გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატი (UNHCR) — გაეროს სააგენტო, რომელსაც გააჩნია უფლებამოსილება დაიცვას ლტოლვილები, იძულებით გადაადგილებული და მოქალაქეობის არმქონე პირები. აგრეთვე, სააგენტო საკუთარ ბენეფიციარებს ეხმარება ნებაყოფლობითი რეპატრიაციის, ადგილსამყოფელ ქვეყანაში ინტეგრაციისა და მესამე ქვეყანაში განსახლების პროცესში.

ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატი შეიქმნა 1950 წლის 14 დეკემბერს (კომისიის შექმნის შესახებ გადაწყვეტილება გაეროს გენერალურმა ასამბლეამ მიიღო 1949 წლის 3 დეკემბრის N 319 A (IV) რეზოლუციით), მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ პერიოდში. ორგანიზაციის შტაბბინა მდებარეობს შვეიცარიაში ქალაქ ჟენევაში. 1954 და 1981 წლებში გაეროს ლტოლვილთა უმაღლეს კომისარიატი დაჯილდოვდა ნობელის მშვიდობის პრემიით. ამჟამად ორგანიზაცია წარმოდგენილია მსოფლიოს 134 ქვეყანაში, სადაც დასაქმებულია 16 803 ადამიანი.

მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ, ერთა ლიგის გაუქმების და გაეროს ფორმირების პარალელურად ევროპა ლტოლვილთა კრიზისის წინაშე აღმოჩნდა. 1947 წელს გაერომ ჩამოაყალიბა ლტოლვილთა საერთაშორისო ორგანიზაცია, რომელიც ფუნქციონალურად მალევე მოიშალა, თუმცა იძულებით გადაადგილებულ პირთა პრობლემის სიმძაფრიდან გამომდინარე, 1950 წელს, გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის ბაზაზე შეიქმნა გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატი, რომლის მთავარ ფუნქციას იძულებით გადაადგილებულ პირთა და ლტოლვილთა დაცვა, დახმარება და რეპატრიაციის პროცესში მათი ხელშეწყობა წარმოადგენს.

1951 წელს გაერომ ოფიციალურად მიიღო ლტოლვილის სტატუსი, საიდანაც გამომდინარე ლტოლვილი არის პირი, რომელმაც რასის, რელიგიის, იდენტობის, პოლიტიკური პოზიციის ან სოციალური ჯგუფის კუთვნილების გამო არსებული დევნის ფარგლებში დატოვა და არ შეუძლია საკუთარ ქვეყანაში დაბრუნება. ტერნინის დამკვიდრებამ ოფიციალურად გაუხსნა გზა ორგანიზაციის სამომავლო ქმედებებს.

გაეროს ლტოლვილთა სააგენტო პირველი კრიზისის წინაშე 1956 წელს აღმოჩნდა, როცა უნგრეთი საბჭოთა ოკუპაციის წინააღმდეგ იბრძოდა. რევოლუციის შედეგად იუგოსლავიისა და ავსტრიის ტერიტორიაზე 200 ათასზე მეტი პირი იქნა იძულებით გადასახლებული. კომისიის სპეციალური სააგენტოების მოქმედებების შედეგად, 180 ათასი ლტოლვილი 37 ქვეყანაში იქნენ გადანაწილებულნი.

1960 წელს, აფრიკის დეკოლონიზაციის, სასაზღვრო ომების, შიდა დაპირისპირებების ფარგლებში მსოფლიო მასშტაბით ასობით ათასი იძულებით გადაადგილებული პირი გაჩნდა, რამაც წარმოშვა საჭიროება გაეროს ლტოლვილთა სააგენტოს არა მხოლოდ ევროპის, არამედ მსოფლიო მასშტაბით ემოქმედა. 1967 წლის პროტოკოლით, სააგენტომ იტვირთა პასუხისმგებლობა საჭიროების ფარგლებში მსოფლიო მასშტაბით ემოქმედა. ამის შემდეგ, 1970-იანი წლებიდან სააგენტო იწყებს მოქმედებას ცენტრალური და აღმოსავლეთ აზიის ტერიტორიაზე, ჩართულია ინდოეთის, პაკისტანის, ბანგლადეშის, ლაოსის, კამბოჯის, ვიეტნამის კონფლიქტებში. 1980-იანი წლები კიდევ ერთ გამოწვევად იქცა. მონაწილე სახელმწიფოები კონფლიქტების შედეგად ლტოლვილთა ნაკადის ზრდის გამო უარს ამბობენ საკუთარ ტერიტორიაზე მათ დასახლებაზე. შედეგად, სააგენტომ თავისუ ფუნქციონირების პრინციპი შეცვალა და უშუალოდ ჩაერთო კონფლიქტურ ზონებში მიმდინარე მოვლენებში.

