Beetlejuice Beetlejuice

Beetlejuice Beetlejuice
Gatunek

komedia grozy, fantasy

Rok produkcji

2024

Data premiery

28 sierpnia 2024
6 września 2024 (Polska)

Kraj produkcji

Stany Zjednoczone

Język

angielski, włoski

Czas trwania

104 min

Reżyseria

Tim Burton

Scenariusz

Alfred Gough
Miles Millar
Seth Grahame-Smith

Muzyka

Danny Elfman

Zdjęcia

Haris Zambarloukos

Scenografia

Mark Scruton

Kostiumy

Colleen Atwood

Montaż

Jay Prychidny

Produkcja

Marc Toberoff
Dede Gardner
Jeremy Kleiner
Tommy Harper
Tim Burton

Wytwórnia

Plan B Entertainment
Tim Burton Productions

Dystrybucja

Warner Bros.

Budżet

100 mln USD

Przychody brutto

405,3 mln USD

Poprzednik

Sok z żuka (1988)

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Beetlejuice Beetlejuice – amerykańska filmowa komedia grozy z elementami fantasy, wyreżyserowana przez Tima Burtona do scenariusza Alfreda Gough i Milesa Millara, który napisali na podstawie historii Setha Grahame’a-Smitha. Kontynuacja Soku z żuka (1988), w której do aktorów z oryginału – Michaela Keatona, Winony Ryder i Catherine O’Hary – dołączyli m.in. Jenna Ortega, Monica Bellucci, Willem Dafoe i Justin Theroux. Muzykę ponownie skomponował wieloletni współpracownik Burtona, Danny Elfman. Trzydzieści sześć lat po wydarzeniach z części pierwszej Lydia Deetz wraca do nawiedzonego domu na pogrzeb swojego ojca, gdzie ponownie spotyka demona Betelgeuse’a.

Po sukcesie Soku z żuka odpowiedzialna za nią wytwórnia The Geffen Film Company zapowiedziała kontynuację, jednak pomimo wielu prób właściwe prace nad nią rozpoczęły się ostatecznie dopiero w 2022 roku, w ramach współpracy studiów Tim Burton Productions i należącego do Brada Pitta Plan B Entertainment. Zdjęcia kręcono w Anglii i Stanach Zjednoczonych od maja do listopada 2023, z czteromiesięczną przerwą wymuszoną przez strajk aktorów zrzeszonych w SAG-AFTRA.

Światowa premiera odbyła się 28 sierpnia 2024 roku podczas ceremonii otwarcia 81. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Wenecji. Premiera kinowa w wybranych krajach odbyła się 4 września, a w Stanach Zjednoczonych i Polsce – 6 września. Beetlejuice Beetlejuice spotkał się z ogólnie pozytywnym odbiorem ze strony recenzentów, już w pierwszy weekend wyświetlania zarobił więcej niż część pierwsza przez cały okres pobytu w kinach. Do 14 września 2024 łączne zyski ze sprzedaży biletów na całym świecie wyniosły ponad 405,3 mln USD przy budżecie wynoszącym około 100 mln USD.

Fabuła

Opracowano na podstawie: Yahoo! Entertainment[1], Screen Rant[2], USA Today[3]

Trzydzieści sześć lat po wydarzeniach z pierwszej części Lydia Deetz prowadzi telewizyjny talk-show Nawiedzony dom o zjawiskach nadprzyrodzonych, którego producentem jest jej chłopak – Rory. Podczas nagrań do jednego z odcinków nawiedzają ją wizje Betelgeuse’a, a w trakcie przerwy dowiaduje się o śmierci swojego ojca, Charlesa. Wraz z Astrid – córką z małżeństwa z uznanym za martwego Richardem – wraca do Winter River na pogrzeb. Po uroczystości Rory oświadcza się Lydii, prosząc, żeby wyszła za niego za dwa dni, w Halloween, a ta niechętnie się zgadza. Astrid poznaje Jeremy’ego, z którym postanawia spędzić Halloween. Okazuje się, że chłopak jest duchem, który proponuje jej odwiedzenie zaświatów, gdzie będzie mogła spotkać się z ojcem. W tym celu Astrid recytuje inkantację z Podręcznika dla niedawno zeszłych. Lydia odkrywa, że Jeremy jest w rzeczywistości masowym mordercą, który przed laty zamordował swoich rodziców, a sam zginął próbując uniknąć aresztowania. Nie mając innych opcji, Lydia przyzywa Betelgeuse’a i obiecuje wyjść za niego w zamian za pomoc Astrid. Ten, dzięki temu związkowi, będzie mógł zostać w świecie śmiertelników i uniknąć zemsty ze strony swojej byłej żony, niedawno przebudzonej pożeraczki dusz Dolores.

Lydia i Betelgeuse odkrywają, że wypowiedziana przez Astrid inkantacja sprawiła, że zamieniła się z Jeremym – chłopak może wrócić do świata realnego, a Astrid musi pozostać w zaświatach. Lydia i Astrid spotykają Richarda, który pomaga im wrócić do Winter River, a Betelgeuse odsyła Jeremy’ego do piekła. Dzięki Delii, która zmarła chwilę wcześniej po ukąszeniu przez węża, demon przedostaje się do świata śmiertelników, gdzie przerywa ślub Lydii i Rory’ego. Wstrzykuje mężczyźnie serum prawdy, a ten wyjawia, że nie kocha Lydii i jest z nią wyłącznie dla pieniędzy. Kiedy w kościele pojawia się Dolores, Lydia napuszcza na nią czerwia z zaświatów, który zjada Dolores i Rory’ego. Lydia i Astrid odkrywają, że Betelgeuse naruszył warunki obowiązujące mieszkańców zaświatów, co unieważnia podpisane przez Lydię zobowiązanie do poślubienia go, a następnie pokonują demona. Kobiety żegnają się z Delią, która wraca do zaświatów, gdzie spotyka Charlesa i wraz z nim wsiada do pociągu do nieba.

Jakiś czas później Lydia nagrywa ostatni odcinek Domu duchów i porzuca pracę w telewizji, żeby spędzać więcej czasu z Astrid. Nadal nawiedzają ją koszmary z Betelgeuse’em, a w jednym z nich Astrid rodzi jego dziecko.

