ლუანდა

დედაქალაქი
ლუანდა
პორტ. Luanda
დროშა გერბი

ქვეყანა ანგოლის დროშა ანგოლა
პროვინცია ლუანდის პროვინცია
კოორდინატები 8°50′18″ ს. გ. 13°14′04″ ა. გ. / 8.83833° ს. გ. 13.23444° ა. გ. / -8.83833; 13.23444
დაარსდა 1575
ადრეული სახელები სან-პაულუ-დი-ლუანდა
ფართობი 113 კმ²
ცენტრის სიმაღლე 6 მ
მოსახლეობა 2 825 311 კაცი (2014)
სიმჭიდროვე 25 002,75 კაცი/კმ²
აგლომერაცია 6 542 942
სასაათო სარტყელი UTC+1
ლუანდა — ანგოლა
ლუანდა

ლუანდა (პორტ. Luanda), წარსულში ცნობილი, როგორც სან-პაულუ-ასუნსან-ლოანდა — ანგოლის დედაქალაქი და უმსხვილესი ქალაქი. საპორტო ქალაქი ატლანტის ოკეანის სანაპიროზე. მისი მეტროპოლიური არეალის მოსახლეობა 6 მილიონს აღემატება. ლუანდა მსოფლიოში მესამე ყველაზე დიდი პორტუგალიურენოვანი ქალაქია სან-პაულუსა და რიო-დე-ჟანეიროს შემდეგ.

ამჟამად ქალაქს მასშტაბური სარეკონსტრუქციო სამუშაოები უტარდება. კომპანია „Mercer“-ის მონაცემებით, 2011 წელს ლუანდა საცხოვრებლად ყველაზე ძვირი ქალაქი იყო უცხოელთათვის,[1] თუმცა ეს სტატუსი 2012 წელს მან ტოკიოს დაუთმო.[2]

გეოგრაფია

ქალაქის ფოტო ხელოვნური თანამგზავრიდან.

ლუანდას უკავია ერთ-ერთი ყველაზე საუკეთესო ტერიტორია ატლანტის ოკეანის სანაპიროზე, მასში მდინარე კვანზის ჩადინების რაიონში. ქალაქის ცენტრი მდებარეობს ზღვის დონიდან 6 მეტრ სიმაღლეზე[3].

ლუანდის შემოგარენში პრაქტიკულად პირველყოფილ მდგომარეობაშია შენარჩუნებული ბალახოვანი და ბუჩქოვანი სავანები, აქვე ხარობენ პალმები. ქალაქის ფარგლებს გარეთ შეიძლება შევხვდეთ ისეთ ველურ ცხოველებს, როგორებიცაა: სპილო, ლომი, ჯიქი, ზებრა, ანტილოპა, მაიმუნი, მაგრამ უკანასკნელ წლებში მათი რაოდენობა მკვეთრად შემცირდა ბრაკონიერობის გამო. სანაპირო წყლებში ბინადრობს წყლის ფაუნის სხვადასხვა წარმომადგენელი: ვეშაპები, კუები, მოლუსკებისა და თევზების სახეობები.

ლუანდას აქვს ცხელი ნახევრადმშრალი კლიმატი (კიოპენის კლიმატის კლასიფიკაციის მიხედვით (BSh)). კლიმატი თბილია, მაგრამ ამავედროს საოცრად მშრალი. ხშირი ნისლი ხელს უშლის ტემპერატურის დაცემას ღამითაც კი, მშრალ თვეებში მაისიდან ოქტომბრამდე. წელიწადის ყველაზე თბილი თვე მარტია, ამ დროს ჰაერის ტემპერატურა +30 °C-ზე მაღალია, ივლისში ტემპერატურა ეცემა +16 °C-მდე, რაც მეტწილად დამოკიდებულია ბენგელის დინებაზე. სწორედ ამავე მიზეზით აიხსნება ქალაქის ანომალურად მშრალი კლიმატი. ლუანდას წლიური ნალექის მაჩვენებელი შეადგენს 405 მმ-ს, მაგრამ მისი ცვალებადობა მსოფლიოში ყველაზე მაღალია, კოეფიციენტური ცვალებადობა 40 პროცენტზე მეტია.[4] დაფიქსირებული ჩანაწერების მიხედვით, რომელიც 1858 წლიდან იწყება, ამავე წელს ნალექის რაოდენობა 55 მმ-მდე იყო, 1916 წელს კი 851 მმ-მდე.

ისტორია

ლუანდა 1972 წელს.
ქალაქის ცენტრი (2007 წელი)

ანგოლის თანამედროვე დედაქალაქი დაარსდა 1575 წლის 25 იანვარს პორტუგალიელი კოლონიზატორის პაულუ დიაშ დე ნოვაიშის მიერ (ცნობილი ზღვაოსანის ბართოლომეუ დიაშ დი ნოვაიშის შვილიშვილი) და სახელად ეწოდა სან-პაულუ-დი-ლუანდა (1975 წელს მას ეწოდა ლუანდა). იმავე დროს ქალაქის თავზე აღმართულ კლდოვან კონცხზე აიგო სან-მიგელის საფორტიფიკაციო ნაგებობები. ამ დროისათვის აქ ასი ოჯახი და ოთხასი ჯარისკაცი ცხოვრობდა.

