PROFILPELAJAR.COM

Ζώσιμος
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη; μητρική γλώσσα	Ζώσιμος (Ελληνικά)
Γέννηση	460 (περίπου);
Θάνατος	520 (περίπου);
Χώρα πολιτογράφησης	Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Θρησκεία	πολυθεϊσμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ελληνιστική Κοινή
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ιστορικός; συγγραφέας
Αξιοσημείωτο έργο	Historia Nova
Περίοδος ακμής	Δεκαετία του 500
Περίοδος ακμής	5ος αιώνας - 6ος αιώνας
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα

Ο Ζώσιμος (έδρασε περ. 490-510) ήταν Βυζαντινός ιστορικός που έζησε στην Κωνσταντινούπολη επί αυτοκράτορα Αναστασίου Α΄ (491-518). Σύμφωνα με τον Πατριάρχη Φώτιο, ήταν Κόμης και συνήγορος (λατ. comes και advocatus) του αυτοκρατορικού θησαυροφυλακίου (αποφισκοσυνήγορος, λατ. advocatus fisci)^[4]. Είναι συγγραφέας του πολύτιμου και πολύτομου έργου «Ιστορία Νέα».

Ιστορία Νέα

Η «Ιστορία Νέα» του Ζώσιμου είναι γραμμένη στα Ελληνικά σε έξι τόμους. Για την περίοδο 238-270 φαίνεται ότι χρησιμοποιεί τα γραπτά του Δέξιππου, για την περίοδο 270-404 του Ευνάπιου και για μετά το 407 του Ολυμπιόδωρου. Η υπερβολική εξάρτησή του από αυτές τις πηγές γίνεται προφανής από την αλλαγή ύφους μεταξύ των τμημάτων που προέρχονται από τον Ευνάπιο και αυτών που προέρχονται από τον Ολυμπιόδωρο, αλλά και από το χρονικό κενό που τις χωρίζει. Για παράδειγμα, στο κείμενο του Ευναπίου είναι απαισιόδοξος, ασαφής και κριτκός προς τον Στιλίχωνα. Αντίθετα, σε αυτό του Ολυμπιοδώρου παραθέτει λεπτομερή στοιχεία και μεταγλωττίσεις από τα Λατινικά και είναι περισσότερο φιλικός προς τον Στιλίχωνα. Το έργο διακόπτεται απότομα στα 410, στο έκτο βιβλίο^[4].

Περιεχόμενα και χαρακτήρας

Το πρώτο βιβλίο σκιαγραφεί σύντομα την ιστορία της νεαρής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας από τον Αύγουστο έως τον Διοκλητιανό. Το δεύτερο, το τρίτο και το τέταρτο καταπιάνονται λεπτομερώς με την εποχή από την άνοδο του Κωνστάντιου Χλωρού και του Γαλέριου μέχρι το θάνατο του Θεοδοσίου Α΄. Τα τελευταία δυο βιβλία είναι τα πιο πολύτιμα για τους ιστορικούς επιστήμονες και καλύπτουν την περίοδο από το 395 έως το 410 όταν καθαιρέθηκε ο Άτταλος Πρίσκος. Για τη συγκεκριμένη περίοδο είναι ο σημαντικότερος μη εκκλησιαστικός και μη λατίνος ιστορικός του οποίου τα έργα σώζονται. Το έργο γράφτηκε μάλλον στα χρόνια 498-518^[4].

Ο Φώτιος χαρακτηρίζει το ύφος του Ζώσιμου συνοπτικό, καθαρό και απλό. Άλλοι ιστορικοί κρίνουν το έργο του μπερδεμένο αλλά χρήσιμο επειδή μας μεταφέρει συγγραφείς των οποίων οι ιστορίες έχουν χαθεί. Σκοπός του Ζώσιμου ήταν να μεταφέρει τα γεγονότα της πτώσης της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας από την άποψη ενός «Εθνικού» (παγανιστή), καθώς ήταν ο μόνος μη Χριστιανός ιστορικός της εποχής που καταγράφει. Έτσι, ενώ ο Πολύβιος διηγείται την άνοδο και το θρίαμβο της Ρώμης, ο Ζώσιμος ασχολείται με την αποσύνθεσή της. Φαίνεται πως ο Ζώσιμος επηρεάστηκε από τον Πολύβιο γιατί, όπως ο τελευταίος, εισήγαγε εδάφια που ασχολούνται με τους Πέρσες, τους αρχαίους Έλληνες και τους Μακεδόνες που είναι κάπως άσχετα με το δικό του αντικείμενο. Η «Ιστορία Νέα» που μελέτησαν οι μεταγενέστεροι του Ζώσιμου Φώτιος και Ευάγριος Σχολαστικός, πιστεύεται πως δεν ήταν μεγαλύτερη από αυτή που έχουμε εμείς σήμερα. Το μόνο που λείπει είναι λιγοστά κομμάτια των αυθεντικών που είτε παράβλεψε ο συγγραφέας λόγω απροσεξίας ή δεν πρόλαβε να τα γράψει λόγω θανάτου^[4].

Χριστιανισμός

Ο Ζώσιμος ήταν παγανιστής και δεν είναι κατά καμία έννοια φειδωλός για λάθη και εγκλήματα των Χριστιανών αυτοκρατόρων. Ως εκ τούτου, η επιστημονική του αξιοπιστία έχει έντονα προσβληθεί από αρκετούς Χριστιανούς συγγραφείς, αλλά και έχει προασπιστεί κάποιες φορές μόνον επειδή η ιστορία του ασχολείτο με το να δυσφημεί αρκετές από τις ηγετικές προσωπικότητες του Χριστανισμού. Ο Ευάγριος και ο Νικηφόρος είναι αυτοί που αναφέρονται με τον πιο κριτικό τόνο απέναντί του. Στο έργο του Ζώσιμου αναμφίβολα υπάρχουν πολυάριθμα λάθη στην κρίση του και υπέρμετρα παθιασμένες εκφράσεις προσωπικών απόψεων, ιδιαίτερα όσον αφορά τον Μέγα Κωνσταντίνο, που υπερβάλλουν, αν δεν διαστρεβλώνουν την ιστορική αλήθεια. Αυτό δεν σημαίνει, πάντως, ότι το κάνει εσκεμμένα, καθώς είναι λογικό ένας παγανιστής να κατηγορεί τις χριστιανικές θρησκευτικές αλλαγές της αυτοκρατορίας για την πτώση της ^[4].

Εκδόσεις

Η «Νέα Ιστορία» του Ζώσιμου έχει κυκλοφορήσει σε πάμπολλες εκδόσεις, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό σε μετάφραση. Το καλύτερο αντίγραφό της βρίσκεται σήμερα στο Βατικανό και παρέμεινε εκτός επιστημονικής πρόσβασης έως τα μέσα του 19ου αιώνα. Στην Ελλάδα, η «Νέα Ιστορία» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Θύραθεν (2007)^[5].