Nimes (Nemze en occitan ancian; descendent del latin d'origina cèlta Nemausus; Nîmes en francés) es una vila d'Occitània situada gaireben au limit de Lengadòc e Provença, a 35 km de la Mar Mediterranèa. Administrativament es restacada au departament de Gard que n'es sa capitala e a la region Occitània, ancianament de Lengadòc-Rosselhon. Aquesta vila, la mai importanta demograficament dau departament, comptava 149633 abitants en 2018.
Sa fondacion durant l'Antiquitat e sa situacion sus un ais de circulacion important li permetèron d'aténher una prosperitat considerabla del temps de la dominacion romana, e la ciutat n'a servat una riquesa de monuments inegala en defòra d'aquela ostentada per cèrtas vilas d'Itàlia.
Lo gentilici es nimesenc, nimesenca.
Geografia
Prefectura dau departement de Gard, la comuna se tròba dins l’estrecha plana dau bas-Lengadòc que s’estira entre Ròse e Aude. A l’èst, 27 quilomètres la separan d'Arles, 95 quilomètres d’Ais de Provença e au sud-èst, la metropòli de Marselha es pas qu'a 110 quilomètres. Au nòrd-èst, es distanta de 40 quilomètres d'Avinhon, de 55 quilomètres d’Aurenja e au nòrd, Lion es a 250 quilomètres per lo corredor rodanenc. Au nòrd-oèst Alès es a 40 quilomètres. Au sud-oèst, una distància de solament 50 quilomètres la separa de Montpelhièr e 84 quilomètres de Seta. Barcelona, en Espanha, es distanta de 381 km e Gènoa, en Itàlia, de 475 km.
Toponimia
Nimes - ΝΜΥ; ΝΕΜΑΥ, ΝΑΜΑΣΑΤ; COL[onia] NEM[ausus]; ΝΑΜΑΥΣΙΚΑΒΟ; ΝΑΜΑΥϹΑΤΙϹ; RES·PVBLICA·NEMAVSESIVM; NEMAVSENSES; Nemausum; Νέμαυσος; ΝΕΜΑΥϹΟϹ; Νεμαύσιος, Νεμαυσῖνος; Nemausus; Nemausum; Nemausus; Nemausus urbs; Nemausensis ecclesia en 589; Nemis seu Nemauso; Nemausa civitas en 814; Nemausiacus; Nemausus civitas en 876; Nemosus en 950; Nemausus, Gothiæ urbs en 1084; Nimis en 1090; Civitas Nemausus en 1114; Nemausensis moneta en 1149; Nemse en 1168; Nimes en 1357; Nemse, Nimez; Nymes en 1386; Nysmes en 1426; Nemse en 1428; Ecclesia Nemensis en 1511; Nymes en 1568[1].
Esteuzen (nom fr) - Estelzin en 1144; Estezin en 1185; Esteuzen en 1195; Estauza en 1463; Estauzenc en 1546; Le devois d'Estauzen en 1671; Estauzens en 1715[2]. Luòc destruch. Mistralenc Esteuzin o Esteuzen?[3].
La ciutat de Nimes foguèt creada au sègle VI avans Jèsus Crist ; la vila vèn dau desvolopament d'un oppidum preroman, capitala dei Vòlcas arecomics, un dei grands pòbles de Gàllia.
En 120 avans JC, lei Vòlcas, a la tèsta d'un vast territòri de 24 oppida, acuelhon sens resisténcia lei Romans. La Colonia Nemausa, la vila galloromana es a mand de nàisser. A partir de 118 avans JC, la Via Domícia religant Itàlia a Ispània es bastida e travèrsa la ciutat.
Foguèt un periòde de prosperitat sos lei Romans: leis Arenas, l'Ostau carrat, la Torre Manha e lo Temple de Diana foguèron bastits, e mai lo Pònt de Gard a 50 km de Nimes.
Sos l'Edat Mejana, Nimes subiguèt fortament lei guèrras. Foguèt un luòc important dei guèrras de religions entre Protestants (lòngtemps majoritaris dins la vila) e Catolics. Nimes foguèt fòrça influençada per leis idèas revolucionàrias, coneguèt la revolucion industriala au sègle XIX que li permeteguèt de se desvolopar considerablament.
