Sare Nagusia
Sareko mapa, Iruñerriko Mugikortasun Planaren arabera
Datu orokorrak
Garraio mota	Igarotze azkarrekoa
Eskualdeak	Iruñerria,  Nafarroa  Euskal Herria
Lineak	O A B C D
Geltokiak	53 (lehen fasea) 14 (bigarren fasea) 64 (guztira)
Jabea	Iruñerriko Mankomunitatea
Webgunea	www.participatepmus.eus
Ustiapena
Hasiera	2023rako aurreikusia
Eragilea	Iruñerriko Mankomunitatea
Ibilgailuak	28 (lehen fasea) 6 (bigarren fasea) 34 (guztira)
Maiztasuna	linearen araberakoa
Datu teknikoak
Luzera	28,2 (lehen fasea) 8,0 (bigarren fasea) 36,2 (guztira)
Mapa

Sarearen eskema

Erreniega Erdia Baternain Institutuak Talluntze Kiroletak Donejakue Bidea Miluze Elortz Irunlarrea Etxabakoitz Yamaguchi Arostegi Baiona Ospitaleak Belate Pio XII Belate Antoniutti Oliva Soto Aitzoain Biurdana Gipuzkoa Juaristi Doktorea Anaitasuna San Jorge REFENA Sanduzelai Buztintxuri Geltokia Antso Azkarra Lauhaize Kosterapea Bernardino Tirapu Basotxoa Marcelo Zelaieta Takonera Errotazahar Pablo Sarasate Euskal Herria Bianako Printzea Yanguas-Miranda Merindadeen Foruak Bexe Nafarroa Arrosadia Apaizgaitegia Azpilagaña Beloso Orfeoia Sadar Arriurdiñeta Galaria Ezkaba Ezkababide Mugazuri Elizgibela Iturrondo Serapio Huici Landazabal Mendillorri Antso VI Erripagaña Antso VI Nafarroako Erresuma Ultzama Europar Batasuna Bertiz

Iruñerriak izan duen hazkunde urbanistiko handia eta, batez ere, biztanleriarena dela eta, nahiz eta nabarmena den inguruko hirietan ere, hala nola Zizur Nagusian, Burlatan, Barañainen, Noainen edo Berriozarren, Iruñerriko Mankomunitateak Eskualdeko Hiri Garraioa hobetzea pentsatu du, egungo eskariari erantzuteko prestazio eta zerbitzu hobeak emanez.

Iruñerriko tranbiaren proiektua hiriburuko alderdi politiko nagusiek proposatutako ekimena izan zen, eta Nafarroako Gobernuko Herri Lan, Garraio eta Komunikazio Departamentuak aztertu zuen, Iruñerriko metropoli-eremuaren barruko joan-etorrietan garraio publikoaren erabileraren ehunekoa handitzeko eta Nafarroako hiriburuaren etorbide nagusietako batzuek jasaten dituzten zirkulazio-arazoak arintzeko tranbia sarea eraikiz.^[1]Foru gobernuak bideragarritasun azterketa bat eskatu zuen, eta tranbia Iruñerrian ezartzeko proposamenak "arrakasta izateko aukera asko" dituela esan zuen. Ikerketak bi lerro trazatu zituen, bata ekialdetik mendebaldera eta bestea iparraldetik hegoaldera, metropoli eremuko biztanlegune nagusiak zeharkatuko zituena. Era berean, hirugarren linea erradial bat sortzeko aukera planteatu zen, bi linea nagusiak lotzeko balioko zuena. Obren aurrekontua 120 milioi eurotik gorakoa izango zela kalkulatu zuten, eta lehen bi lineen luzera osoa 25 kilometro ingurukoa izango zela.^[2]

Azterlan berean, ipar-hego linea Iruñearen erdian lurperatzeko aukera agertzen zen, Alde Zaharraren azpitik igaroz Arrotxapea auzoa Autobus-geltokiarekin lotuko zuen tunel batetik.