სან-პაულუ-დი-ლუანდამ ქალაქის სტატუსი მიიღო 1605 წელს და XVI საუკუნის ბოლოს პორტუგალიის კოლონიალური ადმინისტრაციის ცენტრი და ექსპანსიური ძალების ძირითადი ბაზა გახდა ანგოლაში. 1641 წელს პორტუგალიელები იძულებულები იყვნენ დაეთმოთ ატლანტის ოკეანის სანაპიროზე მდებარე თავიანთი ფორფოსტები ნიდერლანდელებისათვის, მაგრამ 7 წლის შემდეგ დაიბრუნეს თავისი ტერიტორიები.

XVII საუკუნიდან XIX საუკუნის ჩათვლით პერიოდში ლუანდა მონებით ვაჭრობის ერთ-ერთი მსხვილი ცენტრია, საიდანაც პორტუგალიელების კონტროლ ქვეშ არსებული ტერიტორიებიდან გაიყვანეს დაახლოებით 3 000 000 შავკანიანი აფრიკელი.

XX საუკუნეში ლუანდა გახდა ანგოლელი ხალხის ეროვნულ-გამანთავისუფლებელი მოძრაობის ცენტრი, აქ კი ხშირად ხდებოდა პორტუგალიის ჯართან შეტაკებები.

1961 წელს ანგოლის განთავისუფლების სახალხო მოძრაობის (მპლა) ხელმძღვანელობამ ორგანიზება გაუკეთა ლუანდის მოსახლეობის აჯანყებას კოლონიზატორების წინააღმდეგ. დედაქალაქის მოსახლეობის შეიარაღებული გამოსვლა გახდა სიგნალი სამოქალაქო ომის დაწყებისთვის.

1974 წლის აპრილში, რამდენიმე რევოლუციური აჯანყების შემდეგ, პორტუგალიის ხელმძღვანელობა დასთანხმდა ანგოლისთვის დამოუკიდებლობის მინიჭებას. 1975 წლის ნოემბერში მსოფლიოს პოლიტიკურ რუკაზე გაჩნდა ახალი სახელმწიფო - ანგოლის სახალხო რესპუბლიკა (1992 წლის აგვისტოდან - ანგოლის რესპუბლიკა), რომლის დედაქალაქი გახდა ლუანდა. 1978 წლიდან ანგოლის მსხვილი დასახლებული პუნქტები არაერთხელ განიცდიდნენ შეიარაღებულ თავდასხმებს სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის ჯარის მხრიდან, რომელიც ცდილობდა წინააღმდეგობა გაეწია რეგიონში კომუნისტური გავლენის გავრცელებისთვის და მხარს უჭერდა ეროვნულ კავშირს ანგოლის სრული დამოუკიდებლობისათვის (უნიტა).

1991 წელს ლისაბონში ანგოლის ხელისუფლების წარმომადგენლებსა და მის მოწინააღმდეგე დაჯგუფება უნიტას ხელმძღვანელობას შორის ხელი მოეწერა შეთანხმებას კონფლიქტის მშვიდობიანი დარეგულირების შესახებ. მიუხედავად ამისა პოლიტიკური სიტუაცია რეგიონში დარჩა არასტაბილური, რაც ხელს უშლის ანგოლის ქალაქების, მათ შორის ლუანდის, სწრაფ განვითარებას.

„ECA International“-ის აზრით 2008 წელს ლუანდა გახდა ყველაზე ძვირი დედაქალაქი. ეს დაკავშირებულია იმასთან, რომ საქონლის უმრავლესობა, რომლის უმრავლესობასაც იძენენ უცხოელები, ძნელად იშოვება და ამიტომ საკმაოდ ძვირია.[5] ლიტრი რძე ლუანდაში შეიძლება ღირდეს სამ აშშ დოლარამდე, ხოლო პატარა ოროთახიანი ბინის ქირაობა - თვეში 7 ათას აშშ დოლარამდე.[6]

დემოგრაფია

ლუანდა ყველაზე დიდი ქალაქია ანგოლაში, მისი მოსახლეობის რაოდენობა შეადგენს დაახლოებით 6,5 მილიონ ადამიანს. 1970 წელს ქალაქში ცხოვრობდა 480 613 ადამიანი, 2012 წლის შეფასებით ლუანდაში ცხოვრობს 2 825 311 ადამიანი[7].

