Martin Elola Berasategi

Martin Elola Berasategi
Martin Elola, Baserritarren Sindikatuaren aurrean (1925) Irudi gehiago
Bizitza
JaiotzaIdiazabal, 1867
Herrialdea Gipuzkoa, Euskal Herria
BizilekuaBegoña
HeriotzaBilbo, 1935eko urtarrilaren 17a (67/68 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
euskara
Jarduerak
Jarduerakmusikaria eta whistle artist (en) Itzuli

Martin Elola Berasategi, (Idiazabal, Gipuzkoa, 1867an - Bilbo, Bizkaia, 1935eko urtarrilaren 17a) Begoñako Udaleko azken txistularia, maixu, zuzendari eta txistu-egilea ere izan zen. Euskal Herriko Txistulari Elkartea sortzeko lan egin zutenetako bat. Hari zor zaio inoizko txistu grabaziorik zaharrena,1905ekoa.[1][2][3]

Bizitza

Martin Elola Berasategi

1887-1908 urte tartean Zumarragako udal txistulari bandaren zuzendaria izan zen. 1888an Eustakia Albisurekin ezkondu zen eta gutxienez hamar seme-alaba izan zituzten. Bata, Enrike, umetan atabalari eta gero txistulari lagun.

1908an Begoñako udal txistulari lanpostua lortu zuen.

1915eko urriaren 14an Bilboko Club Deportivok antolatu pregoilari-txapelketa irabazi zuen. Biharamunean pregoia euskaraz eta gazteleraz irakurri zuen.

1925ean Bilbok Begoñako Errepublika anexionatu zuenean Bilboko udal txistulari bihurtu zen eta horretan aritu zen harrezkero. Martin Elola txistulari nagusia izan zen BIlbo, eta ezaguna da Bilboko familia askoren egun seinalatuen errolda eramaten zuela beti soinean libreta batean.

1934ko abenduaren 8an auto istripua izan zuen Bilboko Epaltzaren Alargunaren kalean. Larri, Basurtuko Ospitalera eraman zuten. Hurrengo hilabetean hil zen, urtarrilaren 17an, auto istripuan izandako zaurien ondorioz.

Txistularia

Txistu doinuarekin egindako grabazio zaharrena. Fandango - Martin Elola - 1905 - Eresbil[1]

1887tik 1908ra bitarte Zumarragako txistu bandako zuzendaria izan zen, 20 urte bete aurretik. Galtzear zen garaian, Antiguako ermitan uztailaren 2an egiten den ezpatadantzari eusteko lan egin zuen (Pablo Gorosabel historialaria).

Txistu txapelketetan ere sarri aurkeztu zen. 1889an Donostiako Lore Jokoetan diploma eskuratu zuen, Demetrio Muxika txistulari irabazlearen atzetik. 1899an Bilboko Lore Jokoetan garaile suertatu zen, orduan Demetrio Muxika hirugarren geratu zela.

1905ean Gramophon Companyko ingeniari batek musika grabazioak egin zituen Donostian; 30 fonograma egin zituen. Guztira Donostiako Udal Banda, Donostiako Orfeoiko kide bi eta Martin Elola bera aritu ziren. Grabazio horietan galdu ez den bakarra Elolaren fandango bat da. Gorde den txistu grabaketarik zaharrena da hori. Resurreccion Maria de Azkuek euskal kantutegirako errepertorioko pieza batzuk hartu zizkion: "Fandango con variaciones" eta "Zortziko".

1908ko azaroaren 2an Begoñako eskolan egindako oposizio-frogara 12 lagun aurkeztu ziren. Epai mahaiak (tartean Aureliano Valle konpositorea eta Rogaciano Arzuaga txistularia zeudela) Martin Elola hautatu zuen. Ordutik herriko ekitaldi nagusi guztietan aritu zen: Andre Mariren bederatziurrenean, goizeko 8etako meza-amaieran edo kalejiretan, maiatzaren 15eko San Isidro eguneko kasu.

Euskal Herriko Txistulari Elkartea sortzeko lan egin zuen. 1927ko sortze batzarra Arraten egitea proposatu zuen berak.

