio album by Malcolm McLarenParisStudio album by Malcolm McLarenReleased1994Length108:28LabelGee Street/Island/PolyGram RecordsProducerRobin MillarMalcolm McLaren chronology Round the Outside, Round the Outside(1990) Paris(1994) Buffalo Gals Back to Skool(1998) Paris is a double-CD by English artist Malcolm McLaren, released in 1994.[1][2] A video, shot by David Bailey, was produced for Paris Paris.[3] Production The album was recorded in France over the c…

Questa voce sull'argomento magistrati italiani è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Francesco Greco Francesco Greco (Santa Maria Capua Vetere, 13 dicembre 1918 – Roma, 9 agosto 2016) è stato un magistrato italiano. Indice 1 Biografia 2 Onorificenze 3 Note 4 Altri progetti Biografia È stato un magistrato di Cassazione. È stato eletto giudice della Corte costituzionale dai magistrati della Corte di cassazione l'11 ottobre 1984 e ha giurato i…

Untuk bangun datar, lihat Layang-layang (geometri). Untuk spesies burung, lihat Layang-layang asia. Layang-layang, layangan, berasal dari Indonesia yang sudah ada sejak 40.000 tahun yg lalu Fungsi Terdapat berbagai tipe layang-layang permainan (di Sunda dikenal istilah maen langlayangan). Yang paling umum adalah layang-layang hias (dalam bahasa Betawi disebut koang) dan layang-layang aduan (laga). Terdapat pula layang-layang yang diberi sendaringan yang dapat mengeluarkan suara karena hembusan a…

Schema van een dakkapel Dakkapel met rond kozijn en krulvormige oren Dakkapel met lessenaarsdak, zonder oren Een dakkapel is een uitbouw van het schuine dakvlak, veelal bestaande uit een verticaal raamkozijn al of niet voorzien van beweegbare delen, twee driehoekvormige zijwangen en een afdekking, gemaakt als een plat-, zadel-, schild- of lessenaarsdak. Een dakkapel kan direct tijdens de nieuwbouw worden aangebracht, maar wordt vaak naderhand gemaakt om extra ruimte te verkrijgen, soms op de ple…

British beauty pageant contestant and television personality Amy WillertonWillerton at The Sun Military Awards 2013Born (1992-08-18) 18 August 1992 (age 31)Bristol, England, UKOccupationModelHeight1.73 m (5 ft 8 in)Children1[1]Beauty pageant titleholderTitleMiss London 2012Miss Universe Great Britain 2013Hair colourBlondeEye colourHazelMajorcompetition(s)Miss Universe Great Britain 2013(Winner)Miss Universe 2013(Top 10) Amy Willerton (born 18 August 1992) is an Englis…

Stresa Gemeente in Italië Situering Regio Piëmont (PMN) Provincie Verbano-Cusio-Ossola (VB) Coördinaten 45° 53′ NB, 8° 31′ OL Algemeen Oppervlakte 33,2 km² Inwoners (1 januari 2018) 4.913[1] (153 inw./km²) Hoogte 200 m Overig Postcode 28838 Netnummer 0323 Beschermheilige Sant'Ambrogio Naam inwoner stresiani ISTAT-code 103064 Portaal    Italië Stresa is een gemeente in de Italiaanse provincie Verbano-Cusio-Ossola (regio Piëmont) en telt ongeveer 4600 inwoner…

Siedlung städtischen Typs DombaiДомбай Föderationskreis Nordkaukasus Republik Karatschai-Tscherkessien Stadt Karatschajewsk Gegründet 1921 Siedlung städtischen Typs seit 1965 Bevölkerung 657 Einwohner(Stand: 14. Okt. 2010)[1] Höhe des Zentrums 1650 m Zeitzone UTC+3 Telefonvorwahl (+7)87822 Postleitzahl 369241 Kfz-Kennzeichen 09 OKATO 91 405 553 Website dombayinfo.ru/dombai Geographische Lage Koordinaten 43° 17′ N, 41° 37′ O43.2941.6238…

So geht das jede Nacht Freddy Quinn Veröffentlichung 1956 Länge 2:06 Genre(s) Schlager Autor(en) Peter Moesser, Lotar Olias Album Heimweh auf großer Fahrt Single So geht das jede Nacht von Freddy, 1956 So geht das jede Nacht ist ein Schlager im Boogie-Woogie-Stil von Lotar Olias; den Text schrieb Peter Moesser. Das Stück war in der Interpretation von Freddy Quinn einer von zwei deutschen Beiträgen zum Eurovision Song Contest 1956 in Lugano. Inhaltsverzeichnis 1 Hintergrund 2 Veröffentlichu…

2006 film by Bill Condon DreamgirlsTheatrical release posterDirected byBill CondonScreenplay byBill CondonBased onDreamgirlsby Henry Krieger and Tom EyenProduced byLaurence MarkStarring Jamie Foxx Beyoncé Knowles Eddie Murphy Danny Glover Anika Noni Rose Keith Robinson Jennifer Hudson CinematographyTobias A. SchliesslerEdited byVirginia KatzMusic byHenry KriegerProductioncompanies DreamWorks Pictures[1] Paramount Pictures[1] Distributed by DreamWorks Pictures[1] Paramoun…