Iruñeko tranbia Gipuzkoa Ezkaba REFENA Mugazuri Buztintxuri Kanala Arriurdiñeta Orvina Euskal Herria Txantrea San Pedro San Kristobal Martzelo Zelaieta Magdalena Lauhaize Vergel Bernardino Tirapu Runa Eugi Arrotxapea Erreniega Sandua Zizur Nagusia Sanduzelai Donejakue Bidea Biurdana Geltokia Donibane Etxabakoitz Yamaguchi Arostegi Gaztelu Ospitaleak Pablo Sarasate Pio XII Antso Azkarra Yanguas y Miranda Yanguas y Miranda Foruak Eneko Arista Larrabide Iturrama Taxoare Ilargi Enea Unibertsitate Publikoa Merindadeak Sadar Media Luna Arena Apaizgaitegia Katalunia Galaria Lezkairu Beloso Ezkabazabal Erripagaña Serapio Huici Nafarroako Erresuma San Andres Europar Batasuna Areta Bertiz Ugarrandia Mendillorri Zubiarte

Linea Ibilbidea Luzera (km) Geldialdiak Maiztasuna a Gipuzkoa / Kanala ↔ Galaria 12,2 24 10' b Zubiarte / Bertiz ↔ Erreniega 15,4 24 10' c Mugazuri ↔ Mendillorri 11,0 21 10'

Tranbiaren proiektua izan zen alderdi politiko nagusiak 2007ko udal eta foru hauteskundeak Hego Euskal Herrian ados egon ziren gaietako bat.

Nafarroako Gobernuak, hasiera batean, Iruñerrian tranbia sarea sustatu ala ez erabakitzeko datu tekniko nahikorik ez zeukala iritzi zion; Iruñerriko Mankomunitateko presidente Javier Torrens sozialistak, berriz, tranbiak garraio publikoa pribatuaren aurrean finkatzeko balioko zuela iritzi zion.^[3][4]

2008ko ekainaren 5ean, Nafarroako Gobernuak Iruñeko metropoli-eremuan tranbia-sare bat jartzeari uko egiteko erabakia iragarri zuen, inbertsio-bolumen handia (700 milioi euro) eta eraikuntzak hirirako izango lukeen hirigintza-inpaktua kontuan hartuta. Foru Gobernuak iragarri zuen alternatiba ekonomikoagoak eta sinpleagoak aztertzen ari zela, hala nola autobus erreiak jartzea etorbide nagusietan.^[5]

Iruñetarako metro proiektua ingeniari talde batek proposatutako ekimena da, eta Nafarroako hiriburua hiru linez osatutako metro-sare batez hornitu nahi du: iparralde-hegoalde bat, ekialde-mendebalde bat eta azken zirkular bat.^[6]

Horrez gain, beste lau linea proiektatu dituzte, oraingoan metro arinekoak edo tranbiakoak, metro zerbitzurik gabeko guneei zerbitzua emateko eta, horrela, sare "nagusira" hurbiltzeko.^[7]

Iruñeko metroa Berriogoiti Gorraitz Plazaola Itaroa Iruregaña Uharte Berriozar Areta Buztintxuri Atarrabia Orkoien Artiberri Euntzeandia Artika Miguel Hernandez Julio Caro Baroja Iturgain Burlata Ipertegi Beloso Arrotxapea Soto Lauhaize Antsoain Sanduzelai Ezkaba Landaben Txantrea Ermitagaña Magdalena Anelier Apaizgaitegia Gaztelu Merindadeen Zitadela Foruak Baiona Arrosadia Europa Unibertsitate Publikoa Pio XII Askatasuna Iturrama Lezkairu Nafarroako Unibertsitatea Mendillorri Azpilagaña Copenhague Ospitaleak Erripagaña Barañain Roma Antzira Nafarroako Erresuma Ardoi Europar Batasuna Zizur Nagusia Urbasa San Andres Mutiloa Miraballes Eguzki Zizur Txikia Anaitasuna Orreaga Mutiloa San Kristobal Galaria Erreniega Aireportua Noain Imarkoain

Linea Ibilbidea Luzera (km) Geldialdiak Maiztasuna M 1 Gorraitz ↔ Erreniega 15,7 19 10' M 2 Berriogoiti ↔ Imarkoain 20,6 20 10' M 3 Zirkularra: Merindadeen ↔ Sanduzelai 16,0 19 10' T 4 Sanduzelai ↔ Orkoien 3,6 6 15' T 5 Zizur Nagusia ↔ Erreniega 4,1 7 15' T 6 Arrotxapea ↔ Berriozar 3,7 5 15' T 7 Mendillorri ↔ Urbasa 3,4 7 15'

Gaur egun, Iruñeko metropoli-eremuko biztanleria handituko duten auzo berriak eraikitzen ari dira. Auzo horietako batzuk Erripagaña, Lezkairu, Arrosadia, Etxabakoitz edo Kordobila dira. Gainera, Txantrea Sur (Txantrea), Morea (Burlata)^[8], Río Arga (Arrotxapea) edo Donejakue Bidea (Sanduzelai)^[9] bezalako tokiak daude, non dagoen espazioa aprobetxatzen den eraikitzeko. Aipatzekoa da kokaleku horiek guztiak Iruñeko Errondaren barruan daudela, eta, beraz, espazio txikiak direnez, handitu egiten dutela Iruñearen eta hiri mugakideen populazio-dentsitatea. Hori dela eta, metropoli-eremuak dituen zirkulazio-arazoak direla-eta, beharrezkoa da beste garraiobide bat ezartzea.

