Η Περιφέρεια Αττικής αποτελεί μία από τις 13 περιφέρειες της Ελλάδας[1] με βάση το άρθρο 61 του Νόμου 1622/86, όπως αυτές καθορίστηκαν από το Προεδρικό Διάταγμα 51/1987, αποτελούμενη από τον Νομό Αττικής με έδρα την Αθήνα.[2][3]
Βρισκόμενη στο ανατολικό άκρο της Στερεάς Ελλάδας, η Περιφέρεια Αττικής καλύπτει περίπου 3.808 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Εκτός από την Αθήνα, εντός της περιφέρειας υπάρχουν οι πόλεις της Ελευσίνας, των Μεγάρων, του Λαυρίου, και Μαραθώνα, καθώς και ένα μικρό μέρος της Πελοποννήσου με τα νησιά Σπέτσες, Ύδρα, Πόρο και περιοχές όπως Γαλατάς, Μέθανα. Επίσης καλύπτει Σαλαμίνα, Αίγινα, Κύθηρα και Αντικύθηρα. Περίπου 3.750.000 άνθρωποι ζουν στην περιοχή, εκ των οποίων περισσότερο από το 95% είναι κάτοικοι της μητροπολιτικής περιοχής της Αθήνας.
Αποτελεί την πρώτη σε πληθυσμό και πιο πυκνοκατοικημένη περιφέρεια της Ελλάδας, αφού σε αυτήν βρίσκεται το πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας, που αποτελεί την πρωτεύουσα της Ελλάδας, συγκεντρώνοντας το 1/3 του πληθυσμού της χώρας, δηλαδή 3.761.810 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001.
Γεωγραφικά η Αττική χωρίζεται σε δύο μεγάλες υποενότητες, την περιοχή πρωτευούσης και το υπόλοιπο Αττικής. Η περιοχή πρωτευούσης περιλαμβάνει το πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας, δηλαδή όλους τους δήμους Αθηνών-Πειραιώς που ανήκαν στην τέως διοίκηση πρωτευούσης, και οριοθετείται από τον Σαρωνικό κόλπο και τα βουνά της Πάρνηθας, του Υμηττού και της Πεντέλης που ορίζουν το λεκανοπέδιο Αττικής. Το υπόλοιπο Αττικής καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της έκτασης της περιφέρειας και αποτελείται από το ανατολικό και δυτικό τμήμα, τα νησιά του Σαρωνικού και την επαρχία Τροιζηνίας που βρίσκεται στην Πελοπόννησο.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού της Αττικής άρχισε να φθίνει σταδιακά. Κατά την δεκαετία του 1990 όμως και κυρίως χάρη στην μετανάστευση ανακόπηκε η πτώση. Ο σημερινός πληθυσμός ετεροδημοτών στην περιφέρεια υπολογίστηκε στις 1.142.056 και ο αριθμός αλλοδαπών στις 376.732. Πιθανότατα ο πραγματικός αριθμός των αλλοδαπών είναι μεγαλύτερος όμως, καθώς υπάρχει σημαντικό ποσοστό παράνομων μεταναστών που ίσως ήθελαν να αποφύγουν την απογραφή τους.
Η Αττική είναι μία από τις τέσσερις περιφέρειες της χώρας στις οποίες σημειώνεται φυσική αύξηση του πληθυσμού, με αυξανόμενο μάλιστα ρυθμό από το 1999. Μεταξύ των απογραφών 1991 και 2001 ο πληθυσμός της αυξήθηκε 6,8%, αύξηση σχεδόν ίση με του συνόλου της χώρας (6,9%).
Στο πλαίσιο της πρωτοβάθμιας στατιστικής διάρθρωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τον γεωκώδικα NUTS, η περιφέρεια Αττικής αποτελεί τη μόνη περιφέρεια της Ελλάδας που λαμβάνεται στατιστικά υπόψη από τους φορείς της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και την αρμόδια στατιστική αρχή της, της Eurostat.