Euskal Herriko Txistulari Elkartearen sorrera batzarra. Arrate (1927). Eskuinean jezarrita, Martin Elola.

Lanak

Euskal Herrian grabatutako lehenengo diskoak Gramophone Company-aren teknikoak, Charles Scheuplein-ek, 1905ean bere Lisboarako bidaian Donostiatik pasatzean egindakoak dira. 8562 zenbakitik 8591 zenbakira markatutako trokelekin egindako euskal folklorearen 30 disko dira.[1]

Lehenengo zazpiak Martin Elolak interpretatutakoak dira. Dantzarako doinu hauek) grabatu zituen: fandangoak, kontradantza, arin-arina, iriyarena, aurreskua, Hiru damatxo eta Oñateren baltsa.[1]

Grabazio sorta horretako hurrengo hamaika erregistroak Donostiako Udal Bandaren grabazioak dira (San Sebastián, Iriyarena, Gernikako Arbola, Marcha de San Ignacio, Iru Damacho, Adios Euskal Herria, Aritzara, Rodoreda konposagilearen Jota Navarra, Torre Muzquiz konposagilearen Rigodones eta arin-arin bat).[1]

Bilbo eta Begoñako beste txistulari batzuk

Martin Elola-ri Manolo Landaluzek lagundu ohi zion, eta geroago Udal Bandan haren lekua hartuko zuen eta igande goizetako paseoaren tradizioari eutsi zion, Bilboko udaletxetik ibaian gora San Anton elizaraino. [4]

Francisco Arzuaga Bilboko Danbolintero Nagusiaren kargua bete zuen 56 urtez jarraian 1828tik 1884a arte. ‘Txango’ ezizenarekin ezaguna zen ia sumatu ere egiten ez zen herrentasun batengatik, eta ‘Sorgin’ atabalariarekin batera aritzen zen. Biak, Txango eta Sorgin hilezkortu zituen Manuel Losada margolariak Sociedad Bilbainaren aretoetan ikus daitekeen “pastel” batean. Tolosan jaioa zen Txango, 1800eko abuztuaren 14an, eta 28 urterekin aldatu zen Bilbora, euskal txirula eta danbolina erabiltzen zuen trebetasunagatik Hiriko Danbolintero Nagusiaren kargua irabazi zuenean. ‘Txango’k presentzia izugarria zuen eta ezagutza musikal handia. Hori dela eta, txistu, txistu, bigarren txistu, silbote eta atabalerako hainbat konposizio sortu zituen, eta horien artean Sua-Dantza nabarmentzen da. Oso ospetsua izan zen. Bilbon hil zen, 1881ean.[4]

Boni Fernandez txistulari ospetsua (1924 - 2009) Txutxi Villar atabalariarekin batera jotzen zuen.[5] Hamarkada askotan zehar Bilboko Txistulari Bandaren eta Bilboko Txistulari Akademiaren zuzendaria izan zen. Atzerrian Etorki eta Gaztedi taldeekin batera txistu emanaldiak eskaini zituen, Victor Olaeta balleta eta Ondarreta Abesbatzarekin batera ere bai.[6]

Txelu Etxebarria txistulariak txistu metalikoaren asmatzailea eta bizkaitar dantzen inguruko liburuen egilea izan zen. Garaizar auzoan Ramon Etxebarria, Joseba Pinilla, Iñaki Monge edo Tomas Sarazibar bezalako txistulariekin jotzen zuen.[4]

Javier Leiva txistularia Indautxuko koruko zuzendaria ere izan zen, akordeoia ere jotzen zuen, eta akuarela margotzen zuen. Frankismo-garai latzetan folklorearen alde gogor borrokatu zuten Dindirri taldeko txistularik (Elías Pradera, Beni Ayastui eta Jon Egiguren) eta Gaztedikoek (‘Piti’ Andoio, Lejarzatar anaiak, ‘Txutxu’ Basterra, Javi Valencia eta Isusi).[4]

Bilboko Zazpi Kaleetan nagusi ziren ‘Txistulito’ eta Jon Ajuria. Auzoetako ekitaldi ugaritan aritu ziren zenbait txistulari "nekaezin": Gerva Bilbao (Mallona-Begoña), Patxi Zorrozua, Gotzon Tueros, Pedrín Aróstegi, Jose Jauregi, Joseba Resines...[4]

