Inuktitut

Inuktitut
Inuktitutin puhuma-alue
Inuktitutin puhuma-alue
Oma nimi ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ
Muu nimi Itäisen Kanadan inuktitut
Tiedot
Alue  Kanada
Virallinen kieli Nunavut
Luoteisterritoriot
Puhujia 30 000
Sija ei 100 suurimman joukossa
Kirjaimisto inuktitutin tavumerkit, latinalaiset aakkoset
Kielenhuolto Inuit Tapiriit Kanatami
Kielitieteellinen luokitus
Kielikunta eskimo-aleuttilaiset kielet
Kieliryhmä eskimokielet
inuiittikielet
Kielikoodit
ISO 639-1 iu
ISO 639-2 iku
ISO 639-3 ike

Inuktitut (omakielinen nimi: ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ, myös itäisen Kanadan inuktitut) on inuittikieli, joka kuuluu eskimo-aleuttilaisen kielikunnan eskimokielten haaraan.[1][2] Inuktitut on polysynteettinen kieli.[3] Inuktitutia puhutaan kaikilla alueilla puurajan pohjoispuolella Kanadassa: osissa Newfoundlandin ja Labradorin ja Quebecin provinsseja, jossain määrin Manitoban koillisosassa sekä Nunavutissa ja Luoteisterritorioissa. Sitä on puhuttu myös Pohjoisen jäämeren rannalla Yukonissa.

Tunnettuja murteita kielellä on kolme. Kielen katsotaan olevan uhanalainen.[1]

Kieltä kirjoitetaan inuktitutin tavumerkistöllä ja latinalaisin aakkosin.[4][5] Raamattu käännettiin inuktitutiksi vuonna 1826.[6] Vuoden 2001 elokuva Atanarjuat – nopeajalka oli ensimmäinen inuktitutin kielellä käsikirjoitettu, ohjattu ja puhuttu pitkä näytelmäelokuva. Se sai monia kansainvälisiä elokuvapalkintoja ja on äänestetty Kanadan kaikkien aikojen parhaaksi elokuvaksi.[7]

Puhujamäärä ja asema

Inuktitutin puhujien määrä vaihtelee lähteestä riippuen. Kanadan väestönlaskenta antaa arvioksi noin 30 000 puhujaa.[8] Joissakin lähteissä määrä on 14 000 (vuonna 1991, L. Kaplan)[9]. The Canadian Encyclopedia antaa puhujamääräksi 39 700 vuoden 2016 väestölaskennan mukaan.[3]

Inuktitut on virallinen kieli Nunavutissa ja Luoteisterritorioissa. Sillä on laillinen asema myös Quebecin Nunavikissa ja joitakin oikeuksia Nunatsiavutissa, Labradorissa.[3]

Fonologia

Inuktitutissa on 14 konsonanttia, jotka voivat esiintyä niin pitkänä kuin lyhyenäkin.

Labiaalit Palataalit Alveolaarit Velaarit Uvulaarit
Klusiili p t k | g q
Frikatiivi v s
Nasaali m n ŋ
Likvida l ~ ɬ ʁ
Puolivokaali j

Vokaaleja inuktitussa on kolme: [a], [i] ja [u].

Lähde:[10]

Katso myös

Lähteet

  1. a b Glottolog 4.5 - Eastern Canadian Inuktitut glottolog.org. Viitattu 30.4.2022.
  2. Inuktitut, Eastern Canadian Ethnologue. Viitattu 30.4.2022. (englanniksi)
  3. a b c Inuktitut The Canadian Encyclopedia. 2019. Viitattu 11.3.2020. (englanniksi)
  4. ScriptSource - Unified Canadian Aboriginal Syllabics scriptsource.org. Viitattu 30.4.2022.
  5. ScriptSource - Eastern Canadian Inuktitut written with Latin script scriptsource.org. Viitattu 30.4.2022.
  6. Inuit, Eastern Canadian in Canada 2022. Joshua Project. Viitattu 16.7.2022. (englanniksi)
  7. Atanarjuat (The Fast Runner) The Canadian Encyclopedia. Historica Canada. Viitattu 7.4.2019. (englanniksi)
  8. Did you know Inuktitut is vulnerable? Endangered Languages. Viitattu 30.4.2022. (englanniksi)
  9. Inuktitut, Eastern Canadian Ethnologue. 2020. Viitattu 10.3.2020. (englanniksi)
  10. Ager, Simon: Inuktitut (ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ) 2020. Omniglott. Viitattu 10.3.2020. (englanniksi)

Aiheesta muualla


Read other articles:

Para la entidad política, véase Territorio Británico del Océano Índico. Archipiélago de Chagos Chagos Archipelago Vista aérea de Diego GarcíaUbicación geográficaMar Océano ÍndicoCoordenadas 6°17′00″S 72°05′00″E / -6.2833333333333, 72.083333333333Ubicación administrativaPaís Administrado por el Reino Unido Reino Unido Reclamado por  Mauricio (con reconocimiento internacional mayoritario).[1]​[2]​ División Territorio Británico del Oc

2024年の日本プロ野球 > 2024年の東北楽天ゴールデンイーグルス 2024年の東北楽天ゴールデンイーグルス成績本拠地都市 宮城県仙台市宮城野区球場 楽天モバイルパーク宮城 球団組織オーナー 三木谷浩史経営母体 楽天球団社長 森井誠之監督 今江敏晃キャプテン 投手:則本昂大野手:浅村栄斗« 2023テンプレートを表示 2024年の東北楽天ゴールデンイーグルスでは�...