Bastit a la fin dau primièr sègle aprèp J-C, l’anfiteatre de Nimes, l'un dei melhors servats mondialament, mesura 133 mètres de long e 101 mètres de larg. La faciada, auta de 21 mètres, es facha de dos nivèls de 60 arcadas cadun. A l'endedins, aperaquí 25 000 espectadors podián assistir aus combats d'animaus e de gladiadors. Uèi, leis arenas, luòc de prestigi, se transforman regularament en una sala granda d'espectacle ont leis artistas franceses e d'autres païses venon far de representacions. Constituisson a mai lo còr de las fèrias de Nimes, que las corridas i reunisson de milierats d'espectadors. Se pòt considerar coma l'edifici d'aquesta mena melhor conservat del mond. Un programa de sauvagarda e de restauracion dau monument es a se botar en plaça.
Es un temple romanexastile edificat au debut dau sègle I PER l'emperaire August que lo dediquèt a la glòria de sei dos felens : lei consols e caps militars Lucius Caesar e Caius Julius Caesar. Au fiu daus sègles, lo temple es vengut un ostau consulari, una glèisa puèi un musèu deis arts antics. Es uèi un dei temples romans lei melhors conservats au mond.
Es un dei vestigis mai importants e vesedors de l'anciana encencha romana de Nimes. La Torre Manha senhoreja lei Jardins de la Fònt sus lo mont Cavalièr. De forma octogonala, aquesta torre que foguèt la mai auta e prestigiosa de l'encencha romana augusteana compreniá tres nivèls ensús d’un sosbassament. Actualament, s'elèva doncas a 32 mètres dau sòu ja que li manca lo darrièr nivèl. Quand lo temps es clar, presenta un ponch de vista ideau que permet de vistalhar lo mont Ventor, leis Aupilhas, Cevenas, lo mont Augal, lo puèg de Sant Lop e la plana de Vistre, e segur la garriga, païsatge abituau de l'environa.
Aqueste monument, que se pensava popularament qu'èra un temple e que ne sèrva encara lo nom, data dau sègle II aprèp J.C. Se tròba dins la part bassa dei Jardins de la Fònt, pro prèp de la quita font. Èra encara entièr a la mitat dau sègle XVI qu'i encabissiá una capèla. Lei religioses ne foguèron fòrabandits quand se produguèron lei guèrras de religion. Es lo solet monument servat (en part) dins l'ensems del santuari roman dedicat au culte imperiau e ai lésers a l'entorn de la fònt sagrada. Sa foncion originala exacta demòra encara parcialament desconeguda a mai se se pensa actualament qu'èra puslèu un edifici de vocacion culturala, coma per exemple una bibliotèca.
Vèrs lo sègle XIII, lo blason de Nimes èra, se sona, de golas plen, armas qu'apertenián alara a l'ostau deis vescòmtes de Narbona.
Leis armas de la vila de Nimes en 1516
Au sègle XVI, los cònsols d'aquela vièlha ciutat volguèron adornar aqueu camp de golas vuèja d'emblèma que compausava lo blason de l'Edat Mejana en i plaçant un "Taure d'Aur passant", per recordar probable l'estacament de la vila a la cultura taurina. Aqueu desir foguèt concedit per Francés Ier en abriu de 1516.
Leis armas actualas de la vila de Nimes
La descobèrta en 1517 de la medalha portant au revèrs un crocodil estacat a una pauma motivèt una nòva comanda deis cònsols près de Francés Ier. En 1535 lo rei concediguèt aquelas nòvas armas a la vila de Nimes. Elas se blasonan aitau: "De golas au paumier de sinòple pausat sus una terrassa dau meteis. Au crocodil passant e entornejat, tanben de sinòple, estacat amb una cadena d'aur al tronc dau paumier. A la corona florala d'aur, ligada d'un riban de dau meteis, enganchada a una aleta, en cap de l'escut a dèstra. A l'inscripcion d'aur en letras latinas COL a la dèstra dau tronc e NEM a senèstra.»
.svg)
_Moyen-Age.svg)
_1516.svg)
.svg){kind=small}