სომალი, ავღანეთი, ცენტრალური აფრიკის რესპუბლიკა, ნიგერია, სუდანი, იემენი, ლიბია, სირია – იმ ქვეყნების მხოლოდ ნაწილია, სადაც გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისრიატი ამ მომენტში ყველაზე აქტიურად მოქმედებს.

საქართველოში მისი წარმომადგენლობა 1993 წელს, აფხაზეთში მიმდინარე კონფლიქტის შედეგად ლტოლვილთა კრიზისის გაჩენის პარალელურად დაფუძნდა. ოფიციალური მონაცემებით საქმიანობის ფარგლებში სააგენტომ 280 ათას იძულებით გადაადგილებულ პირს გაუწია დახმარება, რომელთაგან 160 ათასი პირის პრობლემა გადაჭრილია ინტეგრაციის ან დაბრუნების გზით.

გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატი არის ჰუმანიტარული და სრულიად აპოლიტიკური ბუნების მქონე სააგენტო, რომლის მიზანია ლტოლვილთა პრობლემების ხანგრძლივი დროით გადაჭრა ნატურალიზაციის და ადგილობრივ მოსახლეობაში ინტეგრაციის დახმარების გზით, ასევე დევნილთა დახმარება დაბრუნების მოლოდინში ადგილობრივი ინტეგრაციის მეშვეობით. კონფლიქტებში სააგენტოს ჩართულობის მიზანია თავშესაფრის მაძიებლების, ლტოლვილების, დევნილებისა და მოქალაქეობის არ მქონე პირების უფლებების პატივისცემისა და დაცვის უზრუნველყოდა, ძირითადი საჭიროებების დაკმაყოფილება და უსაფრთხო გარემოს უზრუნველყოფა. მისი საქმიანობის მიდგომა ჰარმონიზებულია და ითვალისწინებს გაეროს სხვა სააგენტოების, პროგრამების, ფონდებისგან ჰუმანიტარული დახმარების მიღებას, რომელიც გაეროს მუდმივი კოორდინატორის მეშვეობით ხორციელდება და მიზნად ისახავს ჰუმანიტარულიდან უფრო ფართო განმავითარებელ რეაგირებაზე გადასხვას.

ორგანიზაცია თითქმის მთლიანად ფინანსდება ნებაყოფლობითი შემოწირულობებით. მთლიანი ბიუჯეტის 86 %-ის კონტრიბუტორები არიან სახელმწიფოები და ევროკავშირი. 3 % ფინანსდება სხვა სამთავრობოთაშორისი ორგანიზაციების მიერ. 10 % კერძო სექტორის და სხვადასხვა ფონდის მიერ. დარჩენილი 1 % წარმოადგენს გაეროს მიერ გამოყოფილ სუბსიდიას ადმინისტრაციული ხარჯების დასაფარად. აგრეთვე ორგანიზაციის საქმიანობაში გაეროს საბიუჯეტო კონტრიბუცია მოიცავს ავტომობილების და სხვა სატრანსპორტოა საშუალებებით დახმარებას.

1950 წლისთვის გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატის ბიუჯეტი შეადგენდა 3 მლნ აშშ დოლარს. წლებთან ერთად იზრდებოდა ორგანიზაცია და დაფინანსებაც. 1990 წლისთვის წლიურმა შემოსავლებმა 1 მილიარდ დოლარს მიაღწია, ხოლო 2019 წლის მონაცემებით წლიური ბიუჯეტი 8,6 მილიარდი აშშ დოლარია. სახელმწიფოებს შორის კონტრიბუციების მიხედვით პირველ ადგილზეა ამერიკის შეერთებული შტატები, 2019 წელს ვაშინგტონმა ორგანიზაციას 1,707 მილიარდი აშშ დოლარი გამოუყო.

გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატი იმყოფება გაეროს გენერალური ასამბლეის ეკონომიკისა და სოციალური საბჭოს (ECOSOC) დაქვემდებარებაში. ეს უკანასკნელი განსაზღვრავს სააგენტოს პოლიტიკის პრიორიტეტებსა და მიმართულებებს.

ორგანიზაციას ხელმძღვანელობს უმაღლესი კომისარი, რომელიც აირჩევა გენერალური ასამბლეის მიერ 5 წლის ვადით. მისი მოვალეობაა უზრუნველყოს სააგენტოს საქმიანობა. უმაღლესი კომისრის მიერ აირჩევა უმაღლესი აღმასრულებელი გუნდი, სადაც წარმოდგენილია უმაღლესი კომისრის მოადგილე, უმაღლესი კომისრის ასისტენტი ოპერაციების (ადმინისტრაციული საკითხების) მიმართულებით და კომისრის ასისტენტი ლტოლვილთა მხარდაჭერის მიმართულებით.

1958 წელს ასამბლეის (ECOSOC) გადაწყვეტილებით დაარსდა გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატის აღმასრულებელი კომიტეტი (ExCom). კომიტეტში წარმოდგენილნი არიან გაეროს წევრი სახელმწიფოები და სააგენტოები. კომიტეტს გააჩნია მუდმივმოქმედი წარმომადგენლობა, ხოლო სხვა წევრები აირჩევიან იმ სახელმწიფოთა წარმომადგენლობებიდან, რომლებმაც გამოხატეს სურვილი ჩაერთონ ლტოლვილთა პრობლემის მოგვარებაში.

აღმასრულებელი კომიტეტი მინიმუმ წელიწადში ერთხელ, ოქტომბრის თვის ბოლო კვირაში იკრიბება. სხდომები ტარდება შვეიცარიაში ქ. ჟენევაში. ის ამტკიცებს ლტოლვილთა სააგენტოს ყოველწლიურ სამუშაო გეგმასა და ბიუჯეტს. აგრეთვე ის აძლევს რჩევებს უმაღლეს კომისარს ფუნქცია მოვალეობების განხორციელების პროცესში, ამზადებს მიღებული დაფინანსებისა და განხორციელებული პროგრამების შესახებ მიმოხილვებს, გასცემს ავტორიზაციას უმაღლესი კომისარისთვის რათა მან დაამყაროს ურთიერთობა ახალ დონორებთან და ამტკიცებს ორგანიზაციის ორწლიან საბიუჯეტო გეგმებს.

დღეისათვის გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატის მე-11 ხელმძღვანელია (უმაღლესი კომისარი) ფილიპო გრანდი, რომელიც გენერალურმა ასამბლეამ აირჩია 2016 წლის 1 იანვარს. მისი უფლებამოსილება შეწყდება 2020 წლის 31 დეკემბერს, არჩევიდან 5 წლის შემდეგ.

გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატის წარმომადგენლობა საქართველოში 1993 წელს დაფუძნდა. საქართველოში ორგანიზაციის დაარსების მიზეზი გახდა აფხაზეთის ომის შედეგად იძულებით გადაადგილებულ პირთა ჰუმანიტარული დახმარება. 1990-იანი წლებიდან დღემდე გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატის წარმომადგენლობა საქართველოში აქტიურად იცავს თავშესაფრის მაძიებლების, ლტოლვილების, დევნილების და მოქალაქეობის არ მქონე პირების უფლებებს. დღეისათვის გაეროს ლტოლვილთა სააგენტოს საქმიანობა მოიცავს აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის კონფლიქტის შედეგად იძულებით გადაადგილებულ 280,000 პირს, რომელთაგან 160,000 ადამიანის პრობლემა თითქმის მოგვარებულია ინტეგრაციის ან დაბრუნების გზით; აგრეთვე საქართველოში ორგანიზაციის სამიზნე ჯგუფებს წარმოადგენენ 300-მდე ეთნიკური ჩეჩენი ლტოლვილი რუსეთის ფედერაციიდან და 1000-ზე მეტი მოქალაქეობის არმქონე პირი და თავშესაფრის მაძიებელი პირები (რომელთა რაოდენობა ხასიათდება მზარდი ტენდენციით).

