18 września 1858 wraz ze starszym bratem, Henrykiem, rozpoczął naukę w kolegium św. Cuthberta w Ushaw w hrabstwie Durham (Anglia). W Herefordshire mieszkała ich ciotka, Irena Dzierżykraj-Morawska-Bodenham, co umożliwiło ich kontakt w rodzinnej posiadłości „Rotherwas”[4].
Nie udało mu się zaliczenie egzaminu dojrzałości[1]. 20 września 1862 otrzymał tonsurę[1]. Następnie w dniach od 30 sierpnia do 5 września 1864 udał się na rekolekcje do nowicjatujezuitów w Roehampton, które odprawił pod kierunkiem mistrza nowicjatu o. Alfreda Welda(inne języki) SJ, po których postanowił wybrać drogę życia konsekrowanego, lecz do Jezuitów nie został przyjęty z uwagi na niedociągnięcia szkolne i skierował się do redemptorystów[1].
7 września 1864 przyjęty został jako postulant do Zgromadzenia Najświętszego Odkupiciela na Clapham w Londynie. Od 15 października 1864 rozpoczął w Bishop Eton (Anglia) nowicjat przyjmując habit redemptorysty i podejmując tam studia filozoficzne oraz teologiczne. 7 maja 1866 w Bishop Eton złożył śluby zakonne stając się członkiem prowincji angielskiej redemptorystów[1]. Od 1 września 1869 w Witten w Holandii, kontynuował studia teologiczne w tamtejszym międzynarodowym seminarium redemptorystów. 12 października 1870 w Witten przyjął święcenia subdiakonatu[1], a następnego dnia (13 października) święcenia diakonatu oraz 29 grudnia 1870 w Akwizgranie (niem.Aachen) otrzymał święcenia kapłańskie w kościele redemptorystów pw. św. Alfonsa z rąk bp. Johanna Theodora Laurenta[1]. 7 września 1871 wrócił do Anglii, do klasztoru redemptorystów w Clapham[1]. W 1872, w Perth (Szkocja) uczestniczył na kursie przygotowania misyjnego, a także krótko w Irlandii spotkał się z prowincjałem o. Robertem Astonem Coffinem CSsR.
Od czerwca 1873 do 16 maja 1882 ponownie przebywał na Clapham, początkowo jako sekretarz prowincjała oraz kronikarz-archiwista prowincji angielskiej redemptorystów, następnie prokurator (ekonom) tej prowincji. Pierwszą wyprawą misyjną, którą prowadził wraz z kilku misjonarzami była misja w parafii katedralnej św. Chada w Birmingham, w październiku 1875[1]. Po opuszczeniu Clapham w 1882 przebywał w Rzymie, dwukrotnie podejmowany na audiencji u papieżaLeona XIII.
Austria
15 lipca 1882 dotarł do Wiednia, a następnie został posłany do domu nowicjatu w Eggenburgu, by mógł lepiej zaaklimatyzować się w prowincji austriackiej[1]. W wyniku odbytych rozmów w 1881 prowincjał austriacki wykupił w Mościskachpodominikańskiklasztor, który stał się w 1883 polską placówką redemptorystów. Austrię opuścił następnego roku (1883).
Polska
23 stycznia 1883 wyjechał do Krakowa, gdzie zamieszkał w Pałacu Biskupim (odprawiał tam msze święte)[1]. Głosił także konferencje w klasztorze sióstr wizytek, w którym przebywały jego dwie siostry: Zofia Amata i Irena[1]. W Krakowie, przygotowując się do pracy w Mościskach, rozpoczął następnie pracę podejmując obowiązki prefekta kościoła klasztornego św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Mościskach.
W 1893 został mianowany konsultorem admonitorem w zarządzie domu zakonnego redemptorystów w Mościskach, a 1 listopada 1894 objął urząd rektora tego domu i pełnił tę funkcję do 17 lipca 1903[1]. W tym czasie odbył liczne misje krajowe i zagraniczne, a także wyjechał do Rzymu, gdzie był przyjęty na kolejnej audiencji u papieża Leona XIII[1]. Ponadto uczestniczył w Synodziediecezji przemyskiej. Podejmował też liczne inicjatywy w Mościskach, m.in. przyczynił się do otwarcia w Małego Seminarium, czyli juwenatu dla redemptorystów, nowicjatu dla braci laików i nowicjatu dla kleryków.