Obsada

Opracowano na podstawie: IMDb[4]
Polski dubbing[5]
• Paweł Wawrzecki jako Betelgeuse
• Lidia Sadowa jako Lydia Deetz
• Elżbieta Kijowska-Rozen jako Delia Deetz
• Alicja Wieniawa-Narkiewicz jako Astrid Deetz
• Maciej Maciejewski jako Rory
• Agnieszka Kunikowska jako Delores LaVerge
• Jarosław Boberek jako Wolf Jackson
• Krzysztof Cybiński jako ojciec Damien
• Filip Rogowski jako Jeremy Frazier
• Agnieszka Fajlhauer jako Jane Butterfield Jr.
• Piotr Bajtlik jako Richard
• Cezary Kwieciński jako woźny
• Piotr Tołoczko jako Charles Deetz
  • Michael Keaton jako Betelgeuse[a] – mieszkający w zaświatach duch i „bioegzorcysta”. Pomimo tego, że w 2024 filmy wysokobudżetowe są w większości przypadków poprawne politycznie, Keaton i Burton chcieli przedstawić Betelgeuse’a w zgodzie z pierwszym filmem, jako niepoprawnego politycznie; miało obrazować to, że jako postać w żaden sposób nie rozwinął się na przestrzeni lat[8]
    • Stefano Marchetti użycza głosu Betelgeuse’owi jako narrator włoskojęzycznej retrospekcji jego związku z Dolores[9]
  • Winona Ryder jako Lydia Deetz – Ryder, w pierwszej części grająca zbuntowaną gotkę, przyznała, że nie wyobrażała sobie, że Lydia wyjdzie za mąż i doczeka się potomstwa; uważała, że grana przez nią postać skończy jako stara panna mieszkająca na strychu domu Maitland. Buntowniczą naturę Lydii odziedziczyła jednak Astrid[10]
  • Catherine O’Hara jako Delia Deetz – żona Charlesa, macocha Lydii; artystka, której prace przedstawiane są w galerii sztuki w londyńskim Soho[10]
  • Jenna Ortega jako Astrid Deetz – córka Lydii i Richarda[11][12][13]
  • Justin Theroux jako Rory – chłopak i producent programu telewizyjnego Lydii[14][10]
  • Monica Bellucci jako Delores LaVerge – pożeraczka dusz, była żona Betelgeuse’a, chcąca zemścić się na nim za to, że zabił ją w odwecie za otrucie go[15]
  • Willem Dafoe jako Wolf Jackson – detektyw z zaświatów, za życia gwiazda filmów klasy B, prowadzący śledztwo w sprawie Betelgeuse’a i zabójstw dokonywanych przez Dolores[16]
  • Burn Gorman jako ojciec Damien – ksiądz z Winter River[17]
  • Arthur Conti jako Jeremy Frazier – nastolatek wykazujący romantyczne zainteresowanie Astrid[18][19]
  • Amy Nuttall jako Jane Butterfield Jr. – agentka nieruchomości, córka Jane Butterfield Sr. w pierwszej części sprzedającej dom Deetzom[20]
  • Santiago Cabrera jako Richard – mąż Lydii i ojciec Astrid, uznany za zmarłego podczas podróży do Ameryki Południowej[21]
  • Danny DeVito jako woźny – pracownik zaświatów, który popełnił samobójstwo pijąc werniks[22]
  • Nick Kellington jako Bob – zombie ze skurczoną głową, podwładny Betelgeuse’a w call center dla zmarłych
  • Georgina Beedle jako Janet – sekretarka Jacksona
  • Filipe Cates jako Vlad – młody Rumuńczyk pracujący w przebraniu Drakuli[23]

Charles Deetz pojawia się w Beetlejusie Beetlejusie, jednak wyłącznie w zaświatach, jako ciało pozbawione głowy i górnej części tułowia[24], któremu głosu w oryginalnej wersji użycza niewymieniony w napisach końcowych aktor. W filmie wykorzystano także wizerunek Jeffrey’ego Jonesa w formie archiwalnych zdjęć oraz jego podobiznę w postaci rysunków czy animowanej sekwencji przedstawiającej śmierć Charlesa[25][26][27]. Śmierć postaci inspirowana była koszmarem Burtona na temat jego własnej śmierci[28].

Produkcja

Rozwój projektu

Po sukcesie Soku z żuka (1988) odpowiedzialna za film wytwórnia The Geffen Film Company zleciła jego kontynuację, do której napisano dwa scenariusze. Pierwszy, ukończony w 1990 i zatytułowany Beetlejuice in Love (pol. „Zakochany Beetlejuice”) napisał Warren Skaaren, odpowiedzialny za przepisanie skryptu do oryginału. Betelgeuse spotykał w nim Leo, który spadł z wieży Eiffla oświadczając się swojej dziewczynie, Julii. Kiedy mężczyzna trafia do zaświatów, Betelgeuse przedostaje się do świata żywych i nęka Julię. Skaaren zmarł niedługo po przekazaniu scenariusza wytwórni[29]. W tym samym roku Tim Burton zatrudnił Jonathana Gemsa do napisania kontynuacji, którą chciał zatytułować Beetlejuice Goes Hawaiian („Beetlejuice na Hawajach”)[30]. Według Gemesa Burton uznał za zabawne połączenie plażowego filmu o surferach z niemieckim ekspresjonizmem, ponieważ elementy te w żaden sposób do siebie nie pasują[31]. Scenariusz zakładał, że Deetzowie przeprowadzili się na Hawaje, gdzie Charles miał nadzorować budowę kurortu wypoczynkowego. Niedługo później okazywało się, że powstaje on na cmentarzu starożytnych kahunów, co sprowadziło z zaświatów rozgniewane duchy. W filmie miała znajdować się także scena, w której Betelgeuse wygrywa zawody suferskie dzięki użyciu magii. Michael Keaton i Winona Ryder zgodzili się wystąpić w filmie pod warunkiem, że wyreżyseruje go Burton, jednak zarówno reżyser, jak i Keaton pracowali wówczas nad Powrotem Batmana (1992)[31].

Burton był zainteresowany realizacją kontynuacji jeszcze na początku 1991 roku. Będąc pod wrażeniem scenariusza Daniela Watersa do Śmiertelnego zauroczenia (1989), w którym także wystąpiła Ryder, poprosił go o przepisania scenariusza Beetlejuice Goes Hawaiian, ostatecznie jednak powierzył mu napisanie Powrotu Batmana[32]. W sierpniu 1993 producent David Geffen zatrudnił do przepisania scenariusza Pamelę Norris[33]. W 1996 Warner Bros. zwróciło się z prośbą o naniesienie kolejnych poprawek do Kevina Smitha, ten jednak odrzucił ją na rzecz niezrealizowanego ostatecznie projektu Superman Lives. W późniejszym czasie stwierdził, że pierwszy film wyczerpał temat, a przenoszenie akcji do tropików nie ma sensu[34]. W marcu 1997 Games przyznał, że prawa do scenariusza do Beetlejuice Goes Hawaiian nadal należą do The Geffen Company, która prawdopodobnie nigdy go nie zrealizuje. Dodał też, że Ryder – mająca wówczas 25 lat – nie może ponownie wcielić się w nastolatkę, więc rolę Lydii należałoby obsadzić na nowo[31]. W 2024 Burton przyznał, że w międzyczasie rozważano kilka innych pomysłów na kontynuację: „Rozmawialiśmy o różnych możliwościach. Beetlejuice i nawiedzony dwór, Beetlejuice na Dzikim Zachodzie i temu podobne, pomysłów było sporo”[35], jednak ostatecznie ze wszystkich z nich zrezygnowano[36].

We wrześniu 2011 Warner Bros. zatrudniło do napisania i wyreżyserowania kontynuacji Soku z żuka Setha Grahame’a-Smitha, z którym wytwórnia współpracowała przy Mrocznych cieniach (2012) i Abrahamie Lincolnie: Łowcy wampirów (2012)[37]. Grahame-Smith przyjął propozycję z zamiarem zrobienia kontynuacji godnej pierwowzoru, a nie „tylko po to, żeby odbębnić jakiś remake czy reboot”. Wyraził też nadzieję, że Keaton powróci do roli Betelgeuse’a, a Warner Bros. nie wymusi obsadzenia roli na nowo. Burton i Keaton nie wykluczyli jednak swojego udziału, jeżeli scenariusz okaże się dostatecznie dobry[38]. Grahame-Smith w lutym 2012 spotkał się z Keatonem, który miał stwierdzić, że czeka na możliwość ponownego zagrania swojej postaci, starając się zainteresować kontynuacją każdego, kto zechce go wysłuchać[39].