Erreferentziak

  1. ↑ a b c d e «2. Lehenengo Diskoen Grabazioak» Los Comienzos de la Industria Discográfica en Euskal Herria (Noiz kontsultatua: 2024-09-27).
  2. ↑ Ortega, Hektor (Arbolagana). (2017-11-28). «Martin Elola Berasategi, Begoñako txistulari handia» Uribitarteko paperak (Noiz kontsultatua: 2024-09-27).
  3. ↑ Ortega, Hektor. (2017-11-28). «Martin Elola Berasategi, Begoñako txistulari handia -» Uriola.eus (Noiz kontsultatua: 2024-09-27).
  4. ↑ a b c d e (Gaztelaniaz) Frade Villar, K-Toño. (2011-12-01). «‘Txango’ y los txistularis» Bilbao aldizkaria: 51..
  5. ↑ (Gaztelaniaz) Frade Villar, K-Toño. (2011-12-01). «‘Txango’ y los txistularis» Bilbao aldizkaria: 51..
  6. ↑ (Gaztelaniaz) «Muere el popular txistulari bilbaíno Boni Fernández» El Correo 2009-11-02 (Noiz kontsultatua: 2022-07-31).

Kanpo estekak

Read other articles:

Tijjani Reijnders

Tijjani Reijnders Reijnders dengan AC Milan pada tahun 2024Informasi pribadiTanggal lahir 29 Juli 1998 (umur 25)Tempat lahir Zwolle, BelandaTinggi 1,85 mPosisi bermain GelandangInformasi klubKlub saat ini AC MilanNomor 14Karier junior2003–2007 WVF Zwolle2007–2011 FC Zwolle2011–2015 FC Twente2015–2016 CSV '282016–2017 PEC ZwolleKarier senior*Tahun Tim Tampil (Gol)2017 PEC Zwolle 1 (0)2017–2021 Jong AZ 92 (19)2018–2023 AZ 93 (7)2020 → RKC Waalwijk (pinjam) 8 (0)2023– AC ...

 

Ko Ni

UKo NiNama asalကိုနီ (Burma)Lahir(1953-02-11)11 Februari 1953Katha, Divisi Sagaing, Burma[1][2]Meninggal29 Januari 2017(2017-01-29) (umur 63)YangonSebab meninggalDibunuhKebangsaanMyanmarPendidikanB.A. (1975), LL.B. (1976)[1][2]AlmamaterUniversitas Seni dan Ilmu Pengetahuan Rangoon[1][2]PekerjaanPengacaraTahun aktif1976–2017[2]Dikenal atasPenulis, penasihat hukum Liga Nasional untuk DemokrasiSuami/istriTin...

 

Go Soo

Ini adalah nama Korea; marganya adalah Go. Go SooGo Soo pada saat pesta peluncuran the Beaker, 25 Oktober 2012Lahir4 Oktober 1978 (umur 45)Nonsan, Provinsi Chungcheong Selatan, Korea SelatanKebangsaanKorea SelatanPekerjaanAktorTahun aktif1998–sekarangAgenBH EntertainmentSuami/istriKim Hye-yeon (m. 2012)Nama KoreaHangul고수 Hanja高洙 Alih AksaraGo SuMcCune–ReischauerKo Su Go Soo (lahir 10 April 1978) adalah aktor asal Korea Selatan. Ia tampil dalam beberapa serial televisi se...

Joaquin Phoenix

Joaquin Rafael Christiano PhoenixPhoenix pada tahun 2018LahirJoaquin Rafael Christiano Phoenix28 Oktober 1974 (umur 49)San Juan, Puerto RicoTempat tinggalHollywood Hills, Los Angeles, California, Amerika SerikatNama lainLeaf PhoenixPekerjaan Aktor produser musisi aktivis Tahun aktif1982–sekarangPasanganRooney Mara (2016–sekarang)Orang tuaHeart PhoenixJohn Lee PhoenixKerabatRiver Phoenix (saudara)Rain Phoenix (saudari)Liberty Phoenix (saudari)Summer Phoenix (saudari) Joaqui...

