Bảng chữ cái Hy Lạp

Bảng chữ cái Hy Lạp;
Thể loại	Bảng chữ cái
Thời kỳ	~800 TCN đến nay
Hướng viết	Trái sang phải
Các ngôn ngữ	tiếng Hy Lạp, với rất nhiều biển đổi trong nhiều ngôn ngữ khác nhau
Hệ chữ viết liên quan
Nguồn gốc	Bảng chữ cái Tiền-Canaan Bảng chữ cái Phoenicia Bảng chữ cái Hy Lạp; ;
Hậu duệ	Gothic; Glagolitic; Kyrill; Copt; Armenia; Bảng chữ cái Ý cổ; Bảng chữ cái Latinh;
ISO 15924
ISO 15924	Grek, 200
	Bài viết này chứa các biểu tượng ngữ âm IPA trong Unicode. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì kí tự Unicode. Để có hướng dẫn thêm về các ký hiệu IPA, hãy xem Trợ giúp:IPA.

Bảng chữ cái Hy Lạp (Tiếng Hy Lạp: "Ελληνικό αλφάβητο" - Elleniká alphábeto) là hệ thống 24 ký tự được dùng để viết tiếng Hy Lạp từ cuối thế kỷ thứ IX trước Công nguyên hoặc đầu thế kỷ thứ VIII trước Công nguyên. Theo nghĩa hẹp đây là bảng chữ cái đầu tiên và lâu đời ghi mỗi nguyên âm và phụ âm bằng một biểu tượng riêng.^[2] Nó cũng được sử dụng như vậy cho đến ngày nay. Những chữ cái này cũng được dùng trong bảng số Hy Lạp từ thế kỷ thứ II trước Công nguyên.

Bảng chữ cái Hy Lạp được kế thừa từ Bảng chữ cái Phoenicia, và nó không hề liên quan đến hệ thống chữ viết trước của Hy Lạp là Linear B hay Cypriot. Nó cũng là nền tảng cho nhiều bảng chữ cái khác ở châu Âu và Trung Đông, bao gồm cả hệ chữ Kirin (Được Nga sử dụng) và bảng chữ cái Latinh.^[2] Ngoài việc được sử dụng để viết tiếng Hy Lạp hiện đại, ngày nay các chữ cái này cũng được dùng như những biểu tượng Toán và khoa học, Vật lý hạt trong Vật lý, hay tên các ngôi sao, tên của các cơn bão nhiệt đới siêu cấp và trong những mục đích khác, chẳng hạn như hóa học...

Ký tự chính

Dưới đây là bảng chữ cái Hy Lạp, cùng với dạng của nó sau khi đã chuyển tự. Bảng này cũng cung cấp các ký tự Phoenicia tương ứng với mỗi chữ cái Hy Lạp. Phát âm sử dụng Bảng mẫu tự phiên âm quốc tế.

Chữ cái	Chữ cái Phoenicia tương ứng	Tên				Chuyển tự		Phát âm		Số tương ứng
Chữ cái	Chữ cái Phoenicia tương ứng	Tiếng Anh	Tiếng Hy Lạp cổ đại	Tiếng Hy Lạp (Trung cổ)	Tiếng Hy Lạp hiện đại	Tiếng Hy Lạp cổ đại	Tiếng Hy Lạp hiện đại	Tiếng Hy Lạp cổ	Tiếng Hy Lạp hiện đại	Số tương ứng
Α α	Aleph	Alpha	ἄλφα		άλφα	a		[a] [aː]	[a]	1
Β β	Beth	Beta	βῆτα		βήτα	b	v	[b]	[v]	2
Γ γ	Gimel	Gamma	γάμμα		γάμμα γάμα	g	gh, g, j	[g]	[ɣ], [ʝ]	3
Δ δ	Daleth	Delta	δέλτα		δέλτα	d	d, dh, th	[d]	[ð]	4
Ε ε	He	Epsilon	εἶ	ἒ ψιλόν	έψιλον	e		[e]		5
Ζ ζ	Zayin	Zeta	ζῆτα		ζήτα	z		[zd] (hay [dz]) sau đó là [zː]	[z]	7
Η η	Heth	Eta	ἦτα		ήτα	e, ē	i	[ɛː]	[i]	8
Θ θ	Teth	Theta	θῆτα		θήτα	th		[tʰ]	[θ]	9
Ι ι	Yodh	Iota	ἰῶτα		ιώτα γιώτα	i		[i] [iː]	[i], [ʝ]	10
Κ κ	Kaph	Kappa	κάππα		κάππα κάπα	k		[k]	[k], [c]	20
Λ λ	Lamedh	Lambda	λάβδα	λάμβδα	λάμδα λάμβδα	l		[l]		30
Μ μ	Mem	Mu	μῦ		μι μυ	m		[m]		40
Ν ν	Nun	Nu	νῦ		νι νυ	n		[n]		50
Ξ ξ	Samekh	Xi	ξεῖ	ξῖ	ξι	x	x, ks	[ks]		60
Ο ο	'Ayin	Omicron	οὖ	ὂ μικρόν	όμικρον	o		[o]		70
Π π	Pe	Pi	πεῖ	πῖ	πι	p		[p]		80
Ρ ρ	Resh	Rho	ῥῶ		ρω	r (ῥ: rh)	r	[r], [r̥]	[r]	100
Σ σ ς	Sin	Sigma	σῖγμα		σίγμα	s		[s]		200
Τ τ	Taw	Tau	ταῦ		ταυ	t		[t]		300
Υ υ	Waw	Upsilon	ὖ	ὖ ψιλόν	ύψιλον	u, y	y, v, f	[y] [yː] (earlier [ʉ] [ʉː])	[i]	400
Φ φ	nguồn gốc tranh cãi (Xem trong bài)	Phi	φεῖ	φῖ	φι	ph	f	[pʰ]	[f]	500
Χ χ		Chi	χεῖ	χῖ	χι	ch	ch, kh	[kʰ]	[x], [ç]	600
Ψ ψ		Psi	ψεῖ	ψῖ	ψι	ps		[ps]		700
Ω ω	'Ayin	Omega	ὦ	ὦ μέγα	ωμέγα	o, ō	o	[ɔː]	[o]	800