Hala ere, leku askorik ez dagoenez, badira kaleak edo etorbideak ere, hala nola Zaragoza Etorbidea (Arrosadia), Kale Nagusia (Burlata), San Kristobal kalea (Txantrea) edo Bernardino Tirapu kalea (Arrotxapea), non tranbiarako plataforma jartzeak trafiko pribatua ia edo erabat murriztuko lukeen. Hori dela eta, beste aukera batzuk aztertu dira, hala nola igarotze azkarreko autobusa arazoak arintzeko.

IAA oso alternatiba egingarria da, kale estuetan plataforma taxiekin edo bizilagunen ibilgailuekin parteka baitaiteke, autobusek Navas de Tolosa kalea bezalako lekuetan egiten duten bezala. Gainera, erreserbatutako bidea autobus arruntek ere erabili ahal izango dute, denborak arinduz eta maiztasun fidagarriagoa mantenduz, auto-ilarak edo semaforoak gainditu ahal izango baitira.

Iruñerriko Mankomunitateak hartutakoa da proposamen hori. Gaur egun, proposamen hau jasotzen duen HMIP (Hiri Mugikortasun Iraunkorreko Plana) oraindik onartu ez duten administrazio eskudunek onartzeko zain dago (metropoli eremuko udal batzuk). Hala izanez gero, lanak egiten hasiko dira, bi eta hiru urte arteko epean. Aurreikuspenen arabera, 27 km inguru eraikiko dira enborreko lineetarako plataforma bereizian, eta ia 15 km autobus-erreian linea osagarrietarako.^[10]

Enborreko lerroak izango dira sare berriaren erreferentzia lerroak. Tranbia baten eta autobus arrunt baten arteko bidearen erdian egongo dira, ibilbidearen% 98an zehar ibiliko direlako, baina errailik gabe. Ibilgailuak% 100 elektrikoak izango dira. Hala ere, ez da katenariarik egongo, beraz, argindarra ibilbide bakoitzaren amaieran kargatu beharko diren baterietan biltegiratuta egongo da.^[11]

Sareko linea luzeena da, eta zirkular bakarra. Sanduzelai, Arrotxapea, Txantrea eta Antsoain auzoak Iruñeko erdigunearekin lotzen ditu. Une oro, gutxienez lerro erradial batekin konektatzen du: iparraldeko aurpegian B linearekin eta hegoaldeko aurpegian A linearekin, baita C eta D lineekin ere erdian.

O linea    Barañaineraino    Etxabakoitzeraino        Oliva    Biurdana    Juaristi Doktorea Belate   San Jorge Antoniutti   Sanduzelai Takonera   Geltokia Pablo Sarasate   Lauhaize Bianako Printzea   Bernardino Tirapu Merindadeen   Marcelo Zelaieta Bexe Nafarroa   Errotazahar Apaizgaitegia   Euskal Herria Ezkababide   Arriurdiñeta Elizgibela   Ezkaba Serapio Huici   Mugazuri    Iturrondo    Landazabal        Atarrabieraino    Atarrabieraino

Estaldura 123 509 pertsona Urteko distantzia 779 273 kilometro Urteko zerbitzu-denbora 40 328 ordu Urteko bidaiari estimatuak 8 188 885 bidaiari Bidaiariak kilometroko 10,5 bidaiari Ibilgailuaren luzera 24 metro Bidaiariak Espedizioagatik 120,5 bidaiari

Sareko ildo garrantzitsuena da. Atarrabia eta Burlata lotzen ditu, ekialdean, Barañain, Ermitagaña eta Donibanerekin, mendebaldean. O linearen begiztaren hegoaldeko aldea irudikatzen du, eta bidaiari kopuru handiena espero da bertan.

