Kvensk

Kvensk
kvääni
Klassifisering Uralsk
 austersjøfinske språk
Talarar kvener
Bruk
Tala i  Noreg
Kvensktalande i alt 5 000 - 8 000[1]
Rangering 106
Skriftsystem Latinsk
Språkkodar
ISO 639-3 fkv
Glottolog kven1236

Kvensk (på kvensk kvääni[2], tidlegare kainun kieli eller kveenin kieli), tidlegare òg kvænsk, er eit finsk-ugrisk språk som òg kan klassifiserast som ein dialekt av finsk. Kvensk er språket til kvenene — ei folkegruppe som er etterkommarar av finnar som innvandra til Troms og Finnmark frå 1600-talet av frå grensedalen mellom Sverige og Finland, Tornedalen, og frå Nord-Finland. Kvensk språk har ein viss status som språk i Porsanger kommune.[3]

I kvenske/finskætta miljø er det mykje diskusjon om ein ynskjer eit eige kvensk skriftspråk eller å halde på det riksfinske som blir lært i skulane i dag.

På eit møte i 2008 vart det vedtatt at skriftspråksnormalen som er under utarbeiding, skal basere seg på eit kompromiss mellom alle dei kvenske dialektane, og samstundes vere ei tilnærming mot meänkieli.[4]

I januar 2006 vart det starta eit studium i kvensk ved universitetet i Tromsø. Studiet går over tre semester, og ein kan studere enkeltemne som kvensk språk og kvensk kultur og litteratur.

Historie

På 1800-talet vart kvenene av norske myndigheiter sett på som viktige i arbeidet med å dyrke opp Finnmark. Frå og med starten av 1900-talet slo Noreg over til ein politikk som gjekk ut på å hindre bruken av kvensk og samisk. Jordsalsloven, Lov av 22. mai 1902 om avhendelse av og bortforpaktning av Statens jord i Finnmark, § 1c sa at «Avhendelse må kun skje til norske statsborgere – som kan tale, læse og skrive det norske sprog og benytte dette til daglig bruk». NRK vart oppretta i 1933. Allereie året etter vart den første NRK-bygde radiosendaren utanfor Oslo opna — og det i Vadsø. Etter oppfordring frå Forsvaret delte NRK ut 50 radioapparat gratis til samar og kvenar i grensestroka mot Finland, så det er ikkje tvil om kva motiva bak denne radiosatsinga var.[treng kjelde]

I starten av 1990-åra vart det mogleg å ha finsk/kvensk som andrespråk i skolen i dei tre nordlegaste fylka.

Den norske regjeringa erklærte 26. april 2005 at dei såg på kvensk som eit eige språk.

Kjelder

  1. ↑ ethnologue.com
  2. ↑ «Det kvenske navnet på språket er kvääni». 19. juni 2009. Arkivert frå originalen 22. mars 2011. 
  3. ↑ «Trekulturelle og trespråklige Porsanger». Porsanger kommune. 4. oktober 2016. 
  4. ↑ «Referat fellesmøte språkting og språkråd». Arkivert frå originalen 24. juni 2016. 

Bakgrunnsstoff

Wikimedia Incubator - Wikipedia på kvensk

Spire Denne språkartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.


Read other articles:

Selaparang, Mataram

SelaparangKecamatanPeta lokasi Kecamatan SelaparangNegara IndonesiaProvinsiNusa Tenggara BaratKotaMataramKode Kemendagri52.71.05 Kode BPS5271021 Desa/kelurahan9 Kelurahan Selaparang adalah sebuah kecamatan di kota Mataram, Nusa Tenggara Barat, Indonesia.[1][2] Pemerintahan Pembagian administratif Kecamatan Selaparang dibagi dalam 9 Kelurahan, yaitu: Dasan Agung Dasan Agung Baru Gomong Karang Baru Mataram Barat Monjok Monjok Barat Monjok Timur Rembiga Referensi ^ Kecamatan...

 

Turbin

Turbin uap zaman Perang Dunia I yang digunakan untuk pendorong kapal. Turbocharger juga merupakan turbin Turbin adalah sebuah mesin berputar yang mengambil energi dari aliran fluida. Turbin sederhana memiliki satu bagian yang bergerak, asembli rotor-blade. Fluida yang bergerak menjadikan baling-baling berputar dan menghasilkan energi untuk menggerakkan rotor. Contoh turbin awal adalah kincir angin dan roda air. Sebuah turbin yang bekerja terbalik disebut kompresor atau pompa turbo. Turbin gas...

 

1977 in spaceflight

This timeline of spaceflight may require cleanup to ensure consistency with other timeline of spaceflight articles. See Wikipedia:WikiProject Spaceflight/Timeline of spaceflight working group for guidelines on how to improve the article. Details Concerns have been raised that: A large amount of information is missing 1977 in spaceflightLaunch of Voyager 2 on a Titan IIIEOrbital launchesFirst6 JanuaryLast27 DecemberTotal130Catalogued124RocketsMaiden flightsMu-3HTsyklon-3RetirementsKosmos-2ITi...