დედაქალაქის ეთნიკური შემადგენლობა საკმაოდ მრავალფეროვანია: აქ ცხოვრობს აფრიკელი ხალხის სხვადასხვა წარმომადგენელი: ჩრდილოეთ მბუნდა, ოვიმბუნდუ, მბუნდა, კონგო, ლუნდა, ჩოკვე, განტუელა, კუანიამა და სხვა, ასევე ევროპელები და შერეული აფრო-ევროპელები.

აფრიკული წარმოშობის დედაქალაქის მაცხოვრებლები ოფიციალურად იყენებენ პორტუგალიურ ენას, ხოლო ერთმანეთში, როგორც წესი, ბანტუს ენებზე საუბრობენ, რომლებიც თანდათან იდევნება პორტუგალიური ენის მიერ. დედაქალაქში ახალგაზრდობის 90-98 % ლაპარაკობს მხოლოდ პორტუგალიურად. 1983 წლის მონაცემებით პორტუგალიური ენა მშობლიურად დაასახელა ლუანდის 2,5 მილიონიანი მოსახლეობის 75 %-მა. ევროპული და შერეული წარმოშობის ანგოლელები ლაპარაკობენ პორტუგალიურ ენაზე, რომელიც ასევე ოფიციალური ენაა.

ევროპული წარმოშობის უმცირესობას, ძირითადად პორტუგალიელები წარმოადგენენ, მათი რაოდენობაა დაახლოებით 260 000, ასევე ბრაზილიელები. ბოლო წლებში, ძირითადად, 2000-იანი წლების შუა პერიოდიდან, პორტუგალიიდან ემიგრაცის დონე გაიზარდა, ანგოლაში ეკონომიკის განვითარების გამო.[8][9] ემიგრანტების სხვა ნაწილი აფრიკის მიმდებარე ქვეყნებიდან არის ჩამოსული. ლუანდას მოსახლეობის მცირე რაოდენობა შერეული რასის წარმომადგენელია. ბოლო ათწლეულების განმავლობაში ჩამოყალიბდა მნიშვნელოვანი ჩინური საზოგადოება, ასევე ჩინელებზე ბევრად მცირერიცხოვანი ვიეტნამური საზოგადოება.

ლუანდაში ძირითადად ცხოვრობენ ქრისტიანები, კერძოდ, კათოლიკები და პროტესტანტები (ბაპტისტები, მეთოდისტები და კონგრეგაციონალისტები). ლუანდის მოსახლეობის გარკვეული ნაწილი ტრადიციული ადგილობრივი სარწმუნოების აღმსარებელია, თუმცა უკანასკნელ პერიოდში მათი რაოდენობა თანდათან მცირდება.

კულტურა

ზინგა მბანდი ნგოლას ძეგლი
ანთროპოლოგიის ეროვნული მუზეუმი

ლუანდა ანგოლის კულტურული ცენტრია. აქ მოქმედებს რვაწლიანი სწავლების რამდენიმე ასეული დაწყებითი სკოლა, ტექნიკურ და პედაგოგიურ სასწავლო დაწესებულებებში მოსახვედრად არსებობს მოსამზადებელი კურსები, რომლებიც იძლევიან საშუალო განათლებას. 1976 წელს გახსნილ აგოსტინიო ნეტოს სახელობის უნივერსიტეტში შესაძლებელია უმაღლესი განათლების მიღება. უნივერსიტეტში და ყველა სკოლაში სწავლება მიმდინარეობს პორტუგალიურ ენაზე.

1956 წლიდან ქალაქში მუშაობს მუსიკის აკადემია, მოქმედებს ანგოლის მუზეუმი, სადაც წარმოდგენილია ბუნებრივი ისტორიული ექსპონატების კოლექცია და დუნდუს მუზეუმი, სადაც ინახება ისტორიულ-ეთნოგრაფიული ძეგლები.

განსაკუთრებულ ყურადღებას იპყრობს ეროვნული და მუნიციპალური ბიბლიოთეკები, სადაც თავმოყრილია საუკეთესო აფრიკელი პოეტების და მწერლების ნამუშევრები (ჟოზე ლუანდინუ ვიეირა, არტურ პესტანა დუშ სანტუში (ფსევდონიმი პეპეტელა) და სხვა), ასევე წარმოდგენილია მსოფლიო ლიტერატურის შედევრები. არაპროფესიონალი მსახიობების დასები დგამენ სხვადასხვა წარმოდგენებს.

დედაქალაქში შენარჩუნებულია მუსიკალური კულტურის და ცეკვის საუკეთესო ტრადიციები, თანაც ანგოლის თანამედროვე პოპულარულ მუსიკას აქვს მჭიდრო კავშირი ბრაზილიის და კარიბის ზღვის აუზის კუნძულების მუსიკალურ ტრადიციებთან.

ქალაქში, რომლის განვითარება დაიწყო XVI საუკუნის ბოლოს სან-მიგელის ციხე-სიმაგრის კედლებთან (დღეისათვის ისტორიული მუზეუმი), შენარჩუნებულია ბევრი არქიტექტურული ღირსშესანიშნაობა. XVII საუკუნიდან აქ შემორჩა სან-პედრუ-და-ბარკომის და სან-ფერნანდუ-დი-პენედაშის ფორტების კედლები.

