Alexia Putellas Segura (Mollet del Vallès, Bartzelona, Katalunia, 1994kootsailaren 4a) kataluniar futbolaria da. Espainiako Lehen MailakoBartzelona Futbol Klubean aritzen da aurrelari eta erdilari postuetan. Nazioartekoa ere bada, 2013an aurreneko nazioarteko partida jokatu zuen Espainiako emakumezkoen futbol selekzio absolutuarekin.[1][2]2021ean eta 2022an munduko emakumezko futbolaririk onenaren Emakumezkoen Urrezko Baloi saria irabazi zuen.[3] 2021eko The Best FIFA saria jaso zuen 2022ko urtarrilaren 17an. 2019an Megan Rapinoe estatubatuarraren atzetik sari hori lortzen bigarren futbolaria izan zen.[4] 2023ko otsailaren 27an, munduko futbolari onenaren bigarren saria lortu zuen, eta hura lortu zuen lehena izan zen. 2020 hamarkadako Munduko futbolari garaikiderik onena da, eta inoiz izan den onenetakoa.
Alexia Putellasek futbolean dauden bi saririk garrantzitsuenak irabazi ditu. The Best saria, FIFAk jokalari onenari ematen dion saria, eta urrezko Baloia (France Footballek emandakoa). 2022an emakumezkoen futbolean zegoen jokalaririk onena zen.[5][6]
CE Sabadell Bartzelona FC eta RCD Espanyol taldeko beheko kategorietan prestatua. 2012az geroztik Bartzelona Futbol Klubeko kide da [7] Kataluniar taldean, ligako bost txapelketa, Erreginaren sei kopa eta UEFAko Emakumezkoen Txapeldunen Liga irabazi ditu. 2020-21 denboraldian zeregin nabarmena izan zuen, bere ibilbidean lehen aldiz hirukoitz kontinentala lortu baitzuen, eta bi aldiz aintzatetsi diote Emakumezkoen Urrezko Baloiari 2021eko Europako Jokalari Onenaren UEFA Saria.[8]
Nazioartean, 17 urtez beherakoen bi txapelketa europar irabazi ditu Espainiarekin (2010 eta 2011), eta selekzio absolutuaren parte da 2013tik. Talde nazionalarekin Kanadako 2015 eta Frantziako 2019ko Munduko Kopak jokatu ditu, baita Emakumezkoen 2017ko Eurokopa ere.[9][10] 2021ean, jokalari ospetsua bihurtu zen, Marta Torrejónen 90 partidak gainditu ondoren.[11]
Espainiako futbolaren barruan, Putellas da Urrezko Baloia irabazi duen lehen emakumea eta Luis Suárez Miramontes-en ondoren hori lortu duen bigarren espainiarra. Sari hori 2022an berretsi zuen, futbolari gisa legenda handituz eta Espainiako emakumezkoen futbola munduko gorenean jarriz.[12] 2023ko otsailean, Alexia Putellasek berriro irabazi zuen FIFAk ematen duen The Best saria. 2022an lortua zuen jokalariak.
Hortxe hasi zen lanean jokalari profesional, eta 2010-2011 denboraldian lehen taldeko kide izatera iritsi zen.[15] Ziklo horretan, taldeak B taldeko lehen postua lortu zuen, lehen fasean; eta bigarren postua, A taldean, bigarren fasean, finalerako sailkatzea lortu zuen, Rayo Vallecanoren aurka irabazita.