Matriks ekstraseluler

Matriks ekstraselulerIlustrasi menggambarkan matriks ekstraseluler (membran basal dan matriks interstisial) yang berhubungan dengan epitelium, endotelium, dan jaringan ikatRincianPengidentifikasiBahasa LatinMatrix ExtracellularisAkronimECMMeSHD005109THH2.00.03.0.02001Daftar istilah mikroanatomi[sunting di Wikidata] Matriks ekstraseluler merupakan komponen paling besar pada kulit normal dan memberikan sifat yang unik pada kulit dari elastisitas, daya rentang dan pemadatannya.[1] EC...

 

العلاقات السيراليونية الكيريباتية

العلاقات السيراليونية الكيريباتية سيراليون كيريباتي   سيراليون   كيريباتي تعديل مصدري - تعديل   العلاقات السيراليونية الكيريباتية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين سيراليون وكيريباتي.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعي...

 

Johnny Mautz

American politician Johnny MautzMautz in 2019Member of the Maryland Senatefrom the 37th districtIncumbentAssumed office January 11, 2023Preceded byAdelaide EckardtMember of the Maryland House of Delegatesfrom the 37B districtIn officeJanuary 14, 2015 – January 11, 2023Preceded byAdelaide EckardtJeannie HaddawaySucceeded byTom Hutchinson Personal detailsBornJohn Frederick Mautz IV (1970-09-19) September 19, 1970 (age 53)Fort Devens, Massachusetts, U.S.SpouseRebe...

Hinduisme di Jawa

Untuk agama Hindu di Indonesia, lihat Agama Hindu di Nusantara. Simbol Om Hindu Jawa Bagian dari seriAgama Hindu Umat Sejarah Topik Sejarah Mitologi Kosmologi Dewa-Dewi Keyakinan Brahman Atman Karmaphala Samsara Moksa Ahimsa Purushartha Maya Filsafat Samkhya Yoga Mimamsa Nyaya Waisesika Wedanta Dwaita Adwaita Wisistadwaita Pustaka Weda Samhita Brāhmana Aranyaka Upanishad Wedangga Purana Itihasa Bhagawadgita Manusmerti Arthasastra Yogasutra Tantra Ritual Puja Meditasi Yoga Bhajan Upacara Mant...

 

Ernst Federn

Ernst Federn Ernst Federn, 30 avril 2006 Biographie Naissance 26 août 1914Vienne Décès 24 juin 2007Vienne Nationalité Autrichienne Père Paul Federn Thématique Profession Psychanalyste, pédagogue (en) et écrivain modifier - modifier le code - voir Wikidata (aide) Ernst Federn, né le 26 août 1914 à Vienne, ville où il meurt le 24 juin 2007, est un pédagogue et un psychanalyste. Il est co-éditeur des Minutes de la Société psychanalytique de Vienne avec Herman Nunberg. Éléments...

 

Eva Wagner-Pasquier

German opera manager (born 1945) Eva Wagner-Pasquier in 2009. Eva Wagner-Pasquier (born 14 April 1945, in Oberwarmensteinach) is a German opera manager. She is the daughter of Wolfgang Wagner and Ellen Drexel. She was born by candlelight in her grandmother Winifred's cottage in the Fichtel Mountains.[1] Life and career Following the death of her uncle Wieland Wagner, Wagner-Pasquier acted as her father's assistant at Bayreuth from 1967 to 1975. She discovered the tenor Peter Hofmann a...

Законцовка крыла

Аэродинамическая законцовка крыла на Boeing 747-400 Вид спереди самолёта Bombardier Canadair Regional Jet. Хорошо видны винглеты на плоскостях крыла Законцовка — это оконечная часть конструкции крыла, оперения или лопастей воздушного винта у летательных аппаратов. Законцовка крыла начина�...

 

中华人民共和国国家元首列表

  提示：此条目页的主题不是中華人民共和國最高領導人。 中华人民共和国 中华人民共和国政府与政治系列条目 执政党 中国共产党 党章、党旗党徽 主要负责人、领导核心 领导集体、民主集中制 意识形态、组织 以习近平同志为核心的党中央 两个维护、两个确立 全国代表大会 （二十大） 中央委员会 （二十届） 总书记：习近平 中央政治局 常务委员会 中央书记处 �...