ლუანდის ცენტრალური ნაწილი აშენებულია პროვინციული პორტუგალიური ქალაქების ტიპის მიხედვით. დედაქალაქის ამ ნაწილში მთავარი ღირსშესანიშნაობებია: იეზუიტური ტაძარი (XVI საუკუნე), კარმელიტების დედათა ტაძარი (დაახლოებით 1638 წელი), მადონა ნაზარეთელის ტაძარი (1664 წელი) და სხვა. ქალაქის ტროტუარები მოკირწყლულია მოზაიკით.

1950-1970-იან წლებში დედაქალაქში მნიშვენელოვ ნი ცვლილებები დაიწყო, ქუჩებზე ირგვება ხეები დაირგო, ქალაქის ფარგლებში კი ეწყობა პარკები და სკვერები.

ეკონომიკა

შენობა ლუანდაში
ქალაქის ცენტრალური ნაწილი

ანგოლის მოსახლეობის დაახლოებით მესამედი ლუანდაშია თავმოყრილი, რომელთა 53% სიღარიბეში ცხოვრობს. ლუანდაში ცხოვრების პირობები ცუდია მოსახლეობის უმეტესობისთვის. ისეთი აუცილებელი კომპონენტები, როგორიცაა უსაფრთხო სასმელი წყალი და ელექტროენერგია ჯერ კიდევ ადამიანთა მცირე ჯგუფს მიეწოდება,[10] ძირითადად მათით მდიდარი უმცირესობა სარგებლობს

ლუანდა ერთ-ერთი ყველაზე ძვირადღირებული ქალაქია უცხოელებისთვის.[11]

სანაპირო ზოლი
თოუერი ლუანდაში

2014 წლის მარტში დაწესებული ახალი იმპორტის ტარიფების შემდეგ ლუანდაში ცხოვრება კიდევ უფრო ძვირი გახდა. როგორც ცნობილია, სუპერმარკეტში ვანილის ნაყინის ნახევარლიტრიანი შეკვრა 31 დოლარი ღირდა. იმპორტის უფრო მაღალი ტარიფები კი ასობით ნივთზე მოქმედებდა. მიზანი იყო ნავთობზე დამოკიდებული ეკონომიკის დივერსიფიკაცია და მეურნეობისა და ინდუსტრიის განვითარება. ამ ტარიფებმა მეტად გააძნელა არსებობა ისეთ ქვეყანაში, სადაც საშუალო თვიური ხელფასი 2010 წელს თვეში 260 აშშ დოლარი იყო.[12]

წარმოება მოიცავს საკვებს, სასმელებს, ცემენტსა და სხვა სამშენებლო მასალებს, აგრეთვე პლასტმასის პროდუქტებს, ლითონებს, სიგარეტს, ფეხსაცმელსა და სხვა ტანსაცმელს. ლუანდას აქვს შესანიშნავი ნავსადგური, რომელიც ძირითადად მუშაობს ისეთ პროდუქტებზე, როგორებიცაა: ყავა, ბამბა, შაქარი, ბრილიანტები, რკინა და მარილი.

ქალაქში ასევე ყვავის სამშენებლო ინდუსტრია. ეკონომიკურ ზრდას მეტწილად ხელს უწყობს ნავთობის მოპოვება. დიდმა ინვესტიციამ (შიდა და საერთაშორისო), მკვეთრად განავითარა ყველა ეკონომიკური სექტორი, მათ შორის მშენებლობები ქალაქ ლუანდაში.[13] 2007 წელს ქალაქში შეიქმნა პირველი თანამედროვე სავაჭრო ცენტრი.[14]