A linea Erdia Institutuak Etxabakoitzeraino Miluze Irunlarrea Yamaguchi Baiona Miluze Antsoaineraino Antsoaineraino Belate Antoniutti Takonera Pablo Sarasate Bianako Printzea Merindadeen Bexe Nafarroa Apaizgaitegia Ezkababide Elizgibela Serapio Huici Antso VI Antsoaineraino Antsoaineraino Ultzama	Estaldura 92 926 pertsona Urteko distantzia 518 065 kilometro Urteko zerbitzu-denbora 29 646 ordu Urteko bidaiari estimatuak 7 026 274 bidaiari Bidaiariak kilometroko 13,6 bidaiari Ibilgailuaren luzera 24 metro Bidaiariak Espedizioagatik 97,5 bidaiari

Iruñeko erdigunetik igarotzen ez den linea bakarra da. Atarrabia eta Burlata lotzen ditu, ekialdean, Barañain, Ermitagaña eta Donibanerekin, mendebaldean, Txantrea, Antsoain, Arrotxapea eta Sanduzelaietatik igarota. O linearen begiztaren ipar aldea irudikatzen du.

B linea Zizur Nagusieraino Etxabakoitz Iruineraino Elortz Kiroletak Barañaineraino Miluze Irunlarrea Yamaguchi Baiona Miluze Iruineraino Iruineraino Belate Oliva Biurdana Juaristi Doktorea San Jorge Sanduzelai Geltokia Lauhaize Bernardino Tirapu Marcelo Zelaieta Errotazahar Euskal Herria Arriurdiñeta Ezkaba Mugazuri Iturrondo Landazabal Iruineraino Iruineraino Ultzama	Estaldura 92 202 pertsona Urteko distantzia 543 811 kilometro Urteko zerbitzu-denbora 30 094 ordu Urteko bidaiari estimatuak 3 404 868 bidaiari Bidaiariak kilometroko 6,3 bidaiari Ibilgailuaren luzera 18 metro Bidaiariak Espedizioagatik 44,7 bidaiari

Iruñeko erdigunetik igarotzen ez den linea bakarra da. Zizur Nagusia eta Etxabakoitz lotzen ditu, ekialdean, Sarriguren eta Erripagañarekin, mendebaldean, Iruñeko erdigunetik igarota. Sareko bigarren ekialde-mendebalde ardatza da, A linearen atzetik.

C linea Erreniaga Talluntze Baternain Donejakue Bidea Etxabakoitz Antsoaineraino Arostegi Ospitaleak Pio XII Antso Azkarra Antsoaineraino Takonera Pablo Sarasate Bianako Printzea Merindadeen Bexe Nafarroa Apaizgaitegia Antsoaineraino Beloso Mendillorri Erripagaña Nafarroako Erresuma Europar Batasuna Bertiz	Estaldura 50 636 pertsona Urteko distantzia 805 874 kilometro Urteko zerbitzu-denbora 54 418 ordu Urteko bidaiari estimatuak 4 204 647 bidaiari Bidaiariak kilometroko 5,3 bidaiari Ibilgailuaren luzera 18 metro Bidaiariak Espedizioagatik 60,1 bidaiari

Linea horrek iparralde-hegoalde ardatza hartzen du, eta Berriozar, Buztintxuri eta Arrotxapea lotzen ditu iparraldean Arrosadia, Azpilagaña eta Kordobilarekin, hegoaldean. Gainerako lerroak ez bezala, enbor-sarea garatzeko bigarren fasean aurreikusten da.

D linea Soto Aitzoain Gipuzkoa Anaitasuna REFENA Buztintxuri Barañaineraino Lauhaize Antsoaineraino Kosterapea Basotxoa Barañaineraino Pablo Sarasate Atarrabieraino Yanguas-Miranda Foruak Arrosadia Azpialgaña Orfeoia Sadar Galaria	Estaldura 56 894 pertsona Urteko distantzia 742 731 kilometro Urteko zerbitzu-denbora 41 282 ordu Urteko bidaiari estimatuak 4 282 081 bidaiari Bidaiariak kilometroko 5,8 bidaiari Ibilgailuaren luzera 18 metro Bidaiariak Espedizioagatik 32,6 bidaiari

Linea horiek, 19 guztira, enborreko lineekin loturarik ez duten eremuak lotuko dituzte linea horietara. Helburua, besteak beste, lineen puntualtasuna nahiz transbordo kopurua handitzea da. Horretarako, linea osagarrien erabiltzaileak autobusetik jaitsi bezain laster, beste bat aurkituko dute haien zain, ontziz aldatzeko erraztasunak emanez.^[11]

Line horiek, 7 guztira, enbor-sarearen bigarren fasearen barruan aurreikusten dira.