W listopadzie 2013 Ryder zasugerowała, że może powrócić w kontynuacji: „Minęło 27 lat, ale uwielbiam Lydię Deetz, która jest cząstką mnie. Chciałabym zobaczyć, co porabia 27 lat później”. Dodała jednak, że zagrałaby w kontynuacji tylko pod warunkiem, że zaangażowani będą w nią Burton i Keaton[40]. W grudniu 2014 Burton stwierdził, że brakuje mu współpracy z Keatonem, a w przygotowaniu jest scenariusz, który tym razem prawdopodobnie uda się zrealizować[41]. W styczniu 2015 Grahame-Smith oświadczył, że scenariusz do Soku z żuka 2 został ukończony i wyraził nadzieję, że wraz z Burtonem do końca roku rozpoczną zdjęcia; dodał także, że Keaton i Ryder ponownie wcielą się w postacie z oryginału[42]. Ryder potwierdziła swój udział w kontynuacji w sierpniu 2015[43]. W maju 2016 Burton zapewnił, że chce zrealizować kontynuację Soku z żuka, ale „nie jest to film, który desperacko potrzebuje sequelu” i nie chce się spieszyć, a na tę chwilę nie wyklarowano jeszcze wszystkich szczegółów[44]. W październiku 2017 do przepisania scenariusza zatrudniono Mike’a Vukadinovicha[45]. W kwietniu 2019 Warner Bros. poinformowało, że zawiesiło plany realizacji filmu[46].

Przedprodukcja

W lutym 2022 temat kontynuacji powrócił, a zaangażowało się w nią należące do Brada Pitta studio Plan B Entertainment[47]. W październiku Burton oświadczył, że nie jest zaangażowany w projekt, a kilka dni później dodał, że „nic nie jest wykluczone”[48]. Ostatecznie Burton powrócił jako reżyser; jak stwierdził, ponad wszystko ceni sobie pracę z „dobrymi ludźmi, aktorami i kukiełkami”, a projekt ten pomógł mu przypomnieć sobie, dlaczego lubi robić filmy[49]. Chciał również opowiedzieć o tym, jak potoczyły się dalsze losy Lydii – postaci, którą porównał do samego siebie z czasów nastoletnich – i jej rodziny oraz o tym, co sprawiło, że zamieniła się z „wyluzowanej nastolatki” w znienawidzoną przez córkę „zjebaną dorosłą” prowadzącą program o duchach. Stwierdził także, że od premiery pierwszej części doświadczył wielu podobnych rzeczy co Lydia, przez co projekt ma dla niego znaczenie osobiste[36]. Burton i Keaton zgodzili się odnośnie do tego, żeby do minimum ograniczyć wykorzystanie efektów komputerowych i jak najwięcej scen nakręcić przy wykorzystaniu praktycznych efektów, żeby film sprawiał wrażenie „kręconego w domu”[50]. Keaton przyrównał fabułę Beetlejuice’a Beetlejuice’a do „psychodelicznego rejsu łódką” z Willy’ego Wonki i fabryki czekolady (1971), „bujającej się gwałtownie” jak niekontrolowana fantasmagoria i uzupełnionej o wszystkie pomysły, jakie przez lata siedziały w głowie Burtona. Stwierdził, że będzie ona oddziaływała na widzów mocniej niż fabuła pierwowzoru, pozwalając tym samym „nawiązać głębszą nić porozumienia” z postaciami. Ryder przyznała, że film znacząco przerósł jej oczekiwania i wyraziła przekonanie, że coś dla siebie znajdą w nim przedstawiciele różnych pokoleń[51].

W marcu 2023 poinformowano, że Jenna Ortega – współpracująca wcześniej z Burtonem przy serialu Netfliksa Wednesday – negocjuje angaż do roli córki Lydii, Astrid[11][52][53], a Burton prawdopodobnie wyreżyseruje film[54]. Ortega i Ryder nawiązały na planie silną więź, w czym pomogły m.in. ich wspólne zamiłowania, takie jak chociażby kino. Ryder stwierdziła, że widzi w Ortedze młodszą, ale „tysiąc razy fajniejszą” siebie; obie aktorki przyznały, że praca ze sobą była dla nich wyjątkowym doświadczeniem, które wpłynęło na to, jak Ortega zagrała Astrid[55]. W maju doniesiono, że muzykę ponownie napisze Danny Elfman, a scenariusz napiszą twórcy Wednesday – Alfred Gough i Miles Millar; oficjalnie potwierdzono także angaż Ortegi[56]. W następnych miesiącach doniesiono o obsadzeniu Justina Theroux, Burna Gormana, Arthura Contiego, Filipe’a Catesa i Willema Dafoe w nieokreślonych rolach[18][17][19][13][57]. Dafoe w wywiadzie dla „Variety” doprecyzował, że zagra detektywa z zaświatów, za życia aktora filmów klasy B, który zginął w wypadku[16]. Conti początkowo wziął udział w wideocastingu przeprowadzonym przez Burtona, a następnie teście ekranowym z Ortegą. Informację o angażu przekazano mu 1 kwietnia, przez co początkowo uznał ją za żart primaaprilisowy[58]. W podobnym czasie do obsady dołączyły także Catherine O’Hara, ponownie wcielająca się w Delię Deetz, oraz Monica Bellucci jako była żona Betelgeuse’a[59]. 23 maja 2024, wraz z premierą kolejnego zwiastuna filmu, potwierdzono pogłoski o udziale w filmie Danny’ego DeVita[22]. Graną przez niego drugoplanową postać woźnego – pierwszej ofiary Dolores – napisano jako nieprzeznaczoną dla żadnego konkretnego aktora, wobec czego Burton zaproponował ją DeVitowi, z którym wielokrotnie współpracował już wcześniej, a ten rolę przyjął[60].

Kostiumografką została Colleen Atwood, wieloletnia współpracowniczka Burtona[61]. Atwood poinformowała, że chociaż Keaton nalegał na burgundowy smoking, Betelgeuse ponownie będzie nosił pasiasty garnitur, ponieważ jest on jego wizytówką w takim stopniu, jak niebieska sukienka stanowi wizytówkę Alice Lidell z Alicji w Krainie Czarów[62]. O’Hara przyznała, że w filmie pojawi się piosenka „Day-O (The Banana Boat Song)” Harry’ego Belafontego, wykorzystana także w części pierwszej[63]; w kontynuacji wykonuje ją chór dziecięcy na pogrzebie Charlesa[64]. Scenarzyści postanowili, że podczas wesela pojawi się sekwencja musicalowa, w której Betelgeuse będzie „szalonym wodzirejem”, nie mieli jednak pewności odnośnie do tego, jaką piosenkę do niej wybrać. Burton zasugerował „MacArthur Park” Richarda Harrisa, którą Gough uznał za „szaloną, dziwną i obłąkaną rzecz, która musi pojawić się na końcu filmu[60]. Keaton nalegał na to, żeby Betelgeuse – podobnie jak w pierwszej części – pojawiał się na ekranie możliwie jak najmniej, ponieważ „[nie jest już] postacią, która napędza fabułę, a raczej jej częścią”[65].