Ký tự không dùng nữa

Những chữ cái sau đây không nằm trong bảng chữ cái Hy Lạp tiêu chuẩn, nhưng đã được sử dụng vào thời tiền cổ và trong một số thổ ngữ nhất định. Những chữ cái: digamma, stigma, heta, san, koppa, sampi, sho; cũng được sử dụng trong bảng số Hy Lạp.

Chữ cái	Chữ cái Phoenicia tương ứng	Tên			Chuyển tự	Phát âm	Số tương ứng
Chữ cái	Chữ cái Phoenicia tương ứng	Tiếng Anh	Tiếng Hy Lạp cổ đại	Tiếng Hy Lạp trung cổ	Chuyển tự	Phát âm	Số tương ứng
( xen kẽ)	Waw	Digamma	ϝαῦ	δίγαμμα	w	[w]	6
		Stigma	-	στῖγμα	st	[st]	6
	Heth	Heta	ἧτα	ήτα	h	[h]	-
	Tsade	San	ϻάν	σάν	s	[ŝ]	-
( xen kẽ)	Qoph	Koppa	ϙόππα	κόππα	q	[q]	90
( xen kẽ)	Tsade	Sampi	-	σαμπῖ	ss	[š]	900
	Tsade	Sho	-	-	sh	[š]	-

Bảng Unicode chữ Hy Lạp và Copt Official Unicode Consortium code chart: Greek and Coptic Version 13.0
	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	A	B	C	D	E	F
U+037x	Ͱ	ͱ	Ͳ	ͳ	ʹ	͵	Ͷ	ͷ			ͺ	ͻ	ͼ	ͽ	;	Ϳ
U+038x					΄	΅	Ά	·	Έ	Ή	Ί		Ό		Ύ	Ώ
U+039x	ΐ	Α	Β	Γ	Δ	Ε	Ζ	Η	Θ	Ι	Κ	Λ	Μ	Ν	Ξ	Ο
U+03Ax	Π	Ρ		Σ	Τ	Υ	Φ	Χ	Ψ	Ω	Ϊ	Ϋ	ά	έ	ή	ί
U+03Bx	ΰ	α	β	γ	δ	ε	ζ	η	θ	ι	κ	λ	μ	ν	ξ	ο
U+03Cx	π	ρ	ς	σ	τ	υ	φ	χ	ψ	ω	ϊ	ϋ	ό	ύ	ώ	Ϗ
U+03Dx	ϐ	ϑ	ϒ	ϓ	ϔ	ϕ	ϖ	ϗ	Ϙ	ϙ	Ϛ	ϛ	Ϝ	ϝ	Ϟ	ϟ
U+03Ex	Ϡ	ϡ	Ϣ	ϣ	Ϥ	ϥ	Ϧ	ϧ	Ϩ	ϩ	Ϫ	ϫ	Ϭ	ϭ	Ϯ	ϯ
U+03Fx	ϰ	ϱ	ϲ	ϳ	ϴ	ϵ	϶	Ϸ	ϸ	Ϲ	Ϻ	ϻ	ϼ	Ͻ	Ͼ	Ͽ