სააგენტო აქტიურად თანამშრომლობს საქართველოს მთავრობასთან, კერძოდ ოკუპირებული ტერიტორიებიდან იძულებით გადაადგილებულ პირთა, განსახლების და ლტოლვილთა სამინისტროსთან, იუსტიციის სამინისტროს მომსახურების განვითარების სააგენტოსთან, რათა დაცული იქნას ზემოთ აღნიშნული პირების უფლებები საერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისად.

საქართველოში გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატის საქმიანობის მიზანია: „ლტოლვილთა პრობლემების ხანგრძლივი დროით მოგვარება ნატურალიზაციისა და ადგილობრივ მოსახლეობასთან ინტეგრაციის გზით, და დევნილთა დახმარება დაბრუნების მოლოდინში ადგილობრივი ინტეგრაციის მეშვეობით, ასევე მოქალაქეობის არ მქონე პირთა რაოდენობის შემცირება საქართველოში“. მისი მანდატი არის ჰუმანიტარული და არ მოიცავს პოლიტიკურ საკითხებს საქართველოში გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატის წარმომადგენლობა მდებარეობს თბილისში, ასევე აქვს საველე ოფისები ზუგდიდში, გალსა და სოხუმში.

• გადაადგილებული მოსახლეობის დაცვის, ინტეგრირების და საცხოვრებელი პირობების გაუმჯობესების მიზნით განხორციელებული საქმიანობების კონსოლიდაცია.
• ლტოლვილის სტატუსის განსაზღვრის პროცედურების მუდმივად გაუმჯობესება და ლტოლვილთა საკითხების მარეგულირებელი არსებული კანონმდებლობის საერთაშორისო სტანდარტებთან შესაბამისობის უზრუნველყოფა.
• რუსეთის ფედერაციიდან დევნილი ეთნიკური ჩეჩენი ლტოვილების ინტეგრაციის საკითხები.
• ადვოკატირებას უწევს საქართველოს კანონმდებლობის უწყვეტ და სისტემატურ გაუმჯობესებას, რისკის ქვეშ მყოფი ჯგუფებისა და ინდივიდების მოქალაქეობის არ ქონის პრევენციის მიზნით.
• 2012 – 2014 წლების დევნილების შესახებ სტრატეგიის განხორციელების სამოქმედო გეგმის შესრულება.

საქართველოში სააგენტოს ხელმძღვანელია: იოკო აკასაკა, გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატის წარმომადგენელის მოვალეობის შემსრულებელი სამხრეთ კავკასიაში.

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატი

• ოფიციალური საიტი
• UNHCR's "Refworld" refugee document and news web site: from UNHCR's Status Determination and Protection Information Section (SDPIS) in the Division of International Protection Services (DIPS).
• Bottled Water Program in Support of the UNHCR დაარქივებული 2007-10-29 საიტზე Wayback Machine.
• News from UNHCR official website
• "Basic facts" from official website
• Measuring Protection by Numbers, Report from official website
• United Nations Rule of Law: The United Nations High Commissioner for Refugees დაარქივებული 2012-02-07 საიტზე Wayback Machine. , on the rule of law work conducted by the High Commissioner for Refugees.
• History of the United Nations – UK Government site
• "Who is a Refugee and who is not – the Crisis of Identity as a Challenge to Protection" დაარქივებული 2007-07-11 საიტზე Wayback Machine. Online video of an address by Ms. Erika Feller, director, Department of International Protection, UNHCR, in 2005
• USCRI's Campaign to End Refugee Warehousing
• USCRI's joint Statement Calling for Solutions to End the Warehousing of Refugees დაარქივებული 2007-06-14 საიტზე Wayback Machine.
• "Prisons of the Stateless: The Derelictions of UNHCR" by Jacob Stevens
• Nine Million
• EarthWater დაარქივებული 2007-10-29 საიტზე Wayback Machine.