Od 1 sierpnia 1903 przebywał w klasztorze redemptorystów w Krakowie, gdzie objął funkcję konsultora admonitora przełożonego oraz ekonoma klasztoru. Jednocześnie nie ustawał w pracy misyjnej, będąc m.in. w: Poznaniu, Warszawie, na Litwie (Połąga)[1].
20 maja 1909 wziął udział w kanonizacji w Rzymie bł. Klemensa Marii Hofbauera przez papieża Piusa X[1]. 19 grudnia 1911 powrócił do Krakowa z powodu odmowy władz rosyjskich przyznania mu indygenatu. W 1912 opuścił Kraków, by w dniu 29 lipca ponownie objąć urząd rektora klasztoru redemptorystów w Mościskach[1]. W 1913 wydał biografię o. Jana Podgórskiego CSsR[1]. W 1914 wziął udział w Synodzie diecezji przemyskiej w Chyrowie. W kwietniu 1915 na krótko we Lwowie został internowany przez wojska rosyjskie. Mościska opuścił 20 lipca 1918, udając się na rekolekcje dla niepokalanek w Jarosławiu, skąd wyjechał 27 lipca 1918 do Krakowa[1]. Przebywając w Krakowie (ponownie objął urząd konsultora admonitora przełożonego wspólnoty krakowskiej) wielokrotnie udając się na misje, a także przybywając do Mościsk.
U schyłku życia
W dniach 9–10 kwietnia 1921 w Krakowie odbyły się uroczystości jubileuszu pięćdziesięciolecia jego kapłaństwa[5]. Także w Krakowie w dniach 7–8 maja 1926 uroczyście obchodzono jego sześćdziesięciolecie profesji zakonnej. Specjalny list okolicznościowy wraz z błogosławieństwem nadesłał jubilatowi papież Pius XI[1].
Od 27 września 1926 przebywał w Warszawie, kontynuując prace misyjne i rekolekcyjne w: Warszawie, Gnieźnie, Toruniu oraz na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Poświęcił się wówczas pracy kaznodziejskiej, będąc również wybitnym kierownikiem duchowym i spowiednikiem. 28 grudnia 1930 uroczyście obchodzono sześćdziesięciolecie jego święceń kapłańskich. Pogarszający się stan zdrowia uniemożliwił mu w 1931 opuszczanie Warszawy.
23 sierpnia 1933 z największym wysiłkiem zdołał odprawić ostatnią – jak się później okazało – mszę świętą (nie miał siły, by wstać nawet na konsekrację)[1]. Następnego dnia prowincjał o. Franciszek Marcinek CSsR udzielił mu w sytuacji zagrażającej jego życiu sakramentu namaszczenia chorych. Codziennie przyjmował komunię świętą siedząc na krześle, a w dwóch ostatnich dniach nie mając już sił, przyjął ją leżąc w łóżku[1].
Zmarł 10 września 1933 w Warszawie o godz. 23:50 przy czuwających przy nim współbraciach[1]. Pogrzeb odbył się 13 września, a mszy pogrzebowej przewodniczył kard. Aleksander Kakowski[1]. Mowę pożegnalną na tej mszy wygłosił ks. kanonik Zygmunt Choromański, kanclerz kurii warszawskiej, późniejszy biskup[1]. Powiedział on wtedy m.in.[1]:
Umarł jeden z najstarszych zakonników w Polsce – umarł najbardziej zasłużony misjonarz, umarł prawdziwy mąż Boży, czcią Polski całej otoczony, umarł O. Bernard! (…) Na miarę Pawłową apostoł Chrystusowy, gorliwy łowca dusz dla Pana Jezusa, O. Bernard najszczęśliwiej czuł się na ambonie i w konfesjonale. Na ambonie w kazaniach swoich występował z całą powagą i majestatem prawdy Chrystusowej (…) Gdy zasiadał w konfesjonale, w tym – jak mawiał – trybunale nieskończonego miłosierdzia Bożego, tyle rozsiewał słodyczy, że wszyscy u O. Bernarda chcieli się spowiadać (…) Miał trzy miłości – a tymi był Bóg, Matka Najświętsza i Polska nasza! (…) Mimo woli już się chcemy modlić do niego, bo ufamy, że już wszedł do wesela Pana swego. (…) O. Bernardzie – ostatnie dziś dajemy ci na ziemi pożegnanie – kiedy Matuchna Twoja, która ci nieustającą pomocą za życia była, ostatnią pomocą się przyczyni, i usłyszysz wyrok Pana swego – „wnijdź do wesela Pana twego” – przyczyń się za nami, ażebyśmy i my tam wnijść mogli!