Indian reserve in Ontario, CanadaPic Mobert SouthIndian reservePic Mobert South Indian ReservePic Mobert SouthCoordinates: 48°41′N 85°39′W / 48.683°N 85.650°W / 48.683; -85.650Country CanadaProvince OntarioDistrictThunder BayFirst NationNetmizaaggamig NishnaabegArea[1] • Land0.34 km2 (0.13 sq mi)Population (2011)[1] • Total96 • Density282.4/km2 (731/sq mi)Websitepicmobert.ca ...

GAS2 التراكيب المتوفرة بنك بيانات البروتينOrtholog search: PDBe RCSB قائمة رموز معرفات بنك بيانات البروتين 1V5R المعرفات الأسماء المستعارة GAS2, growth arrest specific 2, GAS-2 معرفات خارجية الوراثة المندلية البشرية عبر الإنترنت 602835 MGI: MGI:95657 HomoloGene: 31301 GeneCards: 2620 علم الوجود الجيني الوظيفة الجزيئية • microtubu...

Belgian breed of domestic pig This article is about the pig breed. For the village, see Piétrain, Belgium. PiétrainAt an agricultural fair in Libramont-ChevignyConservation statusFAO (2007): not at risk[1]: 148 DAD-IS (2023): not at risk[2]Country of originBelgiumDistributionover 40 countries[3]Usemeat, cross-breedingTraitsWeightMale: 300 kg[2]Female: 280 kg[2]HeightMale: 90 cm[2]Female: 85 cm[2]Hairpiebald – greyish ...

1995 single by Diana Ross For other songs of this title, see Take Me Higher (disambiguation). Take Me HigherSingle by Diana Rossfrom the album Take Me Higher B-side Let Somebody Know Too Many Nights ReleasedAugust 5, 1995GenreDance-popLength4:13LabelMotownSongwriter(s) Narada Michael Walden Sally Jo Dakota Nikita Germaine Producer(s)Narada Michael WaldenDiana Ross singles chronology Chain Reaction '93 (1993) Take Me Higher (1995) Gone (1995) Music videoTake Me Higher on YouTube Take Me Hi...

2002 film by Walter Hill UndisputedTheatrical release posterDirected byWalter HillWritten by David Giler Walter Hill Produced by David Giler Walter Hill Brad Krevoy Andrew Sugarman Starring Wesley Snipes Ving Rhames Peter Falk Michael Rooker Jon Seda Wes Studi Fisher Stevens Master P CinematographyLloyd Ahern IIEdited by Freeman A. Davies Phil Norden Music byStanley ClarkeProductioncompany Millennium Films Distributed byMiramax FilmsRelease date August 23, 2002 (2002-08-23) ...

Episode from Amphibia (TV series) 1st episode of the 1st season of Amphibia Anne or Beast?Amphibia episodeTitle cardEpisode no.Season 1Episode 1aDirected byBert YounWritten by Matt Braly Jack Ferraiolo Production code103AOriginal air dateJune 17, 2019 (2019-06-17)[a]Running time11 minutesEpisode chronology ← Previous— Next →Best Fronds Amphibia (season 1)List of episodes Anne or Beast? is the first segment of the first episode of the Disney Chan...

シヴァージーShivaji タンジャーヴール藩王 シヴァージー在位 1832年 - 1855年別号 ラージャ出生 不詳タンジャーヴール死去 1855年10月29日タンジャーヴール、タンジャーヴール城家名 ボーンスレー家父親 サラボージー2世宗教 ヒンドゥー教テンプレートを表示 シヴァージー(Shivaji, マラーティー語:तंजावरचे शिवाजी, 生年不詳 - 1855年10月29日)は、南インド�...

Senator William Alden Smith memimpin penyelidikan. Tenggelamnya RMS Titanic pada tanggal 14-15 April 1912 menghasilkan penyelidikan oleh subkomite Komite Perdagangan Senat Amerika Serikat, yang diketuai oleh Senator William Alden Smith. Sidang dimulai di New York pada tanggal 19 April 1912, kemudian dipindahkan ke Washington, D.C., diakhiri pada tanggal 25 Mei 1912 dengan kunjungan kembali ke New York. Latar belakang Artikel utama: Tenggelamnya RMS Titanic Tenggelamnya RMS Titanic, sebua...

