Austmarisk
Austmarisk eller engmarisk er eit marisk språk i den uralske språkfamilien. Den næraste slektningen er vestmarisk. Marisk er påverka av nabospråka, både tatarisk og tsjuvasjisk, etter den russiske erobringa av det mariske området på 1500-talet også av russisk. Ved folketeljinga i 2002 tala 37 000 menneske vestmarisk og 451 000 austmarisk. Dei fleste mariane bur i Mari El, men det bur ca. 60 000 i Kirov oblast nord for Mari El, og ca. 100 000 i Basjkortostan aust for Uralfjella.
Skriftspråk
Austmarisk blir skrive med det kyrilliske alfabetet, med desse tilleggsbokstavane: ҥ [ŋ], ӧ [ø], ӱ [ʉ]:
А а
|
Б б
|
В в
|
Г г
|
Д д
|
Е е
|
Ё ё
|
Ж ж
|
З з
|
И и
|
Й й
|
К к
|
Л л
|
М м
|
Н н
|
Ҥ ҥ
|
О о
|
Ö ö
|
П п
|
Р р
|
С с
|
Т т
|
У у
|
Ӱ ӱ
|
Ф ф
|
Х х
|
Ц ц
|
Ч ч
|
Ш ш
|
Щ щ
|
Ъ ъ
|
Ы ы
|
Ь ь
|
Э э
|
Ю ю
|
Я я
|
Litteratur
- Alhoniemi, Alho (2010) [1985], Marin kielioppi (PDF) (på finsk) (2nd utg.), Helsinki: Suomalais-Ugrilainen Seura, henta 3. januar 2015 (Hill and Meadow);
- Alhoniemi, A., Marin kielen lukemisto sanastoineen, Helsinki, 1986 (Aust- og vestmari);
- Beke О., Cseremisz nyelvtan, Budapest, 1911 (Aust- og vestmari);
- Budenz J., Erdéi és hegyi cseremisz szótár, Pest, 1866
- Castrén M. A., Elementa grammaticae tscheremissicae, Kuopio, 1845 (Vestmari);
- Glukhov, N. and V. Glukhov, "Mari Men and Women as Bearers of the Mari Language and Identity," Wiener elektronische Beiträge des Instituts für Finno-Ugristik, 2003. Arkivert 2016-03-03 ved Wayback Machine.
- Ingemann, F. J. and T. A. Sebeok, An Eastern Cheremis Manual: Phonology, Grammar, Texts and Glossary (= American Council of Learned Societies, Research and Studies in Uralic and Altaic languages, project nos. 6 and 31), Bloomington, 1961 (Austmari);
- Klima, L. "The linguistic affinity of the Volgaic Finno-Ugrians and their ethnogenesis," 2004
- Lewy E., Tscheremissische Grammatik, Leipzig, 1922 (Austmari);
- Ramstedt G. J., Bergtscheremissische Sprachstudien, Helsinki, 1902
- Räsänen M., Die tschuwassischen Lehnwörter im Tscheremissischen, Helsinki, 1920;
- Räsänen M., Die tatarischen Lehnwörter im Tscheremissischen, Helsinki, 1923.
- Sebeok, T. A. and A. Raun. (eds.), The First Cheremis Grammar (1775): A Facsimile Edition, Chicago, 1956.
- Szilasi M., Cseremisz szótár, Budapest, 1901, (på ungarsk og tysk);
- Wichmann Y., Tscheremissische Texte mit Wörterverzeichnis und grammatikalischem Abriss, Helsingfors, 1923;
- Wiedemann F., Versuch einer Grammatik der tscheremissischen Sprache, Saint Petersburg, 1847 (Vestmari);
- Васильев В. М., Записки по грамматике народа мари, Kazan', 1918 ;
- Васильев В. М., Марий Мутэр, Moscow, 1929 ;
- Галкин, И. С., Историческая грамматика марийского языка, vol. I, II, Joshkar-Ola, 1964, 1966;
- Галкин, И. С., "Происхождение и развитие марийского языка", Марийцы. Историко-этнографические очерки/Марий калык. Историй сынан этнографий очерк-влак, Joshkar-Ola, 2005: 43-46.
- Зорина, З. Г., Г. С. Крылова, and Э. С. Якимова. Марийский язык для всех, ч. 1. Йошкар-Ола: Марийское книжное издательство, * Кармазин Г. Г., Материалы к изучению марийского языка, Krasnokokshajsk, 1925 (Austmari);
- Иванов И. Г., История марийского литературного языка, Joshkar-Ola, 1975;
- Иванов И. Г., Марий диалектологий, Joshkar-Ola, 1981;
- Кармазин Г. Г., Учебник марийского языка лугово-восточного наречия, Joshkar-Ola, 1929 (Austmari);
- Коведяева Е. И. "Марийский язык", Основы финно-угорского языкознания. Т.3. Moscow, 1976: 3-96.
- Коведяева Е. И. "Марийский язык", Языки мира: Уральские языки. Moscow, 1993: 148-164.
- Коведяева Е. И. "Горномарийский вариант литературного марийского языка", Языки мира: Уральские языки. Moscow, 1993: 164-173.
- Шорин В. С., Маро-русский словарь горного наречия, Kazan', 1920 (Vestmari);
- Троицкий В. П., Черемисско-русский словарь, Kazan', 1894; 1990
|
|