 

Ministère fédéral des Transports (Allemagne)

Pour les articles homonymes, voir Ministère fédéral des Transports. Ministère fédéral du Numérique et des Transports (de)Bundesministerium für Digitales und Verkehr Situation Création 20 septembre 1949 Type Ministère fédéral allemand Siège Invalidenstrasse 44, Berlin Coordonnées 52° 31′ 47″ N, 13° 22′ 42″ E Langue Allemand Budget 41,15 milliards d'euros (2021) Organisation Membres Moto-Auto-Car-Camion-Bus-Taxi Effectifs 1 600 Ministre fé...

 

Hilda Santiago

Puerto Rican politician Hilda SantiagoMember of the Connecticut House of Representatives from the 84th districtIncumbentAssumed office January 9, 2013Preceded byChristopher G. Donovan Personal detailsBorn (1955-05-19) May 19, 1955 (age 68)Naranjito, Puerto RicoPolitical partyDemocraticAlma materSouthern Connecticut State University (B.Ed.) Hilda Santiago (born May 19, 1955) is an American politician who has served in the Connecticut House of Representatives from the 84th district sin...

Западный округ (Краснодар)

У этого термина существуют и другие значения, см. Западный округ. Западный внутригородской округ город Краснодар Дата основания 1936 год Дата упразднения 1994 Прежние имена Кагановичский, Ленинский районы Микрорайоны Дубинка, Черёмушки, Покровка Площадь 22[1]  км² Насе...

 

Bobby Cruise

American professional wrestling ring announcer Bobby CruiseBorn (1973-02-28) February 28, 1973 (age 51)Rochester, MassachusettsProfessional wrestling careerRing name(s)Bobby CruiseBilled height5 ft 9 in (1.75 m)Billed fromBoston, Massachusetts Bobby Cruise (born February 28, 1973) is an American professional wrestling ring announcer, currently signed to All Elite Wrestling (AEW), where he serves as the ring announcer for their Saturday Night Collision show. He also serves ...

 

Transport in Albania

Overview of the transport in Albania Highway network in Albania Transport in Albania consists of transport by land, water and air, which are predominantly under the supervision of the Ministry of Infrastructure of Albania. The development and improvement of the transport in the country remains among the most important priorities of the Government of Albania.[1] It has experienced significant changes and major growth and expansion in recent years, especially after the fall of communism...

Épître de Barnabé

Ne doit pas être confondu avec Évangile de Barnabé ou Actes de Barnabé. Le Codex Sinaiticus contient l'Épître de Barnabé sous le titre ΒΑΡΝΑΒΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗ à partir du cahier 91, folio 2r, col. 2[1] L'Épître de Barnabé (grec ancien : Βαρνάβα Ἐπιστολή) est une œuvre chrétienne rédigée entre la fin du Ier siècle et le début du IIe siècle. Composée de 21 chapitres, elle est écrite en langue grecque. Dans le Codex Sinaiticus (IVe ...

 

Eurafrique

Animasi wilayah negara anggota Uni Eropa (Masyarakat Eropa pra-1993) sesuai tahun bergabung. Aljazair keluar tahun 1962, Greenland keluar tahun 1982 Ratu Sheba dan Salomo, jendela Kubah Köln, 1280 Eurafrique atau Eurafrika (keduanya gabungan kata Eropa dan Afrika dalam bahasa Prancis dan Jerman) adalah gagasan kemitraan strategis antara Afrika dan Eropa. Pada tahun 1920-an, kelangsungan dan peran masa depan Eropa dalam sejarah dianggap erat kaitannya dengan keberhasilan penggabungan dengan A...

 

Senate Constituency no. 69

Senate constituency in Poland Senate Constituency no. 69CzęstochowaOkręg wyborczy nr 69Constituencyfor the Senate of PolandLocation within Poland.City countyCzęstochowaVoivodeshipSilesianPopulation208,282 (1 January 2023)[1]Electorate160,015 (2023)[2]Area159.72 km2 (61.67 sq mi)[1]Current constituencyCreated2011PartyPPS (The Left)SenatorWojciech KoniecznySejm constituency28 (Częstochowa)EP constituencySilesian Senate Constituency no. 69 (Polish: Okr�...