You can help expand this article with text translated from the corresponding article in Hebrew. (May 2018) Click [show] for important translation instructions. Machine translation, like DeepL or Google Translate, is a useful starting point for translations, but translators must revise errors as necessary and confirm that the translation is accurate, rather than simply copy-pasting machine-translated text into the English Wikipedia. Do not translate text that appears unreliable or low-qua...

Metro system in Xi'an, China Xi'an MetroOverviewLocaleXi'an and XianyangTransit typeRapid transitNumber of lines9Number of stations212Daily ridership2.8 million (2021 average)[1]Annual ridership1.0 billion (2021)[1]OperationBegan operation16 September 2011; 12 years ago (2011-09-16)Operator(s)Xi'an Rail Transit Group Co., Ltd.TechnicalSystem length311 km (193 mi)Track gauge1435 mm (standard gauge) System map Xi'an MetroTraditional Chinese西安...

Anupam Kher awards and nominationsKher in 2014Awards and nominationsAward Wins NominationsFilmfare Awards 8 16National Film Awards 2 2IIFA Awards 2 5Screen Awards 2 4Global Indian Film Awards 1 1SAG Awards 0 2British Academy of Film and Television Awards 0 1Other awards 6 8Honours 10 0Totals[a]Wins31Nominations47Note ^ Certain award groups do not simply award one winner. They recognize several different recipients, have runners-up, and have third place. Since this is a specific recogn...

This article is about an institution. For a building, see Grand Theatre, Warsaw. Theatre complex at the Theatre Square, Warsaw Play in the presence of king Stanisław Augustus, 1790. The painting depicts the interior of the first National Theatre in Warsaw situated at the Krasiński Square The National Theatre (Teatr Narodowy) in Warsaw, Poland, was founded in 1765, during the Polish Enlightenment, by that country's monarch, Stanisław August Poniatowski. The theatre shares the Grand Theatre ...

Questa voce sull'argomento centri abitati del Massachusetts è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Dennis PortCDP(EN) Dennis Port, Massachusetts Dennis Port – Veduta LocalizzazioneStato Stati Uniti Stato federato Massachusetts ConteaBarnstable TerritorioCoordinate41°39′50.04″N 70°08′12.12″W / 41.6639°N 70.1367°W41.6639; -70.1367 (Dennis Port)Coordinate: 41°39′50.04″N 70°08′12.12″W / &...

Last Caliph of the Ottoman Dynasty (1868–1944) In this Ottoman Turkish style name, the given name is Abdulmejid. There is no family name. Abdulmejid IIOfficial portrait of Caliph Abdulmejid IIOttoman caliph(Halîfe-i Müslimîn)[1]Tenure19 November 1922 – 3 March 1924PredecessorMehmed VISuccessorCaliphate abolishedHead of the Osmanoğlu familyReign16 May 1926 – 23 August 1944PredecessorMehmed VISuccessorAhmed NihadBorn29/30 May 1868[2][3]Beşiktaş, Istanbul, Ott...

Stone quarry on the Isle of Portland, Dorset, England The entrance to Coombefield Quarry Coombefield Quarry is an active stone quarry located on the Isle of Portland, Dorset, England. It is situated near the island's southernmost village Southwell. The large quarry has been worked over many years, and has two voids known as Coombefield North and Coombefield South. The quarry today incorporates the former Suckthumb Quarry, which is situated at the northwest part of the quarry, and is now fille...

  لمعانٍ أخرى، طالع دار الحجر (توضيح). دار الحجرمعلومات عامةنوع المبنى مبنى rammed earth building (en) المنطقة الإدارية صنعاء البلد  اليمن معلومات أخرىالإحداثيات 15°26′N 44°08′E / 15.44°N 44.13°E / 15.44; 44.13 تعديل - تعديل مصدري - تعديل ويكي بيانات دار الحجر بوادي ظهر. دار الحجر أ�...

El texto que sigue es una traducción defectuosa. Si quieres colaborar con Wikipedia, busca el artículo original y mejora esta traducción.Copia y pega el siguiente código en la página de discusión del autor de este artículo: {{subst:Aviso mal traducido|Ryan Lane}} ~~~~ Ryan Lane Información personalNacimiento 23 de noviembre de 1987 (36 años)Fullerton (Estados Unidos) Nacionalidad EstadounidenseLengua materna Inglés EducaciónEducado en California School for the Deaf, Riverside Info...

Paghimo ni bot Lsjbot. Mecyclothorax papuhiti Siyentipikinhong Pagklasipikar Kaginharian: Animalia Ka-ulo: Arthropoda Kasipak-ulo: Hexapoda Kahutong: Insecta Kahanay: Coleoptera Kapunoang-banay: Caraboidea Kabanay: Carabidae Kahenera: Mecyclothorax Espesye: Mecyclothorax papuhiti Siyentipikinhong Ngalan Mecyclothorax papuhitiLiebherr, 2013 Kaliwatan sa bakukangon ang Mecyclothorax papuhiti.[1] Una ning gihulagway ni James K. Liebherr ni adtong 2013.[2] Ang Mecyclothorax papuhi...