Levante UD
Kataluniako klubean titulurik lortu ez bazuen ere, denboraldi ona egin zuen eta Valentziako eskuadran bere teknika hobetzen jarraitu zuen. Txapelketan parte-hartze handia izan zuen, baina ahalegin handia egin arren, taldeak ez zuen lortu 2012ko Erregina Kopan sailkatzea (Real Sociedad taldeak irabazi zuen). Valentziako erasoan erreferentziazko jokalarietako bat izan zen, eta handik gutxira, Bartzelona FCra joanda arrakasta handia izan zuen.[16]
Bartzelona FC
2012-2013 denboraldia
2012ko uztailean, Bartzelona Futbol Klubaren fitxa egin zuen, eta trebakuntza-kategorietan jokatu ondoren itzuli zen.[17][18] Putellas azkar egokitu zen, eta taldearentzat funtsezko jokalaria bihurtu zen. Denboraldiaurrean Katalunia Kopa irabazi ondoren, eskuadraren nagusitasuna nabarmendu zen txapelketa osoan lehen postuetan egon baitzen. Hori zela eta, Liga irabazi zuten Athletic Club taldearen aurkako partida zirraragarri baten ondoren.[19] Gero Erregina Kopa jokatu zuten, non Alexiak paper nabarmena izan zuen C D. Transportes Alcaineren aurka jokatutako finalean; izan ere, 4-0 irabazi zuten.[20] Putellas hautatu zuten finaleko jokalaririk onena, taldearen hirugarren golarekin jokaldi pertsonal bat amaitu ondoren.[21][22]
2013-2014 denboraldia
Bigarren denboraldian, emakumezkoen lehen taldean, Putellasek berriro irabazi zuen etxeko liga, lehiaketaren finalerako hiru jardunaldi falta zirenean.[23] Ekainean Erregina Kopako txapeldunak izan ziren, penalti-txandan Athletic garaitu ondoren.[24]
2014-2015 denboraldia
Emakumezkoen ligako laugarren denboraldiko txapelduna izan zen berriro taldea, lehiaketako jarraitzaileen berdinketaren ondoren (Atlético Madril, 28. jardunaldian).[25] Taldeak ezin izan zuen aurreko denboraldiko Erregina Kopa berriro baliozkotu, Valencia Féminasen taldeak finalerdietan kanporatu baitzituen.[26]
2015-2016 denboraldia
2015. urtean iritsi zen profesionalizazioa, eta, hala ,klub profesional baten egituran erabat integratu zen Espainiako lehen emakume-taldea bihurtu zen Bartzelona FC.[27][28][29] Erregina Koparen finalerako sailkatzea lortu zuen taldeak, baina Atlético Madrilek garaitu zuen finalean, madrildar taldeak bere historiako lehen kopa irabazi zutela.[30]
2015. urtean, Kataluniako Futbol Federazioak urteko jokalari onena izendatu zuen.[31]
2016-2017 denboraldia
Barçan, bosgarren denboraldian, katalana ezin izan zen hasi ligaren debutean, ezkerreko hankako muskulu bikian lesio bat izan baitzuen.[32] Ekainaren 18an, Putellasen taldeak hirugarren Erregina Kopa irabazi zuen, Atlético Madrilen aurka jokatutako finalean 1-4 irabazi ondoren. Gainera, taldeak Champions txapelketako finalerdietara iristea lortu zuen, eta, hala, hori lortzen zuen Espainiako lehen kluba izan zen.[33]
2017. urteko otsailean, Al FifPro 2016 izendatu zuten taldeko lau kiderekin batera, urteko hamaikako talde ideala osatzeko.
2017-2018 denboraldia
Santa Teresaren aurka jokatutako partidan lehen aldiz izan zen kapitaina, 2017. urteko urrian.[34] Taldeak denboraldia amaitzeko, bigarren postua lortu zuen Espainiako Ligan, Atlético Madril taldearen atzetik, eta Espainiako Erregina Kopako txapelduna izan zen, Meridako estadio erromatarrean jokatutako finalean Atlético Madril taldeari 1-0 irabazi ondoren.[35] Alexiak 29 partida jokatu zituen ligan 9 gol markatuta.
Kataluniako Futbol Federazioak Kataluniako urteko jokalari onena hautatu zuten Sergi Roberto klub-lagunarekin batera.[36]
2018-2019 denboraldia
Bartzelona FC taldeak bigarren postuan amaitu zuen etxeko liga, Atlético Madril taldearen atzetik. Putellasek klubean amaitu zuen zazpigarren denboraldia: 28 partida jokatu zituen, 16 gol eta 9 pase. Atletico Madridek kanporatu zituen finalerdietan Erregina Kopan, 2-0 emaitzarekin.
