Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές.Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 09/06/2023.
Το ντέρμπι ανάμεσα στον Άρη και τον ΠΑΟΚ στο μπάσκετ είναι η μία από τις δύο δημοφιλέστερες αναμετρήσεις ανάμεσα στους δύο συλλόγους μαζί με την αντίστοιχη του ποδοσφαίρου και μία από τις δύο δημοφιλέστερες σε ότι αφορά το μπάσκετ, μετά το ντέρμπι Παναθηναϊκού - Ολυμπιακού.
Ιστορικό
Οι συναντήσεις των δύο ομάδων μονοπωλούν το ενδιαφέρον των φιλάθλων της Θεσσαλονίκης και κατά περιόδους και ολόκληρης της Ελλάδας. Στην προϊστορία των αγώνων τους υπάρχουν και ορισμένοι επεισοδιακοί για διάφορες αιτίες, αλλά και αγώνες που έγραψαν ιστορία. Από την πρώτη τους αναμέτρηση το 1926 και μέχρι το 1958, οι συναντήσεις γίνονταν αποκλειστικά στα πλαίσια του Πρωταθλήματος Θεσσαλονίκης που διοργάνωνε η Ένωση Καλαθοσφαιρικών Σωματείων Θεσσαλονίκης (ΕΚΑΣΘ). Η πρώτη συνάντηση των δύο αντιπάλων έγινε στις 24 Οκτωβρίου 1926 με νικητή τον ΠΑΟΚ (14–12, σε μία εποχή όπου δεν ίσχυε ο κανονισμός των 30 -και αργότερα 24- δευτερολέπτων), ενώ η πρώτη συνάντηση των δύο αντιπάλων για το Πρωτάθλημα Ελλάδας έγινε στο Παναθηναϊκό Στάδιο στις 6 Ιουλίου 1958 και έληξε με νίκη του Άρη με σκορ 44–43. Την επόμενη χρονιά οι δύο ομάδες διεκδίκησαν το Πρωτάθλημα, η τελική φάση του οποίου διεξήχθη στη Θεσσαλονίκη, και νικητής μετά από αγώνα μπαράζ λόγω ισοβαθμίας ήταν ο ΠΑΟΚ με σκορ 66–58.
Φημισμένες είναι οι συναντήσεις τους από τα μέσα την δεκαετίας του 1980 έως τις αρχές της επόμενης δεκαετίας οπότε συνήθως κρίνονταν οι περισσότεροι τίτλοι. Αυτή ήταν η δεύτερη και σημαντικότερη περίοδος ακμής του συγκεκριμένου ντέρμπι, με τον Άρη να κυριαρχεί στις περισσότερες περιπτώσεις. Χαρακτηριστική περίπτωση για το πόσο αμφίρροπες ήταν οι συναντήσεις, υπήρξε η περίοδος 1990–91, όταν στους 6 αγώνες της χρονιάς (δύο για την κανονική περίοδο και τέσσερις για τα play off), οι τρεις κρίθηκαν με έναν πόντο διαφορά (και οι τρεις υπέρ του Άρη), δύο κρίθηκαν στην παράταση (από μία νίκη οι δύο ομάδες) και έναν αγώνα κέρδισε ο ΠΑΟΚ με διαφορά 5 πόντων. Χαρακτηριστική υπήρξε επίσης η περίπτωση του τελικού Κυπέλλου του 1984, όταν οι παίκτες αλλά και ο προπονητής του ΠΑΟΚ εμφανίστηκαν στον αγωνιστικό χώρο με κουρεμένα τα μαλλιά τους, ως ένδειξη ενότητας (ο ΠΑΟΚ νίκησε με σκορ 74–70).
Τα επόμενα χρόνια, ο μεγάλος κορμός των παικτών που αποτελούσαν τη βάση των ομάδων τις εγκατέλειψε, ενισχύοντας τους μεγάλους συλλόγους της Αττικής (Γκάλης, Γιαννάκης, Βράνκοβιτς, Πετσάρσκι κλπ. από πλευράς Άρη, Φασούλας, Πρέλεβιτς, Κόρφας, Μπουντούρης κλπ. από πλευράς ΠΑΟΚ), έτσι το ντέρμπι άρχισε σταδιακά να χάνει την αίγλη του. Σε συνδυασμό μάλιστα με τα οικονομικά προβλήματα που προέκυψαν αργότερα και στις δύο ομάδες, το ενδιαφέρον των φιλάθλων έφθινε ακόμη περισσότερο.