 

銮披汶·颂堪

銮披汶·頌堪แปลก พิบูลสงคราม第3任泰國總理任期1938年12月16日—1944年8月1日君主國王拉玛八世前任披耶帕凤侯爵继任寬·阿派旺第8任泰國總理任期1948年4月8日—1957年9月16日君主國王拉玛九世前任寬·阿派旺继任乃朴·沙拉信 个人资料出生貝·基達桑卡(1897-07-14)1897年7月14日 暹罗暖武里府逝世1964年6月11日(1964歲—06—11)（66歲） 日本神奈川縣相模原市国籍&#...

علم فلك أشعة غاما

مرصد كومبتون لأشعة غاماSwift. مراصد فضائية وحيز طول الموجة (بالنانومتر) التي تقوم بقياسها. إلى اليسار: مراصد أشعة غاما. علم فلك أشعة غاما (بالإنجليزية: Gamma-ray Astronomy)‏ هو الدراسة الفلكية للكون بقياس أشعة غاما القادة من بعض الأجرام السماوية.[1][2][3] يتيح قياس أشعة غاما، �...

 

Tom Landry

American football coach and player (1924–2000) American football player Tom LandryLandry in January 1997No. 85, 49Position:Safety PunterPersonal informationBorn:(1924-09-11)September 11, 1924Mission, Texas, U.S.Died:February 12, 2000(2000-02-12) (aged 75)Dallas, Texas, U.S.Height:6 ft 1 in (1.85 m)Weight:195 lb (88 kg)Career informationHigh school:MissionCollege:Texas (1946–1948)NFL draft:1947 / Round: 20 / Pick: 184Career history As a pla...

 

List of Old West lawmen

This is a list of Old West lawmen: notable people who served in various law enforcement positions during the Old West period. Name Portrait Life Years active Comments Ref. John Hicks Adams No image available 1830–1878 1864–1878 Sheriff, Santa Clara County, California, Deputy U.S. Marshal, Arizona Territory Alfred Shea Addis 1832–1886 1883–1886 Territorial Marshal, Tucson, Arizona 1883–1886 Deputy US Marshal, Grant County [1] William Red Angus No image available 1849–1922 ...

مديرية حديبو

مديرية حديبو  - مديرية -  خريطة توضح محافظة سقطرى  خريطة الموقع تقسيم إداري البلد  اليمن[1] العاصمة حديبو[2]  الإقليم الفدرالي إقليم حضرموت المحافظة محافظة أرخبيل سقطرى خصائص جغرافية إحداثيات 12°30′00″N 54°10′00″E / 12.5°N 54.16667°E / 12.5; 54.16667 الم�...

 

赣韶铁路

赣韶铁路赣韶铁路南康段概覽營運範圍江西省、广东省服務類型长途旅客列车、货物列车主要車站南康站、大余站、南雄站、韶关东站技術數據等級Ⅰ级長度179.071km最高速度160Km/h車站數目14座軌距1,435毫米（標準軌）最小曲线半径一般3500m、困难2800m[1]最大坡度6‰電氣化方式接触网供电：50 Hz 25,000V运营信息開通營運2014年9月30日擁有者广东铁路有限公司營運者中国铁�...

 

Fidel Herrera Beltrán

Fidel Herrera Beltrán Gobernador Fidel Herrera en 2006 Gobernador de Veracruz 1 de diciembre de 2004-30 de noviembre de 2010Predecesor Miguel Alemán VelascoSucesor Javier Duarte de Ochoa Senador del Congreso de la Uniónpor VeracruzPrimera fórmula 1 de septiembre de 2000-29 de abril de 2004Predecesor Gustavo Carvajal MorenoSucesor Silvia Domínguez López Diputado del Congreso de la Uniónpor el distrito 14 de Veracruz 1 de septiembre de 1997-31 de agosto de 2000Predecesor Jorge Wade Gonz�...

Broadway Tunnel (San Francisco)

Road underpass in San Francisco, California, U.S. For the tunnel in Alameda County formerly named the Broadway Tunnel, see Caldecott Tunnel. Broadway TunnelWestern portal, from inside the north tunnel, facing westOverviewLocationSan Francisco, CaliforniaCoordinates37°47′49″N 122°24′54″W / 37.796812°N 122.414893°W / 37.796812; -122.414893RouteBroadwayStartBetween Powell and Mason StreetsEndBetween Hyde and Larkin StreetsOperationWork begunMay 1, 1950OpenedDe...

 

Carl-Henning Wijkmark

Carl-Henning WijkmarkBiographieNaissance 21 novembre 1934StockholmDécès 4 septembre 2020 (à 85 ans)StockholmNationalité suédoiseActivités Linguiste, enseignant, traducteur, écrivainPère Henning Wijkmark (d)Fratrie Kerstin Bernadotte (en)Autres informationsA travaillé pour Université de StockholmGenres artistiques Roman, roman historique, roman policier, roman d'espionnageDistinctions Liste détailléePrix Dobloug (1986)Prix Sherlock (1986)Prix spécial de l'Académie les Neuf (...