Các thuộc địa thời cổ đại là các thuộc địa được thành lập sớm nhất trong lịch sử thế giới. Ở phương Tây, các điểm thuộc địa là các đô thị và vùng đất phụ cận xung quanh, không phải là lãnh thổ rộng lớn. Chúng thành lập ban đầu từ một thành phố mẹ và có quan hệ chặt chẽ.^[1] Các thuộc địa được thành lập bởi Phoenicia cổ đại, Carthage, Rome, và Hy Lạp dưới quyền Alexandros Đại đế và những người kế vị của ông, hầu hết các thuộc địa của phương Tây có chủ quyền và tự trị từ khi thành lập. Các thuộc địa Hy Lạp thường được thành lập bởi di dân tránh tình trạng bất ổn xã hội ở một thành phố lớn, các thuộc địa Hy Lạp hóa, Roman, Carthage và Hán được thành lập bởi quá trình bành trướng đế quốc.

• Thuộc địa của Ai Cập
• Thuộc địa của Phoenicia
• Thuộc địa của Hy Lạp
• Thuộc địa của La Mã
• Thuộc địa của Trung Quốc cổ đại

• Antonaccio, Carla M. 2001. "Ethnicity and colonization." In Ancient perceptions of Greek ethnicity. Edited by Irad Malkin, 113–57. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• ————. 2003. "Hybridity and the cultures within Greek culture." In The cultures within ancient Greek culture: Contact, conflict, collaboration. Edited by Carol Dougherty and Leslie Kurke, 57–74. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Aubet, Maria Eugenia. 2001. The Phoenicians and the west: Politics, colonies and trade. 2nd ed. Translated by Mary Turton. New York: Cambridge University Press.
• Boardman, John. 1999. The Greeks Overseas: Their Early Colonies and Trade. 4th ed. London: Thames and Hudson.
• ————. 2001. "Aspects of 'colonization.'" Bulletin of the American Schools of Oriental Research 322: 33–42.
• Branigan, Keith. 1981. "Minoan colonialism." Annual of the British School at Athens 76: 23–33.
• Broadhead, William. 2007. "Colonization, land distribution, and veteran settlement." In A companion to the Roman army. Edited by Paul Erdkamp, 148–63. Blackwell Companions to the Ancient World. Malden, MA: Blackwell.
• Cornell, Timothy J. 1995. The beginnings of Rome: Italy and Rome from the Bronze Age to the Punic Wars (c. 1000–264 BC). Routledge History of the Ancient World. New York: Routledge.
• Demetriou, Denise. 2012. Negotiating identity in the ancient Mediterranean. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Donnellan, Lieve, Valentino Nizzo, and Gert-Jan Burgers, eds. 2016. Conceptualizing early colonisation. Brussels: Belgisch Historisch Instituut te Rome.
• Dunbabin T. J. 1948. The Western Greeks. Oxford: Thames & Hudson.
• Forrest, W. G. 1957. "Colonisation and the rise of Delphi." Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte 6 (2): 160–75.
• Garland, Robert. 2014. Wandering Greeks: The ancient Greek diaspora from the age of Homer to the death of Alexander the Great. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Graham, A. John. 1983. Colony and mother city in ancient Greece. 2nd ed. Chicago: Ares.
• ————. 2001. Collected Papers On Greek Colonization. Leiden: Brill.
• Hägg, Robin, and Nanno Marinatos, eds. 1984. The Minoan Thalassocracy: Myth and reality; Proceedings of the third international symposium at the Swedish Institute in Athens, 31 May–ngày 5 tháng 6 năm 1982. Stockholm: Swedish Institute at Athens.
• Hodos, Tamar. 1999. "Intermarriage in the western Greek colonies." Oxford Journal of Archaeology 18: 61–78.
• Horden, Peregrine, and Nicholas Purcell. 2000. The corrupting sea: A study of Mediterranean history. Oxford: Blackwell.
• Keppie, Lawrence. 1984. "Colonisation and veteran settlement in Italy in the first century A.D." Papers of the British School at Rome 52: 77–114.
• Knappett, Carl, and Irene Nikolakopoulou. 2008. "Colonialism without colonies? A Bronze Age case study from Akrotiri, Thera." Hesperia: The Journal of the American School of Classical Studies at Athens 77 (1): 1–42.
• Malkin, Irad. 1987. Religion and Colonization In Ancient Greece. Leiden: Brill.
• ————. 2011. A Small Greek World: Networks In the Ancient Mediterranean. New York: Oxford University Press.
• Mann, J. C. 1983. Legionary recruitment and veteran settlement during the Principate. Edited by Margaret M. Roxan. London: University of London.
• Niemeyer, Hans-Georg. 1990. "The Phoenicians in the Mediterranean: A non-Greek model for expansion and settlement in antiquity." In Greek colonists and native populations: Proceedings of the First Australian Congress of Classical Archaeology, held in honour of emeritus professor A. D. Trendall. Edited by Jean-Paul Descœudres, 469–89. Oxford: Clarendon.
• Salmon, Edward T. 1936. "Roman colonisation from the Second Punic War to the Gracchi." Journal of Roman Studies 26 (1): 47–67.
• ————. 1955. "Roman expansion and Roman colonization in Italy." Phoenix 9 (2): 63–75.
• ————. 1969. Roman colonization under the Republic. Aspects of Greek and Roman Life. London: Thames and Hudson.
• Stek, Tesse D., and Jeremia Pelgrom, eds. 2014. "Roman Republican colonization: New perspectives from archaeology and ancient history." Papers of the Royal Netherlands Institute in Rome 2014 (62). Rome: Palombi Editori.
• Sweetman, Rebecca J., ed. 2011. Roman colonies in the first century of their foundation. Oxford: Oxbow.
• Ridgway, David. 1992. The first Western Greeks. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Tartaron, Thomas E. 2013. Maritime networks in the Mycenaean world. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Tsetskhladze, Gocha R., ed. 2006. Greek Colonisation: An Account of Greek Colonies and Other Settlements Overseas. Leiden: Brill.
• van Dommelen, Peter. 1998. In colonial grounds: A comparative study of colonialism and rural settlement in first millennium BC west central Sardinia. Leiden, The Netherlands: University of Leiden.

• Ancient History Encyclopedia Greek Colonization
• Map of Greek Colonies 9th-6th Centuries BC Lưu trữ 2015-09-16 tại Wayback Machine
• The Roman Law Library by Professor Yves Lassard and Alexandr Koptev
• Donald Kagan, Introduction to Ancient Greek History. 6. The Greek "Renaissance" - Colonization and Tyranny (Open Yale Courses)
• A complete catalogue of ancient ports.
• Ancient Greek Colonization and Trade and their Influence on Greek Art-The Metropolitan Museum of Art