Για πολλά χρόνια, η μεγάλη πλειοψηφία των αγώνων γινόταν στο ανοιχτό γήπεδο της ΧΑΝΘ, ώσπου με την κατασκευή του Αλεξανδρείου Μελάθρου οι ομάδες να μετακομίσουν εκεί, ένα γήπεδο που Άρης και ΠΑΟΚ είχαν ως κοινή έδρα ως το 2000, οπότε και ο ΠΑΟΚ μετακόμισε στο νέο του γήπεδο. Οι περισσότεροι αγώνες ανάμεσα στις δύο ομάδες (116 επί συνόλου 206) διεξήχθησαν στο Αλεξάνδρειο. Ανάμεσά τους τρεις σειρές τελικών play off της Α1 με νικητή τον Άρη (1988, 1989, 1991) και δύο τελικοί Κυπέλλου Ελλάδας (νικητής ο ΠΑΟΚ το 1984 και ο Άρης το 1989).
Επίσης για τον θεσμό του Κυπέλλου αγωνίστηκαν τρεις φορές εκτός Θεσσαλονίκης (στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας το 1990 και το 1999 έχοντας από μία νίκη οι δύο αντίπαλοι και στο Χαλκιοπούλειο της Λαμίας το 1995 με νικητή τον ΠΑΟΚ). Άλλες δύο φορές παλαιότερα Άρης και ΠΑΟΚ αγωνίστηκαν εκτός Θεσσαλονίκης στα πλαίσια της τελικής φάσης των Πανελληνίων Πρωταθλημάτων (στο Παναθηναϊκό Στάδιο το 1958 και στο γήπεδο του Πανελλήνιου το 1961 με νικητή τον Άρη). Είναι ενδιαφέρον ότι και οι δύο αγώνες πρωταθλήματος της περιόδου 1982–83 διεξήχθησαν στην Λάρισα (από μία νίκη η δύο ομάδες), καθώς στον πρώτο γύρο ήταν τιμωρημένη η έδρα του ΠΑΟΚ και στον δεύτερο γύρο η έδρα του Άρη. Νέες τιμωρίες προέκυψαν για τις δύο ομάδες τα επόμενα χρόνια (το 2002–03 για τον Άρη, το 2010–11 για τον ΠΑΟΚ και το 2014–15 για τον Άρη στα play off), όμως οι αγώνες έγιναν στις δύο έδρες κεκλεισμένων των θυρών.
Παρά το γεγονός ότι στην μεγάλη περίοδο ακμής του ντέρμπι γινόταν αρκετοί αγώνες κάθε χρονιά (για την κανονική περίοδο, τα play off και συχνά για το Κύπελλο), εν τούτοις οι περισσότεροι αγώνες σε μία χρονιά (συνολικά 7), έγιναν πολλά χρόνια αργότερα, την περίοδο 2010–11, όταν οι δύο αντίπαλοι αγωνίστηκαν στην σειρά του μικρού τελικού για την κατάληψη της τρίτης θέσης και εξάντλησαν το μάξιμουμ των αγώνων.
Άρης και ΠΑΟΚ δεν αναμετρήθηκαν ποτέ σε αγώνες Κυπέλλων Ευρώπης, παρά το ότι κάτι τέτοιο είναι αρκετά συνηθισμένο ανάμεσα σε ελληνικές ομάδες στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Σε μία περίπτωση υπήρξε η δυνατότητα να συμβεί κάτι τέτοιο, στην διοργάνωση του ULEB Cup της περιόδου 2004–05, όταν σύμφωνα με την διενεργηθείσα κλήρωση ο νικητής του ζευγαριού Άρης - Λιέτουβος Ρίτας θα αντιμετώπιζε στην προημιτελική φάση τον νικητή του ζευγαριού Σολέ - ΠΑΟΚ. Ο ΠΑΟΚ απέκλεισε την γαλλική ομάδα, όχι όμως και ο Άρης την λιθουανική κι έτσι στην προημιτελική φάση ο ΠΑΟΚ αντιμετώπισε την Λιέτουβος Ρίτας και όχι τον Άρη. Η λιθουανική ομάδα απέκλεισε και τον ΠΑΟΚ και έφτασε στη συνέχεια στην κατάκτηση του τροπαίου με αντίπαλο στον τελικό μία ακόμα ομάδα της Θεσσαλονίκης, τον Μακεδονικό.
Στους πίνακες που ακολουθούν υπάρχει μία πλήρης και αναλυτική καταγραφή του συνόλου των επίσημων αγώνων του ντέρμπι χωρισμένης στις δύο κύριες περιόδους της εξέλιξης του ελληνικού μπάσκετ, καθώς και συνολικές στατιστικές αναφορές.
Στον παρακάτω πίνακα αναφέρονται αναλυτικά οι μεγαλύτερες σε έκταση νίκες των δύο αντιπάλων, από 20 πόντους διαφορά και άνω. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Άρης έχει πετύχει την πλειοψηφία των μεγάλων σε έκταση νικών του πριν το 1950, ενώ ο ΠΑΟΚ έχει πετύχει την πλειοψηφία των μεγάλων σε έκταση νικών του από το 1980 και μετά.