ხ • გ • რ გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია გენერალური მდივანი: ანტონიუ გუტერეში • გენერალური მდივნის მოადგილე: ამინა ჯეინ მოჰამედი • პრეზიდენტი: დენის ფრენსისი გაეროს სისტემა ქარტია პრეამბულა ძირითადი ორგანოები სამდივნო გენერალური მდივანი (არჩევა) გენერალური მდივნის მოადგილე Under-Secretary-General გენერალური ასამბლეა პრეზიდენტი მართლმსაჯულების საერთაშორისო სასამართლო წესდება უშიშროების საბჭო არჩევნები წევრები პრეზიდენტი ეკოსოსი პრეზიდენტი სამეურვეო საბჭო ფონდები, პროგრამები და სხვა ორგანოები სამშვიდობო ძალები მშვიდობის კულტურა ITC IPCC აესს MINURSO UNAIDS SCSL UNCTAD UNCITRAL UNCDF UNDGC UNDP UNDPO მშვიდობისდაცვა UNEP OzonAction UNEP/GRID-Arendal UNEP-WCMC UNFPA UN-HABITAT OHCHR UNHCR UNHRC UNICEF UNICRI UNIDIR UNITAR გაერო-ოკეანეები UNODC UNOPS UNOSAT UNRISD UNRWA UNSDG UNSSC UNU UNU-OP UNU-CRIS UNV გაეროს ქალები WFP სპეციალიზებული სააგენტოები FAO ICAO IFAD ILO IMF IMO IOM ITU UNESCO UNIDO UNWTO UPU WFEO WHO WIPO WMO მსოფლიო ბანკი IBRD IDA IFC სამდივნოს ოფისები და დეპარტამენტები შტაბ-ბინა სამდივნოს შენობა კონფერენციის შენობა გენერალური ასამბლეის შენობა დესპანი ახალგაზრდებთან გენერალური მდივნის სპიკერი ჟენევა ერებს სასახლე ნაირობი ვენა ეკონომიკური და სოციალური საქმეები პოლიტიკური და სამშვიდობო საქმეები დაგ ჰამარშელდის ბიბლიოთეკა მშვიდობა და უშიშროება პალესტინელთა უფლებები სამშვიდობო ოპერაციები საშინაო ზედამხედველობა იურიდიული საქმეების UN-OHRLLS სპორტი მშვიდობისა და განვითარებისთვის განიარაღების საქმეები კოსმოსური საქმეები თანამშრომლობები ჰუმანიტარული საქმეების კოორდინირება გაეროს ორგანიზაციების ადგილსამყოფელი სექსუალური ძალადობა კონფლიქტებში წევრები და დამკვირვებლები წევრები დამფუძნებელი წევრები უშიშროების საბჭოს მუდმივი წევრები მუდმივი წარმომადგენლობები გაეროში სია გენერალური ასამბლეის დამკვირვებლები ევროპის კავშირი ისტორია წინმდევი წლები საერთაშორისო ტელეკომუნიკაციების კავშირი საერთაშორისო საფოსტო კავშირი ჰააგის 1899 და 1097 წლების კონვენციები მუდმივმოქმედი საარბიტრაჟო სასამართლო სახალხო ჰიგიენის საერთაშორისო ოფისი ერთა ლიგა არქივები ქარტია ორგანიზაციები წევრები საერთაშორისო მართლმსაჯულების მუდმივმოქმედი პალატა მომზადების წლები ლონდონის დეკლარაცია (1941) ატლანტიკური ქარტია (1941) გაეროს დეკლარაცია (1942) მოსკოვის კონფერენცია (1943) თეირანის კონფერენცია (1943) დუმბარტონ-ოქსის კონფერენცია (1944) იალტის კონფერენცია (1945) სან-ფრანცისკოს კონფერენცია (1945) აქტივობები მშვიდობისდაცვა მისიები პერიოდიზაცია მართული ტერიტორიები ადამიანის უფლებათა საყოველთაო დეკლარაცია მიღება ადამიანის უფლებათა დღე გაფართოება სამოქალაქო და პოლიტიკურ უფლებათა პაქტი კომიტეტი ეკონომიკური, სოციალური და კულტურული უფლებების