Bere historian lehen aldiz, taldea txapeldunen ligaren finalerako sailkatu zen, Municheko Bayernaren finalerdietan 0-1 irabazi ondoren joanean eta 1-0 itzulian. Hala, Europako final bat jokatu zuen Espainiako lehen taldea izan zen.[37] Finala Budapesteko Ferencvaros Stadium-en jokatu zen, Hungarian; Barçak Lyongo Olympique taldeari aurre egin zion, 4-1 irabazita.[38][39] Banakako mailan, Kataluniako Futbol Federazioak golegile gorena zela onartu zuen.[40]
2019-2020 denboraldia
Denboraldiaren hasieran egindako bozketaren ondoren, Alexia taldearen bigarren kapitaina izan zen.[41] Ligako debuta irailaren 7an izan zen, Taconen aurka, lehen aldiz Joan Gamper kirol hiriko Johan Cruyff estadio inauguratu berrian. Alexiak partidako lehen gola markatu zuen 9-1 emaitzarekin amaitu zen. Alexia da estadio horretan gola sartu zuen lehen jokalaria.[42]
Otsailean, historiako emakumezkoen lehen Espainiako Superkopa jokatu zen; Bartzelona FC taldeak Real Sociedaden aurka jokatu zuten, eta 1-10 irabazi zuen, Putellasek bi gol markatuta.[43] 2020ko maiatzean, Lluís Cortésen taldea Iberdrola Ligako txapeldun izendatu zuten, zortzi egun falta zirela eta, Covid-19 pandemiaren ondorioz, etxeko lehiaketa bertan behera geratzeagatik.[44] Ligan 20 partida jokatu zituen, 10 gol markatu eta 8 pase.[45]
Erregina Kopa ere atzeratu egin zen pandemiaren ondorioz, eta lehiaketaren azken zatia 2021eko otsailean jokatu zen. Bartzelonarrek, azkenean, EDF Logroñoren aurka jokatu zuten Malagako Rosaleda estadioan, eta 3-0 irabazi. Putellas arduratu zen markatzailea lehen erdiko azken zatian irekitzeaz penalti-gol batekin.[46] Europako lehiaketari dagokionez, finalerdietan Wolfsburgen taldeak kanporatu egin zituen.
Otsailean, 300 partida bete zituen Barçarekin, eta laugarren jokalaria izan zen kopuru horretara iristen, Melanie Serrano, Vicky Losada eta Marta Untzueren atzetik.[47] Bost lankiderekin batera izendatu zuten, 2020ko Hamaikarik onena osatzeko.[48][49] Marca kirol-egunkariak emandako sarietan denboraldiko MVP izendatu zuten.[50]The Guardian egunkariak ere munduko jokalari onenen top 25en sartu zuen.[51]
2020-2021 denboraldia
Taldeak historiako lehen klasiko femeninoarekin hasi zuen denboraldia, Valdebebas kirol-hirian jokatutako partidarekin, eta 0-4ko emaitza lortu zuen madrildarren aurrean.[52] Putellas taldeko kapitaina izan zen, Vicky Losadaren lesioarengatik.[53] Denboraldian hainbat partida atzeratu behar izan ziren, Covid-19an aurkako taldeetan izandako kasu positiboen ondorioz. Urtarrilaren 6an, derbia jokatu zen Espanyolen aurka Camp Noun, eta emakumezkoen taldeak 50. urtean jokatu zuen lehen aldiz, estadio horretan.[54] Putellasen gola izan zen partidako lehena, eta historia egin zuen, Camp Noun partida ofizial batean gola sartu zuen lehen emakumea baita.[55][56]
2021eko urtarrilean, Espainiako Superkoparen bigarren edizioa jokatu zen, 4rako azken formatuan. Taldeak finalerdia jokatu zuen Atlético Madrilen aurka, partida amaitzeko minutu gutxi batzuk falta zirela Putellasen falta izandako gol bati esker berdinketa lortu zuen. Bartzelona penalti-txandan kanporatua izan zen eta ezin izan zuten aurreko denboraldiko titulua baliozkotu.[57]
Urtarrilaren 31n, Johan Cruyff estadioan jokatutako Real Madrilen aurkako partidan, Alexiak 100. gola markatu zuen Ligan, Barçaren kamisetarekin.[58] Maiatzaren 9an, taldea Ligako txapeldun izendatu zuten, zortzi partida falta zirela eta, Levanteren (haren jarraitzaile nagusia) berdinketaren ondoren.[59][60]