Jego działalność misyjna była rozciągnięta na terenie całej Polski. W ciągu życia uczestniczył w 244 misjach, podczas których przeprowadził 508 rekolekcji. Przeprowadził też 54 renowacje w kościołach na terenie całej Polski. Był też pisarzem literatury religijnej.
Duchowość
Obraz o. Bernarda Łubieńskiego na tle kościoła pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy i św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Mościskach
W jego rozwoju życia duchowego oraz postępu na szlakach wiary duży wpływ miał klimat domu rodzinnego, który kształtował się w wyniku tradycji rodziców, wyniesionej od przodków oraz kontaktem ze środowiskiem osób konsekrowanych[1]. Praca nad sobą oraz współpraca z łaską bożą, zdyscyplinowanie i konsekwencja powodowały ciągły postęp jego życia duchowego[1].
Również trwałe podstawy i fundamenty jego wiary, której elementami była lektura Pisma Świętego czy autorytet Kościoła katolickiego miały duży wpływ na wybór jego drogi zakonnej[1].
Poza Eucharystią i czcią poprzez adorację Najświętszego Sakramentu, szczególnym akcentem jego duchowości była mariologia, umiłowanie i kult Matki Bożej, do którego nabożeństwa został zachęcony w dzieciństwie przez swoją matkę Adelajdę, która ponadto zwracała uwagę np. na odmawianie m.in. modlitwy różańcowej[3]. W kolegium w Ushaw w Anglii spotkał dyrektora zakładu, ks. Karola Newshama, wielkiego czciciela Maryi i Najświętszego Sakramentu, który zachęcał go do lektury książek poświęconych Maryi. Bernard Łubieński napisał o tym w swoich pamiętnikach[3]:
Zaledwie przybyłem do Ushaw, musiałem sobie kupić - a było to moje pierwsze kupno w życiu - Uwielbienia Maryi i Nawiedzenia Najświętszego Sakramentu, autorstwa św. Alfonsa Liguori.
Lektura dzieła św. Ludwika Marii Grignion de Montfort: Traktat o prawdziwym nabożeństwie do Najświętszej Maryi Panny, z którą jako student ósmej klasy gimnazjum się zetknął również ukierunkowała i przekonała go w takim wyborze[3]. Wyrazem tej czci do Matki Bożej było jego pierwsze zetknięcie się z obrazem Madonny w wizerunku pod wezwaniem Matki Bożej Nieustającej Pomocy, którego później stał się wybitnym propagatorem i czcicielem[3]. Otoczył ten wizerunek szczególną opieką. Przedstawiona na nim Maryja jest Matką wszystkich ludzi, wszystkim gotowa pomagać czy ratować, której on polecał wszystkie sprawy trudne i najbardziej bolesne[3]. Matkę Nieustającej Pomocy, postawił on zaraz po Bogu Ojcu i Jezusie, w centrum własnego życia religijnego i osobistej pobożności[3]. Szczególnie zaznaczał to będąc wybitnym kaznodzieją, często powołując się na jej kochające Serce[3].