შესახებ საერთაშორისო პაქტი კომიტეტი წამების აკრძალვის კონვენცია კომიტეტი კონვენცია რასობრივი დისკრიმინაციის წინააღმდეგ კონვენცია ქალთა დისკრიმინაციის წინააღმდეგ კონვენცია ლტოლვილთა სტატუსის შესახებ კონვენცია ბავშვის უფლებების შესახებ კომიტეტი დამატებითი ოქმი ფაკულტატიური ოქმი შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა უფლებების კონვენცია აბორიგენი ხალხების უფლებათა დეკლარაცია საზღვაო სამართლის კონვენცია კონვენცია ნარკოტრეფიკინგის წინააღმდეგ გარემოს ცვლილების აკრძალვის კონვენცია კონვენცია ტრანსნაციონალური ორგანიზირებული დანაშაულის წინააღმდეგ კონვენცია გენოციდის საქონლის საერთაშორისო რეალიზაციის კონვენცია კორუფციის წინააღმდეგ კონვენცია მსოფლიო მემკვიდრეობის კონვენცია რეზოლუციები უშიშროების საბჭოს ვეტოები გენერალური ასამბლეის რეზოლუციები გაეროს უშიშროების საბჭო კვიპროსი ირანი ერაყი ისრაელი ლიბანი მთიანი ყარაბაღი ჩრდილოეთი კორეა პალესტინა სირია დასავლეთი საჰარა იემენი არჩევნები გენერალური მდივანი (2021) (2016) მართლმსაჯულების საერთაშორისო სასამართლო (2023) (2022) (2021) (2020) (2017) (2014) (2011) გენერალური ასამბლეის პრეზიდენტი (2016) უშიშროების საბჭო (2016) დაკავშირებული ბრეტონ-ვუდსის სისტემა ბირთვული გამოცდების ყოვლისმომცველი აკრძალვის ხელშეკრულება კრიტიკა Delivering as One ნარკოტიკის მართვის ხელშეკრულებები დროშა ღირსების დროშა ოთხი ერის ინიციატივა გაეროს გლობალური შეთანხმება სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლო წესდება ნარკოტიკის კონტროლის საერთაშორისო საბჭო მშვიდობის საერთაშორისო დღე მშვიდობის კულტურის და არაძალადობის ათწლეული მსოფლიოს ბავშვებისთვის ინტერპრეტატორები laissez-passer სამხედრო შტაბის კომიტეტი ოფიციალური ენები ქიმიური იარაღის აკრძალვის ორგანიზაცია რალფ ბანჩის პარკი SDG Publishers-ის შეთანხმება მდგრადი განვითარების მიზნები გაეროს საფოსტო ადმინისტრაცია UN Block By Block ბეიძინის წესები მანდელას წესები ბირთვული იარაღის გაუვრცელებლობის ხელშეკრულება ბირთვული იარაღის აკრძალვის ხელშეკრულება გაეროს სარეკომენდაციო კომიტეტი ადგილობრივი ხელისუფლებებისათვის გაეროს დღე ათასწლეულის დეკლარაცია უშიშროების საბჭოს ვეტოს ძალა გაეროს რეფორმა გაეროს უშიშროების საბჭოს რეფორმა გაეროს ხელოვნ ების ნიმუშების კოლექცია გაეროს უშიშროების საბჭოს ფრესკა გაეროს ფედერალური კრედიტების კავშირი გაეროს საერთაშორისო სკოლა ჰანოი გაეროს მანდატი გაეროს მემორიალური სასაფლაო UN Sacco მშვიდობის უნივერსიტეტი ქმედების ვენის დეკლარაცია და პროგრამა ვუდრო უილსონის მემორიალი გაეროს ასოციაციის მსოფლიო ფედერაცია სხვა მონახაზი გაეროს პრიზი ადამიანის უფლებათა სფეროში გაეროს მედალი გაეროს რადიო გაეროს სატელევიზიო ფილმების სერიები (1964–1966) UN Special გაზეთი Ex Tempore გაზეთი გაერო პოპ-კულტურაში გაეროს მოდელი გაეროდან გასვლა