2021eko martxoan, taldea Txapeldunen Ligako finalerdiak jokatzeko sailkatu zen, final-laurdenetan Manchester City kanporatu ondoren.[61] Parisen jokatutako joaneko partidan 1-1 berdindu eta Johan Cruyffen jokatutako itzulerako partidan 2-1 irabazi ondoren. Finalerdietan Paris Saint-Germain (PSG) kanporatu ondoren, taldeak historiako Champions txapelketako bigarren finala jokatu zuen.[62] 2021eko maiatzaren 16an Barçak Champions-eko finala jokatu zuen Chelsearen aurka SuediakoGötenburg hirian. Barçak Ingalaterrako neskei irabazi zieten 0-4, eta horrela lortu zuten lehen aldiz taldearen historian Europako txapeldun izatea.[63][64] Putellas izan zen 0-2 penaltia markatzeko arduraduna, eta trabekin jokatu zuen ezkerreko hankako iskiotibialetan. Hurrengo partidetan zelaitik urrun egon behar izan zuen.[65][66][67]
Maiatzaren amaieran Butarqueko udal estadioan jokatu zen Erregina Koparen lauko finala. Finalerdietan, Bartzelonak CFFri 4-0 irabazi zion.[68] Finalean, finalerdietan Atlético Madril taldea kanporatzea lortu zuen Levante, María Pryk entrenatzen zuen taldea, izan zuen aurkari. Maiatzaren 30ean taldea txapelduna izan zen, Valentziakoei 4- 2 irabazita. Urte horretan Espainiako klubaren eta emakumezkoen futbolaren hirukoitz historikoa lortu zuten.[69] Putellas finaleko MVP izendatu zuten 90 minutuak jokatu eta bi gol markatu ondoren.Alexiak denboraldia amaitu zuenean, Ligako 31 partida eta Txapeldunen Ligako 9 jokatuta zituen, baita Erregina Kopa eta Espainiako Superkopa ere. 26 gol markatu zituen lehiaketa guztiak batuta. Etxeko ligan sartu zituen 18 golek taldeko bigarren golegile postuan jarri zuten eta Lehen Iberdrolako hirugarren postuan.[70]
Selekzioa
17 urtez azpikoa
2009an hautatu zuten lehen aldiz 17 urtez beherakoen Espainiako selekzioan aritzeko. Lehen lehiaketa handia 2009-2010eko Eurokopa izan zen. Lehen sailkapen-fasea pasatzea lortu zuen, eta Serbiaren atzetik bigarren geratu zen. Bigarren fasean, Espainian jokatu zen fasean, espainiarrak taldeko lehenak izan ziren, eta zuzeneko kanporatze-fasera pasatu ziren, non erraz garaitu zuten herbeherear selekzioa finalerdietan. Finalean, Irlandarekin borrokatu ziren, 0-0 berdinduta. Penalti-txandan lortu zuen titulua Espainiak.[71][72]
Gero, 2010eko 17 urtez beherakoen Munduko Txapelketarako deitu zioten. Espainiarrek taldekako fase-partida guztiak irabazi zituzten. Putellasek gol bat sartu zion Japoniari, eta, horri esker, aurrera egin zuten. Bigarren fase horretan Hego Korearen aurka galdu zuten.[73] Hirugarren posturako partidan, Jorge Vildak entrenatutako Espainiako selekzioak Ipar Koreako selekzioari 1-0 irabazi zion eta brontzezko domina lortu zuen.[74]
Hurrengo urtean, hautatzaileak berriro deitu zion 17 urtez beherakoen 2010-2011 Eurokopan parte hartzeko. Han, Espainiako selekzioa (Gorria) erraz iritsi zen bigarren fasera. Bigarren fase horretan, berriz ere lehen postua lortu zuten, eta Islandiaren aurkako finalerdietako partidarako sailkatu ziren. Partida horretan 4-0 irabazi zuten, gol horietako bi Putellasenak izan ziren.[75] Frantziaren aurka jokatutako final konplexuan Gorriak 1-0 irabazi zuen eta titulua baliozkotu zuen.[76][77]
19 urtez azpikoa