Karl Frenzel (tł. Bernard Łubieński): Prawa kobiety: nowela. Kraków: Nakładem Księgarni Spółki Wydawniczej Polskiej, 1894. OCLC749221092. Brak numerów stron w książce
Piotr z Alkantary (z ang. na jęz. pol. przeł. Bernard Łubieński): Pokój duszy. Kraków: Nakł. OO. Redemptorystów, 1909. Brak numerów stron w książce
BernardB.ŁubieńskiBernardB., Życie św. Alfonsa Maryi Liguorego: założyciela Zgromadzenia Najśw. Odkupiciela, biskupa św. Agaty, doktora Kościoła św, Kraków: Nakładem OO. Redemptorystów, 1911, OCLC316451194. Brak numerów stron w książce
BernardB.ŁubieńskiBernardB., O. Jan Podgórski: redemptorysta, towarzysz św. Klemensa, Kraków: Nakładem OO. Redemptorystów, 1913, OCLC69003912. Brak numerów stron w książce
BernardB.ŁubieńskiBernardB., Polecenie ojczyzny naszej Panu Bogu do odmawiania na dzień 6 maja, Włocławek: Nakł. Księgarni Powszechnej, 1917 (Bibljoteczka Polska, cz. 4), OCLC749778172. Brak numerów stron w książce
BernardB.ŁubieńskiBernardB., Pastor bonus: trzydniowe ćwiczenia duchowe dla kapłanów, Wrocław: Wydawnictwo OO. Redemptorystów, 1949, OCLC750111188. Brak numerów stron w książce
hrabia Tomasz Wenthworth Łubieński h. Pomian (21.12.1821–21.06.1901) Adelajda Łempicka h. Junosza (18.12.1825–25.12.1915)
hrabia o. Bernard Alojzy Łubieński CSsR h. Pomian (9.12.1846–10.09.1933)
Proces beatyfikacji
Z inicjatywy ojców redemptorystów przekonanych o jego świątobliwym życiu poczyniono starania w celu wyniesienia go na ołtarze. 2 czerwca 1961 rozpoczął się proces informacyjny potrzebny do jego beatyfikacji, który zakończył się na szczeblu diecezjalnym w archidiecezji warszawskiej 24 listopada 1965[8]. W procesie tym zeznania złożyło 44 świadków. Postulatorem procesu (po wielu zmianach) mianowano o. Antonio Marrazzę CSsR. Powołano specjalną Komisję Historyczną, która po zakończeniu prac 28 marca 1995, przekazała akta Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych do Rzymu.
30 marca 1998 Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych wydała dekret o ważności procesu diecezjalnego[8]. Następnie, pod koniec stycznia 2005 zostało przekazane Stolicy Apostolskiej tzw. Positio[a], po czym 12 kwietnia 2005 odbyło się w Rzymie zebranie konsultorów, którzy pozytywnie ocenili i zaakceptowali dokumentację historyczną procesu[3].
6 marca 2018 papież Franciszek zatwierdził dekret o heroiczności jego życia i cnót[10]. Odtąd przysługuje mu tytuł Czcigodnego Sługi Bożego[11]. Zgodnie z obowiązującymi przepisami (konstytucją apostolskąDivinus perfectionis Magister) do beatyfikacji potrzebny jest cud za jego wstawiennictwem, który po rozpatrzeniu powinien być zaakceptowany przez Kongregację Spraw Kanonizacyjnych, a następnie zatwierdzony przez papieża[12].
Wicepostulator procesu beatyfikacyjnego o. Sławomir Pawłowicz CSsR redaguje w Tuchowie specjalne pismo (kwartalnik) pt. „Apostoł Polski” poświęcone życiu, duchowości i sprawie beatyfikacji Bernarda Łubieńskiego[13].
↑Dokumentacja tzw. „Positio super vita, virtutibus et fama sanctitatis Servi Dei” obejmuje obszerny wybór zeznań świadków z procesu informacyjnego, obszerną biografię, opinię specjalnej Komisji Historycznej i cenzorów teologów, badających publikacje oraz inne opracowania, historię procesu beatyfikacyjnego, wykaz przebadanych archiwów i bibliotek, kompletną bibliografię i omówienie dwunastu jego cnót, kilka fotografii oraz szereg map i wykresów[9].
↑Łubieński, Bernard (1846-1933), [w:] Katalog zbiorów polskich bibliotek naukowych NUKAT [online], katalog.nukat.edu.pl [dostęp 2018-03-09].
↑Marek JerzyM.J.MinakowskiMarek JerzyM.J., Bernard hr. Łubieński z Łubnej h. Pomian, [w:] Genealogia potomków Sejmu Wielkiego [online], sejm-wielki.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-06-29].
MarianM.PirożyńskiMarianM., O. Bernard Łubieński (1846-1933), Wrocław: Nakładem OO. Redemptorystów, 1946. Brak numerów stron w książce
Praca zbiorowa: Polski Słownik Biograficzny. T. XVIII. Wrocław: Ossolineum, 1973. Brak numerów stron w książce
EugeniuszE.ZiemannEugeniuszE., Encyklopedia Katolicka, t. XI, Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2006, ISBN 83-7306-300-5. Brak numerów stron w książce
.jpg)