Professional wrestling championship Open the Owarai GateFormer design of the title (2007–2018)DetailsPromotionDragon GateDate establishedMay 4, 2007Current champion(s)Lingerie MutoDate wonOctober 5, 2023StatisticsFirst champion(s)Hollywood Stalker IchikawaMost reignsHollywood Stalker Ichikawa (7 reigns)Longest reignKikutaro (695 days)Shortest reignKinta Tamaoka, CIMA, Masaaki Mochizuki (<1 day)Heaviest championDon Fujii - 220 lb (100 kg)Lightest championHollywood Stalker Ichikawa …

Russian shelling during the Russian invasion of Ukraine 16 March 2022 Chernihiv breadline attackPart of the Siege of ChernihivCivilians killed in the attackLocationChernihiv, UkraineDate16 March 2022 Around 10:00 (UTC+2)TargetCivilians in ChernihivDeaths18[1]Injured26[1]Perpetrators Russian Armed Forces vteRussian invasion of UkraineNorthern Ukraine campaign Antonov Airport Chernobyl Hostomel Ivankiv Kyiv airstrikes shopping centre bombing Kyiv convoy Vasylkiv Bucha massacre…

Spanish football manager (born 1957) In this Spanish name, the first or paternal surname is Albacete and the second or maternal family name is Anquela. Juan Antonio Anquela Anquela in 2012Personal informationFull name Juan Antonio Albacete AnquelaDate of birth (1957-09-11) 11 September 1957 (age 66)Place of birth Linares, SpainHeight 1.70 m (5 ft 7 in)Position(s) WingerYouth career JaénSenior career*Years Team Apps (Gls)1975–1983 Jaén 109 (34)1975–1977 → Torre…

Military attacks in Chornobaivka during the Russian invasion of Ukraine 2022 Chornobaivka attacksPart of the southern Ukraine campaign of the Russian invasion of UkraineThe Kherson International Airport in Chornobaivka after the Russian withdrawal from the villageDateSporadic attacks from 27 February to 5 November 2022LocationKherson International Airport, Chornobaivka, Kherson Oblast, UkraineResult Ukraine successfully carried out dozens of attacks against Russian forces, causing heavy casualti…

All points not part of the interior of a subset of a topological space This article is about boundaries in general topology. It is not to be confused with boundary of a manifold or boundary of a locally closed subset. This article includes a list of general references, but it lacks sufficient corresponding inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (March 2013) (Learn how and when to remove this template message) A set (in light blue) and its bou…

Wappen von Neukirchen Alte Dorfansicht Die Liste der Kulturdenkmale in Neukirchen/Erzgeb. enthält die Kulturdenkmale in Neukirchen/Erzgeb.[Anm. 1] Diese Liste ist eine Teilliste der Liste der Kulturdenkmale in Sachsen. Inhaltsverzeichnis 1 Legende 2 Neukirchen 3 Adorf 4 Anmerkungen 5 Weblinks Legende Bild: Bild des Kulturdenkmals, ggf. zusätzlich mit einem Link zu weiteren Fotos des Kulturdenkmals im Medienarchiv Wikimedia Commons Bezeichnung: Denkmalgeschützte Objekte und ggf. Bauwer…

Line of Nvidia produced servers and workstations A rack containing five DGX-1 supercomputers Nvidia DGX is a line of Nvidia-produced servers and workstations which specialize in using GPGPU to accelerate deep learning applications.[1] The typical design of a DGX system is based upon a rackmount chassis with motherboard that carries high performance x86 server CPUs (Typically Intel Xeons, with the exception DGX A100 and DGX Station A100, which both utilize AMD EPYC CPUs).[2] The m…

For the 2022 Malaysian film, see Small Town Heroes (film). 2014 studio album by Hurray for the Riff RaffSmall Town HeroesStudio album by Hurray for the Riff RaffReleasedFebruary 11, 2014 (2014-02-11)Genre Americana folk roots rock[1] Length44:03LabelATOProducerAlynda Lee SegarraHurray for the Riff Raff chronology My Dearest Darkest Neighbor(2013) Small Town Heroes(2014) The Navigator(2017) Small Town Heroes is the fifth full length studio album by Hurray for the Ri…

Norwegian comedy-drama television series DagGenreComedy dramaCreated by Øystein Karlsen[1] Kristopher Schau[1] Written by Øystein Karlsen Kristopher Schau Starring Atle Antonsen Tuva Novotny Anders Baasmo Christiansen Agnes Kittelsen Rolf Lassgård ComposerSteve Wynn[1][2]Country of originNorwayOriginal languageNorwegianNo. of series4No. of episodes40Original releaseNetworkTV 2 (Norway)Release30 September 2010 (2010-09-30) –19 November 2015 (201…

Swedish writer This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Gunnel Ahlin – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (October 2017) (Learn how and when to remove this template message) Lars Ahlin, Gunnel Ahlin, 1960. Gunnel Maria Ahlin (née Hellman, Orsa församling, Dalarna, 1 June 1918 – Stockholm, 7 …

Kembali kehalaman sebelumnya

Lokasi Pengunjung: 3.234.177.119