Okres zdjęciowy

Początkowo zdjęcia rozpocząć miały się w połowie 2022[66][67]. Przeniesiono je na 10 maja 2023 do Londynu, przy założeniu, że nie zostaną ponownie opóźnione przez strajk scenarzystów[68][69]. Zdjęcia oficjalnie rozpoczęto w maju 2023[18]; operatorem kamery został Haris Zambarloukos[70], a montażystą Jay Prychidny[71]. 18 maja kręcono w okolicach Princess Helena College w Preston[72][73]. W połowie 2023 ekipa przeniosła się do wschodniego Corinth, gdzie w oryginale nagrywano sceny rozgrywające się na zewnątrz domu Deetzów[74]. W lipcu zdjęcia zostały wstrzymane przez strajk aktorów[75]. Jak stwierdził Burton, w tym momencie nakręcono już 99% filmu, a do końca pozostały dwa dni[49][76]. Zdjęcia wznowiono 16 listopada w Melrose[77], a zakończono 30 listopada w Vermoncie[78].

Postprodukcja

W marcu 2024 aktorom zaprezentowano surową wersję zmontowanego filmu[79]. W marcu 2023 potwierdzono, że do roli Charlesa Deetza nie powróci Jeffrey Jones, który wycofał się z życia publicznego po skazaniu w 2003 roku za posiadanie i tworzenie dziecięcej pornografii; w zwiastunach ujawniono, że grana przez niego postać zginęła[80][81]. W kwietniu 2023 Geena Davis poinformowała, że ze względu na wiek nie wcieli się ponownie w Barbarę Maitland, która jako duch nie starzeje się[82]. W sierpniu potwierdzono, że w filmie nie powróci także Alec Baldwin jako Adam Maitland. Jak stwierdził Burton, Maitlandowie nie byli niezbędni w historii, którą chciał opowiedzieć[83]. Nieobecność małżeństwa uzasadniono w kontynuacji tym, że znaleźli kruczek prawny, który pozwolił im opuścić dom przed upływem wymaganego czasu[84]. Gough przyznał, że we wczesnej wersji scenariusza Maitlandowie pojawiali się na końcu filmu w rolach cameo. Po dyskusji na ten temat z Millarem i Burtonem wszyscy trzej zgodzili się zgodzili się usunąć tę scenę, uznając, że żadna technika cyfrowego odmładzania aktorów nie przekona widzów, że Davis i Baldwin nie zestarzeli się od 1988 roku. Uznali także, że historia Maitlandów została zakończona, a pokazanie ich kłóciłoby się z decyzją Burtona, że w filmie nie będzie żadnego fanserwisu[85].

Za efekty specjalne w postprodukcji odpowiadali Angus Bickerton i Alex Bicknell, współpracujący z firmami Framestore, One of Us i BUF[86][87]. W wywiadzie dla „Variety” z sierpnia 2024 Burton, zapytany o możliwość nakręcenia części trzeciej, stwierdził, że „nie sądzi”, żeby miał taką zrealizować[88].

Dystrybucja

Burton (pośrodku) wraz z obsadą na światowej premierze filmu podczas 81. MFF w Wenecji.

W lutym 2024 ujawniono oficjalny tytuł filmu i datę jego premiery[89]. W czerwcu 2024 podczas prezentacji CineEurope Warner Bros. ogłosiło, że w niektórych krajach film trafi do dystrybucji kinowej dwa dni wcześniej niż w Stanach Zjednoczonych[90]. Beetlejuice’a Beetlejuice’a wybrano na film otwarcia 81. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Wenecji, gdzie 28 sierpnia 2024 w Palazzo del Cinema di Venezia odbyła się jego światowa premiera, nie brał jednak brał udziału w konkursie głównym[91]. Kinowa premiera w Stanach Zjednoczonych i Polsce odbyła się 6 września; dystrybutorem filmu na tych rynkach jest Warner Bros. Pictures. W części krajów film trafił do kin 4 września 2024[90]. Film przygotowano zarówno do pokazów w kinach tradycyjnych, jak i w formatach Imax, 4DX i ScreenX[92][93].

Według szacunków analityków branżowych, na promocję i marketing filmu przeznaczono około 100 mln USD, czyli taką samą kwotę, jaką na jego produkcję. W przedpremierowych analizach szacowano także, że w pierwszy weekend wyświetlania Beetlejuice Beetlejuice zarobi w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie 100–110 mln USD[94].

8 października 2024 film udostępniono odpłatnie w usługach wideo na życzenie, z kolei premierę na nośnikach optycznych DVD i Blu-ray przewidziano na 19 listopada 2024[95].

Odbiór

Box office

W pierwszym dniu wyświetlania w USA i Kanadzie film zarobił 42 mln USD, z czego 13 mln pochodziło z pokazów rozpoczynających się o północy z 5 na 6 września[96][97]. Łącznie zyski z pierwszego weekendu wyniosły 111 mln USD, co przełożyło się na drugą najlepszą premierę w karierze Burtona (za Alicją w Krainie Czarów z 2010) i trzecie najlepsze otwarcie 2024 (za Deadpoolem & Wolverine’em i W głowie się nie mieści 2)[98]. 77% wszystkich amerykańskich i kanadyjskich widzów, którzy poszli wówczas do kina, obejrzało Beetlejuice’a Beetlejuice’a[98]. W ciągu pierwszych trzech dni film zarobił więcej, niż pierwsza część przez cały okres wyświetlania jej w kinach (74 mln USD, bez uwzględnienia inflacji)[99]. Poza USA i Kanadą film zarobił 36,2 mln USD, co łącznie przełożyło się na premierowe zyski w wysokości 147,2 mln USD[100]. W Polsce w trakcie pierwszego weekendu i pokazów przedpremierowych sprzedano ponad 119,1 tys. biletów[101].

Do 12 października 2024 film zarobił na całym świecie ponad 405,3 mln USD, z czego 267,8 mln w USA i Kanadzie, a 137,5 mln w pozostałych krajach[102]. W Polsce film obejrzało łącznie ponad 524,8 tys. widzów[103].

Ze strony krytyków

W agregatorze recenzji Rotten Tomatoes film poleca 77% spośród 349 recenzentów, a średnia ich ocen wynosi 5,9/10. W podsumowaniu stwierdzono: „Grany przez Michaela Keatona podstępny poltergeist wciąż a w sobie mnóstwo energii w tym szalonym powrocie Tima Burtona do formy, łączącym urocze efekty praktyczne i makabryczne gagi i zapewniającym świetną zabawę”[104]. Średnia ważona ocen krytyków w agregatorze Metacritic wynosi 62/100 na podstawie 61 recenzji, wskazując na „ogólnie pozytywny odbiór”[105]. Widzowie przebadani przez CinemaScore przyznali filmowi ocenę B+ w amerykańskiej skali szkolnej (od A do F), zaś respondenci ankiety przeprowadzonej przez PostTrak w 81% ocenili film pozytywnie, zaś 68% poleciłoby obejrzenie go komuś innemu[97].