16 αγώνες κρίθηκαν στην παράταση, εκ των οποίων ο τρίτος (1962–63) διακόπηκε 45" πριν τη λήξη σε βάρος του Άρη και το σκορ υπέρ του ΠΑΟΚ παρέμεινε ως τελικό, ενώ ο 13ος (2006–07) κρίθηκε στην δεύτερη παράταση, καθώς και η πρώτη είχε λήξει με ισοπαλία. Ο ΠΑΟΚ και ο Άρης έχουν απο 8 νίκες.
Σημείωση 1 και 2: Ο Άρης κέρδισε τους δύο αγώνες με σκορ 2–0, λόγω μη προσέλευσης του ΠΑΟΚ.
Σημείωση 3: Ο ΠΑΟΚ κέρδισε τον αγώνα με σκορ 2–0, λόγω μη προσέλευσης του Άρη.
Σημείωση 4: Ο αγώνας διεξήχθη στις 31 Μαΐου 1959 και διακόπηκε κατά τη διάρκεια του Α' ημιχρόνου λόγω βροχής, ενώ προηγούταν ο Άρης με σκορ 24–18. Επαναλήφθηκε στις 7 Ιουνίου 1959 και νίκησε ο ΠΑΟΚ με σκορ 42–46.
Σημείωση 5: Ο αγώνας διακόπηκε σε βάρος του Άρη 45" πριν από τη λήξη της παράτασης λόγω επίθεσης φιλάθλων σε βάρος των διαιτητών κι ενώ το σκορ ήταν 71–72 υπέρ του ΠΑΟΚ. Το αποτέλεσμα παρέμεινε ως τελικό.
Β' περίοδος: Πρωτάθλημα Α' και Α1 Εθνικής και Κύπελλο Ελλάδας
Σημείωση 1: Ο αγώνας είχε γίνει στις 4 Φεβρουαρίου 1970 και έληξε με νίκη του Άρη με σκορ 65–67, ακυρώθηκε όμως λόγω επίθεσης των οπαδών του ΠΑΟΚ σε βάρος του ενός διαιτητή στην λήξη του αγώνα και επαναλήφθηκε στις 29 Μαρτίου 1970, με νίκη του Άρη με σκορ 71–74 στην παράταση.
Σημείωση 2: Παρ' ότι οι δύο ομάδες εμφανίστηκαν κανονικά στον αγωνιστικό χώρο, οι υπεύθυνοι του Άρη δεν προσκόμισαν τα δελτία των καλαθοσφαιριστών, με αποτέλεσμα ο αγώνας να μην διεξαχθεί. Κατοχυρώθηκε με σκορ 2–0 χωρίς αγώνα υπέρ του ΠΑΟΚ.
Σημείωση 3: Ο αγώνας διακόπηκε σε βάρος του ΠΑΟΚ 6'39" πριν από τη λήξη λόγω υβριστικών συνθημάτων των οπαδών του κατά του διαιτητή Δουβή κι ενώ το σκορ ήταν 69–83 υπέρ του Άρη. Κατοχυρώθηκε με σκορ 0–2 χωρίς αγώνα υπέρ του Άρη, ενώ ο ΠΑΟΚ μηδενίστηκε (–1 βαθμός).
Σημείωση 4: Ο αγώνας διεξήχθη και έληξε με σκορ 75–64 υπέρ του Άρη. Στη συνέχεια όμως κατοχυρώθηκε με σκορ 0–20 χωρίς αγώνα υπέρ του ΠΑΟΚ, καθώς μετά από έλεγχο πιάστηκαν έχοντες κάνει χρήση απαγορευμένων ουσιών δύο παίκτες του Άρη, οι Μιούρσεπ και Αγγελίδης.
Σημείωση 5: Ο αγώνας αρχικά διεξήχθη στις 18 Οκτωβρίου 2014 και διακόπηκε σε βάρος του Άρη 42" από τη λήξη του ημιχρόνου λόγω μη έγκαιρης εκκένωσης του γηπέδου μετά από εντολή του διαιτητή Αναστόπουλου κι ενώ το σκορ ήταν 31–33 υπέρ του ΠΑΟΚ. Αρχικά κατοχυρώθηκε με σκορ 0–20 χωρίς αγώνα υπέρ του ΠΑΟΚ, όμως μετά από έφεση του Άρη ορίστηκε η νέα διεξαγωγή του αγώνα, ο οποίος έγινε μετά από 3½ μήνες.
Ο Σούλης Μαρκόπουλος έχει κοουτσάρει στα περισσότερα ντέρμπι, συνολικά 45 φορές (32 ως τεχνικός του ΠΑΟΚ και 13 ως τεχνικός του Άρη). Ακολουθεί ο Γιάννης Ιωαννίδης με 27 προπονητικές παρουσίες, όλες ως τεχνικός του Άρη.
Παραπομπές
↑Aris, Paok (8 Αυγούστου 2018). «Aris paok». Www.Aris.gr. Egw. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2020.
Πηγές
Συλλογικό, 100 χρόνια μπάσκετ, Έκδοση Τρίποντο, Αθήνα 1991