Filipino Americans in Hampton Roads

Jollibee in Virginia Beach, Virginia Filipino Americans reside in the Hampton Roads area in the state of Virginia; in 2010 around 40,000 people of Filipino origin lived in that region.[1] In 2000 the population count was around 45,000. As of 2007, there were not many other ethnic settlements in the metropolitan area.[2] On the East Coast of the United States, this is the largest group of people of Filipino ancestry.[3] History Many people from the Philippines enlisted ...

 

Flanella

Flanella stampata La flanella è un tessuto leggero, morbido, caldo, con armatura a saia. Realizzato in lana o cotone, con filato cardato, ha superficie uniforme, leggermente pelosa. Subisce come trattamenti di finissaggio: follatura, garzatura e pettinatura. È particolarmente caldo, anche se leggero, perché la peluria, sollevata dalla garzatura, trattiene aria che agisce da isolante termico[1]. Le sue caratteristiche sono la resistenza (per i materiali usati) unita alla morbidezza,...

 

Раевский, Николаус

Николаус Раевскийнем. Nikolaus Rajewsky Дата рождения 1968[1] Место рождения Кёльн, Северный Рейн-Вестфалия, ФРГ Страна  Германия Род деятельности биолог, преподаватель университета Место работы Нью-Йоркский университетШаритеЦентр молекулярной медицины им. Макс�...

Illyria

This article is about the ancient region in the south of Europe. For other uses, see Illyria (disambiguation). Historical region in Western Balkan, Southeast EuropeIllyriaHistorical regionApproximate area settled by Illyrian tribes during classical antiquityAreaSoutheast EuropeRegionWestern Balkan In classical and late antiquity, Illyria (/ɪˈlɪəriə/; Ancient Greek: Ἰλλυρία, Illyría or Ἰλλυρίς, Illyrís;[1][2] Latin: Illyria,[3] Illyricum)[4 ...

 

Différend gazier entre la Russie et l'Union européenne de 2022

Cet article concerne un événement en cours. Ces informations peuvent manquer de recul, changer à mesure que l’événement progresse ou ne pas prendre en compte des développements récents. Le titre lui-même peut être provisoire. N’hésitez pas à l’améliorer en veillant à citer vos sources.La dernière modification de cette page a été faite le 8 février 2024 à 00:53. Le différend gazier entre la Russie et l'Union européenne de 2022 a lieu depuis mars 2022 à la suite de l...

 

Otakar Hořínek

Czech sport shooter Otakar HořínekHořínek with medal in 2012Personal informationBorn(1929-05-12)12 May 1929Prostějov, CzechoslovakiaDied8 June 2015(2015-06-08) (aged 86)SportSportSports shooting Medal record Men's shooting Representing  Czechoslovakia Olympic Games 1956 Melbourne 50 m rifle, 3 positions Otokar Hořínek (12 May 1929 – 8 June 2015)[1] was a Czech sport shooter. He was born in Prostějov. Competing for Czechoslovakia, he won a silver medal in 50 met...

Best in the World 2011

Professional wrestling pay-per-view event Best in the World 2011Promotional poster featuring Davey Richards and ROH World Champion Eddie EdwardsPromotionRing of HonorDateJune 26, 2011CityNew York, New YorkVenueHammerstein BallroomAttendance2,500[1]Pay-per-view chronology ← PreviousHonor Takes Center Stage Next →Death Before Dishonor IX Best in the World chronology ← Previous2006 Next →2012 Best in the World 2011 was a professional wrestling pay-per-view (PP...

 

Teatro (Willie Nelson album)

This article's lead section may be too short to adequately summarize the key points. Please consider expanding the lead to provide an accessible overview of all important aspects of the article. (May 2015) 1998 studio album by Willie NelsonTeatroStudio album by Willie NelsonReleasedSeptember 1, 1998GenreAlternative country, country musicLength50:30LabelIslandProducerDaniel LanoisWillie Nelson chronology Hill Country Christmas(1997) Teatro(1998) Night and Day(1999) Professional ratings...