Manohla Dargis z „The New York Times” uznała Beetlejuice’a Beetlejuice’a za film „zabawny, ale mniej śmiały” niż część pierwsza[106]. Xan Brooks z recenzji dla „The Guardian” stwierdził „podjęta przez Burtona próba sprowadzenia z zaświatów komediohorroru z lat 80. jest pełna popisowych scen, ale nie udaje jej się uzupełnić pierwowzoru”[107]. Według Margaret Roarty z „The Film Magazine” Burtonowi „udało się stworzyć coś równie zwariowanego, dziwnego i znaczącego, jak oryginalny film”[108]. Jakub Popielecki z Filmwebu ocenił film na 4/10 gwiazdek, chwaląc kreacje aktorskie, krytykując jednak scenariusz jako zbyt odtwórczy względem części pierwszej oraz nadmiar wątków fabularnych, stwierdzając: „Soku tu dużo, ale jakoś mało miąższu”[109].

Według niektórych recenzentów czarno-biała retrospekcja przedstawiająca historię Dolores i Beetlejuice’a, rozgrywająca się we Włoszech podczas epidemii czarnej śmierci i z narracją w języku włoskim, może stanowić hołd dla wspomnianego w filmie Maria Bavy, uznanego włoskiego reżysera horrorów[110][111].

W Polsce pewne kontrowersje wśród części widzów wywołała scena, w której Astrid tłumaczy, że na Halloween przebrała się za Marię Skłodowską-Curie, którą określa mianem „francuskiej fizyczki”, chociaż w polskim dubbingu Skłodowską-Curie określono mianem „polskiej fizyczki”. Doprowadziło to do odnowienia dyskusji na temat narodowości noblistki[112][113].

Uwagi

  1. ↑ Imię postaci zapisywane jest w filmach, np. na ulotkach, jako Betelgeuse, co stanowi angielską nazwę Betelgezy, wymawianą w języku angielskim jak „beetle juice”. W tytułach i napisach końcowych filmów imię postaci zapisywane jest jako „Beetlejuice”, żeby ułatwić jego odczytanie i wymowę[6][7].