Ο στηριζόμενος από το κυβερνόν κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, Νίκος Χαρδαλιάς, εξελέγη από τον πρώτο γύρο των περιφερειακών εκλογών του 2023, με σημαντική διαφορά έναντι του ανεξάρτητου, στηριζόμενου από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ, ανθυποψηφίου του, Γιώργου Ιωακειμίδη, ο οποίος κατέλαβε τη δεύτερη θέση. Η υποψηφιότητα του Νίκου Χαρδαλιά με το χρίσμα της Νέας Δημοκρατίας είχε προκύψει μετά την απόσυρση της υποψηφιότητας του τότε εν ενεργεία περιφερειάρχη και στελέχους του ίδιου κόμματος, Γιώργου Πατούλη, τον Ιούλιο του 2023, υπό το βάρος σκανδάλου.[7] Στον πρώτο γύρο των περιφερειακών εκλογών του 2023 και μοναδικό που διεξήχθη, στις 8 Οκτωβρίου, από τους 2.890.324 εγγεγραμμένους ψηφοφόρους συμμετείχαν 1.336.530 (ποσοστό 46,24%).[8]
Στις περιφερειακές εκλογές του 2019, κέρδισε ο υποψήφιος της ΝΔ, Γιώργος Πατούλης, επικρατώντας της απερχόμενης περιφερειάρχη, Ρένας Δούρου με ποσοστό γύρω στο 66% στον δεύτερο γύρο των εκλογών έναντι γύρω στο 35% για την Ρένα Δούρου.
Στην πρώτη Κυριακή των περιφερειακών εκλογών του 2014, που διεξήχθησαν στις 18 Μαΐου προηγήθηκε η υποψήφια με τον ΣΥΡΙΖΑ, Ρένα Δούρου με ποσοστό 23,8%. Δεύτερος βγήκε ο ανεξάρτητος υποψήφιος Γιάννης Σγουρός με ποσοστό 22,11%. Στις επαναληπτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 25 Μαΐου του 2014 περιφερειάρχης αναδείχθηκε η Ρένα Δούρου με ποσοστό 50,82% και με οριακή διαφορά από τον Γιάννη Σγουρό που έλαβε 49,18%. Η συμμετοχή στον πρώτο γύρο ήταν 61,12% και στον δεύτερο 62,35%
Περιφερειακές εκλογές Αττικής, 18 και 25 Μαΐου 2014
Στις περιφερειακές εκλογές του 2010, που διεξήχθησαν στις 7 Νοεμβρίου, προηγήθηκε στον πρώτο γύρο ο υποψήφιος που στηριζόταν από το ΠΑΣΟΚ Γιάννης Σγουρός, με ποσοστό 24,06%, ακολουθούμενος από τον υποψήφιο που στηριζόταν από την Νέα Δημοκρατία Βασίλη Κικίλια, που συγκέντρωσε ποσοστό 20,43%. Στις επαναληπτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 14 Νοεμβρίου 2010, περιφερειάρχης Αττικής εξελέγη ο Γιάννης Σγουρός που συγκέντρωσε ποσοστό 52,87% έναντι 47,13% του αντιπάλου του Βασίλη Κικίλια. Η συμμετοχή των ψηφοφόρων στον πρώτο γύρο ήταν 56,40% ενώ στον δεύτερο 42,32%.[9]
Στις 5 Ιανουαρίου 2024, ανακοινώθηκε η διοίκηση του περιφερειάρχη Νίκου Χαρδαλιά, για την περίοδο 2024–2028, αποτελούμενη από χωρικούς και θεματικούς αντιπεριφεριάρχες, καθώς και από εντεταλμένους περιφερειακούς συμβούλους.[10][11][12]
Η σημερινή διοικητική μορφή και διαίρεση της Περιφέρειας Αττικής καθιερώθηκε το 2011, κατ' εφαρμογή των σχετικών διατάξεων του προγράμματος «Καλλικράτης».
Υφίσταται ως περιφέρεια από το 1987 με τη σημαντική διαφορά ωστόσο συγκριτικά με το σήμερα ότι δεν αποτελούσε Ο.Τ.Α. και η σύσταση της ως διοικητική διαίρεση, όπως και οι άλλες περιφέρειες, είχε χαρακτήρα κατά βάσιν επικουρικό για την κεντρική διοίκηση της χώρας, ενώ ο εκάστοτε γενικός γραμματέας ήταν διορισμένος από την κυβέρνηση και όχι εκλεγμένος περιφερειάρχης[13][14].
Για την παλαιότερη διοικητική διαίρεση που είχε καθιερωθεί με το σχέδιο «Καποδίστριας» το 1997, δείτε τα εξής λήμματα:
.svg)
