Gorsaf reilffordd Crewe

Math	gorsaf reilffordd
Enwyd ar ôl	Crewe
Agoriad swyddogol	1837
Daearyddiaeth
Sir	Dwyrain Swydd Gaer
Gwlad	Lloegr
Cyfesurynnau	53.089°N 2.433°W
Cod OS	SJ710547
Rheilffordd
Nifer y platfformau	12
Côd yr orsaf	CRE
Rheolir gan	Virgin Trains, Avanti West Coast
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Mae gorsaf reilffordd Crewe yn orsaf reilffordd sy'n gwasanaethu tref Crewe (Cryw) yn Swydd Gaer, Gogledd-orllewin Lloegr.

Agorwyd gorsaf reilffordd Cryw ar 4ydd Gorffennaf 1837, gan Gwmni Rheilffordd Grand Junction. Cyrhaeddodd y trên cyntaf o Lerpwl, ac aeth i Birmingham.^[1] Nod y cwmni oedd uno Rheilffordd Llundain a Birmingham efo Rheilffordd Lerpwl a Manceinion. Aeth y lein o Orsaf Reilffordd Stryd Curzon yn Birmingham i Warrington, lle'r ymunodd hi â Rheilffordd Warrington a Newton, cangen leol o Reilffordd Lerpwl a Manceinion.^[2] Penderfynwyd symud gweithdai'r rheilffordd o Edge Hill, Lerpwl, i safle mwy canolog yng Nghryw;^[1] prynwyd tir ar gyfer gweithdai rheilffordd ym 1840. Yn Hydref 1840, agorwyd Rheilffordd Caer a Chryw. Yn Awst 1842, agorwyd rheilffordd arall o Gryw i Fanceinion trwy Wilmslow a Stockport. Ym 1848, agorwyd lein o Gryw i Kidsgrove, rhan o Reilffordd Gogledd Swydd Stafford, yn hwyluso cludo glo o byllau gogledd Swydd Stafford.^[1] Ffurfiwyd Rheilffordd Llundain a'r Gogledd Orllewin ym 1846 wrth uno cwmnïau Grand Junction, Llundain a Birmingham, a Birmingham a Manceinion,^[3] ac ym 1948, agorwyd lein o Gryw i Amwythig gan y cwmni. Adeiladwyd y gweithdai erbyn 1846, a chrëwyd y dref o ganlyniad i dwf sydyn yn y boblogaeth leol, o 148 ym 1831 i 4571 ym 1851 a 17810 erbyn 1871.^[2]

Ailadeiladwyd yr orsaf yn 1861 ac ychwanegwyd platfformau 5 a 6. Ychwanegwyd lein osgoi ar gyfer trenau nwyddau tua diwedd y 19g, ac yn enwir "the muck hole" gan selogion y rheilffyrdd hyd at heddiw.^[4]

Daeth y Rheilffordd Llundain a Gogledd Orllewin yn rhan y Rheilffordd Llundain, Canolbarth ac Albanaidd ym 1923, fel rhan o ad-drefniant cenedlaethol y rheilffyrdd, ac ym 1948 daeth y cwmni'n rhan o Ranbarth Llundain Canolbarth o'r Rheilffyrdd Prydeinig.^[5]

Dechreuodd gwaith trydaneiddio'r rheilffyrdd o Lundain i Fanceinion, Lerpwl a Glasgow ym 1959, a chwblhawyd y prosiect ym 1974.^[6] Cafodd y lein rhwng Cryw a Kidsgrove ei thrydaneiddio fel rhan o'r cynllun Llundain-Manceinion; Mae'n cysylltu â lein arall o Lundain i Fanceinion trwy Stoke-on-Trent, ac yn cael ei defnyddio fel gwyriad o bryd i'w gilydd. Erbyn hyn, dim ond y rheilffyrdd o Gryw i Amwythig, a Chryw i Gaer a Chaergybi, sydd heb eu trydaneiddio.

Yn ddyddiol, mae 22 drên yn mynd trwy Gryw pob awr, yn ogystal â gwasanaethau llai aml. Dyma grynodeb:^{[7][8][9][10][11][12]}

• 2 drên Virgin pob awr i Euston
• Trên London Midland pob awr i Euston trwy Stoke-on-Trent a Northampton.
• 2 drên London Midland pob awr i Lerpwl.
• Trên Virgin Trains pob awr i Birmingham
• 2 drên London Midland pob awr i Birmingham.
• Trên Virgin Trains pob awr i Glasgow Canolog neu Gaeredin.
• Trên Virgin Trains pob awr i Manchester Piccadilly, yn galw yn Wilmslow a Stockport
• 1 drên Trafnidiaeth Cymru pob awr i Manchester Piccadilly trwy Wilmslow a Stockport
• Trên Northern Rail pob awr i Manchester Piccadilly trwy Gorsaf reilffordd Manchester Airport
• Trên Northern Rail pob awr i Piccadilly Manceinion trwy Stockport
• Trên Virgin Trains pob awr i Gaer, rhai yn mynd ymlaen at Fangor a Chaergybi ac 1 pob dydd i Wrexham General.
• Trên Trafnidiaeth Cymru pob awr i Gaerfyrddin trwy Gaerdydd Canolog, pob yn ail yn mynd ymlaen at Aberdaugleddau.
• Trên Trafnidiaeth Cymru pob awr i Gaer
• Trên East Midlands Trains pob awr i Derby trwy Stoke-on-Trent.
• Trên Trafnidiaeth Cymru pob dydd i Birmingham trwy Stafford a 2 drên pob dydd i Birmingham trwy Amwythig
• Trên CrossCountry pob dydd i Piccadilly Manceinion, 1 drên pob dydd i Fryste a 2 drên pob dydd i Bournemouth.

Eginyn erthygl sydd uchod am orsaf reilffordd. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.