Przypisy

  1. ↑ Tamal Kundu: “Beetlejuice 2” Spoilers & Ending Explained: What Happens to Lydia & Astrid?. [w:] Yahoo! Entertainment [on-line]. 2024-09-06. [dostęp 2024-09-07]. (ang.).
  2. ↑ Dani Kessel Odom: “Beetlejuice Beetlejuice” Ending Explained: What’s Next for Betelgeuse & The Deetz Family. [w:] ScreenRant [on-line]. 2024-09-05. [dostęp 2024-09-07]. (ang.).
  3. ↑ Brian Truitt: “Beetlejuice Beetlejuice” spoilers! Let’s unpack that wild ending, creative cameo. [w:] USA Today [on-line]. [dostęp 2024-09-07]. (ang.).
  4. ↑ Beetlejuice Beetlejuice (2024) Full Cast & Crew. [w:] Box Office Mojo [on-line]. Amazon. [dostęp 2024-09-13]. (ang.).
  5. ↑ Jacek Stankiewicz: „Beetlejuice Beetlejuice” – obsada polskiego dubbingu. [w:] polski-dubbing.pl [on-line]. 2024-09-06. [dostęp 2024-09-08]. (pol.).
  6. ↑ Adrienne Tyler: The Real-Life Origin of Beetlejuice’s Name. [w:] ScreenRant [on-line]. 2019-08-29. [dostęp 2024-09-06]. (ang.).
  7. ↑ Bill Dubiel: Beetlejuice vs. Betelgeuse: What the Real Name of Michael Keaton’s Poltergeist is & What it Means. [w:] ScreenRant [on-line]. 2024-05-08. [dostęp 2024-09-06]. (ang.).
  8. ↑ Ryan O’Rourke: Tim Burton Was Never Tempted to Make Beetlejuice Anything but “Politically Incorrect”. CNN, 2024-08-20. [dostęp 2024-08-21]. (ang.).
  9. ↑ Adrienne Tyler: “Beetlejuice 2”: Why Betelgeuse’s Origin Story is Told in Italian. [w:] ScreenRant [on-line]. 2024-09-10. [dostęp 2024-09-13]. (ang.).
  10. ↑ a b c Nick Romano: “Beetlejuice” star Winona Ryder thought Lydia would be “this spinster” rather than a mom in sequel. Entertainment Weekly, 2024-08-26. [dostęp 2024-08-28]. (ang.).
  11. ↑ a b Alli Rosenbloom: Tim Burton says “Beetlejuice 2” has officially wrapped production. CNN, 2023-11-30. [dostęp 2023-12-01]. (ang.).
  12. ↑ Jen Juneau: Jenna Ortega Confirms Role as Lydias Daughter in “Beetlejuice” Sequel: “She’s Weird, but in a Different Way”. [w:] People [on-line]. 2024-02-21. [dostęp 2024-02-21]. (ang.).
  13. ↑ a b Angie Orellana Hernandez: It’s Showtime! Here’s the First Look at Jenna Ortega’s “Beetlejuice 2” Character. [w:] E! News [on-line]. 2023-07-08. (ang.).
  14. ↑ Nick Romano: Beetlejuice Beetlejuice... Beetlejuice returns in first look at Michael Keaton, Winona Ryder. [w:] Entertainment Weekly [on-line]. 2024-03-20. [dostęp 2024-03-20]. (ang.).
  15. ↑ Dani Kessel Odom: Who Delores is in “Beetlejuice Beetlejuice”: Her Death, Betelgeuse Marriage, Powers & Revenge Plan Explained. [w:] Screen Rant [on-line]. 2024-09-07. [dostęp 2024-09-08]. (ang.).
  16. ↑ a b Nick Vivarelli: Willem Dafoe Back on Festival Trail in Marrakech, Talks “Poor Things”, Reveals Role in “Beetlejuice 2”. [w:] Variety [on-line]. 2023-11-26. [dostęp 2023-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-11-26)]. (ang.).
  17. ↑ a b Alex DiVincenzo: “Beetlejuice 2” – We Visited the East Corinth, Vermont Filming Location of Tim Burton’s Sequel. [w:] Bloody Disgusting [on-line]. 2023-07-21. [dostęp 2024-02-01]. (ang.).
  18. ↑ a b c Borys Kit: “Beetlejuice 2”: Willem Dafoe Joins Jenna Ortega, Michael Keaton. [w:] The Hollywood Reporter [on-line]. 2023-05-12. [dostęp 2023-05-12]. (ang.).
  19. ↑ a b Justin Kroll: “Beetlejuice 2” Actor Arthur Conti Signs with WME. [w:] Deadline Hollywood [on-line]. 2023-12-04. [dostęp 2023-12-04]. (ang.).
  20. ↑ Jordan Williams: What Happened to Richard, Lydia’s Husband & Astrid’s Father, Before “Beetlejuice 2”. [w:] Screen Rant [on-line]. 2024-09-07. [dostęp 2024-09-08]. (ang.).
  21. ↑ Jordan Williams: “Beetlejuice 2’s” Surprise Returning Character Perfectly Fulfills a Nearly 40-Year Story Setup. [w:] Screen Rant [on-line]. 2024-09-07. [dostęp 2024-09-08]. (ang.).
  22. ↑ a b Jordan Williams: “Beetlejuice 2’s” New Cameo Confirms a Beloved Tim Burton Actor Reunion That Began 32 Years Ago with $267 Million Movie. [w:] ScreenRant [on-line]. 2024-05-23. [dostęp 2024-09-01]. (ang.).
  23. ↑ Meet Actor Filipe Cates, Who Plays Astrid’s Dream [Spoiler in “Beetlejuice 2” Final Scene]. [w:] Just Jared [on-line]. [dostęp 2024-09-07]. (ang.).
  24. ↑ Kara Hedash: How Charles Deetz Died in “Beetlejuice Beetlejuice”. [w:] ScreenRant [on-line]. 2024-09-06. [dostęp 2024-09-06]. (ang.).
  25. ↑ Jack Smart: Jeffrey Jones Doesn’t Return in “Beetlejuice” Sequel After His Controversy. Here’s How the Movie Includes His Character. [w:] People [on-line]. 2024-09-06. [dostęp 2024-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-09-09)]. (ang.).
  26. ↑ Areeba Masood: “Beetlejuice 2”: Who Plays Charles Deetz? Why Jeffrey Jones Doesn’t Return. [w:] ComingSoon [on-line]. 2024-09-06. [dostęp 2024-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-09-06)]. (ang.).
  27. ↑ Tim Burton Pitched “Genius” Way to Kill Off Jeffrey Jones’ Charles Deetz Character in “Beetlejuice Beetlejuice”. [w:] People [on-line]. [dostęp 2024-09-10]. (ang.).
  28. ↑ Nick Romano: Charles Deetz's fate in Beetlejuice Beetlejuice inspired by Tim Burton's worst nightmare (exclusive). [w:] Entertainment Weekly [on-line]. 2024-09-06. [dostęp 2024-09-06]. (ang.).
  29. ↑ Samuel J. Umland: The Tim Burton Encyclopedia. Rowman & Littlefield Publishers, 2015, s. 42-43. ISBN 978-0810892002. (ang.).
  30. ↑ Mark Salisbury, Tim Burton: Burton on Burton. Faber and Faber, 2006, s. 145. ISBN 0-571-22926-3. (ang.).
  31. ↑ a b c Anthony Ferrante. Hidden Gems. „Fangoria”, s. 53–56, marzec 1997. (ang.). 
  32. ↑ Judy Sloane. Daniel Waters on Writing. „Film Review”, s. 67–69, sierpień 1995. (ang.). 
  33. ↑ John Brodie: Twentieth, Norris-Clay ink pact. [w:] Variety [on-line]. 1993-08-26. [dostęp 2022-04-19]. (ang.).
  34. ↑ An Evening with Kevin Smith, reż. J.M. Kenny, prod. Destination Films 2002 [DVD].
  35. ↑ “Beetlejuice Beetlejuice”... Beetlejuice returns in first look. [w:] Entertainment Weekly [on-line]. [dostęp 2024-03-21]. (ang.).
  36. ↑ a b Ryan O'Rourke: Tim Burton Explains Why “Beetlejuice Beetlejuice” Could Only Happen Now. [w:] Collider [on-line]. 2024-08-20. [dostęp 2024-08-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-09-09)]. (ang.).
  37. ↑ Mike Fleming: KatzSmith Duo Makes First-Look Warner Bros. Deal; Will Bring “Beetlejuice” Back from Dead. [w:] Deadline Hollywood [on-line]. 2011-09-06. [dostęp 2022-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-22)]. (ang.).
  38. ↑ John Ary: John Ary with a Brief Snippet of Info Re: “Beetlejuice 2” Via Writer Seth Grahame-Smith!. [w:] Ain’t It Cool News [on-line]. 2012-05-17. [dostęp 2022-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-22)]. (ang.).
  39. ↑ Ryan Turek: Michael Keaton Meets About “Beetlejuice 2”, Seth Grahame-Smith Offers Update. [w:] Shock Till You Drop [on-line]. 2012-02-11. [dostęp 2022-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-13)]. (ang.).
  40. ↑ Andrew Romano: Winona Ryder on “Beetlejuice 2”: “Might Be Happening” with Burton, Keaton, and Ryder. [w:] The Daily Beast [on-line]. 2013-11-18. [dostęp 2022-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-26)]. (ang.).