დაძმობილებული ქალაქები

ლიტერატურა

  • Richard Brookes (1820), „Loanda“, The General Gazetteer (17th რედ.), London: F.C. and J. Rivington, https://archive.org/stream/generalgazette1820broouoft#page/n421/mode/2up
  • (1898) „Loanda“, Brockhaus' Konversations-Lexikon, 14th (German), Leipzig: Brockhaus. 
  • (1909) „Loanda“, Portugal: Diccionario Historico.... (pt). Lisbon: Joao Romano Torres. OCLC 865826167. 
  • „Loanda“, Encyclopædia Britannica (11th რედ.), New York, 1910, OCLC 14782424, https://archive.org/stream/encyclopaediabri16chisrich#page/834/mode/1up
  • C. R. Boxer (1965), Portuguese society in the tropics: the municipal councils of Goa, Macao, Bahia, and Luanda, 1510-1800, Madison: University of Wisconsin Press, OCLC 518169
  • Ilídio do Amaral (1968). Luanda: estudo de geografia urbana (Portuguese). Lisboa. 
  • Michael Hugo-Brunt (1968), „Angola“, Portuguese Planning and Architecture on the Sea Route to the Orient, Exchange Bibliography, US: Council of Planning Librarians, pp. 536–589, ISSN 0010-9959, https://archive.org/stream/portugueseplanni44hugo#page/53/mode/2up
  • Joseph C. Miller (1974). „The Archives of Luanda, Angola“. International Journal of African Historical Studies. 7.
  • Ilídio do Amaral (1983). „Luanda e os seus 'muceques', problemas de Geografia usbuna“. Finisterra (journal) (პორტუგალიური). Centro de Estudos Geográficos da Universidade de Lisboa. 18. ISSN 0430-5027.
  • David Birmingham (1988). „Carnival at Luanda“. Journal of African History. 29.
  • M.C. Mendes (1988). „Slum Housing in Luanda“, რედ. Robert A. Obudho and Constance C. Mhlanga: Slum and squatter settlements in Sub-Saharan Africa: toward a planning strategy. Praeger. 
  • Christine Messiant (1989). „Luanda 1945-1961: colonises, societe coloniale et engagement nationaliste“, რედ. M. Cahen: Bourgs et Villes en Afrique Lusophone (French). 
  • L. Colaco (1992). „Luanda: Contexto Demografico e Desigualdades Espaciais“. Cadernos Populacao e Desenvolvimento (Portuguese). 1.
  • José C. Curto (1992). „A Quantitative Reassessment of the Legal Portuguese Slave Trade from Luanda, Angola, 1710-1830“. African Economic History. 20.
  • P. Jenkins; et al. (1992). „City Profile: Luanda“. Cities. 19. doi:10.1016/s0264-2751(02)00010-0. ISSN 0264-2751.
  • José C. Curto (1999). „Anatomy of a Demographic Explosion: Luanda, 1844-1850“. International Journal of African Historical Studies. 32 (2/3): 381–405. doi:10.2307/220347.
  • José C. Curto; Raymond R. Gervais (2001). „Population History of Luanda during the Late Atlantic Slave Trade, 1781-1844“ (PDF). African Economic History. 29 (29): 1–59 – წარმოდგენილია New York Public Library-ის მიერ.
  • Paul Robson (2001). „Communities and Community Institutions in Luanda, Angola“, რედ. Arne Tostensen: Associational Life in African Cities: Popular Responses to the Urban Crisis. Sweden: Nordiska Afrikainstitutet, გვ. 250+. ISBN 978-91-7106-465-3. 
  • (2003) „Luanda, Angola“, Encyclopedia of Twentieth-Century African History. Routledge. ISBN 0415234794. 
  • Marissa J. Moorman (2004). „Dueling Bands and Good Girls: Gender, Music, and Nation in Luanda's Musseques, 1961-1974“. International Journal of African Historical Studies. 37.
  • Marissa Moorman (2004). „Putting on a Pano and Dancing Like Our Grandparents: Nation and Dress in Late Colonial Luanda“, რედ. Jean Allman: Fashioning Africa: Power and the Politics of Dress. Bloomington: Indiana University Press. ISBN 9780253111043. 
  • (2005) „Luanda“, რედ. Kevin Shillington: Encyclopedia of African History. Fitzroy Dearborn. ISBN 978-1-57958-245-6. 
  • Cristina Udelsmann Rodrigues (2007). „From Family Solidarity to Social Classes: Urban Stratification in Angola (Luanda and Ondjiva)“. Journal of Southern African Studies. 33.
  • Marissa J. Moorman (2008). Intonations: A Social History of Music and Nation in Luanda, Angola, from 1945 to Recent Times. Ohio University Press. ISBN 978-0-8214-4304-0.  (review in H-Luso-Africa)
  • Catarina Madeira Santos (2008). „Luanda“, რედ. Liam Matthew Brockey: Portuguese Colonial Cities in the Early Modern World. Ashgate. ISBN 9780754663133. 
  • შეცდომა თარგის გამოძახებისას: cite web: პარამეტრები url და title აუცილებელად უნდა მიეთითოს.. Global Voices (9 November 2009).
  • P. Jenkins (2011), Simon Bekker and Goran Therborn, რედ., "Maputo and Luanda", Capital Cities in Africa: Power and Powerlessness (Dakar: Council for the Development of Social Science Research in Africa), ISBN 978-2-8697-8495-6, http://www.codesria.org/spip.php?article1603 დაარქივებული 2016-03-04 საიტზე Wayback Machine.
  • Sílvia Leiria Viegas (2012), Urbanization in Luanda, http://www.fau.usp.br/15-iphs-conference-sao-paulo-2012/abstracts-and-papers.html
  • Arlindo Manuel Caldeira (2013), "Luanda in the 17th Century: Diversity and Cultural Interaction in the Process of Forming an Afro-Atlantic City", Nordic Journal of African Studies 22, http://www.njas.helsinki.fi დაარქივებული 2020-07-11 საიტზე Wayback Machine.
  • Roquinaldo Ferreira (2013). „Slavery and the Social and Cultural Landscapes of Luanda“, რედ. Jorge Canizares-Esguerra: Black Urban Atlantic in the Age of the Slave Trade. University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0-8122-0813-9. 
  • (2015) რედ. Carlos Nunes Silva: Urban Planning in Lusophone African Countries. UK: Ashgate. ISBN 978-1472444882. 
  • Sílvia Leiria Viegas (2016). „Urbanisation and Peri-Urbanisation in Luanda: A Geopolitical and Socio-Spatial Perspective from the Late Colonial Period to the Present“. Journal of Southern African Studies. 42 (4).
  • Vanessa de Pacheco Melo (2016). „Production of Urban Peripheries For and By Low-Income Populations at the Turn of the Millennium: Maputo, Luanda and Johannesburg“. Journal of Southern African Studies. 42 (4).