2012an, 19 urtez azpikoen selekzioarekin jokatzeko deitu zioten Turkian jokatu zen Eurokoparako. Taldeak bere taldeko lehena izatea lortu zuen. Alexiak Ingalaterraren aurrean gol bat markatu zuen, gero Portugali irabazita, Suedia izan zen hurrengo aurkaria. Partida horretan Alexia izan zen kapitaina. Luzapenean galdu zuten. Hurrengo urtean 19 urtez azpikoen Eurokoparako sailkapen-lehiaketetan parte hartu zuen, baina 2 partida galdu eta bakar bat irabaztean txapelketatik kanpo gelditu ziren.[78]
Absolutua
2013an egin zuen debuta Lehen mailako Selekzio absolutuarekin, Suediako Eurokoparen aurreko partida batean, Danimarkaren aurka.[79]
Nazioarteko lehen txapelketa handia Suediako 2013ko Eurokopa izan zen. Txapelketa horretan final-laurdenetara iristea lortu zuen, baina Norvegiak kanporatu zuen.[80] Bi urte geroago, Kanadako 2015eko munduko txapelketan parte hartu zuen, eta txapelketako lehen fasean kanporatuak izan ziren.[81] 2017an Herbehereetan jokatu zen Europako Txapelketarako deitu zioten. Selekzioa final-laurdenetara iritsi zen, baina Austriako selekzioak kanporatu zuen penalti-txandan.[82]
2019ko udan, Munduko bigarren txapelketan parte hartu zuen, eta taldeko beteranoetako bat izan zen.[83] Talde fasean Espainiako selekzioa Hego Afrika (1-3), Alemania (1-0) eta Txina (0-0) izan zituen aurkari.[84][85][86] Historian lehen aldiz, emakumezkoen selekzioa sailkatu egin zen txapelketa horretako final-zortzirenak jokatzeko.[86] Taldea final-zortzirenetan kanporatu zuen Estatu Batuetako selekzioak, txapelketa irabazi zuen talde txapeldunak.[87]
2020ko urtarrilean, Estatu Batuetara joan zen selekzioa, She Believes Cup-en lehen aldiz parte hartzera. Jorge Vildaren taldeak txapelketa horrelaxe amaitu zuen: 3-1 irabazi zuen Japoniaren aurka, Munduko Txapeldunen (Estatu Batuak) aurkako porrota (1-0), eta Ingalaterraren (1-0) aurkako garaipena (Alexia izan zen golegilea).[88][89] Gorria bigarren postuan geratu zen txapelketan, AEBren atzetik, eta Putellas izendatu zuten txapelketako MVP.[90][91]
2021eko otsailean, Ingalaterran 2022ko Eurokopa Txapelketarako sailkatze partidetan, Alexiak bere ohiko 11 zenbakia aldatu egin zuen bere taldekide Virginia Torrecillak defendatzen zuen 14 zenbakia janzteko, garuneko tumore batengatik ebakuntza egin eta bajan baitzegoen. [92][93] 2021. urtearen hasieran, Putellas Vildaren eskemaren oinarrizko piezetako bat zela,[94] Espainiako selekzioa Ingalaterrako 2022ko Europako Txapelketarako sailkatu zen. [95] 2021eko apirilean, Alexia Putellas selekzioko kapitainetako bat izango zela iragarri zen, Irene Paredes eta Jennifer Hermosorekin batera . [96] Putellasek Selekzio Absolutuarekin kapitainaren besokoa jantzi zuen lehen aldiz Belgikaren aurkako lagunarteko partida batean, 2021eko ekainean.
2022ko uztailean, Italiaren lagunarteko partida batean, Espainiako emakumezkoen selekzioarekin 100 partida jokatutako lehen emakume jokalaria bihurtu zen.
Ezkerreko hankako lokailu gurutzatuan lesio bat izan ondoren eta operazio bat egin ondoren, galdu egin zuen 2022ko Emakumezkoen Eurokopa (emakumezkoen Espainiako Ligako 2022-23 denboraldiaren zati handi bat), emakumezkoen Txapeldunen Liga eta, beraz, baita 2023ko Emakumezkoen Munduko Futbol Txapelketa ere. Hori zela eta, zelaitik kanpo egotekoa zen 10 hilabete edo urtebete, eta 2023ko abuztuan zelaira itzultzea aurreikusi zen.[97][98] Hala ere, uste baino askoz azkarrago indarberritu zen, eta emakumezkoen 2023ko Munduko Futbol Txapelketan jokatu ahal izan zuen.