  41. ↑ Edward Douglas: Exclusive: Tim Burton Thinks “Beetlejuice 2” is Closer Than Ever. [w:] CraveOnline [on-line]. 2014-12-14. [dostęp 2022-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-10)]. (ang.).
  42. ↑ Anthony Breznican: “Beetlejuice 2”, “Something Wicked”, “Gremlins”, vampires galore: Seth Grahame-Smith’s 2015 to-do list. [w:] Entertainment Weekly [on-line]. 2015-01-16. [dostęp 2022-04-19]. (ang.).
  43. ↑ Mannie Holmes: “Beetlejuice 2” is Really Happening, Says Winona Ryder. [w:] Variety [on-line]. 2015-08-11. [dostęp 2022-04-19]. (ang.).
  44. ↑ Adam Chitwood: “Beetlejuice 2”: Tim Burton Gives Update on Sequel. [w:] Collider [on-line]. 2016-05-10. [dostęp 2022-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-16)]. (ang.).
  45. ↑ Anita Busch: “Beetlejuice 2” Pushes Forward with New Writer at Warner Bros.. [w:] Deadline [on-line]. 2017-10-12. [dostęp 2022-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-07)]. (ang.).
  46. ↑ Bryan Alexander: Tim Burton’s “Beetlejuice” sequel is stuck in the afterlife waiting room. [w:] USA Today [on-line]. 2019-04-02. [dostęp 2022-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-07)]. (ang.).
  47. ↑ Matt Grobar: “Beetlejuice 2”: Brad Pitt’s Plan B Boards Sequel in Early Development at Warner Bros.. [w:] Deadline Hollywood [on-line]. 2022-02-28. [dostęp 2022-04-19]. (ang.).
  48. ↑ Melanie Goodfellow: Tim Burton Addresses “Surreal” U.K. Politics; “Beetlejuice 2” & Why “Dumbo” Will Likely Be His Last Film with Disney – Lumière Festival Tim Burton Jamboree Continues. [w:] Deadline Hollywood [on-line]. 2022-10-22. [dostęp 2022-11-19]. (ang.).
  49. ↑ a b Geoffrey Macnab: Tim Burton on cancel culture and his “Beetlejuice” sequel: “I used to think about society as like the angry villagers in ‘Frankenstein’”. [w:] The Independent [on-line]. 2023-09-09. [dostęp 2023-09-10]. (ang.).
  50. ↑ Eric Andersson: Michael Keaton Teases “Beetlejuice” Sequel: A “Shrunken Head Room” and “Enormous Fun”. [w:] People [on-line]. 2024-02-19. [dostęp 2024-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-02-19)]. (ang.).
  51. ↑ Amy West, Jane Crowther: “Beetlejuice Beetlejuice” stars promise “big swing” surprises in the sequel, as Michael Keaton says it’s got a “stronger story” than the original. Total Film, 2024-08-12. [dostęp 2024-08-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-08-17)]. (ang.).
  52. ↑ Rachel Seo: Jenna Ortega in Talks to Star in Tim Burton’s “Beetlejuice 2”. [w:] Variety [on-line]. 2023-03-10. [dostęp 2023-03-10]. (ang.).
  53. ↑ Beatrice Verhoeven, Borys Kit: Jenna Ortega Circling “Beetlejuice 2”. [w:] The Hollywood Reporter [on-line]. 2023-03-10. (ang.).
  54. ↑ Justin Kroll: Jenna Ortega in Talks to Join “Beetlejuice” Sequel at Warner Bros.. [w:] Deadline Hollywood [on-line]. 2023-03-10. [dostęp 2023-03-10]. (ang.).
  55. ↑ Matthew Rudoy: “A Younger Version of Myself”: Winona Ryder & Jenna Ortega on Their Intense Emotional Bond While Filming “Beetlejuice 2”. [w:] ScreenRant [on-line]. 2024-08-20. [dostęp 2024-08-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-08-25)]. (ang.).
  56. ↑ Matt Grobar: Danny Elfman Talks “Very Exciting” Return for “Beetlejuice” Sequel, Drive to Perform “Wednesday” Music in Concert. [w:] Deadline Hollywood [on-line]. 2023-05-03. [dostęp 2023-05-06]. (ang.).
  57. ↑ Justin Kroll: Justin Theroux Joins Michael Keaton in “BeetleJuice” Sequel at Warner Bros.. [w:] Deadline [on-line]. 2023-05-09. [dostęp 2023-05-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-09)]. (ang.).
  58. ↑ Mahalia Chang: For his first big premiere, Arthur Conti dropped a “Beetlejuice” Easter egg in his custom suit. [w:] =GQ [on-line]. 2024-08-29. [dostęp 2024-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-09-09)]. (ang.).
  59. ↑ Justin Kroll: “Beetlejuice 2”: Monica Bellucci Joins Jenna Ortega, Michael Keaton. [w:] The Hollywood Reporter [on-line]. 2023-05-11. [dostęp 2023-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-11)]. (ang.).
  60. ↑ a b Nick Romano: “Beetlejuice Beetlejuice” scribe on writing the “MacArthur Park” scene, that cameo, and more. [w:] Entertainment Weekly [on-line]. 2024-09-07. [dostęp 2024-09-09]. (ang.).
  61. ↑ Jazz Tangcay: “Beetlejuice 2” Adds “Sweeney Todd” and “Edward Scissorhands” Costume Designer Colleen Atwood. [w:] Variety [on-line]. 2023-05-12. [dostęp 2023-05-13]. (ang.).
  62. ↑ Jamie Jirak: Michael Keaton’s “Beetlejuice 2” Striped Suit Confirmed by Costume Designer Colleen Atwood. [w:] ComicBook.com [on-line]. 2023-10-21. [dostęp 2023-10-21]. (ang.).
  63. ↑ Joey Nolfi: “Beetlejuice” sequel will include return of “Day-O” song from first film. [w:] Entertainment Weekly [on-line]. 2024-03-13. [dostęp 2024-03-13]. (ang.).
  64. ↑ Jordan Williams: “Beetlejuice 2” Reviving the Original’s Iconic Song Creates a Problem for Michael Keaton’s Villain Return. [w:] ScreenRant [on-line]. 2024-03-22. [dostęp 2024-09-12]. (ang.).
  65. ↑ Gabriella Paiella: The Zen-Dad Wisdom of Michael Keaton. [w:] =GQ [on-line]. 2024-08-19. [dostęp 2024-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-08-23)]. (ang.).
  66. ↑ Jenna Anderson: “Beetlejuice 2” with Michael Keaton and Winona Ryder Reportedly Being Produced by Brad Pitt’s Plan B. [w:] ComicBook.com [on-line]. 2022-02-28. [dostęp 2022-04-19]. (ang.).
  67. ↑ Andy Tolsky: Michael Keaton & Winona Ryder Reportedly Returning for “Beetlejuice 2”. [w:] Screen Rant [on-line]. 2022-02-28. [dostęp 2022-04-19]. (ang.).
  68. ↑ Aidan Kelley: “Beetlejuice 2”: Cast, Director, Filming Details, and Everything We Know so Far. [w:] Collider [on-line]. 2023-05-09. [dostęp 2023-05-10]. (ang.).
  69. ↑ Rebecca Rubin: “Beetlejuice 2”, Starring Michael Keaton and Jenna Ortega, to Hit Theaters in 2024. [w:] Variety [on-line]. 2023-05-09. [dostęp 2023-05-10]. (ang.).
  70. ↑ Kristen Lopez: “Beetlejuice 2” Cinematographer Says Tim Burton Sequel is About Keeping a Family Together “in the Craziest World Possible”. [w:] The Wrap [on-line]. 2023-08-30. [dostęp 2024-02-01]. (ang.).
  71. ↑ Jordan Williams: “Beetlejuice 2” is a Way Bigger “Wednesday” Reunion Than Just Tim Burton & Jenna Ortega. [w:] Screen Rant [on-line]. 2023-09-03. [dostęp 2024-02-01]. (ang.).
  72. ↑ Tommy McArdle: Winona Ryder Seen in Costume as Her “Beetlejuice” Character — 36 Years Later! — in Tim Burton’s Sequel. [w:] People [on-line]. 2023-05-18. [dostęp 2023-05-19]. (ang.).
  73. ↑ Dan Mountney: Filming at ex-school near Hitchin rumoured as sequel to 80s classic. [w:] The Comet [on-line]. 2023-05-01. [dostęp 2023-05-21]. (ang.).
  74. ↑ Ethan Weinstein: Like a ghost cloaked in NDAs, “Beetlejuice 2” quietly begins production in East Corinth. [w:] VTDigger [on-line]. 2023-06-04. [dostęp 2023-06-05]. (ang.).
  75. ↑ Umberto Gonzalez: Here Are All the Movies Affected by the SAG-AFTRA Strike – from “Deadpool 3” to “Mission: Impossible VIII”. [w:] TheWrap [on-line]. 2023-07-14. [dostęp 2023-07-14]. (ang.).