რესურსები ინტერნეტში

სქოლიო

  1. ↑ CNN: African city named world's most expensive for expats დაარქივებული 2017-02-28 საიტზე Wayback Machine. retrieved July 15, 2011
  2. ↑ [1][მკვდარი ბმული]
  3. ↑ Luanda, Angola Page. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-05-30. ციტირების თარიღი: 2012-03-05.
  4. ↑ Dewar, Robert E. and Wallis, James R; "Geographical patterning in interannual rainfall variability in the tropics and near tropics: An L-moments approach"; in Journal of Climate, 12; pp. 3457–3466
  5. ↑ ლუანდა აღიარეს ყველაზე უფრო ძვირ ქალაქად მსოფლიოში. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2011-08-22. ციტირების თარიღი: 2016-09-03.
  6. ↑ ECA International-ის კვლევების შედეგები
  7. ↑ Luanda. World Gazetteer. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-05-30. ციტირების თარიღი: 2012-03-05.
  8. ↑ Tens of Thousands of Portuguese Emigrate to Fast-Growing Angola - SPIEGEL ONLINE. spiegel.de. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-01-19. ციტირების თარიღი: 2016-02-07.
  9. ↑ Smith, David (2012-09-16). „Portuguese escape austerity and find a new El Dorado in Angola“. The Guardian. London. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-01-13.
  10. ↑ Keeping the flow in Angola's slums დაარქივებული 2009-07-15 საიტზე Wayback Machine. ,Department for International Development (DFID), United Kingdom (February 13, 2009)
  11. ↑ Worldwide Cost of Living survey 2015 - City rankings. www.mercer.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-06-19. ციტირების თარიღი: 2015-06-17.
  12. ↑ „Angola's new import tariffs putting the squeeze on the poorest residents in one of the world's most expensive cities“. The Independent. 2014-04-23. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-04-27. ციტირების თარიღი: 2014-05-02.
  13. ↑ „GDP growth: A look ahead“. The Economist. 2007-12-19. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2010-01-25. ციტირების თარიღი: 2010-06-28.
  14. ↑ Belas shopping inaugurado em Luanda Portuguese. Angonoticias.com (28 March 2007). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 27 May 2015. ციტირების თარიღი: 2015-05-26.
  15. ↑ Prefeitura.Sp - Descentralized Cooperation. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-12-24. ციტირების თარიღი: 2012-07-11.
  16. ↑ International Relations - São Paulo City Hall - Official Sister Cities
  17. ↑ 17.0 17.1 International Relations of the City of Porto. © 2006-2009 Municipal Directorateofthe PresidencyServices InternationalRelationsOffice. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-01-13. ციტირების თარიღი: 2009-07-10.
  18. ↑ 18.0 18.1 Associação Porto Digital. C.M. Porto. Cm-porto.pt. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2011-05-15. ციტირების თარიღი: 2011-04-17.
ხ • გ • რ
   
1 სამართლებრივი. 2 საპარლამენტო. 3 აღმასრულებელი.

Read other articles:

Niðavellir

Home of the Dwarves in Norse Mythology This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Niðavellir – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (June 2015) (Learn how and when to remove this template message) In Norse cosmology, Niðavellir (anglic. as Nidavellir; probable compound of O.N. Nið – new moon...

 

 

1910 Cuba hurricane

Category 4 Atlantic hurricane 1910 Cuba hurricane Cyclone of the Five Days Surface map of the storm on October 10Meteorological historyFormedOctober 9, 1910 (1910-10-09)DissipatedOctober 23, 1910 (1910-10-24)Category 4 hurricane1-minute sustained (SSHWS/NWS)Highest winds150 mph (240 km/h)Lowest pressure924 mbar (hPa); 27.29 inHgOverall effectsFatalities≥116DamageAt least $1.25 million (1910 USD)Areas affectedCuba, FloridaIBTrACSPart of the 1910 A...

