75 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1944
Rozformowanie	1945
Dowódcy
Pierwszy	mjr Tichon Szutyj
Ostatni	ppłk dypl. Krzysztof Krawczak
Organizacja
Numer	JW 2366
Rodzaj wojsk	Wojska obrony przeciwlotniczej
Podległość	3 Dywizja Artylerii Przeciwlotniczej[1]

75 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej (75 paplot) – oddział artylerii przeciwlotniczej ludowego Wojska Polskiego.

Sformowany we wsi Węglin koło Lublina na podstawie rozkazu Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego nr 8 z 20 sierpnia 1944 jako pułk przeciwlotniczy średniego kalibru 3 Dywizji Artylerii Przeciwlotniczej (2 Armia Wojska Polskiego). 25 października 1944 w Lublinie żołnierze pułku złożyli przysięgę. Walczył pod Horką, Niesky i Kleinwelka. Szlak bojowy zakończył 8 maja 1945. We wrześniu 1945 w Lesznie jednostka została rozformowana.

• Dowództwo i sztab
• 4 x bateria artylerii przeciwlotniczej
• pluton zaopatrzenia bojowego
• pluton sztabowy
• pluton amunicyjny
• kwatermistrzostwo

Stan etatowy liczył 490 żołnierzy, w tym: 45 oficerów, 139 podoficerówi 306 kanonierów.

Na uzbrojeniu i wyposażeniu pułku znajdowały się:

• 85 mm armata przeciwlotnicza wz. 1939 - 16
• 12,7mm przeciwlotniczy karabin maszynowy - 4
• samochody – 55
• ciągniki - 20

Proporczyk

 Osobny artykuł: 82 pułk artylerii przeciwlotniczej.

Na podstawie rozkazu Nr 0044/Org. Ministra Obrony Narodowej z dnia 17 maja 1951, w garnizonie Rogowo, w składzie 16 Dywizji Artylerii Przeciwlotniczej i według etatu Nr 4/67 sformowany został 82 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej. Organizacja jednostki zakończona został w październiku 1952. Na podstawie zarządzenia Nr 077/Org. szefa SG WP z dnia 19 września 1960 pułk przeformowany został na nowy etat.

Na podstawie rozkazu Nr 0126/Org. Ministra Obrony Narodowej z dnia 3 września 1963 oraz zarządzenia Nr 0133/Org. szefa SG WP z dnia 13 września 1963 rozformowana została 16 DAPlot., a 82 paplot. podporządkowany został dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego.

Na podstawie rozkazu Nr 025/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 30 września 1967 oddział przejął tradycje i nazwę 75 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej.

W 1970 pułk zmienił strukturę z dywizjonowej na bateryjną. W 1974 jako jeden z pierwszych w Wojsku Polskim przezbrojony został w przeciwlotnicze zestawy rakietowe KUB, które na owe czasy były nowoczesną techniką, odznaczały się wysoką mobilnością i zasięgiem niszczenia celów powietrznych.

W latach 70. z jednostki w Rogowie wydzielono dywizjon przeciwlotniczy uzbrojony w armaty S-60, który przedyslokowano do garnizonu Szczecin Podjuchy jako zalążek nowej jednostki. Na jego bazie powstał 55 Pułk Przeciwlotniczy.

W 1981 oddział podporządkowany został dowódcy 20 Warszawskiej Dywizji Pancernej w Szczecinku, w miejsce rozformowanego 104 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej.

Na podstawie Zarządzenia Nr 0140/Org. szefa SG WP z dnia 19 grudnia 1989 75 paplot przemianowany został na 99 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej (2 Dywizji Zmechanizowanej ze Szczecinka).

 Osobny artykuł: 99 pułk artylerii przeciwlotniczej.

W 1995 roku 99 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej przeformowany został w 2 Pułk Przeciwlotniczy.

29 listopada 1995 jednostka otrzymała nazwę wyróżniającą "Zachodniopomorski" oraz przyjęła tradycje^[2]:

• 2 Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej II Rzeczypospolitej 1926-1939
• 16 Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej 1945
• 2 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej Lekkiej 2 Warszawskiej Dywizji Pancernej II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie 1945-1947

9 grudnia 1995 oddział otrzymał sztandar.

Rozkazem Nr Pf 9 dowódcy Wojsk Lądowych z dnia 12 marca 1998 roku, w terminie do 31 grudnia 1998 2 Zachodniopomorski Pułk Przeciwlotniczy został rozformowany.

• 57 mm przeciwlotnicze armaty wz.1950 (S-60)
• zestawy rakietowy 2K12M „KUB-M”

Dowódcy "wojennego" 75 paplot, 82 paplot, 75 paplot, 99 paplot, 2 prplot^[3][4]

• mjr Tichon Szutyj (1944)
• mjr Iwan Gołowniew (1944-1945)
• mjr Czesław Otrębski (1952-1953) - 82 paplot
• mjr Tadeusz Kiczkowiak (1953-1955)
• mjr Marian Stefaniuk (1955-1959)
• ppłk Stanisław Zakrzewski (1959-1961)
• ppłk dypl. Jan Malanda (1961-1965)
• ppłk dypl. Józef Pawełko (1965-1971) - 75 paplot
• ppłk Hieronim Jagodziński (1971-1974)
• mjr Jan Szulecki (1974)
• mjr dypl. Jerzy Żmijewski (1974-1977) - pułk rakietowy
• mjr Norbert Bociuk (1977-1978)
• mjr Krzysztof Kondracki (1978-1980)
• mjr dypl. Bogdan Konder (1980-1983)
• mjr Czesław Pryjomski (1983-1985)
• kpt Krzysztof Mruk (1985-1986)
• mjr Marian Rodzeń (1986-1988)
• płk dypl. Krzysztof Mruk (1988 - 1995)- 99 prplot,
• ppłk dypl. Krzysztof Krawczak (do 11 XI 1998) - 2 prplot

• Grzegorz Ciechanowski: Tradycje wojskowe związków taktycznych Wojsk Lądowych na Pomorzu Zachodnim. W: Pomorze militarne. Stulecie odrodzenia polski a region. T. IX. Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo „Pogranicze”, 2018. ISBN 978-83-89341-98-3.
• Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960 : skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń ;Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
• Kazimierz Kozłowski [red.], Andrzej Wojtaszak: Generałowie i wybrani dowódcy Wojska Polskiego związani z Pomorzem Zachodnim. Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo „Pogranicze”.Instytut Politologii i Europeistyki Uniwersytetu Szczecińskiego, 2009. ISBN 978-83-89341-62-4. Brak numerów stron w książce
• Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Władysław Ways: Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego. Formowanie, działania bojowe, organizacja i uzbrojenie, metryki jednostek artylerii. Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Cz. II. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1967.