Κάλιμπαν (δορυφόρος)

Κάλιμπαν
Ανακάλυψη
Ανακαλύφθηκε από Μπρετ Γκλάντμαν,

Φίλιπ Ντ. Νίκολσον, Τζόζεφ Α. Μπερνς και Τζον Τζ. Κάβελαρς

Ημερομηνία ανακάλυψης 6 Σεπτεμβρίου 1997
Προσδιορισμοί
Εναλλακτική ονομασία Ουρανός XVΙ
Προσωρινή ονομασία S/1997 U 1
Χαρακτηριστικά τροχιάς
Ημιάξονας τροχιάς 7.163.800 Km
Εκκεντρότητα 0,077
Περίοδος περιφοράς 579,26 ημέρες
Κλίση 140,8° (προς τον ισημερινό του Ουρανού)
Είναι δορυφόρος του Ουρανού
Φυσικά χαρακτηριστικά
Μέση ακτίνα 42 Km
Έκταση επιφάνειας ~5.500 Km²
Όγκος ~39.000 Km³
Μάζα ~2,5 × 1017 kg
Μέση πυκνότητα ~1,3 g/cm3
Ισημερινή βαρύτητα επιφάνειας ~0,02 m/sec²
Ταχύτητα διαφυγής ~0,031 km/s
Περίοδος περιστροφής 9,95 h
Κλίση άξονα -
Λευκαύγεια 0,22
Επιφανειακή θερμοκρασία 65 K
Φαινόμενο μέγεθος 22

Ο Κάλιμπαν (Caliban) ή Ουρανός XVΙ (Uranus XVΙ) στην αστρονομία είναι μικρός φυσικός δορυφόρος του πλανήτη Ουρανού, ο δεύτερος σε διαστάσεις από όσους περιφέρονται σε ανάδρομη φορά γύρω από τον πλανήτη. Η αρχική προσωρινή ονομασία που του είχε δοθεί ήταν S/1997 U 1[1][2].

Ο Κάλιμπαν ανακαλύφθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 1997 από τους Μπρετ Γκλάντμαν, Φίλιπ Ντ. Νίκολσον, Τζόζεφ Α. Μπερνς και Τζον Τζ. Κάβελαρς, που χρησιμοποίησαν το μεγάλο τηλεσκόπιο (των 5 μέτρων) του Όρους Πάλομαρ. Μαζί με τον Κάλιμπαν ανακαλύφθηκε και ο Σύκοραξ[3]. Προσδιορισμένος ως Uranus XVI, ο νέος δορυφόρος έλαβε το κανονικό του όνομα από το δαίμονα Κάλιμπαν του θεατρικού έργου του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ «Η Τρικυμία»[4].

Ο Κάλιμπαν συμπληρώνει μία πλήρη περιφορά γύρω από τον Ουρανό σε 579,7 γήινες ημέρες, ακολουθώντας μία αρκετά έκκεντρη τροχιά (εκκεντρότητα 0,07714). Η απόστασή του από τον Ουρανό κυμαίνεται μεταξύ 6.083.000 και 8.379.000 χιλιόμετρα (μέση, ο μεγάλος ημιάξονας, 7.163.810 χιλιόμετρα). Η μέση ταχύτητα της περιφοράς περί τον Ουρανό είναι 3.265 χιλιόμετρα την ώρα. Η τροχιά είναι ανάδρομη και η κλίση της ως προς την εκλειπτική είναι 139,9°, ενώ η κλίση ως προς το ισημερινό επίπεδο του Ουρανού είναι 140,8°. Οι τροχιακές παράμετροι υποδεικνύουν ότι ο Κάλιμπαν ίσως ανήκει στην ίδια τροχιακή ομάδα με τον δορυφόρο Στεφάνο, κάτι που σημαίνει ότι ίσως έχουν κοινή προέλευση.

Η μέση διάμετρος του Κάλιμπαν (παρότι μάλλον αποκλίνει σημαντικά από το σφαιρικό σχήμα) έχει εκτιμηθεί (το έτος 2005) σε 42 χιλιόμ. (για λευκαύγεια 0,22), τιμή που αντιστοιχεί σε επιφάνεια περίπου 5.500 τετραγωνικών χιλιομέτρων.

Η μάζα του Κάλιμπαν εκτιμάται σε 250 τρισεκατομμύρια τόνους, τιμή που αντιστοιχεί σε μέση πυκνότητα 1,5 γραμμάριο ανά cm3, σε επιτάχυνση της βαρύτητας στην επιφάνεια περί τα 0,02 m/sec2 (δηλαδή η βαρύτητα εκεί είναι 490 φορές ασθενέστερη από αυτή στην επιφάνεια της Γης) και σε ταχύτητα διαφυγής 45 m/sec.

Κάπως ασύμφωνες μεταξύ τους εργασίες θέτουν τον Κάλιμπαν στην κατηγορία του «ελαφρώς ερυθρού» χρώματος (δείκτες χρώματος B-V=0,83, V-R=0,52), ως ερυθρότερο από τη Σύκοραξ αλλά λιγότερο ερυθρό από τα περισσότερα σώματα της Ζώνης του Κάιπερ. Η θερμοκρασία στην επιφάνειά του υπολογίζεται σε 208 βαθμούς Κελσίου υπό το μηδέν. Προφανώς, το μικρό αυτό σώμα δεν έχει δική του ατμόσφαιρα.

Ο Κάλιμπαν περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του, σύμφωνα με φωτομετρικά δεδομένα (καμπύλη φωτός), μία φορά κάθε 9,95 ώρες.


Παραπομπές

  1. IAUC 6764: Δορυφόροι του Ουρανού 31 Οκτωβρίου 1997 (ανακάλυψη)
  2. IAUC 6870: S/1997 U 1 7 Απριλίου 1998 (ανακάλυψη)
  3. Gladman, B.J.; Nicholson, P.D.; Burns, J.A.; Kavelaars, J.J.; Marsden, B.G.; Williams, G.V.; Offutt, W.B. (1998). "Discovery of two distant irregular moons of Uranus". Nature 392 (6679): 897–899. Bibcode:1998Natur.392..897G. doi:10.1038/31890
  4. IAUC 7132: Δορυφόροι του Ουρανού 27 Μαρτίου 1999

Εξωτερικοί σύνδεσμοι