 

 

Biopsikologi

Bagian dari seriIlmu Pengetahuan Formal Logika Matematika Logika matematika Statistika matematika Ilmu komputer teoretis Teori permainan Teori keputusan Ilmu aktuaria Teori informasi Teori sistem FisikalFisika Fisika klasik Fisika modern Fisika terapan Fisika komputasi Fisika atom Fisika nuklir Fisika partikel Fisika eksperimental Fisika teori Fisika benda terkondensasi Mekanika Mekanika klasik Mekanika kuantum Mekanika kontinuum Rheologi Mekanika benda padat Mekanika fluida Fisika plasma Ter...

Nguyễn Hải Anh (cầu thủ bóng đá)

Bài này viết về cầu thủ Nguyễn Hải Anh. Đối với nhân vật khác, xem Nguyễn Hải Anh. Nguyễn Hải AnhThông tin cá nhânTên đầy đủ Nguyễn Hải AnhNgày sinh 20 tháng 8, 1987 (36 tuổi)Nơi sinh Nghĩa Đàn, Nghệ An, Việt NamChiều cao 1,78 m[1]Vị trí Tiền đạoThông tin độiĐội hiện nay Bà Rịa - Vũng Tàu (trợ lý HLV)Sự nghiệp cầu thủ trẻNăm Đội2000-2005 Sông Lam Nghệ An2005-2009 Đại học TDTT...

 

 

Северо-Центральная область (Буркина-Фасо)

У этого термина существуют и другие значения, см. Северно-Центральный регион. областьСеверо-Центральнаяфр. Centre-Nord 13°15′ с. ш. 1°00′ з. д.HGЯO Страна Буркина-Фасо Включает 3 провинции Адм. центр Кая губернатор Фатимата Легма История и география Площадь 19 508 км² (6...

 

 

2020年夏季奧林匹克運動會波蘭代表團

2020年夏季奥林匹克运动会波兰代表團波兰国旗IOC編碼POLNOC波蘭奧林匹克委員會網站olimpijski.pl（英文）（波兰文）2020年夏季奥林匹克运动会（東京）2021年7月23日至8月8日（受2019冠状病毒病疫情影响推迟，但仍保留原定名称）運動員206參賽項目24个大项旗手开幕式：帕维尔·科热尼奥夫斯基（游泳）和马娅·沃什乔夫斯卡（自行车）[1]闭幕式：卡罗利娜·纳亚（皮划艇）&#...

Baron von Münchhausen

Potret Baron Münchhausen Karl Friedrich Hieronymus, Freiherr von Münchhausen (11 Mei 1720 – 22 Februari 1797) adalah seorang bangsawan (baron) Jerman yang pada masa mudanya dikirim untuk bekerja sebagai pelayan dari Anthony Ulrich II, Duke dari Brunswick-Lüneburg dan belakangan bergabung dalam dinas militer Rusia. Ia bertugas hingga 1750, khususnya mengambil bagian dalam dua peperangan melawan orang-orang Turki. Ketika kembali ke kampung halamannya, Münchhausen konon mengi...

 

 

Life's Greatest Problem

Life's Greatest ProblemIklan untuk film tersebutSutradaraJ. Stuart BlacktonProduserJ. Stuart BlacktonDitulis olehAnthony Paul Kelly (cerita, skenario)PemeranMitchell LewisRubye De RemerSinematograferOtto Brautigan (beberapa sumber menyebut George Brauitgan)PerusahaanproduksiJ. Stuart Blackton Feature PicturesDistributorIndependent Sales CorporationTanggal rilis 3 November 1918 (1918-11-03) Durasi6 rolNegaraAmerika SerikatBahasaBisu (intertitel Inggris) Life's Greatest Problem adalah sebu...

 

 

Présidence d'Andrew Jackson

Présidence d'Andrew Jackson 7e président des États-Unis Présidence de John Quincy Adams Présidence de Martin Van Buren Portrait d'Andrew Jackson en 1829, par Ralph Eleaser Whiteside Earl. Type Type Président des États-Unis Résidence officielle Maison-Blanche, Washington Élection Mode de scrutin Suffrage universel indirect Élection 18281832 Début du mandat 4 mars 1829 Fin du mandat 4 mars 1837 Durée 8 ans Présidence Nom Andrew Jackson Date de naissance 15 mars 1767 Date de décè...

Sitka Sedge State Natural Area

Natural area in Tillamook County, Oregon, United States Sitka Sedge State Natural AreaSitka Sedge State Natural AreaLocationNorth of Pacific City and south of Tillamook at Tierra Del Mar, Tillamook County, Oregon, U.S.Nearest cityTillamookCoordinates45°15′46.8″N 123°57′14.1″W / 45.263000°N 123.953917°W / 45.263000; -123.953917Area357 acres (144 ha)Established2014Operated byOregon Parks and Recreation Department Sitka Sedge State Natural Area ...