Bảng Unicode chữ Hy Lạp mở rộng Official Unicode Consortium code chart: Greek Extended Version 13.0
	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	A	B	C	D	E	F
U+1F0x	ἀ	ἁ	ἂ	ἃ	ἄ	ἅ	ἆ	ἇ	Ἀ	Ἁ	Ἂ	Ἃ	Ἄ	Ἅ	Ἆ	Ἇ
U+1F1x	ἐ	ἑ	ἒ	ἓ	ἔ	ἕ			Ἐ	Ἑ	Ἒ	Ἓ	Ἔ	Ἕ
U+1F2x	ἠ	ἡ	ἢ	ἣ	ἤ	ἥ	ἦ	ἧ	Ἠ	Ἡ	Ἢ	Ἣ	Ἤ	Ἥ	Ἦ	Ἧ
U+1F3x	ἰ	ἱ	ἲ	ἳ	ἴ	ἵ	ἶ	ἷ	Ἰ	Ἱ	Ἲ	Ἳ	Ἴ	Ἵ	Ἶ	Ἷ
U+1F4x	ὀ	ὁ	ὂ	ὃ	ὄ	ὅ			Ὀ	Ὁ	Ὂ	Ὃ	Ὄ	Ὅ
U+1F5x	ὐ	ὑ	ὒ	ὓ	ὔ	ὕ	ὖ	ὗ		Ὑ		Ὓ		Ὕ		Ὗ
U+1F6x	ὠ	ὡ	ὢ	ὣ	ὤ	ὥ	ὦ	ὧ	Ὠ	Ὡ	Ὢ	Ὣ	Ὤ	Ὥ	Ὦ	Ὧ
U+1F7x	ὰ	ά	ὲ	έ	ὴ	ή	ὶ	ί	ὸ	ό	ὺ	ύ	ὼ	ώ
U+1F8x	ᾀ	ᾁ	ᾂ	ᾃ	ᾄ	ᾅ	ᾆ	ᾇ	ᾈ	ᾉ	ᾊ	ᾋ	ᾌ	ᾍ	ᾎ	ᾏ
U+1F9x	ᾐ	ᾑ	ᾒ	ᾓ	ᾔ	ᾕ	ᾖ	ᾗ	ᾘ	ᾙ	ᾚ	ᾛ	ᾜ	ᾝ	ᾞ	ᾟ
U+1FAx	ᾠ	ᾡ	ᾢ	ᾣ	ᾤ	ᾥ	ᾦ	ᾧ	ᾨ	ᾩ	ᾪ	ᾫ	ᾬ	ᾭ	ᾮ	ᾯ
U+1FBx	ᾰ	ᾱ	ᾲ	ᾳ	ᾴ		ᾶ	ᾷ	Ᾰ	Ᾱ	Ὰ	Ά	ᾼ	᾽	ι	᾿
U+1FCx	῀	῁	ῂ	ῃ	ῄ		ῆ	ῇ	Ὲ	Έ	Ὴ	Ή	ῌ	῍	῎	῏
U+1FDx	ῐ	ῑ	ῒ	ΐ			ῖ	ῗ	Ῐ	Ῑ	Ὶ	Ί		῝	῞	῟
U+1FEx	ῠ	ῡ	ῢ	ΰ	ῤ	ῥ	ῦ	ῧ	Ῠ	Ῡ	Ὺ	Ύ	Ῥ	῭	΅	`
U+1FFx			ῲ	ῳ	ῴ		ῶ	ῷ	Ὸ	Ό	Ὼ	Ώ	ῼ	´	῾

Tham khảo

Elsie, Robert (1991). “Albanian Literature in Greek Script: the Eighteenth and Early Nineteenth-Century Orthodox Tradition in Albanian Writing” (PDF 0.0 bytes). Byzantine and Modern Greek Studies. 15 (20).^{[liên kết hỏng]}
Humez, Alexander (1981). Alpha to omega: the life & times of the Greek alphabet. Nicholas Humez. Godine. ISBN 0-87923-377-X. — A popular history, more about Greek roots in English than about the alphabet itself.
Jeffery, Lilian Hamilton (1961). The local scripts of archaic Greece: a study of the origin of the Greek alphabet and its development from the eighth to the fifth centuries B.C. Oxford. ISBN 0-19-814061-4.
Macrakis, Michael S. (ed.) (1996). Greek letters: from tablets to pixels: proceedings of a conference sponsored by the Greek Font Society. Oak Knoll. ISBN 1-884718-27-2.Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả (liên kết) — Includes papers on history, typography, and character coding by Hermann Zapf, Matthew Carter, Nicolas Barker, John A. Lane, Kyle McCarter, Jerôme Peignot, Pierre MacKay, Silvio Levy, et al.
Hansen and Quinn (1992 - especially noted for an excellent discussion on traditional accents and breathings, as well as verbal formation). Greek - An Intensive Course, Second Revised Edition. Fordham University Press. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |year= (trợ giúp)
Powell, Barry B. (1991). Homer and the Origin of the Greek Alphabet. — discusses dating, early inscriptions, and ties to origin of texts of Homer. ISBN 0-521-58907-X
Macrakis, Stavros M. (1996). Character codes for Greek: Problems and modern solutions. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 12 năm 2005. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2009. — Includes discussion of the Greek alphabet used for languages other than Greek.
C. J. Ruijgh (1998) Sur la date de la création de l’alphabet grec. Mnemosyne 51, 658–687

Chú thích

^ Pierre Swiggers, Transmission of the Phoenician Script to the West, in Daniels and Bright, The World's Writing Systems, 1996
^ ^a ^b Coulmas, Florian (1996). The Blackwell Encyclopedia of Writing Systems. Oxford: Blackwell Publishers Ltd. ISBN 0-631-21481-X.