  76. ↑ Anthony Breznican: Jenna Ortega Thinks We Need More Weird Stories Like “Beetlejuice”. [w:] Vanity Fair [on-line]. 2024-02-21. [dostęp 2024-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-02-21)]. (ang.).
  77. ↑ Darren Botelho: Production of “Beetlejuice” sequel resumes in Melrose. [w:] NBC Boston [on-line]. NBC, 2023-11-15. [dostęp 2023-11-16]. (ang.).
  78. ↑ Christy Piña: “Beetlejuice 2” Wraps Production in Vermont. [w:] The Hollywood Reporter [on-line]. 2023-11-30. [dostęp 2023-11-30]. (ang.).
  79. ↑ Zack Sharf: Michael Keaton Watched “Beetlejuice 2” and “Wasn’t Ready” for How Emotional It Gets, Says a “Couple of Little Tweaks” Are Being Made: “This Thing is Great”. [w:] Variety [on-line]. 2024-03-11. [dostęp 2024-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-03-11)]. (ang.).
  80. ↑ Mathew Murphy: Original “Beetlejuice” Star Won’t Return for Sequel Despite Easter Egg Hint. The Daily Beast, 2024-03-23. [dostęp 2024-03-25]. (ang.).
  81. ↑ Nick Romano: “Beetlejuice Beetlejuice” trailer confirms death of original character; introduces Willem Dafoe, Monica Bellucci. [w:] Entertainment Weekly [on-line]. 2024-05-23. [dostęp 2024-08-11]. (ang.).
  82. ↑ Why Geena Davis is Not in the “Beetlejuice” Sequel. Entertainment Tonight. [dostęp 2024-05-07]. (ang.).
  83. ↑ Eric Andersson: Tim Burton Explains Why Alec Baldwin and Geena Davis Aren’t in the “Beetlejuice” Sequel. [w:] People [on-line]. 2024-08-28. [dostęp 2024-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-08-29)]. (ang.).
  84. ↑ Lydia Venn: Here’s why the Maitlands aren’t in the new “Beetlejuice” movie. [w:] Cosmopolitan [on-line]. 2024-08-29. [dostęp 2024-09-06]. (ang.).
  85. ↑ Nick Romano: “Beetlejuice Beetlejuice” early draft featured Maitlands cameo — here’s why it was cut. [w:] Entertainment Weekly [on-line]. 2024-09-06. [dostęp 2024-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-09-09)]. (ang.).
  86. ↑ Vincent Frei: Beetlejuice Beetlejuice. [w:] The Art of VFX [on-line]. 2024-03-22. [dostęp 2024-05-08]. (fr.).
  87. ↑ “Beetlejuice Beetlejuice”… Beetlejuice Returns with First Trailer. [w:] Animation World Network [on-line]. [dostęp 2024-05-08]. (ang.).
  88. ↑ Ellise Shafer, Alex Ritman: Tim Burton Didn’t Make “Beetlejuice 2” to “Do a Big Sequel for Money”: “I Didn’t Even Watch the First Movie to Prepare”. [w:] Variety [on-line]. 2024-08-28. [dostęp 2024-08-28]. (ang.).
  89. ↑ Anthony D'Alessandro: “Beetlejuice 2” Gets Official Title; Pic Still Set for Post Labor Day Theatrical Release. [w:] Deadline Hollywood [on-line]. 2024-02-01. [dostęp 2024-02-01]. (ang.).
  90. ↑ a b Nancy Tartaglione: Warner Bros. Blows Away CineEurope with Fresh “Twisters” Footage, Lights Up New “Joker: Folie à Deux” Trailer. [w:] Deadline Hollywood [on-line]. 2024-06-18. [dostęp 2024-06-18]. (ang.).
  91. ↑ Nancy Tartaglione: Tim Burton’s “Beetlejuice Beetlejuice” to Open Venice Film Festival. [w:] Deadline Hollywood [on-line]. 2024-07-02. (ang.).
  92. ↑ Anthony D'Alessandro: “Beetlejuice 2” Sets 2024 Fall Release Date. [w:] Deadline Hollywood [on-line]. 2023-05-09. [dostęp 2023-05-10]. (ang.).
  93. ↑ Beatlejuice Beatlejuice. Warner Pros. Polska. [dostęp 2024-08-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-07-26)]. (pol.).
  94. ↑ Anthony D'Alessandro, Nancy Tartaglione: “Beetlejuice Beetlejuice”: Warner Bros. Sequel to Tally a Lot of Bananas at B.O. with $145M Global Opening – Preview. [w:] Deadline Hollywood [on-line]. 2024-09-03. [dostęp 2024-09-04]. (ang.).
  95. ↑ Rudie Obias: “Beetlejuice Beetlejuice” Sets Digital and Blu-ray/DVD Release Dates. [w:] Variety [on-line]. 2024-10-01. [dostęp 2024-10-01]. (ang.).
  96. ↑ Jordan Moreau: Box Office: “Beetlejuice 2” Makes $13 Million in Previews. [w:] Variety [on-line]. 2024-09-06. (ang.).
  97. ↑ a b Anthony D’Alessandro: “Beetlejuice Beetlejuice” Rocking Body in Time to $100M+ After $42M+ Friday – Early Saturday AM Update. [w:] Deadline Hollywood [on-line]. 2024-09-07. [dostęp 2024-09-07]. (ang.).
  98. ↑ a b Anthony D'Alessandro: “Beetlejuice Beetlejuice” Shakes Señora to $110M Opening After $42M Saturday – Early Sunday AM Update. [w:] Deadline [on-line]. 2024-09-08. [dostęp 2024-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-09-07)]. (ang.).
  99. ↑ Pamela McClintock: Box Office: “Beetlejuice Beetlejuice” Scares Up Near-Record $110M Domestic Opening. [w:] The Hollywood Reporter [on-line]. 2024-09-08. [dostęp 2024-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-09-09)]. (ang.).
  100. ↑ Nancy Tartaglione: “Beetlejuice Beetlejuice” Jumps in with $145M+ Global Bow; Holdovers (& Disney) Hit New Milestones; Vijay’s “GOAT” One to Watch – International Box Office. [w:] Deadline [on-line]. 2024-09-08. [dostęp 2024-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-09-08)]. (ang.).
  101. ↑ Marek Pilarski: Polacy również spragnieni Soku z żuka – podsumowanie weekendu w polskich kinach. [w:] Boxoffice’owy zawrót głowy [on-line]. 2024-09-11. [dostęp 2024-09-11]. (pol.).
  102. ↑ Beetlejuice Beetlejuice. [w:] Box Office Mojo [on-line]. Amazon. [dostęp 2024-09-13]. (ang.).
  103. ↑ Świetny start „Joker: Folie à deux” w polskich kinach. [w:] Box office raport [on-line]. 2024-10-09. [dostęp 2024-10-11]. (pol.).
  104. ↑ Beetlejuice Beetlejuice. [w:] Rotten Tomatoes [on-line]. [dostęp 2024-08-31]. (ang.).
  105. ↑ Beetlejuice Beetlejuice. [w:] Metacritic [on-line]. [dostęp 2024-08-29]. (ang.).
  106. ↑ Manohla Dargis: “Beetlejuice Beetlejuice” Review: Delightfully Undead Again. [w:] The New York Times [on-line]. 2024-09-06. [dostęp 2024-09-06]. (ang.).
  107. ↑ Xan Brooks: “Beetlejuice Beetlejuice” review – Tim Burton sequel takes retro joyride through old haunts. [w:] The Guardian [on-line]. 2024-08-28. [dostęp 2024-09-07]. (ang.).
  108. ↑ Margaret Roarty: “Beetlejuice Beetlejuice” (2024) Review. [w:] The Film Magazine [on-line]. 2024-09-09. [dostęp 2024-09-11]. (ang.).
  109. ↑ Jakub Popielecki: Burt-on, Burt-off. [w:] Filmweb [on-line]. 2024-08-29. [dostęp 2024-08-31]. (pol.).
  110. ↑ Tim Burton: «Ho sempre voluto realizzare un horror in italiano, con “Beetlejuice Beetlejuice” è come se l’avessi fatto». [w:] Cinecittà News [on-line]. 2024-08-28. [dostęp 2024-09-10]. (wł.).
  111. ↑ Manon Dumais: La Presse à la 81e Mostra de Venise: La mariée était en noir. [w:] La Presse [on-line]. 2024-08-28. [dostęp 2024-09-10]. (fr.).
  112. ↑ Kamil Dachnij: Skandal w kinach. Polacy ganią hit za wpadkę ze Skłodowską-Curie. [w:] Onet Kultura [on-line]. 2024-09-09. [dostęp 2024-09-20]. (pol.).
  113. ↑ Dominika Wantuch: „O nie! Nie odbierzecie nam tej Polki”. Awantura o Marię Skłodowską-Curie w „Beetlejuice Beetlejuice”. [w:] Wysokie Obcasy [on-line]. 2024-09-09. [dostęp 2024-09-20]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Filmy i seriale w reżyserii Tima Burtona
1980-89
1990-99
2000-09
2010-19
2020-29