 

 

The Australian Worker

Australian newspaper Page 1 of The Australian Worker newspaper published Thursday 6 November 1913 The Australian Worker was a newspaper produced in Sydney, New South Wales for the Australian Workers' Union. It was published from 1890 to 1950. History The newspaper had its origin in The Hummer,[1] Official organ of the Associated Riverina Workers, a newspaper produced in Wagga Wagga in the depths of the 1890s depression on 19 October 1891. The paper was jointly funded by the Wagga bran...

 

 

العلاقات السعودية النيجرية

العلاقات السعودية النيجرية السعودية النيجر   السعودية   النيجر تعديل مصدري - تعديل   العلاقات السعودية النيجرية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين السعودية والنيجر.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه المقار...

Statue e sculture di Milano

Lista delle statue e sculture di Milano, suddivise in ordine alfabetico. Indice 1 All'aperto 2 Cortile d'onore del palazzo di Brera 3 Giardini pubblici Indro Montanelli 4 Note All'aperto Nome Autore Anno Ubicazione Immagine Note Ago, filo e nodo Claes Oldenburg 2000 Piazzale Luigi Cadorna45°28′5″N 9°10′36″E Monumento a Emilio Alessandrini Andrea Cascella 1982 Parco Emilio Alessandrini Monumento agli Alpini d'Italia Emilio Bisi 1914 Piazza Giovanni XXIII45°28′30″N 9°9′51″E ...

 

 

1858 Michigan gubernatorial election

American state election 1858 Michigan gubernatorial election ← 1856 November 2, 1858 1860 →   Nominee Moses Wisner Charles E. Stuart Party Republican Democratic Popular vote 65,201 56,067 Percentage 53.77% 46.23% Governor before election Kinsley S. Bingham Republican Elected Governor Moses Wisner Republican Elections in Michigan Federal government U.S. President 1836 1840 1844 1848 1852 1856 1860 1864 1868 1872 1876 1880 1884 1888 1892 1896 1900 1904 1908 1912 ...

 

 

Izabal Department

Department of Guatemala You can help expand this article with text translated from the corresponding article in Spanish. (January 2023) Click [show] for important translation instructions. Machine translation, like DeepL or Google Translate, is a useful starting point for translations, but translators must revise errors as necessary and confirm that the translation is accurate, rather than simply copy-pasting machine-translated text into the English Wikipedia. Do not translate text that ...

29 сентября

←→Сентябрь Пн Вт Ср Чт Пт Сб Вс             1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30             2024 год Содержание 1 Праздники и памятные дни 1.1 Национальные 1.2 Религиозные 1.3 Именины 2 События 2.1 До XVII века 2.2 XVII век 2.3 XVIII век 2.4 XIX век 2.5 XX век 2.6 XXI век 3...

 

 

Abbazia di Villa Oneto

Chiesa della Natività di Nostro Signore Gesù CristoAbbazia di Villa OnetoStato Italia RegioneLiguria LocalitàVilla Oneto (San Colombano Certenoli) Coordinate44°21′24″N 9°17′20″E44°21′24″N, 9°17′20″E Religionecattolica di rito romano Titolarenascita di Gesù Diocesi Chiavari Modifica dati su Wikidata · Manuale La chiesa della Natività di Nostro Signore Gesù Cristo - denominata anche come abbazia di Villa Oneto - è stato un luogo di culto cattolico situato n...

 

 

Ardea

ArdeaPhân loại khoa họcGiới (regnum)AnimaliaNgành (phylum)ChordataLớp (class)AvesBộ (ordo)PelecaniformesArdeiformesHọ (familia)ArdeidaePhân họ (subfamilia)ArdeinaeChi (genus)ArdeaLinnaeus, 1758Danh pháp đồng nghĩa Casmerodius Megalornis Gray, 1841 Mesophoyx Ardea là một chi chim trong họ Diệc.[1] Các loài Ardea cinerea Ardea herodias Ardea cocoi Ardea pacifica Ardea melanocephala Ardea humbloti Ardea insignis Ardea sumatrana Ardea goliath Ardea purpurea ...

East Asian Judo Championships

Judo competition East Asian Judo Championships is the Judo East Asian Championship organized by the Judo Union of Asia. The tournament began in 2006 and was held every years, except in the years when the East Asian Games have been held. List Tournaments Year Date City and host country Venue # Countries # Athletes competition Ref. ♂ ♀ 2006 2–3 September Ulaanbaatar, Mongolia National Wrestling Hall 8[note 1] ● ● [1] 2007 30–31 October Shenzhen, China Luohu Gymnasium...

 

 

Coconut production in India

Palm-fringed backwaters of Goa Coconut production plays an important role in the national economy of India. According to figures published by the Food and Agriculture Organization of the United Nations, India is one of the world's largest producers of coconut, with a turn out of 11,706,343 tonnes (11,521,459 long tons) in 2018.[1] Traditional areas of coconut cultivation are the Malabar and Coromandel coasts. The states of Kerala, Karnataka, and Tamil Nadu practise large-scale intens...